آیا تغییرات هورمونی بر سلامت دندان

تغییرات هورمونی در طول زندگی مانند بلوغ، بارداری و یائسگی تأثیر مستقیمی بر سلامت لثه و دندان‌ها دارد. در این مقاله با تاثیر تغییرات هورمونی بر سلامت دندان و لثه و علل، علائم و راهکارهای مراقبتی مرتبط با این تغییرات آشنا می‌شوید**.** **هورمون‌ها و سلامت دهان: نگاه کلی** هورمون‌های استروژن و پروژسترون با تغییر در عروق خونی، نفوذپذیری مویرگ‌ها و فعالیت سلول‌های التهابی باعث تغییرات قابل‌توجه در بافت لثه می‌شوند. این تغییرات می‌تواند بر میزان تولید بزاق، ترکیب میکروبیوم دهان و قدرت دفاعی بافت‌های پریودنتال تأثیرگذار باشد. **تأثیر تغییرات هورمونی بر سلامت دندان و لثه در مراحل مختلف زندگی** در زیر به بررسی برخی از تاثیر تغییرات هورمونی بر سلامت دندان و لثه می پردازیم: - ### **بلوغ و نوجوانی** در دوره بلوغ، افزایش ناگهانی هورمون‌های جنسی باعث واکنش التهابی شدیدتر لثه در برابر پلاک می‌شود که ظاهر آن را قرمز و متورم می‌کند و خونریزی خفیف هنگام مسواک زدن شایع است. - ### **سیکل قاعدگی** نوسانات هورمونی قبل از قاعدگی و در زمان تخمک‌گذاری می‌تواند موجب تورم موقت لثه، حساسیت بیشتر دندان‌ها و حتی افزایش میزان بزاق شود؛ این تغییرات معمولاً در ۲–۳ روز قبل یا حین قاعدگی بروز می‌کنند. - ### **بارداری** افزایش سطح پروژسترون در بارداری جریان خون لثه را تا دو برابر افزایش داده و در صورت عدم رعایت بهداشت دهان، ژنژیویت بارداری با علائمی همچون تورم، قرمزی و خونریزی لثه ایجاد می‌شود این حالت معمولاً بین ماه‌های دوم تا هشتم بارداری بیشتر مشاهده می‌شود. - ### **یائسگی** کاهش استروژن در دوران یائسگی علاوه بر خشکی دهان، می‌تواند منجر به کاهش تراکم استخوان فک و تحلیل لثه شود. بسیاری از زنان در این دوره از افزایش حساسیت دندان‌ها و احساس سوزش مزمن در لثه‌ها شکایت دارند. مکانیسم تأثیر هورمون‌ها بر بافت لثه - افزایش نفوذپذیری عروق و تحریک سلول‌های ایمنی - ضخیم‌تر شدن لایه زیرین موکوزای لثه - تشدید پاسخ التهاب به باکتری‌های پلاک دندانی - کاهش فعالیت برخی فاکتورهای ضدالتهابی طبیعی این مکانیسم‌ها در مجموع باعث قرمزی، تورم و خونریزی لثه در شرایط هورمونی متغیر می‌شوند و در درازمدت می‌توانند به تحلیل لثه و از دست رفتن استخوان اطراف دندان منجر شوند. علائم هشدار و نشانه‌های مهم - تورم و قرمزی لثه در زمان بلوغ یا بارداری - خونریزی خفیف هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن - افزایش ترشح بزاق یا خشکی دهان در یائسگی - حساسیت ناگهانی دندان‌ها به سرما و گرما - بوی بد مداوم دهان در اثر التهاب مزمن تشخیص به‌موقع این علائم و مراجعه به دندان‌پزشک بیشترین نقش را در پیشگیری از آسیب‌های بیشتر دارد. نکات پیشگیری و مراقبت اختصاصی - مراجعه منظم هر ۶ ماه به دندان‌پزشک به‌ ویژه در دوره‌های هورمونی حساس - استفاده از خمیردندان و دهانشویه حاوی فلوراید و آنتی‌التهاب - رعایت دقیق تکنیک مسواک زدن و نخ دندان کشیدن - مصرف روزانه حداقل ۸ لیوان آب برای جلوگیری از خشکی دهان - افزایش مصرف کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی یا مکمل‌ها این اقدامات ساده می‌تواند تأثیر تغییرات هورمونی را خنثی کند و سلامت دهان را در تمام مراحل زندگی حفظ نماید. چه زمانی باید به دندان‌پزشک مراجعه کرد؟ 1. خونریزی لثه بیش از ۱۰ روز بدون توقف 2. درد یا تورم شدید که به مسکن‌های معمول پاسخ نمی‌دهد 3. احساس لق شدن دندان یا خارج شدن استخوان فک 4. خشکی مزمن دهان و مشکل در بلع 5. بوی بد مداوم علی‌رغم رعایت بهداشت در صورت مشاهده هر یک از موارد بالا، دریافت درمان زودهنگام می‌تواند از عوارض جدی‌تر مانند پریودنتیت یا تحلیل استخوان جلوگیری کند. ### نتیجه‌گیری تغییرات هورمونی در دوره‌های بلوغ، سیکل قاعدگی، بارداری و یائسگی با مکانیسم‌های التهابی و عروقی، تأثیر مستقیم بر سلامت لثه و دندان دارند. شناخت این وضعیت‌ها، مشاهده دقیق علائم و اجرای نکات پیشگیری ساده اما موثر می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرده و سلامت دهان را در تمام مراحل زندگی تضمین کند. اگر به دنبال روش های درمان زیبایی دندان هستید **لمینت دندان** و **ایمپلنت دندان** پیشنهاد می شود. ###