آسیب مغزی می‌تواند ساختار و عملکرد مغز را تغییر دهد. این عارضه فقط ضربه شدید نیست؛ اما گاهی اوقات یک اختلال در جریان خون، اختلال، تغییر یا حتی اختلالات می‌تواند عملکرد شبکه‌های عصبی را مخفی کرده و مشکلاتی را در تشخیص حرکت‌های حرکتی، و رفتاری فرد ایجاد کند. آگاهی از علل، نشانه‌ها و مسیر درمان، نقش مهمی در آسیب جدی و کمک به بازگشت فرد به فعالیت‌های روزمره دارد. در این مقاله از سایت دکتر کیهانی فرد همراه ما باشید تا شما را با انواع آسیب های مغزی بیشتر آشنا کنیم.

آسیب مغزی چیست؟

آسیب مغزی با نام انگلیسی Brain Damage به هر نوع صدمه‌ای گفته می‌شود که عملکرد طبیعی مغز را مختل می‌کند و باعث آسیب به بافت مغز می‌شود. این آسیب‌ها می‌توانند مؤثر باشند و حاد باشند، آسیب‌های شدیدی را که در تصادفات رخ می‌دهد، کاهش می‌دهند، می‌توانند تأثیرگذار باشند.

آسیب‌های مغزی می‌تواند به شدت بر رفتار و عملکرد فرد تأثیر بگذارد. نشانه‌ها و پیام‌های آن بسته به ناحیه درگیر و ضربه شدید متنوع هستند. اگر افراد فقط دچار سردرد، گیجی یا کاهش می‌شوند، در حالی که دیگران می‌توانند مشکلاتی را بیان کنند، حرکتی، حافظه یا تغییرات رفتاری و تغییری را ایجاد کنند. در برخی موارد، این عارضه با بهبودی همراه است و فرد می‌تواند به زندگی عادی برگردد؛ اما اگر شدت آسیب زیاد باشد، طولانی‌مدتی برجای می‌گذارد و ممکن است باعث بروز مشکلات جدی و حتی مرگ شود.

انواع آسیب مغزی

همه آسیب‌های مغزی نوعی آسیب سر می‌شوند و عملکرد طبیعی مغز را مختل می‌کنند. اما یادتان باشد آسیب سر لزوما به معنی آسیب مغزی نیست. متخصصان آسیب‌های مغزی را ۲ دسته تقسیم می‌کنند:

۱- آسیب تروماتیک مغز (TBI)

آسیب تروماتیک مغز (Traumatic Brain Injury) در اثر خارجی مانند ضربه به سر ایجاد می‌شود و با حرکت مغز در جمجمه یا آسیب رساندن به جمجمه همراه است. به همین دلیل احتمال آسیب مغزی بالاست.

TBI تغییرات شیمیایی در مغز شما ایجاد می‌کند تا سلول‌های مغز شما آنطور که باید عمل نکنند.

آسیب تروماتیک مغزی (TBI) تغییرات شیمیایی در مغز ایجاد می‌کند، بنابراین سلول‌های مغز شما آن‌طور که باید عمل نکنند.

به نقل از سایت: clevelandclinic

۲- آسیب اکتسابی مغز (ABI)

آسیب اکتسابی مغز (آسیب مغزی اکتسابی) در سطح سلول‌های مغز رخ می‌دهد و نمونه با فشار روی بافت مغز همراه است. این می‌تواند به دلیل تومور مغزی یا فشار عصبی مانند سکته مغزی ایجاد شود.

آسیب مغزی تروماتیک و آسیب مغزی اکتسابی پس از تولد رخ می‌دهند و هیچ‌کدام دژنراتیو محل. برخی از آسیب‌های مغزی باعث آسیب مغزی کانونی یا موضعی می‌شوند، آسیبی که هنگام ورود گلوله به مغز ایجاد می‌شود. بدین معنی که آسیب به یک منطقه کوچک محدود شده است. آسیب‌های بسته سر عامل باعث آسیب منتشر مغز می‌شوند و به ناحیه‌ای از آسیب آسیب می‌رسانند. به عنوان مثال، هر ۲ طرف آسیب مغز می‌بینند و اعصاب در سراسر مغز کشیده می‌شوند. در اصطلاح پزشکی به آن آسیب آکسونی منتشر یا DAI می‌گویند.

کیس استادی کلینیک فوق تخصصی دکتر کیهانی فرد

نمونه آسیب اکتسابی مغز، بیماری که چند سال است با مشکل صرعزندگی کرده است. این بیمار در اثر عفونت مغزی دچار آسیب به ناحیه فرونتال مغز شده است که نتیجه آن کانون تشنج در ناحیه مربوطه است. در این مدت، کم‌کم شنو گوش چپش را از دست داده و گاهی اوقات انحراف پاکی سر به سمت راست بوده است. مدتی است که تشنج‌های شدیدتر شده‌اند. به‌طوری‌که در یک روز پنج بار مورد حمله قرار می‌گیرد و با استفاده از این نوع Drop Attack به معنای حمله به زمین خوردن، بوده است. یعنی باید قدرت کنترل بدنش را از دست می‌دهد و روی زمین می‌افتد.

این تغییرات نشان می‌دهد که عملکرد مغز دچار اختلال می‌شود و می‌توان آن را نوعی آسیب مغزی اکتسابی دانست. یعنی آسیبی که به مرور زمان و به دلیل تشنج‌های مکرر یا احتمالاً حملات قبلی ایجاد شده است. بیمار همچنین کمی رفتارهای تکانشی دارد که می‌تواند دلیل این مشکلات مغزی باشد. حتما مقاله “چه چیزی باعث عفونت مغزی می شود» را مطالعه کنید.

نتیجه معاینات

با بررسی ها دکتر کیهانی فرد متوجه شدند، یکی از داروها (کاربامازپین) ممکن است باعث شود که عمل شود. به همین دلیل است که وضعیت این دارو را به‌تدریج کرده است قطع کننده و دوز داروی بهتر و مناسب تر یعنی لووتیراستام افزایش پیدا می‌کند تا قطع کنند. پایدارتر شود.

همچنین بیمار مبتلا سیگار و تغذیه دارد که روند درمان را ادامه می‌دهد و نیاز به مراقبت بیشتر دارد.

این بیماران مبتلا به مشکلاتی هستند که نشان می‌دهند مغزش تحت فشار قرار گرفته و کارکرد طبیعی‌اش مختل شده. اما با درمان، کنترل منظم تشنج‌ها و پیگیری پزشکی می‌توان به بهبود وضعیت کمک کرد.

اگر دچار آسیب مغزی، آسیب به سر، زمین خوردنی، تشنج و گی شدید حتماً با مطب بگیرید

می توانید همین الان برای دریافت نوبت از مطب اقدام کنید (دریافت نوبت)

آسیب مادرزادی مغز چیست؟

نوعی آسیب مغزی وجود دارد که ناشی از ژنتیک یا آسیب هنگام تولد است. به آن آسیب مادرزادی مغز (Congenital Brain Damage) می‌گویند. با این حال، در تعریف استاندارد آسیب‌های مغزی یا آسیب تروماتیک مغز گنجانده نمی‌شود. این آسیب می‌تواند چنین باشد، حتی برخی از نشانه‌های آن تا زمان تغییر در رشد کودک یا بزرگسالی نمی‌شوند. آسیب مادرزادی مغزی ممکن است مشکلاتی مانند موارد زیر را برای کودک ایجاد کند:

• مشکلات گوارشی
• مشکلات قلبی و اجتماعی
• شکاف کام و لب
• تشنج
• سردرد
• مشکلات مثانه و روده
• تاری دید
• ضعف عضلانی

انواع آسیب‌های مغز مادرزادی

آسیب‌های مادرزادی مغز می‌تواند از لوله‌های عصبی خارج شود یا در ساختار مغز ایجاد شود. لوله عصبی عمومی هفته سوم و چهارم پس از لقاح بسته می‌شود. این لوله به نخاع تبدیل می شود و مغز در بالای آن قرار می گیرد. اگر لوله به درستی بسته شود، بافت درون لوله نمی‌تواند کامل شود.

نقایص مادرزادی مغز ناشی از نقص لوله عصبی بر اثر عوامل زیر رخ می‌دهند:

• آنانسفالی: انتهای سر لوله عصبی بسته نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎ در چنین شرایطی، بافت مغز در معرض دید قرار می‌گیرد.
• انسفالوسل: بخشی از مغز از طریق یک سوراخ در جمجمه بیرون می‌زند. این برآمدگی در امتداد خط میانی جلو به عقب در پشت جمجمه قرار دارد.
• ناهنجاری Arnold-Chiari or Chiari II: بخشی از مخچه، یعنی ناحیه‌ای از مغز که بر کنترل حرکتی تأثیر می‌گذارد، به سمت پایین پایین می‌رود و به ستون‌های فوقانی منتقل می‌شود. در شرایطی، مغز یا نخاع چنین می شوند.

انواع دیگری از نقص‌های مادرزادی مغز در ساختار مغز ایجاد می‌شوند؛ از جمله:

• هیدروسفالی: تجمع بیش از حد از حد مایع مغزی نخاعی (CSF) است که به آن مایع روی مغز هم می‌گویند و می‌توان فشار زیادی به مغز وارد کرد. هیدروسفالی در اثر اختلال در گردش CSF ایجاد می‌شود.
• سندرم دندی-واکر: این سندرم به دلیل عدم وجود یا رشد ناقص بخش مرکزی مخچه ایجاد می‌شود.
• هولوپروزنسفلی: در این وضعیت، مغز به 2 نیمه یا نیمکره تقسیم نمی‌شود.
• مگالانسفالی: این بیماری باعث می‌شود مغز فرد به طور غیر طبیعی بزرگ یا سنگین باشد.
• میکروسفالی: این آسیب اتفاق می‌افتد که مغز به اندازه کامل رشد نمی‌کند. ویروس زیکا باعث ایجاد میکروسفالی می‌شود.

چه چیزی باعث آسیب مغزی می‌شود؟

آسیب‌های مغزی می‌توانند در نتیجه آسیب‌ها، بیماری‌ها و شرایط پزشکی رخ دهند. به عنوان مثال، اگر مغز برای مدت طولانی به دلیل لخته شدن خون در مغز یا حمله قلبی از بیماری محروم باشد، ممکن است آسیب مغزی از فقدان بخور می‌شود. در ادامه علت هر یک از آسیب‌های مغزی را بررسی می‌کنیم:

علل آسیب تروماتیک مغز عبارت‌اند از:

• تصادفات رانندگی
• ضربه به سر
• آسیب‌های ورزشی
• سقوط یا تصادف
• خشونت فنی

علل آسیب مغزی اکتسابی عبارت‌اند از:

مسمومیت یا قرار گرفتن در معرض مواد سمی

• عفونت
• خفگی یا غرق شدن
• سکته مغزی
• حملات قلبی
• تومورها
• آنوریسم‌ها
• بیماری‌های عصبی
• سوءمصرف مواد مخدر

نقل قول:

شدت آسیب مغزی می تواند بسته به نوع آسیب مغزی متفاوت باشد. آسیب مغزی خفیف ممکن است موقتی باشد. باعث سردرد، گیجی، مشکلات حافظه و تهوع می شود. در یک آسیب مغزی متوسط، علائم می توانند طولانی تر و بارزتر باشند. در هر دو مورد، اکثر بیماران بهبود خوبی پیدا می‌کنند، اگرچه حتی در آسیب مغزی خفیف، 15 درصد افراد پس از یک سال دچار مشکلات مداوم خواهند شد.

شدت آسیب مغزی می‌تواند به نوع آسیب مغزی متفاوت باشد. آسیب خفیف مغزی ممکن است موقتی باشد. این آسیب باعث سردرد، گیجی، مشکلات حافظه و حالت تهوع می‌شود. در آسیب متوسط ​​مغزی، علائم می‌توانند مدت بیشتری پیدا کنند و برجسته باشند. در هر 2 مورد، اکثر بیماران بهبودی خوبی دارند، حتی در صدمات خفیف مغزی، 15٪ از افراد پس از یک سال مشکل ادامه خواهند داشت.

به نقل از سایت: webmd

چه افرادی بیشتر در معرض آسیب مغزی قرار دارند؟

برخی مطالعات نشان می‌دهند، مردان در بازه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال به دلیل داشتن رفتارهای پرخطر، بیشتر در معرض آسیب‌های مغزی هستند. همچنین این عارضه در کودکان زیر ۴ سال و بزرگسالان بالای ۶۰ سال شایع‌تر است.

علائم آسیب مغزی چیست؟

مهم‌ترین علائم زیرهای مغزی شامل موارد زیر هستند:

۱- علائم شناختی

• مشکل در پردازش اطلاعات
• مشکل در بیان افکار
• مشکل در درک دیگران
• کاهش دامنه توجه
• ناتوانی در درک مفهوم انتزاعی
• اختلال در تصمیم گیری
• از دست دادن حافظه

۲- علائم آدراکی

• تغییر در بینایی، شنوایی یا حس لامسه
• عدم بازی در درک زمان
• اختلالات بویایی و چشایی
• مشکل در ترکیب
• حساسیت بیشتر به درد

3- مشخصات فنی

• سردردهای مداوم
• خستگی شدید ذهنی
• خستگی شدید جسمی
• فلج
• ضعف
• لرزش
• تشنج
• حساسیت به نور
• اختلالات خواب
• لکنت زبان
• از دست دادن هوشیاری

4- علائم رفتاری/عاطفی

• تحریک‌پذیری و بی‌حوصلگی
• کاهش تحمل استرس
• کندی
• کاهش یا تشدید احساسات و واکنش‌ها
• انکار ناتوانی
• افزایش پرخاشگری

CTA: نگران علائم آسیب مغزی هستی؟

تنها با چند کلیک ساده از متخصص نوبت بگیر و بخواه

علائم آسیب مغزی در نوزادان و کودکان

کودکان و نوزادان معمولاً نمی‌توانند علائم شناختی، آدراکی، رفتاری و رفتاری مرتبط با آسیب‌های مغزی را بروز دهند. در موارد آسیب تروماتیک مغزی در کودکان با نشانه‌های زیر همراه است:

• تغییر در عادات خواب
• تشنج
• خلق‎وخوی غمگین یا افسرده
• خواب‌آلودگی
• گریه مداوم بدون آرام شدن
• ناتوانی در توجه داشتن
• عدم علاقه به اسباب‌بازی‌ها یا فعالیت‌های مورد علاقه قبلی
• تغییر در عادات غذایی یا شیر خوردن
• تحریک‌پذیری غیر معمول

روش تشخیص آسیب مغزی

تشخیص آسیب‌های مغزی توسط متخصص مغز و اعصاب و با هدف تعیین نوع آسیب، شدت آن و نواحی درگیر انجام می‌شود. پزشک در ابتدا درباره نحوه آسیب، علائم اولیه و سابقه پزشکی فرد سوالاتی می‌پرسد و شرح حال کامل می‌گیرد. سپس برای بررسی میزان و اثر آسیب مغزی، معاینات مختلف و آزمایش‌های تصویربرداری انجام می‌دهد. در جدول زیر می‌توانید با معاینات و آزمایش‌های مورد نیاز بیشتر آشنا شوید:

<جدول> روش تشخیص آسیب‌های مغزی توضیحات معاینه عصبی بررسی سطح هوشیاری، حرات چشم، قدرت عضلانی، رفتار، گفتار و دیگر رفلکس‌ها سی‌تی اسکن تشخیص محیط، شکستگی جمجمه، هماتوم و تورم مغز MRI کمک به تشخیص آسیب‌های کوچک آکسونی منتشر یا بافت مغز تست‌های شناختی/عصبی بررسی حافظه، میزان توجه و تمرکز، قدرت پردازش اطلاعات و تغییرات رفتاری

پس از انجام آزمایشات فوق، بسیار مهم است که پزشکان برای جلوگیری از آسیب بیشتر، بیمار را در وضعیت پایدار قرار دهند. آن‌ها برای این منظور، جریان خون، سطح مغز و فشار خون بیمار را به طور مرتب بررسی می‌کنند.

آیا آسیب مغزی درمان دارد؟

آسیب مغزی یک اورژانس پزشکی است و نیاز به مراقبت فوری دارد. آسیب‌های مغزی کوچک و خفیف می‌توانند به آسیب‌هایی که شدیداً به نظر می‌رسند، خطرناک باشند. بنابراین نباید آن‌ها را دست کم گرفت. میزان بهبودی آسیب‌های مغزی به شدت آسیب، نوع آن، سرعت درمان و وضعیت سلامت عمومی فرد می‌تواند.

پزشکان، میزان آسیب و محل آن را ۲ عامل مهم در درمان این عارضه می‌دانند. آسیب‌های مغزی خفیف ممکن است با محیط، کنترل‌ها و بررسی‌های پزشکی به طور کامل بهبود پیدا کنند، اما در آسیب‌های متوسط ​​تا شدید، روند درمان‌های طولانی‌تر است و ممکن است تمام افراد قبلی به طور کامل برنگردند. علت آسیب مغزی ناتوانی یا اختلال طولانی مدت نمی‌شود. اگر تشخیص و درمان صحیح به موقع انجام شود، می‌توان آن را به حداقل رساند.

درمان آسیب مغزی چگونه است؟

درمان آسیب‌های مغزی ترکیبی از مراقبت‌های اورژانسی، دارودرمانی و توانبخشی تخصصی است. روش‌های درمان کمک می‌شوند تا کنترل مغز و جلوگیری از وجود مغزی یا تشنج می‌شوند. سایر افراد برای بازیابی مهارت های حرکتی، گفتاری و شناختی به فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی دارند. برنامه توانبخشی منظم زیر نظر فرد متخصص کمک می‌کند تا فرد بتواند تا حدودی فعالیت روزمره را انجام دهد.

درمان آسیب مغزی با rTMS

تحریک مغناطیسی مکرر فراجمجمه‌ای یا آر تی ام اس (rTMS)، یک روش درمانی نوین و غیر تهاجمی می‌شود که علاوه بر آن بر روی روانی برای درمان برخی بیماری‌های عصبی، از جمله بهبود عملکرد بیماران از سکته مغزی است. rTMS با استفاده از پالس‌های مغناطیسی، نواحی آسیب‌دیده از مغز را تحریک می‌کند تا فعالیت‌های عصبی در آن تنظیم شوند. در این روش بیشترین عوارض ایسکمی مغزی به کمک حرکت مغناطیسی مغز بهبود می‌یابند.

آیا آیا می‌توان از آسیب‌های مغزی جلوگیری کرد؟

اغلب آسیب‌هایی که باعث ایجاد این عارضه می‌شوند، می‌شوند. برای جلوگیری از آسیب های مغزی، بهتر است به نکات زیر توجه کنید:

• هرگز کودک را به شدت تکان ندهید.
• برای جلوگیری از افتادن کودکان خردسال روی پنجره‌های باز محافظ پنجره نصب کنید.
• دقت کنید زمین بازی ضربه‌گیر داشته باشید.
• در هنگام ورزش یا دوچرخه‌سواری از ایمنی استفاده کنید.
• کمربند ایمنی خودرو را حتما ببندید و با احتیاط رانندگی کنید.
• اگر هنگام برداشتن اشیاء بلند روی چهارپایه رفته‌اید، مراقب باشید نیفتید.
• در راه پله‌ها نرده نصب کنید.
• از مواد مخدر استفاده نمی شود.

راهنمای مراجعه به پزشک

آسیب مغزی از مشکلاتی است که می‌تواند جنبه‌های مختلف زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. این عارضه از عملکردهای جسمی و شناختی گرفته شده تا وخو و روابط اجتماعی را تغییر می‌کند. آسیب‌های مغزی اگر به موقع تشخیص داده شوند و مورد درمان قرار بگیرند، قابل کنترل هستند و می‌توان از عوارض جانبی جلوگیری کرد. در حال حاضر، دارودرمانی، توانبخشی تخصصی و درمان‌های نوین مانند rTMS به افزایش کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کنند.

ما در این مقاله از مجله درمان با انواع، علل، علائم و روش های درمان آسیب های مغزی آشنا شدند. اگر در این سؤالات بیشتر می‌خواهید، می‌توانید به وب‌سایت درمان‌شده سر بزنید و از بهترین پزشکان متخصص به عنوان دکتر متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید. همچنین امکان دریافت نوبت اینترنتی برای درمان، مراجعه حضوری یا مشاوره تلفنی آنلاین، متنی و تصویری را برای شما فراهم کرده است.