عامل بیماری دست و پا و دهان (HFM)

عامل بیماری (دست – پا – دهان)، ویروس های کوکساکی اکو و انترو ویروس است. این ویروسها بیشتر در هوای معتدل مثل پاییز و بهار و اوایل تابستان فعالیت دارند و در تجمعات گروهی مثل مهد کودکها، مدارس و … انتشار پیدا می کنند. این بیماری در کودکان و بزرگان ایجاد می شود ولی هر چه سن بالاتر باشد، بروز ضایعات پوستی کمتر است.

علائم بیماری دست – پا – دهان

در این بیماری، کودک ممکن است دچار گلو شود، چرا که ضایعات وزیکولار روی ناحیه ته حلق ایجاد می شود و می تواند پاره شود. پس کودک درد گلو دارد و نمی تواند بخورد و در شیرخواران به دلیل این درد، آب از دهان بیرون می ریزد.

ضایعات پوستی اندام ها معمولاً دردناک و خارشدار نمی شوند. این ضایعات به شکل ضایعات قرمز رنگ زیر پوستی یا پاپول یا حالت تاولی و آبکی دیده می شود و بیشتر در پشتی و کف دست و پاها، باسن و نواحی فوقانی ران را درگیر می کند. این ضایعات بر خلاف آبله مرغان بیشتر در دهان و دستها و پاها دیده می شود و تنه را در گیر نمی کند.

در این بیماری ممکن است تب هم ایجاد شود که معمولاً خفیف است و در عرض ۲ تا ۴ روز قطع می‌شود. در کنار این علایم شاخص، گاهاً کودک از تهوع، اسهال و درد شکم و آبریزیش بینی هم شاکی است.

سیر بالینی علایم دست – پا – دهان

این بیماری معمولی بیماری خوش خیمی است و عوارض جدی ندارد و در اکثر موارد ضایعات پوستی و مخاطی ۳ ظرف تا ۷ روز برطرف می شود. ندرتاً بیماری می تواند به سمت کم آبی و درگیری مغز و قلب برود. معمولاً 4 تا 8 هفته بعد از اتمام بیماری ممکن است که ناخن ها درگیر شوند و دچار ریزش و شکستگی شوند که خود را بر طرف می کند.

راه تشخیص بیماری دست – پا – دهان، از آبله مرغان

تشخیص این بیماری از راه معاینه بالینی و دیدن ضایعات ته حلق و پوست دست و پا می باشد . در آبله مرغان، ضایعات پوستی وزیکولرو آبدار بیشتر در ناحیه سر و تنه می شوند و اندامها کمتر درگیر هستند. در ضمن اینکه ضایعات پوستی در آبله مرغان خارشدار می باشند.

ولی در بیماری HFM، ضایعات پوستی بیشتر در اطراف دهان و نواحی پشتی و داخلی دست و پا دیده می شوند و خارشدار درمان.

درمان بیماری تاولدار دست – پا – دهان

درمان این بیماری حمایتی است و نیازی به داروی ضد ویروس و آنتی بیوتیک ندارد. تنها هم داروها و هم داروها مثل استامینوفن توصیه می شود که برای کاهش مصرف و کاهش درد ضایعات دهانی مصرف می شود.

به علت وجود درد در ناحیه دهان، باید مراقب کم آبی کودکان و شیرخواران باشیم و بیشتر از خوراکی های نرم و آبکی استفاده کنیم.

اگر علائم کم آبی دیده شود، سریعاً باید به پزشک مراجعه کند تا در صورت لزوم درمان درمانی انجام شود.

راه های هوا

ویروس این بیماری به صورت فرد به فرد می باشد و اگر با مخاطات دهانی فرد بیمار یا مایع داخل ضایعات تاولدار پوستی ایجاد می شود، بیماری منتقل می شود.

دوره کمون بیماری 3 تا 6 روز می باشد و کودکان مبتلا به بیماری بدون علامت یا علامتدار می تواند ویروس را در حدود 1 تا 3 هفته از راه مجرای تشخیصی و حدود 11-7 هفته از راه مدفوع ویروس را گسترش دهد.

– اولین اقدام پیشگیرانه، رعایت بهداشت پایه یعنی موقعیتی دستها می باشد انتشار مدفوعی‌-دهانی و دیدی در بین افراد خانواده کمتر شود.

– بهتر است بعد از تماس با وسایل فرد بیمار، دستها را بشوییم و آلودگی ها را ضد عفونی کنیم.

– بعد از تعویض پوشک شیرخواران، حتماً باید دستها شسته شود.

– تغذیه با شیرمادر می تواند به این بیماری کمتر کاهش یابد

در آخر :

خیلی از والدین با دیدن ضایعات تاولی روی دست و پا و دهان کودکان دچار ترس می شوند ولی باید بدانند بیماری HFM در اکثر موارد بسیار خوش خیم می شوند و خود را بخود بر طرف می کنند.

سؤالات شایع