عمل دیسک گردن با پروتز چیست و چه ضرورتی دارد؟
عمل دیسک گردن به کمک پروتز به معنای جایگزین کردن دیسک آسیبدیده گردن با یک دیسک مصنوعی است. ضرورت این عمل زمانی مطرح میشود که درمانهای غیر جراحی مانند فیزیوتراپی، دارو درمانی یا تزریقهای تخصصی نتوانند درد و فشار وارد بر اعصاب را کاهش دهند. این فشار معمولا منجر به علائمی همچون گردندرد مزمن، انتشار درد به دستها، ضعف عضلانی یا حتی اختلال در عملکرد اندامها میشود.
جراحی با پروتز همچون **عمل میکروسکوپی دیسک گردن** علاوه بر رفع فشار از روی اعصاب، امکان بازگشت حرکات طبیعی گردن را فراهم میسازد، برخلاف فیوژن که مهرهها را به هم جوش میدهد و دامنه حرکتی گردن را محدود میکند.
انواع پروتز دیسک گردن کدام است؟
پروتزهای دیسک گردن به گونهای طراحی شدهاند که همزمان استحکام و انعطافپذیری لازم را پس از **عمل دیسک گردن** فراهم کنند. این پروتزها به دو دسته کلی تقسیم میشوند: پروتزهای کاملا متحرک که حرکات طبیعی دیسک را شبیهسازی میکنند و پروتزهای نیمهمتحرک که انعطاف کمتری دارند اما پایداری بیشتری ارائه میدهند.
### پروتز دیسک مصنوعی و فیوژن (الحاق مهرهای)
پروتز دیسک مصنوعی و فیوژن دو رویکرد متفاوت برای درمان دیسک گردن هستند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در روش فیوژن، مهرههای آسیبدیده به یکدیگر جوش داده میشوند و حرکت در آن بخش از گردن متوقف میشود. این امر به کاهش درد کمک میکند، اما تحرک گردن را محدود میسازد و ممکن است فشار بیشتری بر سایر مهرهها وارد کند. در مقابل، عمل دیسک گردن با پروتز با جایگزینی دیسک تخریبشده، حرکات طبیعی گردن را حفظ میکند و کیفیت زندگی بیماران را ارتقا میدهد.
### انواع جنس پروتزها
پروتزهای دیسک گردن معمولا از ترکیب موادی مانند فلزات (تیتانیوم یا کبالت کروم) و پلیمرهای پزشکی مقاوم مانند پلیاتیلن با چگالی بالا ساخته میشوند. فلزات وظیفه استحکام و ثبات را بر عهده دارند، در حالی که پلیمرها نقش شبیهسازی خاصیت نرم و انعطافپذیر دیسک طبیعی را ایفا میکنند. انتخاب جنس پروتز بستگی به شرایط استخوانی بیمار، آلرژی احتمالی و طول عمر مورد انتظار دارد.
> در یک مقاله منتشر شده در مجله *Spine Journal* آمده است: «پروتزهای دیسک گردن که از ترکیب فلز و پلیمر ساخته میشوند، در مقایسه با پروتزهای تمامفلزی مقاومت به سایش بالاتر و توانایی بهتری در حفظ حرکت گردن نشان دادهاند.» منبع
### تکنولوژیهای جدید در پروتزها
با پیشرفت تکنولوژی، پروتزهای دیسک گردن نیز روزبهروز بهبود یافتهاند. نسلهای جدید این پروتزها دارای ویژگیهایی همچون طراحی آناتومیک متناسب با ساختار مهرهها، پوششهای ضد سایش، قابلیت تطبیق با حرکتهای چند محوره و کاهش احتمال شلشدن در بلند مدت هستند. برخی از پروتزهای مدرن حتی با استفاده از فناوری پرینت سهبعدی ساخته میشوند تا بیشترین انطباق با بدن بیمار را داشته باشند. همچنین استفاده از پوششهای زیستفعال کمک میکند استخوانها سریعتر با پروتز یکپارچه شوند.
مراحل انجام عمل جراحی پروتز دیسک گردن
این عمل طی مراحلی دقیق و تخصصی انجام میشود که نیازمند مهارت بالای جراح و تجهیزات پیشرفته است. به طور خلاصه ابتدا بیمار تحت بیهوشی قرار میگیرد و سپس دیسک آسیبدیده خارج و پروتز جایگزین میشود. مراحل شامل:
- بیهوشی عمومی: بیمار برای انجام جراحی بهطور کامل بیهوش میشود.
- ایجاد برش جراحی: برشی کوچک در ناحیه جلوی گردن ایجاد میگردد.
- کنار زدن عضلات و بافتها: بافتهای نرم کنار زده میشوند تا به مهرهها دسترسی پیدا شود.
- خارج کردن دیسک آسیبدیده: دیسک تخریبشده بهطور کامل برداشته میشود.
- آمادهسازی فضای بین مهرهای: محل دیسک برای قرارگیری پروتز آماده میشود.
- جایگذاری پروتز: پروتز انتخابی در فضای آمادهشده قرار میگیرد.
- کنترل نهایی و بستن برش: پس از اطمینان از قرارگیری صحیح پروتز، برش بسته میشود.
مراقبتهای قبل و بعد از عمل
قبل و بعد از عمل دیسک گردن با پروتز رعایت نکات مراقبتی اهمیت ویژهای دارد. پیش از عمل، بیمار باید آزمایشهای لازم از جمله تصویربرداری MRI یا CT اسکن انجام دهد تا جراح دید کاملی از وضعیت ستون فقرات داشته باشد. همچنین باید مصرف داروهایی مانند رقیقکنندههای خون با نظر پزشک قطع شود. بعد از عمل، استراحت نسبی، پرهیز از حرکات ناگهانی گردن، مصرف داروهای تجویز شده و شرکت در جلسات فیزیوتراپی الزامی است.
بیماران معمولا طی چند هفته میتوانند به فعالیتهای روزمره بازگردند، اما بازگشت به ورزشهای سنگین یا فعالیتهای پرخطر باید با نظر پزشک انجام شود.
عوارض احتمالی و ریسکهای عمل دیسک گردن با پروتز
هرچند عمل پروتز دیسک گردن روشی ایمن و مؤثر است، اما مانند هر جراحی دیگری با برخی ریسکها همراه است. عوارض احتمالی شامل عفونت محل جراحی، خونریزی، آسیب به اعصاب مجاور، شلشدن یا جابهجایی پروتز، و واکنش بدن به مواد پروتز میشود. در موارد نادر ممکن است بیمار همچنان پس از عمل دچار درد یا محدودیت حرکت باشد.
همچنین احتمال بروز مشکلاتی در مهرههای مجاور وجود دارد، هرچند میزان آن در مقایسه با روش فیوژن بسیار کمتر است. آگاهی از این عوارض و مشاوره دقیق با پزشک به بیمار کمک میکند تا تصمیم آگاهانهتری بگیرد.
مزایا و معایب پروتز دیسک گردن
**جمعبندی**
یک روش پیشرفته و موثر برای درمان مشکلات جدی دیسک گردنی، عمل دیسک گردن با پروتز است که همزمان با کاهش درد و فشار بر اعصاب، امکان حفظ حرکت طبیعی گردن را نیز فراهم میآورد. این عمل در مقایسه با روشهای سنتی مانند فیوژن، برتریهای قابل توجهی دارد و به بیماران کمک میکند تا سریعتر به زندگی روزمره بازگردند. با وجود این، آگاهی از عوارض احتمالی و رعایت مراقبتهای قبل و بعد از عمل اهمیت زیادی دارد.
در نهایت، انتخاب این روش باید براساس شرایط اختصاصی هر بیمار و تشخیص پزشک متخصص صورت گیرد. اگر به دنبال درمانی موثر با حداقل محدودیت حرکتی هستید، پروتز دیسک گردن پس از دریافت مشاوره از دکتر یزدان پناهی میتواند انتخابی هوشمندانه باشد.