درمان کراتوکونوس با اگزوزوم و سلولهای بنیادی :
مقالات و مرورهای کلیدی (پیشنهاد من برای مطالعه)
1. Lozano et al., 2022 — “Exosomes Released by Corneal Stromal Cells Show Molecular Alterations in Keratoconus…”
• نوع: مقاله پژوهشی / پروتئومیک میتواند در پاتوژنز نقش داشته باشد. 
2. Hadvina et al., 2023 — "Exosomes and their miRNA/protein profile in the ratoconus" (Experimental Eye Research / PubMed entry)
• نوع: مطالعه توصیفی مولکولی — بررسی miRNAها و گیاهان موجود در اگزوزومهای ناشی از فیبروبلاست قرنیه در کراتوکونوس اطلاعات مفید برای درمان/تشخیصی. 
3. Khorrami-Njad et al., 2023 — Review: “Application of stem cell-derived exosomes in anterior segment disease”
• نوع: مرور نظام مند/روشی — ترکیبی از کاربردهای بالینی و پیشبالینی اگزوزوم های مشتق از MSC برای پیشنهاد بیماری های چشم قدیم برای زخمی شدن. کراتوکونوس). برای ارائه مفید به ایده تزریق/کارگذاری اگزوزوم. 
4. Gamez et al., 2025 — "Exosomes as Future Therapeutic Tools and Targets for Ocular Diseases" (Cells / MDPI)
• نوع: مرورهای اخیر (2024–2025) — درباره وجود EV/جاگزوزوم در موارد درمانی کراتوکونه، تغییراتی در نشانگرها. این مقاله جدید است و داده های بعدی را جمع آوری می کند. 
5. Xu et al., 2025 — “GelMA hydrogel-functionalized exosome-functionalized 3D MSC accelerates the corneal healing زخم”
• نوع: تحقیق پیشبالین قرنی / فناوری رهایش — نشان میدهد که اگزوزومهای MSC همراه با هیدروژل میتوانند طراحی قرنیه را انجام دهند. کاربرد مستقیم برای طرحهای درمانی کراتوکونوس که نیاز به بازسازی استرومال دارند. 
6. مرورها و مقالات تکمیلی — مقالاتی که زمینه تشخیصی/پاتوبیولوژیک EVها در اشک و قرنیه را پوشش میدهند. اینها نشان میدهند که چرا اگزوزومها برای کراتوکونوس هستند ولی شواهد درمانی هنوز ابتدایی است. 
نکات کلیدی و برداشت بالینی
• اکثر کارها پایههای ای و پیشبالینی هستند (پروفایلبندی اگزوزومها، مدلهای حیوانی، سیستمهای رهایش). شواهد بالینی کنترلشده درباره تزریق مستقیم اگزوزوم به استرومای قرنیه در بیماران کراتوکونوس بسیار محدود یا غایب است. 
• مسیرهای پیشنهادی در ادبیات شامل: طرح پیشنهادی (قطره/ژل)، ایمپلنت هیدروژلآوری و تزریق داخل استرومال (در مدلسازی/پیشبالینی یا گزارشهای محدود). 
• چالشها: غلبه بر پاکسازی سریع از سطح چشم، استاندارد تولید اگزوزوم (منشاء، خلوص، بار مولکولی)، ایمنی طولمدت و تعیین دوز/فراوانی.
