چرا نمی

اغلب افرادی که با مشکل عدم تمرکز و حواس‌پرتی روبرو هستند می‌پرسند **چرا نمی‌توانم تمرکز کنم؟** و به دنبال راهی برای رفع این مشکل هستند. در مقالات قبلی درباره «کار عمیق» صحبت کردیم و متوجه شدیم در صورتی که کاری با تمرکز انجام شود، حتی در مدت زمانی کم، دستاوردهای فراوانی برای ما به بار می‌آورد. برای فراهم کردن شرایط لازم برای انجام کار عمیق،‌ ابتدا بهتر است درباره علت عدم تمرکز بدانیم و سعی کنیم موانع را از مسیر برداریم. در این مقاله چند مورد از مهم‌ترین علت‌های ناتوانی در تمرکز کردن را بررسی می‌کنیم و به سوال **چرا تمرکز نداریم؟** پاسخ می‌دهیم. **نمی‌توانید تمرکز کنید چون خود را سرزنش می‌کنید** در پاسخ به سوال **چرا نمی‌توانم تمرکز کنم؟** می‌توانیم به موارد مختلفی اشاره کنیم که یکی از آن‌ها سرزنش خود است. اگر هر بار که حواستان پرت می‌شود،‌ با ناامیدی به خود می‌گویید: «من خیلی بی‌دقتم»،‌ «من خیلی تنبلم» یا «باز هم مثل همیشه حواسم پرت میشه و نمی‌تونم کارم رو بکنم»، فقط شرایط را برای خود بدتر می‌کنید. شما نمی‌توانید با ذهنی که انرژی خود را صرف خودسرزنشی می‌کند،‌ تمرکز کنید. باید تمام تجربیات قبلی را کنار بگذارید و به جای تمرکز روی حواس‌پرتی،‌ به کار خود بازگردید. اگر مدت‌هاست که این عادت را دارید و کنترل خودسرزنشی برای شما دشوار شده است،‌ از مدیتیشین کمک بگیرید. مدیتیشن ذهن شما را برای بودن در لحظه و زندگی عاری از قضاوت، ورزیده می‌کند. **نمی‌توانید تمرکز کنید چون در هجوم اتفاقات سطحی زندگی‌می‌کنید** ما در جهانی زندگی می‌کنیم که مدام در حال افزایش سرعت است. هر روز سرعت پدیده‌ها بیشتر می‌شود و ما را نیز به سمت سریع‌تر شدن می‌برد. در نتیجه ما در این فضا به سریع‌تر کار کردن تشویق می‌شویم، حال آن که سریع‌تر کار کردن ما برابر است با دقت و تمرکز کمتر. هر چند دشوار است اما باید تلاش کنیم که از روند سریع‌تر شدن فاصله بگیریم و به سمت عمیق‌تر شدن برویم. **نمی‌توانید تمرکز کنید چون ذهن شما درگیر موضوعی دیگر است** گاهی وقت‎ها افرادی که تمرکز و دقت بالایی هم دارند، نمی‌توانند روی مسئله مورد نظر خود متمرکز شوند، صرفا به این خاطر که تمرکز و دقت آن‌ها جایی دیگر است و اصطلاحا ذهن‌شان هک شده است! اگر در این شرایط هستید و می‌پرسید **چرا نمی‌توانم تمرکز کنم؟** باید بدانید که ممکن است این اتفاق به علت درگیری روانی با موضوع خاصی باشد یا به شکلی ساده‌تر اتفاق بیفتد. مثلا اگر میز کار شما رو به پنجره باشد، ممکن است هنگام انجام کار، اتفاقات ساده‌‌ای که بیرون از پنجره‌ی شما و در مقابل چشم‌تان اتفاق می‌افنتد حواس شما را بارها پرت کند. در چنین شرایطی نمی‌توان شما را کم‌دقت یا بی‌تمرکز دانست، بلکه باید بدانید که فضای مناسبی را برای کار کردن انتخاب نکرده‌اید، زیرا متمرکز ماندن در شرایطی کاملا متغیر بسیار دشوار است. **نمی‌توانید تمرکز کنید چون کارها را از هم جدا نمی‌کنید** اگر شما در یک روز دو کار مهم داشته باشید،‌ بهترین بازدهی را زمانی خواهید داشت که یک کار را شروع کرده و بی‌وقفه به پایان برسانید، سپس به سراغ فعالیت بعدی بروید. اشتباهی که برخی افراد مرتکب می‌شوند این است که کارها را جداسازی نمی‎کنند و اصطلاحا فایل مجزایی برای هر کار در ذهن خود در نظر نمی‌گیرند. لذا زمانی که مشغول یک کار هستند،‌ به کار دیگر با نگرانی فکر می‌کنند، در نتیجه کار فعلی را با کیفیت پایین‎تر و در مدت زمان بیشتر انجام می‌دهند. همین امر باعث می‌شود که کار دوم نیز به خوبی انجام نشود. زیرا حتی در صورتی که وقت مناسبی برای انجام آن باقی مانده باشد، روحیه‌ی شخص شکست‌پذیرتر شده و انرژی و اشتیاقی که می‌توانست داشته باشد،‌ از دست داده است. اگر شخص در میان انجام یک کار مدام به سراغ کار دیگر برود، وضع از این هم بدتر خواهد شد. تمرکز کردن در چنین شرایطی اصلا امکان‌پذیر نیست. فقط کافیست پیش از شروع کارها، تمام آن‌ها را یادداشت کنید و مراحل انجام آن‌ها را در نظر بگیرید و سپس با برنامه زمانی مناسب به سراغ آن‌ها بروید. اگر این مراحل را پیش از انجام کار طی کنید، دیگر نگران کارهای باقی مانده نخواهید بود و با آرامش و تمرکز کافی به تمام مسئولیت‌های خود خواهید رسید. **نمی‌توانید تمرکز کنید چون محیط کار شما تشنج دارد** تشنج در محیط کار یکی از مهمترین عواملی است که در پاسخ به سوال **چرا نمی‌توانم تمرکز کنم؟** باید به آن اشاره کنیم. همانطور که گفته شد، تغییر و تحول مداوم محیط می‌تواند بر تمرکز و دقت شما تاثیر بگذارد، حتی اگر این تغییرات خارج از پنجره اتاق شما اتفاق بیفتد و تاثیر مستقیمی بر شما نگذارد. حال تصور کنید که دقت و تمرکز شما تا چه حد می‌تواند آسیب ببیند اگر در محیط زندگی و کار شما، افرادی باشند که فضا را تغییر می‌دهند،‌ آن هم به شیوه‌‍ای که بر عواطف و هیجانات شما تاثیر مستقیم و فراوان دارد. مثلا وقتی متوجه می‌شوید همکاری که حسن نیت ندارد، در حال صحبت کردن درباره شماست یا وقتی صدای جر و بحث اعضای خانواده خود را می‌شنوید، قطعا نمی‌توانید از این موضوعات بگذرید و به کار خود ادامه دهید. تا جایی که می‌توانید تلاش کنید از این اتفاقات اجتناب کنید. مثلا تلاش کنید به بخش دیگری از محل کار خود منتقل شوید، یا در منزل ساعاتی را برای فعالیت انتخاب کنید که تنها هستید. رفتن به کتابخانه نیز می‌تواند از بروز این نوع حواس‌پرتی جلوگیری کند. **نمی‌توانید تمرکز کنید چون مهارت مدیریت احساسات را تقویت نکرده‌اید** عوامل پرت‌کننده‌ی حواس بسیار زیاد هستند و شاید هرگز نتوان تمام آن‌ها را به درستی و به اندازه‌ی لازم کنترل کرد. حتی در صورت کنترل کافی تمام عوامل بیرونی، باز هم انسان در برابر احساسات خود بی‌دفاع است و نمی‌تواند از آن‌ها بگریزد. گاهی ممکن است تمام شرایط لازم برای برقراری تمرکز را داشته باشیم اما یادآوری خاطره‌ای از گذشته ناگهان ما را شرمگین کند و به فکر فرو برد. آنگاه تمرکز کردن مجدد بسیار دشوار خواهد شد. برای رفع این مشکل باید مهارت مدیریت احساسات را بلد باشیم. گاهی صرفا نوشتن اتفاق مورد نظر و تصمیم برای این که بعدا به آن فکر کنیم، بار ذهنی آن را از دوش ما برمی‌دارد و کمک می‌کند به کار مورد نظر خود بازگردیم. اما در صورتی که موفق به انجام این کار نشویم، می‌بایست برای دریافت کمک جدی‌تر از روانشناس کمک بگیریم. **نمی‌توانید تمرکز کنید چون کاری که انجام می‌دهید را دوست ندارید** در پایان برای پاسخ به سوال **چرا نمی‌توانم تمرکز کنم؟** باید گفت که علاقه داشتن به فعالیتی که انجام می‌دهید عامل موثری در برقراری تمرکز است. شما قرار است وقت زیادی را صرف انجام یک کار کنید، در صورتی که از آن کار لذت نبرید، ذهن شما از انجام آن طفره می‌رود و مدام فرار خواهد کرد. پیش از قبول مسئولیت و انتخاب یک مسیر، حتما دقت کنید که این مسیر برای شما به اندازه کافی جذاب باشد تا نیازی نباشد ذهن خود را به دشواری درگیر این موضوع کنید. **جمع‌بندی** در این نوشته به سوال **چرا نمی‌توانم تمرکز کنم؟** پاسخ دادیم. باید بدانید که برای حفظ تمرکز، تمرین کردن بدون پیش‌داوری و سرزنش خود می‌تواند بسیار مفید باشد. در صورتی که توصیه‌های یاد شده برای شما مفید نبود، می‌توانید از متخصصان ما در کلینیک جان زیبا کمک بگیرید. ما مشتاقیم که شما را در این امر مهم یاری کنیم.