نحوه تمیز کردن ریتینر ارتودنسی

پس از پایان درمان ارتودنسی و برداشته شدن

استفاده مداوم از ریتینر بدون رعایت بهداشت می‌تواند باعث تجمع سلول، ایجاد پلاک و جلوگیری از آلودگی در دهان و لثه شود. به همین دلیل، تمیز کردن ریتینر نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و موفقیت بلندمدت درمان ارتودنسی دارد. در ادامه روش های صحیح تمیز کردن و نگهداری ریتینر را بررسی می کنیم.

ریتینر یا پلاک بعد از ارتودنسی چیست؟

ریتینر ارتودنسی، دستگاهی متحرک است که پس از پایان دوره درمان ارتودنسی استفاده می‌شود تا دندان‌ها در جای خود باقی بمانند. به همین دلیل به آن پلاک بعد از ارتودنسی یا پلاک نگهدارنده نیز گفته می‌شود. مدت زمان استفاده از ریتینر بسته به نظر متخصص ارتودنسی و شرایط دهان و دندان هر بیمار متفاوت است. از آنجایی که همیشه نیاز است، نگه داشتن نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و جلوگیری از تجمع ریه ها و وجود دارد.

نحوه تمیز کردن ریتینر ارتودنسی

تمیز کردن ریتینر یا پلاک نگهدارنده بعد از ارتودنسی اهمیت زیادی دارد تا از تجمع‌ها، ایجاد بوی بد و آسیب به دهان جلوگیری شود. برای این کار می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

مسواک زدن منظم

بعد از هر بار استفاده، ریتینر خود را با مسواک نرم و شوینده ملایم قرار دهید. از خمیر دندان و مسواک زبر برای روشنایی ریتینر خودداری کنید، زیرا باعث می‌شود خراشیدگی و آسیب به پلاک می‌شود.

استفاده از محلول آنتی‌باکتریال

می‌توانید ریتینر را روزانه چند دقیقه در محلول آنتی‌باکتریال مخصوص دندانپزشکی یا ریتینر قرار دهید تا میکروبها و رسوبات از بین بروند انجام دهید. این محلول‌ها در داروخانه‌ها هستند و طبق دستور متخصصان استفاده می‌شوند.

قرصهای تمیزکننده و آب ولرم

قرار دادن ریتینر در آب ولرم همراه با قرص‌های تمیزکننده باعث می‌شود بین رفتن و رسوبات سطحی می‌شود و استفاده از آن را راحت‌تر می‌کند.

تمیز کردن بخش‌های عمیق و گوشه‌ها

برای پلاک‌های شفاف می‌توان از گوش پاک‌کن برای تمیز کردن قسمت‌های کوچک و کاربردی استفاده کرد.

رسوب کلسیم و جرم

اگر در حین تمیز کردن ریتینر رسوب کلسیمی دید و تازه بود، با مسواک و قرص‌های پاک‌کننده می‌توان آن را پاک کرد. در غیر این صورت، باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید. رسوبات قدیمی ممکن است حتی با محلولهای جرمگیر نیز پاک شوند و در این صورت نیاز به ریتینر جدید است.

مطلب مفید: ارتودنسی چقدر طول می کشد؟

اهمیت تمیز بودن ریتینر ارتودنسی

ریتینر یا پلاک نگهدارنده پس از پایان درمان ارتودنسی، هر روز در دهان استفاده می‌شود و مانند وسایل دهانی، مستعد تجمع‌ها و پلاک است. اگر ریتینر کثیف باشد، دیگر به درستی روی دندان‌ها نمی‌گیرد و نمی‌تواند وظیفه اصلی خود را داشته باشد، یعنی حفظ موقعیت دندان‌ها را به خوبی انجام دهد.

علاوه بر این، حتی با رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان، تشخیص‌های موجود روی ریتینر می‌توانند دندان‌ها را در معرض خطر قرار دهند. این باکتری‌ها باعث تشکیل پلاک باکتریایی روی دندان‌ها، بوی بد دهان و افزایش خطر پوسیدگی و مخاط دهان می‌شوند. بنابراین، تتمیز کردن ریتینر نقش مهمی در سلامت دهان و موفقیت طولانی‌مدت درمان ارتودنسی دارد.

نشانه‌هایی برای تعویض ریتینر

استفاده از ریتینر ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی شود که نیاز به تعویض آن را مشخص می‌کند. برخی از مهم‌ترین نشانه‌ها عبارتند از:

• تشکیل رسوب کلسیم یا تارتار
• وجود ترک، تراشه یا فرورفتگی روی سطح پلاستیکی نگهدارنده
• تاب‌خوردگی پلاستیک یا فلز
• شل شدن ریتینر
• سفتی بیش از حد نگهدارنده

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است برای تعویض ریتینر به ارتودنتیست مراجعه کنید تا از دندان ها و حفظ نتیجه درمان ارتودنسی اطمینان حاصل شود.

استفاده از مواد خانگی برای ضدعفونی‌تر علاوه بر این روش‌های معمول، می‌توانید هفته‌ای یکبار از ترکیب آب و سرکه سفید برای ضدعفونی کردن ریتینر استفاده کنید. مخلوطی مساوی از آب ولرم و سرکه تهیه کنید و ریتینر را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در آن قرار دهید. این کار به حذف‌ها و جرم‌های سخت کمک می‌کند. همچنین، اگر ریتینر بوی نامطبوعی گرفته است، استفاده از خمیر رقیق جوش‌شیرین و آب و کشیدن آن با مسواک نرم روی پلاک، می‌تواند بو را خنثی کرده و درخشندگی آن را بازگرداند.

اشتباهات رایجی که باعث خرابی ریتینر می‌شوندخیلی از افراد ناخواسته با روش‌های اشتباه عمر ریتینر خود را کوتاه می‌کنند. مهم‌ترین نکته این است که هرگز ریتینر را با آب داغ نشویید. حرارت بالا باعث تغییر شکل پلاستیک شده و باعث می‌شود ریتینر دیگر به درستی روی دندان‌ها قرار نگیرد (به اصطلاح گشاد شود). همچنین از خیساندن ریتینر در دهان‌شویه‌های حاوی الکل خودداری کنید، زیرا الکل به مرور زمان پلاستیک را خشک می‌کند و می‌کند. استفاده از سفیدکننده‌های خانگی (وایکس) نیز ممنوع است، زیرا علاوه بر خطر مسمومیت، رنگ پلاک را تغییر می‌دهد.

قانون "دستمال کاغذی ممنوع" در نگهداری ریتینر یکی از رایج‌ترین موارد گمشده ریتینرها، پیچیدن آن‌ها در دستمال کاغذی هنگام خوردن غذا در رستوران یا مدرسه است. این کار باعث می‌شود ریتینر به اشتباه همراه با زباله‌ها دور ریخته شود. همیشه ریتینر را مستقیماً از دهان خارج کرده و در جعبه مخصوص (کیس) قرار دهید. علاوه بر جلوگیری از گم شدن، جعبه از ریتینر در برابر فشار، شکستن و حتی جویده شدن توسط حیوانات محافظت کننده می‌کند.

دشمنان اصلی ریتینر: حرارت و مواد شیمیایی

یکی از شایع‌ترین اشتباهاتی که باعث نابودی ریتینر می‌شود، استفاده از آب داغ یا جوش برای تمیز کردن ریتینر است. پلاستیک به کار رفته در ریتینرها (آکریلیک) نسبت به گرما بسیار حساس است و تماس با آب داغ باعث “تاب برداشتن” و تغییر شکل جزئی آن می‌شود. همین تغییر شکل کوچک باعث می‌شود پلاک دیگر دقیقاً روی دندان‌ها ننشیند و دندان‌ها به سمت موقعیت قبلی حرکت حرکت کنند. همچنین، خیساندن ریتینر در دهان‌شویه‌های حاوی الکل یا استفاده از وایتکس، باعث خشک شدن و تبدیل شدن آن به پلاستیک می‌شود و احتمال شکست آن را به شدت افزایش می‌دهد.

تأثیر مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی

قانون کلی این است: «وقتی ریتینر در دهان است، فقط آب بنوشید. رنگدانه این مایعات به داخل بافت متخلخل پلاک نفوذ کرده و آن را زرد و بدشکل می کند که به سختی پاک می شود. دوم اینکه قند یا اسید موجود در نوشیدنی بین پلاک و دندان حبس می‌شود و چون بزاق نمی‌تواند به آن منطقه برسد، سرعت پوسیدگی دندان‌ها و آسیب‌دیدگی می‌تواند باعث افزایش برابری شود.

نگهداری ایمن

گم شدن ریتینر یکی از پرهزینه‌ترین اتفاقات دوران پس از ارتودنسی است. بسیاری از افراد هنگام خوردن غذا در رستوران، پلاک را لای دستمال کاغذی می‌پیچند و این کار باعث می‌شود که به اشتباه همراه شود. قانون طلایی این است: «ریتینر یا باید در دهان باشد یا در جعبه مخصوص (Case).» علاوه بر خطر گم شدن، حیوانات خانگی (به ویژه سگ‌ها) به دلیل بوی بزاق روی ریتینر، علاقه زیادی به جویدن آن دارند. قرار دادن ریتم روی میز پاتختی بدون جعبه، آن را در معرض شکستن، محیطی و آسیب حیوانات قرار می دهد. همیشه جعبه ریتینر را خشک نگه دارید و سوراخ‌های تهویه آن را باز کند تا هوای جریان داشته باشد و از رشد کپک جلوگیری شود.

تفاوت تمیز کردن ریتینر ثابت (فیکس) و متحرک

اگر علاوه بر پلاک متحرک، در پشت دندان‌های جلویی فک پایین خود سیم ثابت (فیکس ریتینر) دارید، روش تمیز کردن آن متفاوت است. از آنجا که این سیم از دهان خارج نمی‌شود، محل جرم و پلاک دندانی است. برای تمیز کردن آن، مسواک زدن معمولی کافی نیست. باید حتماً از نخ دندان‌های مخصوص (Super Floss) یا دستگاه‌های واتر جت (Water Floss) استفاده از فضای زیر سیم و بین دندان‌ها کاملاً تمیز شود. نادیده گرفتن بهداشت ریتینر ثابت می‌تواند به تحلیل لثه و ایجاد جرم‌های سخت در پشت دندان‌ها تبدیل شود.

سخن پایانی

در این مقاله به آموزش تمیز کردن ریتینر پرداخت و روش‌های صحیح نگهداری و محیطی آن را مورد بررسی قرار داد. رعایت بهداشت ریتینر بسیار زیاد است، زیرا عدم رعایت نکردن آن می‌تواند باعث تجمع باکتری‌ها شود.

یک ریتینر کثیف یا آسیب‌دیده نمی‌تواند دندان‌ها را به درستی ثابت نگه دارد و نتیجه زحمات درمان ارتودنسی را به خطر می‌اندازد. بنابراین، باید به موقع، مراقبت صحیح و تعویض را انجام دهید.

دکتر سعید قریشی

دکتر سعید قریشی، متخصص ارتودنسی با بیش از ۲۰ سال سابقه در درمان ناهنجاری های فک و دندان، نفر اول بورد تخصصی کشور، دارای بورس تخصصی ارتودنسی از کانادا و عضو انجمن ارتودنسی آمریکا (AAO) هستند. برای نوبت رزرو و دریافت مشاوره می‌توانید به هر یک از سه مرکز تخصصی ارتودنسی در تهران (واقع در مناطق سعادت‌آباد، تهرانپارس و نواب) و یا مطب ارتودنسی قم تحت مدیریت ایشان مراجعه کنید.

درباره دکتر قریشی رزرو نوبت

امتیاز نوشته از نظر شما چند است؟

--t.v