کیست بیکر (کیست پوپلیتئال) علت، علائم، تشخیص و درمان

کیست بیکر که با نام کیست پوپلیتئال نیز می‌شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات منطقه‌ی زانو است. این کیست‌های پر از مایع، باعث ایجاد توده‌های در پشت زانو می‌شوند و با خشکی، درد یا احساس ناراحتی همراه هستند. نام این بیماری از جراح قرن نوزدهمی که آن را برای اولین بار توصیف، گرفته شده است.

در بیشتر موارد، کیست بیکر نتیجه‌ی مشکلی درونی زانو است. مانند آرتروز یا پارگی منیسک. این مشکلات باعث تولید بیش‌ازحد مایع مایع می‌شوند، که از طریق یک «دریچه یک‌طرفه» در پشت زانو خارج می‌شود و در فضای پوپلیتئال جمع می‌شود و کیست را تشکیل می‌دهد.

بسیاری از کیست‌های بیکر با درمان‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند. شامل کاهش فعالیت، داروهای ضدالتهاب حتی بدون درمان خاص. برخی از کیست‌ها خودبه‌خود ناپدید می‌شوند.

آناتومی زانو

زانو بزرگ‌ترین و نیرومندترین بدن است و از اتصال استخوانران (فمور)، استخوان ساق (تیبیا) و کشکک (پاتلا) تشکیل می‌شود. سطح این‌ استخوان‌ها با غضروف مفصلی صاف و لغزنده پوشیده شده تا اصطکاک کاهش می‌یابد.

درون مفصل زانو، مایع شفاف و زردرنگی به نام مایع سینوویال وجود دارد که روان‌کننده عمل می‌کند. همچنین کیسه‌های کوچک برای مایعات (بورسا) اطراف اطراف را حمایت می‌کنند و اصطکاک بین بافت‌ها را کاهش می‌دهند.

علت ایجاد کیست بیکر

در داخل بزرگسالان، کیست بیکر معمولاً ناشی از بیماری‌ها یا آسیب‌ها است که باعث می‌شود، از جمله:

• آرتروز زانو
• آرتریت روماتوئید
• پارگی منیسک
• پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL)
• سایر آسیب‌های بافتی داخل داخل

در پاسخ به این مشکل، زانو مایع اضافی تولید می‌کند و این مایع از پشت بسته خارج شده و در فضای پوپلیتئال جمع می‌شود و کیست را ایجاد می‌کند. در کودکان و جوانان، کیست بیکر گاهی بدون علت مشخص ایجاد می‌شود.

علائم کیست بیکر

برخیست‌ها بدون علامت هستند و تصادفی در معاینات یا MRI کشف می‌شوند. اما در صورت وجود علامت، ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• احساس توده یا پری در پشت زانو
• درد زانو
• سفتی یا احساس کشش در پشت زانو
• تورم زانو یا ساق پا

اگر اندازه‌ای کیست بزرگ شود، ممکن است جریان خون پا را مختل کرده و باعث درد، تورم، ضعف یا بی‌حسی شود. در موارد نادر، کیست ممکن است پاره شود. برخی از علائم کیست بیکر شبیه لخته خون (DVT) است. بنابراین در صورت ورم و درد شدید ساق پا، مراجعه‌ی فوری به متخصص ارتوپد نیاز است.

معاینه توسط دکتر هومن کوکبی

شرح حال و معاینه فنی

در ابتدا دکتر کوکبی شرح‌حال کاملی از می‌گیرد و درباره‌ی بیماری‌ها و آسیب‌های ناشی از زانوت می‌کند. سپس با مقایسه‌ی زانوی سالم و بیماران زیر بررسی می‌شود:

• تورم
• بی‌ثباتی مفصل
• صدای کلیک یا تق‌تق هنگام خم‌کردن زانو
• محدودیت حرکتی

در پشت زانو نیز کیست لمس می‌شود. معمولاً هنگام صاف‌بودن زانو صاف و هنگام خم‌بودن نرم است.

روشهای تصویربرداری

برای تشخیص دقیق‌تر از موارد زیر استفاده می‌شود:

۱. رادیوگرافی (اشعه ایکس)

کیست روی عکس دیده نمی‌شود؛ اما دکتر کوکبی برای بررسی آرتروز، کاهش آسیب یا مشکلات استخوانی، آن را توصیه می‌کند.

۲. سونوگرافی

روشی بسیار مهم برای تشخیص اینکه پشت زانو جامد است یا حاوی مایع است.

3. MRI

بهترین روش برای مشاهده بافت‌های نرم، بررسی پارگی منیسک و ارزیابی کامل کیست.

درمان کیست بیکر

۱. درمان غیرجراحی

بیشتر کیست‌ها بدون عمل جراحی درمان می‌شوند. روشهای غیرتهاجمی شامل:

مشاهده و پیگیری

دکتر کوکبی ممکن است فقط توصیه شود که در طول زمان تحت نظر باشد.

فعالیت کاهش

اجتناب از حرکات پرضربه مثل دویدن و ایروبیک.

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)

مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و تورم.

تزریق کورتون

تزریق کورتیکواستروئید در مفصل زانو برای کاهش مصرف.

آسپیراسیون

خارج کردن مایع کیست با سوزن، معمولاً با هدایت سونوگرافی.

ارتباط کیست بیکر با تعویض زانو

در بیمارانی که دچار آرتروز پیشرفته زانو هستند، تجمع بیش‌ازحد مایع محل یکی از موارد ایجاد کیست بیکر به‌ویژه در سنین بالا است. در این گروه نیز از عوارض، زمانی که آرتروز شدید باعث درد دائمی، محدودیت حرکت و آسیب دیدگی می‌شود، تعویض عملکرد زانو را بهبود می‌بخشد. کاهش دهد. دکتر کوکبی در موارد پیشرفته‌ای آرتروز، پس از بررسی شرایط دقیق بیمار، می‌تواند جراحی را به‌عنوان یک درمان ریشه‌ای توصیه کند.

۲. درمان جراحی

جراحی معمولاً زمانی انجام می‌شود که:

• درد با درمان‌های غیرجراحی نمی‌شود
• کیست پس از آسپیراسیون بارها عود کند

آرتروسکوپی زانو

در این روش، دکتر کوکبی با ایجاد شکاف‌های کوچک، دوربین آرتروسکوپ را وارد می‌کند. این روش برای درمان مشکلات داخلی مانند پارگی منیسک استفاده می‌شود. یعنی علت اصلی شکل‌گیری کیست درمان می‌شود.

در برخی موارد، دریچه‌ی اتصال کیست و مفصل نیز باز می‌شود تا از بازگشت کیست جلوگیری شود.

خارج کردن کامل کیست (جراحی باز)

در کیست‌های بسیار بزرگ یا مواردی که باعث فشار روی اعصاب یا رگ‌ها می‌شوند، جراحی باز برای برداشتن کیست کامل انجام می‌شود.

دوران نقاهت

پیروی از دستورات دکتر کوکبی برای جلوگیری از بازگشت کیست بسیار مهم است.

حرکت زودهنگام: پس از آسپیراسیون یا آرتروسکوپی، معمولاً بیمار می‌تواند راه برود اما باید از فعالیت‌های سنگین کند شود.

بریس زانو: در برخی موارد، چند هفته استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

فیزیوتراپی: تمرینات تخصصی برای افزایش دامنه‌ی حرکتی و تقویت اطراف زانو نیاز است.

بسته به اینکه در حین جراحی چه مشکلاتی درمان می شود، معمولاً به فعالیت کامل ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد.

جمع‌بندی

کیست بیکر معمولاً خطرناک نیست، اما می‌توان از آسیب یا آسیب دیدگی در داخل قرار گرفت. تشخیص دقیق و درمان اصولی توسط دکتر هومن کوکبی، بهترین جراحات و متخصصان ارتوپد در تهراندکتر هومن کوکبی، بهترین مسیر برای بهبود و درمان، درمان است.