هراس خاص چیست؟ - کلینیک روانشناسی بالینی دی

هراس خاص، ترس از یک شیء، حیوان و یا موقعیت خاص است. در این مشکل ترستان به اندازه ای زیاد است که می توانید از آن موقعیت یا تجربه فرار کنید. مواجه شدن با آن باعث می شود که شدیدتان شدید شود. این ترس ها و هراس ها بسیار رایج هستند. در یک پژوهش جدید، ۶۰ درصد افراد، ترس از برخی موقعیت ها یا چیزها را گزارش کردند. شایعترین هراس ها هراس از حشرات، موش، مار، خفاش، ارتفاع، آب، وسایل نقلیه عمومی، طوفان، مکان های بسته، تونل ها و پل ها هستند. خیلی از افراد از چیزهای مختلف می ترسند و به طور آگاهانه از آنها می توانند انجام دهند. در واقع، ترس در ۱۲ درصد افراد به اندازه ای شدید است که تشخیص هراس خاص را می دهد. یعنی ترس همگی و همراه با آن‌ها شدید است و باعث می‌شود که افراد دچار هراس شوند، از موقعیت‌هایی که به خصوصی دوری می‌کنند و می‌توانند آن را داشته باشند. این افراد می دانند که ترس آنها از حد و ناسازگار است، ولی روی آن کنترل نمی کند و درمان می کند از آن به اندازه ای است که زندگی عادی شان را مختل می کند.

دلایل ایجاد هراس خاص چیست؟

دلایل متعددی برای هراس مشخص شده است. روان شناسان بین آموختن ترس و تداوم آن پس از گذشت سالها، تفاوت قائل می شوند.
برخی صاحب نظران حیوانات معتقدند که انسان ها گرایش دارند همچنان از اشیاء، یا موقعیت هایی که در عصر حجر از آنها می ترسیده اند، هراس داشته باشند. برای مثال: ترس از حشرات، موش ها، مارها، بسیاری از حیوانات دیگر، ارتفاع، غریبه ها، پل ها، آب و همه چیزهایی که می توانند برای انسان های اولیه به بالقوه خطرناک باشند. این هراس در یک طبیعت وحشی، بسیار سازگارانه و سودمند بوده است. عواملی که از این عوامل می ترسند برای فرار، نیش زهرآلود، سقوط از صخره و یا پله ها، کشته شدن توسط یک غریبه و یا غرق شدن، بیشتر می شود. اما در دنیای پیشرفته امروز، این هراس به اندازه گذشته سازگارانه و سودمند و کارایی سابق را ندارند.
دومین منشاء به وجود آمدن هراس ها، است. خواه از طریق همراه شدن یک تجربه بد با چیزهای غیرهراس آور (برای مثال، شاید به این دلیل از سگ می ترسید که سال ها سگی شما را گاز گرفته باشد) و یا از طریق مشاهده شخصی که از چیزی می ترسیده است (برای مثال، ممکن است یکی از اعضای خانواده شما از پرواز می ترسد و شما این ترس را از او یاد بگیرید). سومین دلیل ترس می تواند اشتباه فکر کند یا «تحریف افکار» باشد. برای مثال ممکن است یک ترس یا هراس اطلاعات نادرست به وجود آید، یا به این دلیل از چیزی بترسید که بدترین پیام ممکن را در اثر رویارویی با آن چیز برای شما پیش بینی می کنید. در این شرایط شما به شواهدی که بی مورد بودن آن را نشان می دهد و اصولاً آن را زیر سوال می برد، توجه نمی کنید. همچنین ممکن است هراس شما این باشد که معتقدید که نمی توانید تحمل کنید و تحمل کنید با چیزی که شما را می ترساند برایتان غیر ممکن است.
زمانی که یک ترس یا هراس را آموخت، این ترس یا هراس از راه های گوناگونی ادامه پیدا می کند. یکی از دلایل ماندگار شدن هراس این است که شما به دلیل ترس بیش از یک موقعیت، تا حدی که می توانید از آن جلوگیری کنید. مثلاً اگر از پرواز می ترسید، هر بار که تصمیم می گیرید با هواپیما به مسافرت نروید، احساس می کنید کمتری را تجربه می کنید، هر باری که از پرواز لذت می برید به خودتان می آموزید که «اگر سوار هواپیما نشوم، خطرناک هم نمی شوم». این مانند این است که هر باری که مضطرب می شود نوشیدنی (الکل) مصرف کنید. به این ترتیب شما یاد می گیرید که بیشتر بنوشید، زیرا شما را به طور موقتی کاهش می دهد. اما اشکال کار این است که با جلوگیری از هراس هایتان، هیچگاه یاد نمی گیرید که می توانید بر هراستان غلبه کنید. دلیل دیگر تداوم هراس شما، «رفتارهای ایمنی بخش» است. این رفتارها همان کارها یا چیزهایی هستند که انجام می دهند یا می گویند، به این امید که از شما محافظت می کند. برای مثال، ممکن است که آسانسور به گوشه ای محکم تکیه کنید، یا در یک هواپیما محکم به صندلی خود بچسبید. همچنین ممکن است زمانی که در یک موقعیت هراس یا قرار می گیرید، بخوانید یا در جستجوی اطمینان بخشی باشید. ممکن است به این باور رسیده باشید که این رفتارهای ایمنی برای فائق آمدن بر هراس لازم و ضروری است.

چگونه درمان شناختی رفتاری می تواند به شما کمک کند؟

هنگامی که با کسب تجربه می آموزید هراس شما پایه و اساسی ندارد. ترس و اضطراب شما شروع به کاهش می کند. درمان شناختی رفتاری برای هراس خاص به شما کمک کند تا به جای آن از چیزی که از آن می ترسید با آن مواجه شوید. در مانگرتان از شما می خواهید فهرستی از اشیاء یا موقعیت های هر آن را تهیه کنید، شدت ترس مربوط به هر یک را مشخص کنید و باورهای خود را در مورد هر شیء، یا موقعیتی ثبت کنید (مثلاً، آیا فکر می کنید آلوده می شود، مرد، حمله قرار می گیرید و یا دیوانه می شوید؟) تهیه این فهرست اولین مرحله درمان برای غلبه بر هراس شما است. درمانگرتان به شما می آموزد زمانی که احساس تنش می کنید، چگونه به خودتان آرامش دهید. ممکن است از شما بخواهد شیء یا موقعیتی را که از آن می ترسید در ذهنتان مجسم کنید و آنقدر آن را نگه دارید که احساس خطرتان را فروکش کنید. شما می بینید درمانگرتان کاری را انجام دهید که از آن می ترسید و شایر شما هم بعداً می توانید از آن تقلید کنید. تبدیل شدن با موضوع هراس، زودی خواهد بود. درمانگر قبل از انجام هر کاری، همه چیز را برای شما توضیح دهید، شما هم حق انتخاب دارید و می توانید آن کار را انجام دهید. او هیچ وقت شما را غافلگیر نمی کند و این شما هستید که سرعت و پیشرفت برنامه درمانی را تعیین می کنید. برخی از بیمارانی که از این تکنیک ها استفاده می کنند، می توانند به مرور زمان در می یابند که با این روش از تنش های آنها می شود و کارهایی را انجام می دهند که قادرند از آنها می ترسند در نتیجه احساس کفایت در زندگی خود می کنند. بسیاری از بیماران در جلسات اول به سرعت بهبود می یابند. با توجه به شدت هراس، بین ۸۰ تا ۹۰ درصد با استفاده از این تکنیک بهبود می یابند. بررسی از داروهای ضد افسردگی و یا ضدطرابی برای مشکل استفاده می کنند. اما روش درمانی که ما توصیف می کنیم، معمولاً به این داروها نیاز ندارد.

از شما به عنوان بیمار چه انتظاری می رود؟

در هراس لازم است که به درمان بهتری در موقعیت های استرس آور قرار دهید. لازم است که به درمانگرتان تعیین موقعیت ها یا چیزهایی شما را مضطرب می کند. شما همچنین باید به درمانگرتان توضیح دهید که بیشتر از چه موقعیت ها و یا چیزهایی می ترسید، چه نوع فکری در مورد این چیزها می توانید انجام دهید و اینکه آیا در حال حاضر برای بهبود خود تا حدی را تحمل کنید. درمانگرتان شما را برای رویارویی می کند با این موقعیت ها هدایت کند. شما باید در فواصل درمان، تکالیفی انجام دهید. خیلی از این تکالیف همان کارهایی هستند که در طول جلسات درمانی تمرین کرده و آموخته اند.