آیا بیماران کلیوی و باردار می توانند اسکن دارند انجام دهند
دکتر شبنم رفیع زاده
تهران
87
/ 100
امتیاز سئو
اسکن هستهای یکی از دقیقترین و پیشرفتهترین روشهای تصویربرداری پزشکی است که به پزشکان کمک میکند تا عملکرد بدنهای مختلف قلب، استخوانها و تیروئید را انجام دهند. این روش بر پایه استفاده از مواد رادیواکتیو ایمان انجام می شود که پس از تزریق یا استنشاق وارد بدن شده و تصاویری با جزئیات بالا از بافت ها و ارگان ها تولید می کنند.
اما یکی از دغدغههای مهم در بین بیماران، بهویژه بیماران کلیوی و باردار، این است که آیا برای آنها ایمن است یا میتوان خطراتی داشت؟ در این مقاله، با نگاهی علمی و تخصصی به این موضوع میپردازیم تا بدانیم در چه شرایطی انجام این نوع تصویربرداری برای کلیوی و زنان باردار مجاز یا ممنوع است.
اسکن هستهای (Nuclear Scan) نوعی تصویربرداری پیشرفته است که با استفاده از مواد رادیواکتیو (رادیوداروها) انجام میشود. این مواد پس از ورود به بدن، در اندامهای خاصیت پیدا کرده و با تابش گاما قابل ردیابی میشوند. سپس با کمک دستگاه گاماکمرا (Gamma Camera) تصاویری دقیق از اندامهای داخلی بدن تهیه میشود.
چرا موضوع موضوعات کلیوی و باردار در اسکنها مهم است؟
اسکن هستهای با وجود ایمنی نسبی، همچنان شامل مقدار اندکی پرتو یونیزهکننده است که در شرایط خاص (مانند نارسایی کلیه یا بارداری) میتواند خطرناک باشد. بنابراین لازم است بیماران کلیوی و باردار انجام شود.
اسکن هستهای در بیماران کلیوی
1. عملکرد کلیه و تاثیر آن بر مصرف مواد رادیواکتیو
کلیهها نقش اساسی در دفع مواد زائد و داروها از بدن دارند. از آنجا که در اسکنها از مواد رادیواکتیو استفاده میشود که معمولاً از طریق مصرف میگردند، عملکرد همه در این میان بسیار حیاتی است. در بیماران کلیوی که باعث کاهش عملکرد کلیه میشوند، دفع رادیوداروها کندتر میگیرند و ممکن است سطح تابش را در بدن کمی افزایش دهند.
2. نکات ایمنی برای بیماران کلیوی پیش از انجام اسکن هستهای
مورد
توضیحات
اطلاعات به پزشک متخصص
بیماران کلیوی باید حتماً وضعیت بیماری خود و نوع درمان را انجام دهد (مثلاً از اسکن دیالیز) ارائه دهنده.
تنظیم دوز رادیودارو
پزشک بر اساس عملکرد کلیه، دوز مواد کمکی رادیواکتیو رادیواکتیو را کاهش می دهد. میکند.
پرهیز از مواد حاوی ید
برخی رادیوداروها حاوی ید هستند و ممکن است برای بیماران کلیوی مناسب نباشند.
آیا بیماران کلیوی میبرد اسکن هستهای انجام میدهند؟
به طور کلی، بله؛ بیماران کلیوی میتوانستند اسکن هستهای انجام دهند، اما با رعایت شرایط خاص و نظارت مستقیم پزشک متخصص. در واقع، نوع ماده رادیواکتیو، میزان دوبره انجام میشود. نارساییتنظیم شود.
در بیماران تحت دیالیز، پزشک معمولاً برنامه اسکن را به گونهای تنظیم میکند که اسکن پس از جلسه دیالیز انجام شود تا رادیوداروها سریعتر از بدن خارج شوند.
خطرات احتمالی برای بیماران کلیوی
در بیماران کلیوی، احتمال بروز عوارضی مانند:
تأخیر در مصرف مواد رادیواکتیو
افزایش موقت
تهوع خفیف
احساس گرما در محل تزریق وجود دارد. با این حال، این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند و با مصرف مایعات زیاد و استراحت کافیمیشوند.
بهترین کلینیک برای اسکن ای کجا بیماران کلیوی و باردارست؟
اگر به دنبال یک مرکز مطمئن برای انجام اسکنهای — به ویژه برای بیماران کلیوی و باردار — هستید، کلینیک ویستان در تهران گزینههای پیشنهاد شده است. در ادامه انتخاب این کلینیک، خدمات آن و نکاتی که باید در نظر بگیرید را با هم مرور میکنیم.
چرا کلینیک ویستان؟
این کلینیک دارای بخش «پزشکی هستهای» است و به صورت خاص خدماتی مانند اسکن تیروئید، اسکن استخوان، اسکن کلیه و همچنین اسکن قلب را میدهد.
برخورداری از تیم متخصص و تجهیزات بهروز برای انجام روشهای تشخیصی حساس باعث میشود امکان انجام تصویربرداری دقیق از بالا رود
امکان ارائه خدمات تحت پوشش بیمه و محیط چندتخصصی که در کنار آن ارزیابی سایر شرایط بیمار (مثل بیماری کلی یا وضعیت بیماری) ممکن است میسازد
نکات ویژه برای کلیوی یا باردار
برای بیمار کلیوی: قبل از انجام اسکنهای، باید تیم پزشکی اطلاعرسانی داشته باشید که چه داروها یا روشهای درمانی کلیوی استفاده میشود تا داروها و شرایط را طبیع کنند.
برای بانوان باردار: چون در اسکن هستهای ممکن است مواد رادیواکتیو به کار رود، ضروری است وضعیت بارداری با پزشک گزارش شود تا ارزیابی شود که آیا این روش در این زمان مناسب است یا خیر — و اگر انجام میشود، اقدامات ایمنی ویژه انجام گردد.
کلینیک ویستان با اعلام خدمات اسکن هستهای و تجهیزات تشخیصی تخصصی، میتواند شرایطی را انتخاب کند که تیم درمانی شرایط ویژه بیمار را در نظر میگیرد.
مواردی که قبل از مراجعه بررسی کنید
با مرکز تماس بگیرید و مطمئن شوید که برای اسکن کردن شرایط کلیوی یا در هنگام تصمیم گیری، تا زمانی که می خواهید، بررسی کنید.
مطمئن شوید که مدارک پزشکی (مثل گزارش کلیه، داروها، یا سابقه بارداری) همراه دارید.
از پذیرش بپرسید که آیا باید ناشتا باشید، یا داروها را قطع کنید. (این مخصوصاً برای بیماران کلیوی مهم است.)
پس از اسکن، طبق دستورالعملهای مرکز، نوشیدنیهای کافی، شستن نواحی تماس با ماده رادیواکتیو و پرهیز از تماس نزدیک با زنان باردار یا کودکان در موقعیت لازم را رعایت کنید.
آدرس کلینیک ویستان:سعادت آباد ضلع شمال غربی چهار راه سرو (تقاطع پاکنژاد و سرو)-جنب مجتمع دشت بهشت
جنین در حال رشد نسبت به تابشهای یونیزهکننده بسیار حساس است. پرتوهای ناشی از مواد رادیواکتیو میتوانند در دوزهای بالا باعث اختلال در رشد سلولی یا آسیب به DNA جنین شوند. به همین دلیل، اسکن هستهای در زنان باردار فقط در موارد اضطراری و حیاتی انجام میشود.
تصمیمگیری پزشک برای انجام اسکن در زنان باردار
پزشک پیش از تصمیم به انجام اسکن هستهای در زنان باردار، باید به چند سوال کلیدی پاسخ دهد:
آیا اسکن برای حفظ جان مادر حیاتی است؟
آیا روشهای جایگزین (مثل MRI یا سونوگرافی) قابل استفاده هستند؟
چه نوع رادیودارویی ایمانتر است؟
در صورتی که پاسخ سوال اول مثبت باشد و گزینههای دیگری باشد که ممکن است نباشند، پزشک ممکن است برای انجام اسکن تصمیم بگیرد، اما با حداقل دوز ممکن است و حفاظت از شکم و رحم با سرب.
نکات برای زنان باردار پیش از انجام اسکن هستهای
نکته
توضیح
اطلاعات به پزشک
اگر احتمال بارداری وجود دارد، حتی در روزهای ابتدایی، باید پزشک رانتd>
کرد. اسکن
برخی از انواع اسکن هستهای برای دوران بارداری مناسب برای درمان (مثلاً اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو). تمام مزایا و خطرات احتمالی را برای مادر توضیح دهد تا تصمیم آگاهانه گرفته شود.
اسکنهای هستهای برای زنان باردار توصیه نمیشود به دلیل خطر قرار گرفتن در معرض تشعشع جنین و معمولاً یک منع مصرف در نظر گرفته میشود. برای بیماران کلیوی (کلیه)، اسکن هسته ای اغلب بی خطر است، اما اگر بیمار باردار یا شیرده است، باید به پزشک اطلاع داده شود. در صورت اورژانس نجات دهنده برای مادر، خطرات برای جنین باید به دقت برآورد شود
اسکنهای هستهای به دلیل خطر قرار گرفتن جنین در معرض اشعه، برای زنان باردار توصیه نمیشوند و عموماً منع مصرف دارند. برای بیماران کلیوی، اسکنهای مهم بیخطر است، اما در صورت بارداری یا شیردهی بیمار، باید به پزشک اطلاع داده شود. در صورت بروز شرایط اضطراری برای مادر، خطرات برای جنین باید به دقت تخمین زده شود.
در مواردی که نکات ایمنی رعایت شود، احتمال آسیب به جنین وجود دارد. هر چند در بیشتر اسکنهای تشخیصی مقدار تابش بسیار پایین است. احتمال بروز موارد زیر در صورت بیاحتیاطی وجود دارد:
کاهش رشد جنین
اختلالات خفیف رشدی در دوزهای بالا
احتمال سقط در دوزهای بسیار زیاد (که در اسکنهای پزشکی معمول اتفاق نمیافتد)
بنابراین انجام این نوع تصویربرداریتنها با پزشک متخصص زنان و پزشک پزشکی وجود دارد.
اسکن هستهای در مادران شیرده
زنان شیرده نیز باید نکات مهمی را رعایت کنند، زیرا بخشی از ماده رادیواکتیو ممکن است از طریق شیر به نوزاد منتقل شود. به همین دلیل توصیه میشود:
پس از اسکن، بهمدت ۲۴ ساعت شیر خود را دور بریزند.
پس از پایان این مدت و کاهش میزان رادیواکتیو، میتوان به تغذیه نوزاد ادامه دهنده کمک کرد.
روشهای جایگزین اسکنهای برای بیماران کلیوی و باردار
اگر انجام اسکن هستهای برای بیماران کلیوی و باردار تشخیص خطرناک داده شود، میتوان از روشهای غیرتهاجمی و بیخطرتر استفاده کرد، مانند:
MRI (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی): بدون تابش پرتوهای یونیزهکننده.
سونوگرافی: ایمن و بدون خطر برای جنین و کلیهها.
CT کمدوز (در موارد خاص): با کاهش مقدار تابش.
پزشک بر اساس نوع بیماری و نیاز به تشخیص تصمیم میگیرد که کدام روش بهترین گزینه است.
جدول مقایسههای ایمنی اسکنها برای بیماران کلیوی و باردار
گروه بیمار
مجاز بودن اسکن
میزان خطر
شرایط خاص انجام
بیماران کلیوی
م احتیاط
متوسط
تنظیم دوز، مصرف مایعات زیاد، هماهنگی با دیالیز
زنان باردار
غیرمجاز مگر در اضطرار
بالا
استفاده از دوز کم و محافظ شیرده
مجاز با رعایت فاصله
پایین
قطع شیردهی موقت (۲۴ ساعت)
بیماران کلیوی و باردار
توصیههای نهایی برای بیماران کلیوی و باردار
هرگز اسکنهای را بدون مشورت با پزشک انجام میدهند.
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، این را پیش از اسکن اطلاع دهید.
بیماران کلیوی باید اطلاعات دقیق در مورد عملکرد کلیه و داروهای مصرفی خود ارائه دهند.
در صورت وجود هیچ علامت غیرعادی پس از اسکن، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
نوشیدن مایعات فراوان پس از اسکن برای بیماران کلیوی الزامی است.
آیا اسکن هستهای میتوان برای بیماران کلیوی و باردار مضر باشد؟
اسکن هستهای برای بیماران کلیوی و باردار ممکن است با خطر همراه باشد. در بیماران کلیوی، استفاده از مواد رادیواکتیو باید با دقت بیشتر انجام شود، زیرا کلیهها مسئول استفاده از این مواد هستند و میتوانند فشار بیشتری بر روی آنها وارد کنند. در نتیجه، میزان مواد رادیواکتیو باید به دقت تنظیم شود و پس از اسکن، مصرف مایعات مصرفی تا مواد سریعتر از بدن دفع شود.
برای زنان باردار، اسکن معمولاً توصیه نمیشود، زیرا مواد رادیواکتیو میتوانند به جنین آسیب بزنند. در صورت انجام اسکن الزامی، پزشک باید مزایا و خطرات را به دقت ارزیابی کند و از امنیت ویژهای برخوردار باشد. در هر دو حالت، مشاوره پزشکی و ارزیابی دقیق شرایط قبل از انجام اسکن نیاز است.
چگونه اسکن هستهای میتواند بر عملکرد کلیوی و باردار تأثیر بگذارد؟
اسکن هستهای میتواند بر عملکرد بیماران کلیوی و باردار نیازهای متفاوتی داشته باشد که به دقت و بررسی شرایط دقیق هر فرد باشد:
تأثیر بر عملکرد کلیهها: در بیماران کلیوی، از مواد رادیواکتیو در اسکنها استفاده میشود، ممکن است فشار بر روی کلیهها باشد، زیرا این ارگانها مسئول دفع مواد رادیواکتیو از بدن هستند. اگر کلیهها عملکرد ضعیفی نداشته باشند، دفع این مواد به انجام میشود و ممکن است باعث افزایش بیشتر تجمع مواد در بدن و ایجاد آسیب کلیوی شود. به همین دلیل، پیش از اسکنهای باید وضعیت کلیهها به دقت ارزیابی شده و میزان ماده رادیواکتیو به حداقل ممکن برسد.
تأثیر بر بارداری: برای زنان باردار، اسکن هستهای معمولاً توصیه نمیشود، زیرا مواد رادیواکتیو میتوانند به جنین آسیب بزنند. این ماده ممکن است از جفت عبور کرده و بر رشد و سلامت جنین تأثیر بگذارد. به همین دلیل، در صورتی که اسکن برای زنان باردار باشد، پزشک باید مزایا و خطرات را به دقت ارزیابی کند و تنها در شرایط خاص و با استفاده از تدابیر ایمنی ویژه، این روش تصویربرداری را انجام دهد.
در بیماران کلیوی و باردار، بررسی دقیق وضعیت پزشکی و مشاوره با پزشک قبل از انجام اسکنهای ضروری است تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
آیا همه انواع اسکن ها برای بیماران کلیوی و باردار ایمن هستند؟
بیماران کلیوی و باردارایمنه. نوع اسکن هستهای و میزان استفاده از مواد رادیواکتیو در این افراد باید با دقت بررسی و تنظیم شود.
برای بیماران کلیوی: برخی از انواع اسکن هستهای که نیاز به استفاده از مواد رادیواکتیو دارند، میتوانند برای کلیوی مشکلساز باشند. کلیهها مسئول دفع مواد رادیواکتیو از بدن هستند، بنابراین در نتیجه با عملکرد ضعیف، مواد رادیواکتیو به درستی از بدن دفع نمیشوند و در نتیجه خطر آسیب به کلیهها افزایش مییابد. پزشک نوع اسکن و مقدار ماده رادیواکتیو را باید به دقت تنظیم کرد تا از بروز مشکلات جلوگیری شود.
برای زنان باردار: اسکنهای هستهای معمولاً برای زنان باردار توصیه نمیشوند، زیرا مواد رادیواکتیو میتوانند از جفت عبور کرده و به جنین آسیب برسانند. بهویژه در مراحل اولیه بارداری، رادیواکتیو ممکن است باعث بروز مشکلات جدی در رشد جنین شود. در صورت انجام اسکن برای زنان باردار، پزشک باید با توجه به نوع اسکن و میزان خطرات را ارزیابی کند و فقط در موارد خاص و با مصرف تدابیر ایمنی لازم را داشته باشد، این روش تصویربرداری را انجام می دهد.
بنابراین، نه همه انواع اسکن ها برای بیماران کلیوی و باردار ایمن هستند و باید با مشاوره پزشکی دقیق و ارزیابی شرایط انجام شوند.
چرا اسکن هستی برای بیماران کلیوی و باردار
آیا اسکن هست برای بیماران کلیوی نیاز است؟
اسکن هستهای برای بیماران کلیوی در برخی موارد ضروری و بسیار مفید است، زیرا این نوع اسکن میتواند عملکرد دقیق هر کلیه را به صورت ویژه نشان دهد. پزشکان از این روش برایتشخیص کاهش عملکرد کلیه، انسداد مجاری بیماری یا بررسی جریان خون کلیوی استفاده میکنند. با این حال، انجام آن باید با مقدار کنترلشدهای از مواد رادیواکتیو و تحت نظر پزشک متخصص پزشکی وجود داشته باشد تا فشار بر روی کلیهها جلوگیری شود. بنابراین، اسکن هستهای زمانی نیاز است که اطلاعات آن به تصمیم گیری دقیق تر در مورد درمان کمک کند.
سوالات متداول برای بیماران کلیوی و باردار
آیا بیماران کلیوی میتوانند اسکن هستهای انجام دهند؟
بله، اما باید داروها و شرایط کلیوی بیمار قبل از اسکن با پزشک بررسی شود.
آیا باردار زنان میتوانند اسکن هستهای انجام دهند؟
به طور معمول خیر، آیا این امکان وجود دارد که خطرات احتمالی برای جنین بیشتر باشد و پزشک توصیه کند.
آیا استفاده از ماده رادیواکتیو در اسکن هستهای برای بیماران کلیوی بیخطر است؟
در بیماران کلیوی، مواد رادیواکتیو باید با دقت تنظیم شود تا خطر آسیب به کلیهها کاهش یابد.
چه زمانی انجام اسکن هستهای برای بیماران کلیوی مناسب است؟
زمانی که درمانهای دیگر کافی نباشند و پزشک تصمیم به ارزیابی دقیقتر عملکرد انجام دهند.
آیا اسکن هستهای بر روی سلامت جنین تأثیر منفی دارد؟
اسکن هستهای ممکن است به جنین آسیب بزند، به همین دلیل در دوران بارداری معمولاً از این روش جلوگیری میشود.
آیا بیماران باردار باید قبل از اسکن هستهای مشاوره پزشکی دریافت کنند؟
بله، زنان باردار باید قبل از انجام دوباره اسکنهای مشاوره کامل با پزشک خود داشته باشند.
آیا اسکن هستهای برای ارزیابی عملکرد کلیهها ایمن است؟
بله، اسکن هستهای برای ارزیابی عملکرد همهایمن است، اما باید دقت کرد که میزان مواد رادیواکتیو مناسب استفاده شود.
آیا بیماران کلیوی باید ناشتا باشند قبل از اسکن هستهای؟
بله، معمولاً قبل از اسکن هستهای بیماران کلیوی باید ناشتا باشند، مگر اینکه پزشک دستور بدهد.
آیا اسکن هستهای میتوان دیگر آزمایشها را برای بیماران کلیوی انجام داد؟
اسکن هستهای میتواند به عنوان یکی از روشهای دقیقتر برای ارزیابی عملکرد کلیهها مورد استفاده قرار گیرد.
آیا باید داروها را قبل از اسکن هستهای قطع کرد؟
برخی داروها باید قبل از اسکن هستهای قطع شوند، به داروهای ویژهای که بر عملکرد کلیهها تأثیر میگذارند، باید با پزشکان مراجعه کنید
جمعبندی
اسکن هستهای ابزاری قدرتمند و دقیق برای تشخیص بسیاری از بیماریهاست، اما برای بیماران کلیوی و باردار نیاز به احتیاط ویژه دارد. اما برای زنان باردار، این روش جز در موارد اورژانسی توصیه نمی شود، زیرا ممکن است باعث آسیب به جنین شود. در هر صورت، تصمیم نهایی باید با همکاری پزشک هستهای، پزشک معالج و متخصص زنان یا کلیه گرفته شود تا بهترین و ایمنترین نتیجه حاصل شود.
