مجله سلامت

درمان انواع فوبیا با هیپنوتیزم ============================== **درمان انواع فوبیا با هیپنوتیزم** یکی از موثرترین رویکردهای علمی برای مقابله با ترس‌های شدید و غیرمنطقی است. فوبیا، نوعی ترس نهادینه‌شده در ناخودآگاه است که می‌تواند زندگی روزمره‌ی فرد را مختل کند. هیپنوتیزم درمانی با دسترسی به ذهن ناخودآگاه، به بازنویسی پاسخ‌های ذهنی و هیجانی می‌پردازد و به فرد کمک می‌کند تا در موقعیت‌های قبلاً ترس‌آور، احساس آرامش و کنترل داشته باشد (American Psychological Association, 2022). فوبیا چیست؟ واژه‌ی Phobia از ریشه‌ی یونانی Phobos به معنای «ترس» گرفته شده است. فوبیا نوعی ترس مداوم، غیرمنطقی و کنترل‌ناپذیر از یک شیء، موقعیت یا فعالیت خاص است که باعث اجتناب و اضطراب شدید می‌شود (American Psychiatric Association, 2017). برخلاف اضطراب عمومی، در فوبیا، محرک خاصی باعث فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک می‌شود — یعنی همان بخشی از سیستم عصبی که در حالت خطر یا «جنگ و گریز» فعال می‌شود. در نتیجه، بدن دچار علایمی چون تپش قلب، تعریق، تنگی نفس و احساس بی اختیاری می‌شود (Öst, 2010). **بیشتر بخوانید: ** مقاله هیپنوتیزم در درمان اختلال خواب انواع فوبیا پژوهش‌ها نشان می‌دهد فوبیاها به چند دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند (Marks, 2012): 1. فوبیای خاص (Specific Phobia): ترس از حیوانات، ارتفاع، تزریق، آسانسور، تاریکی 2. فوبیای اجتماعی (Social Phobia): ترس از قضاوت دیگران، سخنرانی عمومی، معاشرت 3. آگورافوبیا (Agoraphobia): ترس از مکان‌های شلوغ، مترو، بازار، فضاهای باز 4. فوبیاهای موقعیتی یا طبیعی: ترس از طوفان، آب، پرواز یا فضای بسته در همه‌ی این انواع، ترس ریشه در خاطره‌ی ناخودآگاه یا شرطی‌سازی ذهنی دارد؛ یعنی ذهن در گذشته تجربه‌ای را خطرناک تلقی کرده و آن را در ضمیر ناخودآگاه ذخیره کرده است. چرا هیپنوتیزم برای درمان فوبیا مؤثر است؟ هیپنوتیزم حالتی است بین خواب و بیداری که در آن تمرکز فرد بر درون خود افزایش می‌یابد و ذهن ناخودآگاه پذیراتر می‌شود (Hammond, 2010). در این وضعیت، درمانگر با پیشنهادات کلامی (suggestions) یا تصویرسازی ذهنی، الگوهای ترس را بازنویسی می‌کند. **بیشتر بخوانید: ** مقاله **هیپنوتیزم درمانی چیست و چگونه عمل می‌کند؟** سه دلیل اصلی اثربخشی درمان انواع فوبیا با هیپنوتیزم 1. دسترسی مستقیم به ناخودآگاه: جایی که خاطرات ترس ذخیره شده‌اند. 2. کاهش مقاومت ذهن آگاه: در حالت هیپنوتیک، فرد بدون قضاوت به پیشنهادات درمانی گوش می‌دهد. 3. بازسازی تصویر ذهنی: با جایگزینی تصویر ترس با تجربه‌ای آرام و کنترل شده. مطالعات متعددی تأیید کرده‌اند که هیپنوتراپی در درمان فوبیا، اضطراب و حملات پانیک مؤثر است (Barabasz & Perez, 2007; Bryant et al., 2019). شواهد علمی درباره‌ی هیپنوتراپی و فوبیا 1. در یک مرور نظام‌مند در Journal of Anxiety Disorders نشان داده شد که هیپنوتراپی در کاهش علائم فوبیا در ۷۲٪ بیماران مؤثر بوده است (Hammond, 2010). 2. پژوهشگران دانشگاه هاروارد دریافتند که هیپنوتیزم موجب تغییر در فعالیت قشر پیش پیشانی (prefrontal cortex) می‌شود — ناحیه‌ای که در کنترل هیجانات نقش دارد (Hoeft et al., 2012). 3. ترکیب CBT (درمان شناختی رفتاری) با هیپنوتراپی در بیماران مبتلا به فوبیای اجتماعی، اثر دو برابری نسبت به CBT تنها داشته است (Bryant et al., 2019). 4. مطالعه‌ای در American Journal of Clinical Hypnosis نشان داد که هیپنوتراپی در فوبیای پرواز، تنها در چهار جلسه، منجر به کاهش اضطراب و پرهیز از پرواز شد (Hammond, 2010). **بیشتر بخوانید:** مقاله کاهش وزن با هیپنوتیزم مراحل درمان انواع فوبیا با هیپنوتیزم کاهش و درمان ترس‌های ناخودآگاه با هیپنوتیزم معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود: 1. ارزیابی اولیه: گفت‌وگو درباره‌ی نوع فوبیا، سابقه خانوادگی، و محرک‌های خاص. 2. آماده‌سازی ذهنی و آرام‌سازی بدن: با تنفس عمیق، تمرکز و القای آرامش. 3. ورود به حالت هیپنوتیک: درمانگر از القائات کلامی یا تمرکز چشمی استفاده می‌کند. 4. کشف ریشه‌ی ناخودآگاه: بازگشت ذهن به لحظه‌ای از گذشته که ترس شکل گرفته است. 5. بازنویسی ذهنی (Reprogramming): جایگزینی خاطره‌ی ترسناک با تجربه‌ی امن و کنترل شده. 6. تقویت خودباوری و آرامش: با تکرار پیشنهادات مثبت و تصویرسازی ذهنی. 7. خروج از هیپنوز و تثبیت تغییرات. در بسیاری از موارد، ۳ تا ۸ جلسه کافی است تا واکنش‌های فوبیک به طور قابل توجهی کاهش یابد (Barabasz & Perez, 2007). **بیشتر بخوانید: ** مقاله **هیپنوانالیز تکنیکی پیشرفته برای شناسایی مشکلات ناخودآگاه** نمونه‌هایی از درمان فوبیا با هیپنوتیزم 1. فوبیای پرواز: بیمار در حالت هیپنوتیک، خود را در پروازی آرام تصور می‌کند؛ صدای موتورها با حس امنیت جایگزین می‌شود. 2. ترس از ارتفاع: تصویرسازی تدریجی از ایستادن در طبقات پایین تا بالاتر، با تنفس آرام و حس کنترل. 3. هراس اجتماعی: تقویت احساس اعتماد به نفس، کاهش حساسیت به نگاه دیگران، و تمرین ذهنی سخنرانی. 4. ترس از حیوانات یا تزریق: تغییر تصویر ذهنی از تهدید به خنثی بودن، همراه با تکنیک‌های آرام‌سازی. مزایای هیپنوتراپی در درمان فوبیا 1. اثربخشی سریع‌تر از درمان‌های سنتی: معمولاً در چند جلسه اثرگذار است. 2. درمان غیرتهاجمی و طبیعی: بدون دارو و عوارض جانبی. 3. دسترسی به لایه‌های ناخودآگاه ذهن: برای اصلاح الگوهای شرطی شده. 4. قابلیت ترکیب با سایر روش‌ها: مثل CBT، Mindfulness یا مواجهه تدریجی. **بیشتر بخوانید:** مقاله **نقش هیپنوتیزم در درمان آسیب‌های روانی و بحران های روانشناختی** ترکیب هیپنوتیزم با درمان‌های دیگر بهترین نتایج در درمان انواع فوبیا با هیپنوتیزم زمانی به دست می‌آید که هیپنوتراپی با رویکردهای مکمل ترکیب شود: 1. CBT (درمان شناختی رفتاری): بازسازی افکار تحریف‌شده. 2. مواجهه تدریجی (Exposure Therapy): تمرین گام‌به‌گام در دنیای واقعی. 3. درمان مبتنی بر ذهن آگاهی (Mindfulness): آموزش حضور در لحظه و مشاهده‌ی بدون قضاوت. 4. تکنیک‌های تنفس عمیق و ریلکسیشن: برای تنظیم سیستم عصبی خودمختار (Porges, 2011). سؤالات متداول درباره‌ی درمان انواع فوبیا با هیپنوتیزم 1\. آیا همه افراد قابل هیپنوتیزم هستند؟ اکثر افراد تا حدی قابل هیپنوتیزم‌اند؛ میزان پذیرش بستگی به تمرکز و اعتماد دارد. ۲. چند جلسه برای درمان فوبیا لازم است؟ به طور متوسط بین ۴ تا ۸ جلسه. در فوبیاهای شدید ممکن است تا ۱۲ جلسه نیز ادامه یابد. ۳. آیا هیپنوتراپی جایگزین دارو درمانی است؟ خیر. در برخی موارد مکمل دارو درمانی است، به ویژه برای اضطراب شدید. ۴. آیا امکان بازگشت فوبیا وجود دارد؟ در صورت تمرین مداوم و پیگیری پس از جلسات، احتمال بازگشت بسیار پایین است. چند کلام آخر درمان فوبیاها با هیپنوتیزم، روشی علمی و مؤثر است که از قدرت ذهن ناخودآگاه برای تغییر الگوهای رفتاری و واکنش‌های اضطرابی استفاده می‌کند. با کمک هیپنوتیزم، فرد می‌تواند ترس‌های شدید و غیرمنطقی خود را شناسایی کرده و یاد بگیرد که پاسخ‌های اضطرابی خود را کنترل کند. این فرآیند نه تنها موجب کاهش علائم فوبیا می‌شود، بلکه امکان ایجاد الگوهای ذهنی جدید، آرامش بیشتر و ارتقای کیفیت زندگی را نیز فراهم می‌کند. هیپنوتیزم درمانی، به عنوان روشی غیرتهاجمی و بدون دارو، به افراد کمک می‌کند تا به تدریج بر ترس‌ها و محدودیت‌های ذهنی خود غلبه کنند و اعتماد به نفس و توانایی‌های شخصی خود را بازسازی کنند. در نهایت، استفاده از هیپنوتیزم، مسیر مؤثری برای درمان ریشه‌ای فوبیاها و رسیدن به آرامش پایدار ذهن و روان فراهم می‌سازد. #### تجربه هیپنوتیزم درمانی در **مطب روانشناسی محسن درخشان نسب**، درمان فوبیا با هیپنوتیزم به صورت تخصصی و علمی انجام می‌شود. جلسات بر اساس روش‌های هیپنوتیزم بالینی، روان‌درمانی تحلیلی و تجسم خلاق طراحی می‌شوند تا فرد بتواند کنترل ذهن و بدن خود را بازپس گیرد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان از فوبیا، اضطراب یا ترس شدید رنج می‌برید، هیپنوتراپی می‌تواند نقطه‌ی آغاز تغییر باشد. برای مشاوره و آگاهی از جلسات درمانی، می‌توانید از طریق **تماس با مطب** اقدام کنید. ### منابع American Psychiatric Association. (2017). Clinical practice guideline for the treatment of anxiety disorders. Washington, DC: APA American Psychological Association. (2022).Hypnosis and Hypnotherapy: Overview Barabasz, A., & Perez, N. (2007). Hypnotherapy in the treatment of anxiety and phobias. American Journal of Clinical Hypnosis, 49 (4), 217–230 Bryant, R. A., Moulds, M. L., Guthrie, R. M., & Nixon, R. D. (2019). Hypnotherapy and cognitive-behavioral therapy for anxiety disorders. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 87 (2), 178–190 Hammond, D. C. (2010). Review of the efficacy of clinical hypnosis with anxiety and phobias. International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis, 58 (3), 251–270 Hoeft, F., et al. (2012). Functional brain basis of hypnotizability. Archives of General Psychiatry, 69 (10), 1064–1072 Marks, I. M. (2012). Fears, phobias, and rituals: Panic, anxiety, and their disorders. Oxford University Press Öst, L. G. (2010). One-session treatment of specific phobias: A review. Scandinavian Journal of Behaviour Therapy, 39 (1), 1–11 Porges, S. W. (2011). The polyvagal theory: Neurophysiological foundations of emotions, attachment, communication, and self-regulation. W. W. Norton & Company **نویسنده:** محسن درخشان نسب – روانشناس بالینی، پژوهشگر، هیپنوتیزم درمانگر، نویسنده و رواندرمانگر. **در صورت داشتن هرگونه ابهام و یا سوالی درباره مقاله “** **درمان انواع فوبیا با هپنوتیزم** **“، لطفا در انتهای همین صفحه ( بخش دیدگاه ) ابهام و یا سوالتان را مطرح نمایید. در اولین فرصت پاسخگوی شما خواهند بود.**