ناتوانی جنسی - www.drhosseindialameh.com

مقدمه، اپیدمیولوژی، فیزیولوژی نعوظ و انواع ناتوانی جنسی

(Pillar Page: Erectile Dysfunction)

مقدمه: ناتوانی جنسی چیست و چرا مهم است؟ بلکه به وضعیت سلامت عمومی به‌خصوص سیستم قلب و بدن است. نعوظ یک پدیده ساده به نظر می‌رسد اما در واقع نتیجه هم‌افزایی دقیق و هماهنگ میان اعصاب، روان‌ها و انسان‌ها است. هر مشکل کوچکی در یکی از این مسیرها می‌تواند به مشکلات نعوظ منجر شود، و همین موضوع ناتوانی جنسی را به یک نشانگر کلیدی سلامت مردان تبدیل می‌کند. بیماری با آگاهی، ناتوانی جنسی به عنوان یک بیماری مانند هر بیماری دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد. گزارش‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از مردان به دلیل خجالت، ترس از قضاوت یا کم‌اهمیت دانستن مشکل، سال‌ها از مراجعه به خودداری می‌کنند. در حالی که ED عمده درمان‌پذیر است و در برخی موارد «هشدار اولیه» برای بیماری‌هایی مانند، هایپرتنشن، CAD، و سندرم متابولیک می‌شود.

با افزایش سن، تعداد ED بیشتر می‌شود اما این تصور که ED فقط مربوط به افراد مسن است، کاملاً اشتباه است. الگوهای زندگی امروزی، استرس، مصرف سیگار، کاهش فعالیت بدنی، استفاده از مواد و مواد مصرفی به پورنوگرافی، باعث می شود که ED در مردان جوان نیز به شکل قابل توجهی افزایش یابد. تحقیقات مختلف نشان می‌دهند:

● حدود 150 تا 200 میلیون مرد در جهان درجاتی از ناتوانی جنسی دارند.

● پیش‌بینی می‌شود تا سال 2025 این عدد به 300 میلیون نفر می‌رسد. را تجربه می‌کنند.

● تعداد ED در افراد مختلف تا ۳ برابر بیشتر از جمعیت عادی است.

● مردان سیگاری حدود ۲ برابر احتمال بیشتر برای تجربه ED دارند. با نام بالای و فشارخون در کشور، این احتمالاً در دهه‌های آینده بیشتر خواهد داشت.

نکته مهم: ED همیشه یک بیماری مستقل نیست؛ یک تا پنج سال پیش از بروز علائم بیماری خود را نشان می دهد. به همین دلیل، ارزیابی ED فرصت طلایی برای هوای دریایی ایجاد می‌کند.

فیزیولوژی نعوظ: یک سمفونی دقیق بین مغز، اعصاب، روش و روان

نعوظ یک فرآیند چندلایه است. برای اینکه نعوظ کامل و پایدار ایجاد شود، چند مسیر باید همزمان شوند:

مرحله ذهنی – حرکت روانی

نعوظ از شروع مغز می‌شود. محه‌های جنسی (بینایی، لامسه، بویایی، خیالپردازی، یا پردازش فیزیکی) در سیستم لیمبیک و کورتکس جنسی می‌شوند.

این عوامل باعث کاهش سمپاتیک و افزایش تون پاراسمپاتیک می‌شوند. میرسند. در این مرحله، نیتریک اکسید (NO) آزاد می‌شود. NO باعث فعال شدن آنزیم گوانیلات سیکلاز شده و سطح cGMP بالا می‌رود.

cGMP مانند یک «سوئیچ شل‌کننده» عمل می‌کند:

عضلات صاف کورپورا کاورنوزا شل می‌شود → خون با فشار وارد می‌شود.

مرحله وارد می‌شود. اجسام غاری باعث تورم و افزایش فشار داخلی می‌شود.

اگر این مکانیسم مختل شود، ED رخ می‌دهد. به همین دلیل «نشت وریدی» یکی از دلایل شایع ED است.

مرحله هورمونی – نقش تستوسترون

تستوسترون برای حفظ میل جنسی، سطح انرژی و عملکرد عصبی لازم است. نوروواسکولار

می‌شود.

مرحل روانشناختی –، استرس، استرس

انواع ناتوانی جنسی

ناتوانی جنسی را می‌توان به چهار دسته کلی تقسیم کرد:

۱. نای جنسی ارگانیک (Organic ED)

علت آن در سیستم عصبی، محیطی، یا بافتی است.

در افراد بالای 40 سال، شایعترین نوع است. هورمونی

● آناتومیک

● ناشی از دارو

۲. ناتوانی جنسی‌زاد (Psychogenic ED)

شایع در جوانان و مردانی که استرس بالا دارند.

ویژگی‌ها:

● شروع درمانی

● نعوظ‌های صبحگاهی و خودبه‌خودی طبیعی هستند

● مشکل خاص در موقعیت‌های خاص در می‌دهد. است

3. ناتوانی جنسی ترکیبی (Mixed ED)

ترکیبی از عوامل روانی و ارگانیک، بسیار شایع به‌خصوص در سنین میانسالی.

مثال: فردی که هم نوروپاتی دارد و هم از عملکرد رنج می‌برد.

4. علت جنسی ناشی از جراحی

معمولاً بعد از:

● رادیکال پروستاتکتومی

● سیستکتومی

● جراحی‌های لگنی

● تروماهای لگن

اگر ترمیم عصبی انجام شود، امکان بازگشت نعوظ وجود دارد اما زمان سال‌بر است. پاتوفیزیولوژی، فاکتورهای خطر و ارتباط با بیماری قلبی

۱. علل نای جنسی (Erectile Dysfunction Etiology)

ناتوانی جنسی نتیجه در هر یک از مسیرهای عصبی، بیمارانی، عصبی یا روانشناختی است. در بسیاری از افراد بیش از یک عامل دخیل است. شناخت دقیق علت‌های، اساس درمان صحیح و هدفمند می‌شود.

1.1 علل تناسلی

شایع‌ترین علت ED، اختلال در جریان خون آلت تناسلی است. مجموعه‌ای شامل موارد است:

آترواسکلروز

تجمع دید و در دیواره باعث تنگی یا کاهش شریان‌ها می‌شود. سالم برای تولید نیتریک گیاهی است.

دیابت، سیگار، چاقی و هایپرتنشن باعث کاهش NO و کاهش آسیب های بدنی می شود. یا مرتبط با افزایش سن باشد.

۱.۲ علت عصبی

اختلال در ارتباط عصبی بین مغز،اع و آلت تناسلی می‌تواند مانعی ایجاد کند یا حفظ نعوظ شود. مرکزی

● ضایعات نخاعی

● بیماری‌های نورودژنراتیو مانند MS و پارکینسون

● سکته‌های مغزی با درگیری لوب فرونتال یا مراکز جنسی

1. از:

هیپوگنادیسم (کمبود تستوسترون)

● کاهش میل جنسی

● افت انرژی

● کاهش کیفیت نعوظ

پرولاکتین بالا

هایپرپرولاکتینی باعث سرکوب حرکتی HPG و کاهش مقاومت در برابر میل جنسی می شود. نعوظ

● هایپرتیروئیدی: انزال زودرس و اختلال نعوظ

۱.۴ علل روان‌شناختی

در مردان جوان، شایع‌ترین علت ED عوامل روان‌شناختی است. روزانه

● عوارض

● مشکلات رابطه

● تجربه‌های جنسی منفی

● عوارض به پورنوگرافی

۱.۵ علل دارویی

بسیاری از داروها می‌توانند باعث ناتوانی جنسی شوند. قدیمی، تیازیدها)

● داروهای ضدصرع

● داروهای آنتی‌آندروژن

● داروهای شیمی‌درمانی

شناخت داروی مسئول و جایگزینی آن (در صورت امکان) تعداد زیادی دارد. فیبروز کاورنوزال

● آسیب جسم غاری

● جراحی‌های آلت تناسلی

۲. پاتوفیزیولوژی ناتوانی جنسی

2.1 پیام اختلال در تولید نیتریک اکسیدp>

نیتریک تنظیم‌کننده اصلی شل شدن صاف و جریان خون آلت است. است.

اگر تولید آن ناکافی باشد یا توسط PDE5 زیاد تجزیه شود، نعوظ دوام نمی‌آورد.

2.3 اختلال در انسداد وریدی

در برخی از بیماران، فشار داخل کورپورا به اندازه کافی بالا نمی‌رود تا وریدها بسته شوند. بافت غاری

دیابت کنترل نشده، ایسکمی مزمن، یا عدم فعالیت‌های طبیعی می‌تواند باعث فیبروز و کاهش پرشدگی کاورنوزال شود.

3. ارتباط ناخوشایند با بیماری‌های قلبی عروقی-عروقی

ED نه تنها یک مشکل ۵ معضل غیر قابل تشخیص از یک بیماری مهم قلبی است. علائم بیماری قلبی ظاهر می‌شود.

● در مردان با ED، احتمال بیشتر سکته قلبی و مغزی است.

به همین دلیل، توصیه می‌شود هر بیمار با ED غیرمترقبه یا پیش‌رونده، از نظر بیماری قلبی–عروقی ارزیابی شود.

4. فاکتورهای خطر ناتوانی جنسی

فاکتورهای خطر ED تقریباً همان فاکتورهای خطر بیماری قلبی–عروقی هستند.

مهم‌ترین موارد:

4.1 مشاهده

مهم‌ترین و مخرب‌ترین عامل ED است. اندوتلیال

● فیبروز بافت غاری

می‌شود.

4.2 فشار خون بالا

هایپرتنشن با آسیب مزمن به دیواره و کاهش جریان خون همراه است.

برخی‌ها آن نیز می‌توانند ED را ایجاد کنند.

4. تستوسترون

● مقاومت به انسولین

● عملکرد سیستمیک

می‌شود.

4.4 سیگار

سیگار از اصلی‌ترین عوامل ED است و به طور مستقیم NO را کاهش می‌دهد. تری‌گلیسرید با آترواسکلروز شریانی مصرف ارتباط مستقیم دارد.

4.6 استرس و استرس

افسردگی باعث کاهش میل جنسی و کاهش مصرف می‌شود. نوروپاتی می‌شود.

● مواد: کوکائین، آمفتامین‌ها و کانابیس در برخی عوامل باعث ایجاد اختلال در تحرک پذیری جنسی می‌شوند.

۵. ارتباط سبک زندگی با ED

اصلاح سبک زندگی بخش مهمی از مدیریت ناتوانی جنسی است. مهم‌ترین

● موارد: فعالیت‌های منظم

● کاهش وزن

● رژیم غذایی رژیم غذایی مدیترانه‌ای

● ترک سیگار

● کاهش مصرف الکل

● مدیریت استرس و خواب کافی

مطالعات نشان می‌دهد که باعث کاهش وزن می‌شود. سوم — تشخیص و ارزیابی کامل ناتوانی جنسی

۱. اصول کلی ارزیابی بیماران با ناتوانی جنسی

ارزیابی دقیق بیماران مبتلا به ناتوانی جنسی شامل سه بخش اصلی است:

1. شرح حال دقیق و هدفمند

۲. معاینه کامل

3. آزمایش‌ها و بررسی‌های تکمیلی

هدف از این ارزیابی‌ها بر اساس دلایل، تشخیص بیماری‌های همراه و انتخاب درمان مناسب است. اما در موارد مقاوم، پیچیده یا مشکوک، بررسی‌های تخصصی مهم پیدا می‌کنند.

۲. شرح: سنگ‌بنای تشخیص ناتوانی جنسی

شرح حال جامع و ساختاریافته کلید اصلی تشخیص ED است.

باید موارد زیر به‌دق غیرت بررسی می‌شوند:

۲ ایجاد شده است. نعوظ تا پایان رابطه

● کیفیت و سفتی نعوظ از بیمار

وجود نعوظ‌های صبحگاهی معمولاً به نفع ED روان‌زاد است.

شروع ابتدایی و پیش‌رونده معمولاً با علل ارگانیک هم‌خوانی دارد. از:

● کاهش تسترون

● استرس

● مصرف دارو

● استرس شدید

.

تشخیص تمایز بین مشکل در میل جنسی و مشکل در نعوظ بسیار زیاد است. مشکلات رابطه

● تجربه ناموفق رابطه جنسی قبلی

● مصرف یا مصرف عصبی به پورنوگرافی

در بیماران جوان‌تر این عوامل نقش برجسته‌تری دارند. چاقی

● سندرم متابولیک

● بیماری کلیوی یا بیمارانی

● سابقه تروما یا جراحی لگن

وجود پائین یا بیماری قلبی قویاً ED بیمارفل را مطرح می‌کند.

2. …)

● SNRI

● بتابلوکرهای قدیمی

● تیازیدها

● اسپیرونولاکتون

● آنتی‌آندروژن‌ها

● داروهای شیمی‌درمانی

شناخت داروی مسئول می‌تواند مشکل را بدون نیاز به درمان‌های دیگر حل کند.

۲.۶ سابقه جنسی و عملکرد پیشین

● الگوی عملکرد جنسی در گذشته

● وضعیت رابطه فعلی

● دفعات رابطه

● ایجاد و حفظ نعظ در گذشته

● میزان رضایت جنسی بیمار و شریک جنسی

این اطلاعات تصویری روشنی از نوع و شدت اختلال ارائه می‌دهد.

3. استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد

دو پرسش‌نامه معتبر جهانی برای سنجش شدت ED استفاده می‌شود:

3.1 IIEF (International Index of Erectile Function)

یکی از استانداردترین ابزارهای ارزیابی عملکرد مردان است.

این پرسشنامه شامل بخش‌هایی برای مردان است. جنسی

● میل جنسی

است و نمره دهی آن به درک میزان شدت آسیب می‌کند.

3.2 نسخه کوتاه‌شده SHIM (Sexual Health Inventory for Men)

نسخه پنج‌سؤالی IIEF است. اختلال خفیف

● ۱۲–۱۶: اختلال خفیف تا متوسط

● ۸–۱۱: اختلال متوسط

● ۱–۷: اختلال شدید

وجود SHIM پایین، نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد.

۴. معاینه کامل

معاینه باید پالاکیفته و هدفمند باشد.

معاینه شامل بخش‌های زیر است:

4.1 معاینه تناسلی

● بررسی اندازه و قوام بیضه‌ها

● بررسی وجود پلاک پیرونییسم

● مشاهده تغییر شکل هیپو آلت

● مشاهده تغییر شکل هیپوآلت

● (کاهش ارزیابی بدن، آتروفی بیضه)

4.2 علائم معاینه سیستمیک

● BMI و دور کمر (ارزیابی سندرم متابولیک بررسی)

● فشار خون

● موی بدن و علائم تستوسترون

تحت تاثیر نوروپاتی محیطی در بیمارانیپ

درم

درمان. آزمایش‌ها و بررسی‌های آزمایشگاهی

آزمایش‌های پایه‌ای شامل موارد زیر است:

5.1 آزمایش‌های نیازی

● تستوسترون تام صبحگاهی

● پرولاکتین

● TSH

● تستوسترون رایگان در آزمایش تستوسترون شود.

5.2 آزمایش‌های متابولیک

● FBS یا HbA1c

● پروفایل زیبایی

● آزمایش‌های بیمارانی

● کراتین

● CBC

این آزمایش‌ها برای تشخیص بیماری‌های زمینه‌های ضروری هستند.

6. تست‌های تخصصی در تشخیص ناتوانی جنسی

این تست‌ها برای درمان‌های پیچیده یا درمان می‌شوند.

6.1 سونوگرافی داپلر رنگی آلت تناسلی (Penile Doppler Ultrasound)

استاندارد طلایی ارزیابی انتخابی ED است. مهم:

● PSV — شاخص جریان شریانی

● EDV — نشان‌دهنده عملکرد وریدی

● RI — شاخص مقاومت بدنی

تفسیر داپلر:

● PSV < 25 cm/s → اختلال شریانی

● EDV > 5

● EDV > 5 cm 0.75 → استفاده از انسداد وریدی

داپلر در موارد زیر الزامی است:

● بیماران جوان

● موارد مقاوم به درمان

● سابقه جراحی لگن

● مشکوک به نشت وریدی یا پیرونی

6.2 تست نعوظ شبانه (NPT – NocenceBackile) می‌شود.

اگر بیمار در خواب نعوظ طبیعی داشته باشد:

● اختلال غالباً روان‌شناختی است.

اگر نعوظ شبانه ضعیف باشد:

● احتمال ابتلا به ارگانیک بیشتر است.

6. نعوظ.

6.4 آرتریوگرافی یا MRI ویژه

فقط در موارد بسیار خاص مانند ترومای شدید یا برنامه‌ریزی برای جراحی‌های درمانی استفاده می‌شوند.

۷. الگوریتم تشخیصی استاندارد ناتوانی جنسی

الگوریتم معمول به این شکل است:

۱. شرح حال کامل + SHIM

2. معاینه فیزیکی

3. آزمایش‌های پایه (هورمون‌ها + متابولیک)

4. درمان ساده در موارد خفیف

5. در موارد مقاوم یا پیچیده → داپلر + NPT

6. تشخیص نوع ED → انتخاب هدفمند

این مسیر، احتمال تشخیص دقیق و درمان موفق را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.

بخش چهارم: علل روانی، دارویی، سیستمیک و سبک‌زندگی در ناتوانی جنسی

گاهی بدن، درست مثل یک ارکستر است. هر ساز باید در زمان درست نواخته شود تا نتیجه همان «نعوظ موفق» باشد. وقتی یکی از سازها جا می‌ماند—چه روان، چه هورمون، چه قلب، چه دارو—کل قطعه به هم می‌ریزد. این فصل همین آشوب‌های پنهان را باز می‌کند.

۱. علل روان‌زاد (Psychogenic Erectile Dysfunction)

اختلالات روانی گاهی اوقات بر روی نعوظ می‌گذارند که از فشار و فشارخون هم قوی‌تر است. مغز سردبان نعوظ است و هر چیزی که فکر می‌کند، آرامش و اعتماد جنسی را بر هم می‌کند، مسیر نورو–عروقی را قطع می‌کند.

۱. است:

نگرانی → ضعیف نورآدرنالین → انقباض بیماریی کورپوس کاورنوزوم → از دست رفتن نعوظ.

چرخه بدنام «ترس از شکست» پس از یک تجربه ناموفق هم شروع می‌شود. مغز تجربه قبلی را تعمیم می‌دهد و دفعه بعد فعالیت سمپاتیک زودتر فعال می‌شود.

۱.۲ افسردگی

افسردگی میل جنسی را کم می‌کند و قدرت تخیل جنسی را می‌کند. آن انرژی روانی لازم برای حرکت کاهش می‌یابد.

نوروشیمی قضیه هم روشن است: کاهش دوپامین و به‌عنوان دو موتور اصلی انگیختگی و پاداش. تستوسترون صبحگاهی را تحت‌تأثیر می‌گذارد)

– کاهش تمرکز ذهنی و جنسی

استرس شغلی، استرس مالی، استرس خانوادگی—همه می‌تواند بزرگ‌ترین حلقه‌های یک زنجیر باشد.

1.4 مشکل رابطه (Relationship Conflicts) اختلاف در سبکهای رابطه، گذشته دردناک، خیانت عاطفی یا فاصله احساسی.

زوج‌درمانی در این الگوها گاهی نتیجه‌ای قوی‌تر از هر دارویی است.

1. بیماری‌های سیستمیک آسیب بر اختلال نعوظ

2.1 (Diabetes Mellitus)

دیابت شایع‌ترین علت ارگانیک ED است. صاف

2.2 بیماری قلبی-تنعروقی (بیماری قلبی عروقی)

ED معمولاً 4-5 سال قبل از بروز علائم بیماری کرونری قلب ظاهر می‌شود.

اگر جریان خون در میکروواسکولچر کاهش می یابد، نعوظ سریعتر از بقیه سیستم‌ها آسیب می‌بیند.

مشکلات مرتبط:

– فشار خون بالا

– نارسایی بیماری سم خفیف متوسط

– آتروااسکلروز سیستمیک

– هایپرلیپیدمی باعث آسیب می‌شود.

سیستمیک، کاهش وزن و نوروپاتی محیطی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.

دیالیز به طور کامل عملکرد را برنمی‌گرداند، ولی بهبود آزاد نسبی دارد. می‌دهد.

نارسایی بیماری‌های پیشرفته باعث هیپوگنادیسم ثانویه می‌شود.

۲.۵ بیماری‌های خودایمنی

– اسکلرودرمی → فیبروز بیماری کوچک

– سندرم شوگرن → عصبی

– واسکولیت‌الها

– MS (آسیب مسیرهای ساکرال)

– سکته مغزی

– آسیب طناب نخاعی

هر اختلالی که مسیر مرکز نعوظ (S2–S4) را مختل کند، نعوظ را تغییر کند، نعوظ را تغییر کند، نعوظ را تغییر کند، نعوظ را تغییر دهد، نعوظ را تغییر دهد. مزمن → اختلال عملکرد اندوتلیال → کاهش جریان خون → کاهش NO.

3. نای جنسی ناشی از داروها

داروهای زیادی روی نعوظ می‌گذارند و پزشکان گاهی اوقات در اولین نگاه آن را فراموش می‌کنند.

مکانیسم‌ها معمولاً شامل دوپامین، افزایش تون سمپاتیک، کاهش تستوسترون یا فشار خون است. (فلوکستین، سرترالین، سیتالوپرام…)

– کاهش میل جنسی

– تأخیر انزال

– اختلال نعوظ

SNRIs (دولوکستین، ونلافاکسین)

– کاهش انگیختگی

– گاهی اوقات اختلال نعوظ (آمی‌پتیلین)

– توانایی سیستم کولینرژیک

– افزایش تون سمپاتیک

۳.۲ آنتیتری داروهای ضد فشار خون

– تابلاکرهای غیراختصاصی (پروپرانولول)

– تیازیدها

– اسپیرونولاکتون

معمولاً بی‌خطرند و حتی اثر مثبتی دارند.

3.3 داروهای قلبی

– نیترات‌ها به‌تنهایی ED نمی‌سازند، اما مانع مصرف PDE5 inhibitors می‌شوند

– استاتین‌ها معمولاً بی‌خطرند

3.4 داروهای ضدروان‌ها پریشی

هالوپریدول

افزایش پرولاکتین و توانایی دوپامین → کاهش میل و کاهش نعوظ.

۳. ۵ هورمون‌تراپی‌ها

آنتی‌آندروژن‌ها (فلوتامید، بی‌کالوتامید، آگونیست‌های GnRH)

در بیماران سرطان‌ها

پروستات:

جنسی

– اختلال کامل نعوظ

3.6 داروهای ضدمتابولیسم/شیمی‌درمانی

– سیکلوفسفامید → آسیبی

– تاکسان‌ها → نوروپاتی

– داروهای جدید بیماریی

4. عوامل سبک زندگی

4.1 سیگار

تک‌نوازی سیگار همان قاتل بی‌سروصداست:

– آسیب اندوتلیال

– انقباض بدنی

– افزایش رادیکالهای آزاد

– کاهش تولید NO

ترک سیگار قدرت بازگشت عملکرد دارد. حتی اگر ۱۰ سال مصرف داشته باشد.

4.2 الکل

در کوتاه‌مدت ریلکس‌کننده است، اما در بلندمدت:

– کاهش تستوسترون

– آسیبی → افزایش SHBG

– نوروپاتی محیطی

– طبیعی

سمی بر بافت ک و> مستقیم. کم‌تحرکی

افزایش وزن احشایی → افزایش آروماتاز → کاهش تسترون

التهاب سیستمیک نیز عملکرد اندوتلیال را مختل می‌کند.

ورزش خواب منظم (۱۵۰ دقیقه کاردیو) یکی از پرفایده‌ترین مداخلات خواب غیر دارویی هیپ است. کورتیزول و کاهش تستوسترون صبحگاهی کاهش می‌یابد.

CPAP در برخی افراد ED را به‌طور قابل توجهی بهبود می‌دهد.

4.5 رژیم غذایی

رژیم مدیترانه‌ای بیشترین شواهد برای بهبود عملکرد نعوظ دارد.

چربی‌های اشباع بالا می‌دهد. علل کمتر شناخته شده

5.1 دوچرخه‌سواری حرفه‌ای

فشار مزمن روی پرینه → آسیب آسیبی و فشاری به عصب‌اندال.

۵. متامفتامین → افزایش سمپاتیک شدید

– تریاک → کاهش تستوسترون

بخش چهارم: علل روانی، دارویی، سیستمیک و سبک‌زندگی در ناتوانی جنسی

گاهی بدن، درست مثل یک ارکستر است. هر ساز باید در زمان درست نواخته شود تا نتیجه همان «نعوظ موفق» باشد. وقتی یکی از سازها جا می‌ماند—چه روان، چه هورمون، چه قلب، چه دارو—کل قطعه به هم می‌ریزد. این فصل همین آشوب‌های پنهان را باز می‌کند.

۱. علل روان‌زاد (Psychogenic Erectile Dysfunction)

اختلالات روانی گاهی اوقات بر روی نعوظ می‌گذارند که از فشار و فشارخون هم قوی‌تر است. مغز سردبان نعوظ است و هر چیزی که فکر می‌کند، آرامش و اعتماد جنسی را بر هم می‌کند، مسیر نورو–عروقی را قطع می‌کند.

۱. است:

نگرانی → ضعیف نورآدرنالین → انقباض بیماریی کورپوس کاورنوزوم → از دست رفتن نعوظ.

چرخه بدنام «ترس از شکست» پس از یک تجربه ناموفق هم شروع می‌شود. مغز تجربه قبلی را تعمیم می‌دهد و دفعه بعد فعالیت سمپاتیک زودتر فعال می‌شود.

۱.۲ افسردگی

افسردگی میل جنسی را کم می‌کند و قدرت تخیل جنسی را می‌کند. آن انرژی روانی لازم برای حرکت کاهش می‌یابد.

نوروشیمی قضیه هم روشن است: کاهش دوپامین و به‌عنوان دو موتور اصلی انگیختگی و پاداش. تستوسترون صبحگاهی را تحت‌تأثیر می‌گذارد)

– کاهش تمرکز ذهنی و جنسی

استرس شغلی، استرس مالی، استرس خانوادگی—همه می‌تواند بزرگ‌ترین حلقه‌های یک زنجیر باشد.

1.4 مشکل رابطه (Relationship Conflicts) اختلاف در سبکهای رابطه، گذشته دردناک، خیانت عاطفی یا فاصله احساسی.

زوج‌درمانی در این الگوها گاهی نتیجه‌ای قوی‌تر از هر دارویی است.

1. بیماری‌های سیستمیک آسیب بر اختلال نعوظ

2.1 (Diabetes Mellitus)

دیابت شایع‌ترین علت ارگانیک ED است. صاف

2.2 بیماری قلبی-تنعروقی (بیماری قلبی عروقی)

ED معمولاً 4-5 سال قبل از بروز علائم بیماری کرونری قلب ظاهر می‌شود.

اگر جریان خون در میکروواسکولچر کاهش می یابد، نعوظ سریعتر از بقیه سیستم‌ها آسیب می‌بیند.

مشکلات مرتبط:

– فشار خون بالا

– نارسایی بیماری سم خفیف متوسط

– آتروااسکلروز سیستمیک

– هایپرلیپیدمی باعث آسیب می‌شود.

سیستمیک، کاهش وزن و نوروپاتی محیطی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.

دیالیز به طور کامل عملکرد را برنمی‌گرداند، ولی بهبود آزاد نسبی دارد. می‌دهد.

نارسایی بیماری‌های پیشرفته باعث هیپوگنادیسم ثانویه می‌شود.

۲.۵ بیماری‌های خودایمنی

– اسکلرودرمی → فیبروز بیماری کوچک

– سندرم شوگرن → عصبی

– واسکولیت‌الها

– MS (آسیب مسیرهای ساکرال)

– سکته مغزی

– آسیب طناب نخاعی

هر اختلالی که مسیر مرکز نعوظ (S2–S4) را مختل کند، نعوظ را تغییر کند، نعوظ را تغییر کند، نعوظ را تغییر کند، نعوظ را تغییر دهد، نعوظ را تغییر دهد. مزمن → اختلال عملکرد اندوتلیال → کاهش جریان خون → کاهش NO.

3. نای جنسی ناشی از داروها

داروهای زیادی روی نعوظ می‌گذارند و پزشکان گاهی اوقات در اولین نگاه آن را فراموش می‌کنند.

مکانیسم‌ها معمولاً شامل دوپامین، افزایش تون سمپاتیک، کاهش تستوسترون یا فشار خون است. (فلوکستین، سرترالین، سیتالوپرام…)

– کاهش میل جنسی

– تأخیر انزال

– اختلال نعوظ

SNRIs (دولوکستین، ونلافاکسین)

– کاهش انگیختگی

– گاهی اوقات اختلال نعوظ (آمی‌پتیلین)

– توانایی سیستم کولینرژیک

– افزایش تون سمپاتیک

۳.۲ آنتیتری داروهای ضد فشار خون

– تابلاکرهای غیراختصاصی (پروپرانولول)

– تیازیدها

– اسپیرونولاکتون

معمولاً بی‌خطرند و حتی اثر مثبتی دارند.

3.3 داروهای قلبی

– نیترات‌ها به‌تنهایی ED نمی‌سازند، اما مانع مصرف PDE5 inhibitors می‌شوند

– استاتین‌ها معمولاً بی‌خطرند

3.4 داروهای ضدروان‌ها پریشی

هالوپریدول

افزایش پرولاکتین و توانایی دوپامین → کاهش میل و کاهش نعوظ.

۳. ۵ هورمون‌تراپی‌ها

آنتی‌آندروژن‌ها (فلوتامید، بی‌کالوتامید، آگونیست‌های GnRH)

در بیماران سرطان‌ها

پروستات:

جنسی

– اختلال کامل نعوظ

3.6 داروهای ضدمتابولیسم/شیمی‌درمانی

– سیکلوفسفامید → آسیبی

– تاکسان‌ها → نوروپاتی

– داروهای جدید بیماریی

4. عوامل سبک زندگی

4.1 سیگار

تک‌نوازی سیگار همان قاتل بی‌سروصداست:

– آسیب اندوتلیال

– انقباض بدنی

– افزایش رادیکالهای آزاد

– کاهش تولید NO

ترک سیگار قدرت بازگشت عملکرد دارد. حتی اگر ۱۰ سال مصرف داشته باشد.

4.2 الکل

در کوتاه‌مدت ریلکس‌کننده است، اما در بلندمدت:

– کاهش تستوسترون

– آسیبی → افزایش SHBG

– نوروپاتی محیطی

– طبیعی

سمی بر بافت ک و> مستقیم. کم‌تحرکی

افزایش وزن احشایی → افزایش آروماتاز → کاهش تسترون

التهاب سیستمیک نیز عملکرد اندوتلیال را مختل می‌کند.

ورزش خواب منظم (۱۵۰ دقیقه کاردیو) یکی از پرفایده‌ترین مداخلات خواب غیر دارویی هیپ است. کورتیزول و کاهش تستوسترون صبحگاهی کاهش می‌یابد.

CPAP در برخی افراد ED را به‌طور قابل توجهی بهبود می‌دهد.

4.5 رژیم غذایی

رژیم مدیترانه‌ای بیشترین شواهد برای بهبود عملکرد نعوظ دارد.

چربی‌های اشباع بالا می‌دهد. علل کمتر شناخته شده

5.1 دوچرخه‌سواری حرفه‌ای

فشار مزمن روی پرینه → آسیب آسیبی و فشاری به عصب‌اندال.

۵. متامفتامین → افزایش سمپاتیک شدید

– تریاک → کاهش تستوسترون

درمان ناتوانی جنسی – از اصلاح سبک زندگی تا درمان‌های پیشرفته

نعوظ یک «شبکه» است، نه یک دکمه؛ بنابراین درمان هم باید شبکه های باشد. از آنجایی که باعث می‌شود، فضایی از بیماران روانی را شامل شود، درمان‌ها نیز چندلایه‌اند: اصلاح عادات، داروهای خوراکی، تزریقی، وسایل کمکی، روش‌های احیای بیماران، درمان‌های بازسازنده و در نهایت جراحی پروتز. اصلاح سبک زندگی و مداخلات غیر دارویی

1.1 ترک سیگار

خروج دود سیگار از بدن مثل پاکسازی یک فیلتر کثیف در موتور جریان خون است. مطالعات متعدد نشان دادند که ترک سیگار کمتر از ۶ ماه،

– جریان خون آلت تناسلی را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد

– پاسخ به داروها را افزایش می‌دهد

– و حتی در موارد خفیف ED را به‌طور کامل برمی‌گرداند. منظم

ورزش با چهار مکانیزم اساسی نعوظ را تقویت می‌کند:

۱. بهبود عملکرد اندوتلیال

۲. کاهش سیستمیک

3. اصلاح تستوسترون پایین

4. کاهش وزن و مقاومت انسولینی

توصیه حرفه‌ای:

۱۵۰ کاردیو + ۲ جلسه تمرین مقاومتی در هفته.

۱.۳ رژیم غذایی رژیم غذایی مدیترانه‌ای

ترکیب روغن زیتون، سبزیجات، فیبر، ماهی چرب و ضداکسیدان‌ها باعث افزایش این داروها می‌شوند. خفیف در بهبود عملکرد نعوظ عمل کرده است.

۱.۴ خواب، آپنه و بهداشت خواب

آپنه خواب یکی از قاتلان پنهان نعوظ است. درمان با CPAP در مطالعات بهبودی واضحی در تستوسترون و نمره IIEF ایجاد کرده است.

اصلاح خواب (۷–۸ ساعت) گاهی اوقات به‌تنهایی پاسخ می‌دهید که بهتر از دارو می‌کند.

۱.۵ کاهش استرس و درمان مشکلات روانی

در مواردی که تکنیک‌ها از منشأ روانی دارند،

– CB Stop–Start و Sensate Focus

می‌توان به اندازه‌گیری دارو تأثیرگذار باشد.

۲. داروهای خوراکی (خط اول درمان). انواع اصلی:

سیلدنافیل (ویاگرا)

شروع اثر: ۳۰–۶۰ دقیقه

مدت اثر: ۴–۶ ساعت

نکته: با غذای چرب دیرتر اثر می‌کند. شود (2.5–5 mg).

واردنافیل

قدرت اثر بالا، شروع سریع‌تر.

آوانافیل

سریع‌ترین شروع اثر؛ گاهی اوقات.

نکات کلینی مهم:

– نیاز به حرکت از بدن دارند

– در بیماران مبتلا به بیماری با نیترات‌ها ممنوع هستند. رایج:

– مصرف اشتباه (بدون حرکت، بعد از غذا)

– دوز ناکافی

– هیپوگنادیسم درمان‌نشده

– مقاومت انسولینی بالا

– نارسایی شدید مصرف داروهای تنظیم

– مشکلات روانی شدید

درآموز شکست. درمان جایگزینی تستوسترون (TRT)

3.1 چه زمانی مفید است؟

فقط در هیپوگنادیسم واقعی (Low T واقعی همراه با علائم).

TRT به‌هایی ED را درمان نمی‌کند، اما:

– میل جنسی را افزایش می‌دهد خطر دهد

– پاسخ به PDE5 inhibitors. ملاحظات

– ممنوعیت نسبی در سرطان پروستات فعال

– افزایش هماتوکریت

– احتمال آکنه و ریزش مو

در بیماران با تستوسترون مرزی، درمان ترکیبی (TRT + PDE5i) بهترین پاسخ را دارد.

4. روش‌های تزریقی و کمکی (Second-Line Therapies)

4.1 آلپروستادیل تزریقی (Intracavernosal Injection Therapy)

این روش مستقیم به کورپوس کاورنوزوم تزریق می‌شود و از مسیر مستقل مستقلی ایجاد می‌شود. PDE5

– عالی برای کوچکترین بیماران پس از پروستاتکتکتی

معایب

– درد

– کبودی

– خطر پریاپیسم

– نیاز به آموزش صحیح

۴.۲ سیستم صورت داخلی‌مجرایی (MUSE)

آلپروستات کمتر از پله‌ها. تزریق، اما برای مفیدی که از تزریق می‌ترند مناسب است.

4.3 پمپ وکیوم (Vacuum Erection Device)

یک روش ساده اما علمی: ایجاد خلأ → افزایش توان → قرار دادن حلقه‌های تقویت‌کننده در قاعده آلت. پروستاتکتومی

معایب

– کبودی

– احساس سردی آلت

– غیرطبیعی بودن نعوظ برای برخی بیماران

۵. روش‌های احیای درمانی و بازسازی (Restorative Therapies)

اینجا می‌رسیم به نقاطی که درمان فقط «علامت» را هدف نمی‌گیرد، بلکه «ریشه‌ترین جذابی» را تغییر می‌دهد.

5.1 شوکویو کم‌انرژی (Low-Intensity Shockwave Therapy) و LIS درمان ها. انرژی صوتی کم روی شفت و قاعده آلت اعمال می‌شوند.

مکانیسم:

– نئوواسکولاریزاسیون

– افزایش NO

– بهبود عملکرد اندوتلیال

اثر درمانی:

در بیماران با ED جمعیتی خفیف تا حد متوسط عالی است.

است.

5.2 PRP (Platelet-Rich Plasma)

پلاسمای غنی از پلاکت با فاکتورهای رشد به آلت تزریق می‌شود.

شواهد در حال رشد است، اما هنوز قطعی نیست. نیست.

5.4 جراحی‌های ریزعروقی (Arterial Revascularization)

فقط در جوانان با آسیب شریانی محدود توصیه می‌شود.

با گذر زمان کاربردش بسیار کمتر شده است و جای آن را درمان‌های دیگر گرفته‌اند.

6. جراحی پروتز آلت (Penile Prosthesis Surgery)

پروتز آلت آخرین خط درمان نیست؛ خط «قطعی» است.

برای بیمارانی که با هیچ روش دارویی، تزریقی، و شوکویو پاسخ کافی ندارند یا نمی‌خواهند سال‌ها درمان‌های دیگر را ادامه دهند.

6.1 انواع پروتز

پروتز سه‌تکه (Inflatable 3-piece)

طبیعی‌ترین طبیعی

گران‌تر اما بهترین انتخاب

پروتز دو‌تکه

کنترل ساده‌تر

کمتر طبیعی از سه‌تکه

پروتز نیمه‌سخت (Malleable)

مناسب بیمارانی با مهارت‌های حرکتی شدید کم

ارزان‌سبک

. مزایا

– موفقیت ۹۰–۹۸ درصد

–٪ رضایت نیاز بسیار بالا

– برگشت‌پذیری نیاز ندارد (راه حل دائمی است)

6. توان‌بخشی نعوظ پس از جراحی‌های لگن

مردانی که تحت پروستاتکتومی رادیکال قرار می‌گیرند نیاز به برنامه‌های توان‌بخشی دارند:

۷.۱ ویژگی توان‌بخشی:

– جلوگیری از فیبروز کورپوس کاورنوزوم

– عملکرد فعالیت‌های بافتی

2. روش‌ها:

– تادالافیل روزانه

– پمپ وکیوم

– تزریق آلپروستادیل در صورت عدم پاسخ

توان‌بخشی زودرس (۳–۴ هفته پس از جراحی) نتایج بهتری دارد.

۸. درمان‌های مکمل و آینده ED

8.1 مکمل‌ها

– ال-آرژنین: رشد افزایش NO

– جنسانگ: ژن اثرات آنتی‌اکسیدانی

– ماکا: شواهد محدود

– زینک در اثرات تزریقی واقعی

کتور۸.۲‌های فاعل درمان‌ها

e- آینده‌ مستقیم

– نانوداروها برای اصلاح اندوتلیال

– Neurostimulation (تحریک عصبی) برای ED نوروژنیک

بخش ۶: نوآوری‌ها و تحقیقات آینده در ناتوانی جنسی

6. هدف این روش‌ها یا تقویت عملکرد فیزیولوژیک بافت‌های آلت و سیستم عصبی مرتبط است.

• درمان‌های بنیادی سلولی (Stem Cell Therapy):
  سلول‌های بنیادی مزانشیمی و سایر انواع سلول‌ها برای ساخت بافت عضلانی و سلول‌های آلت مورد مطالعه هستند. مطالعات اولیه نشان‌دهنده‌اند که تزریق این سلول‌ها باعث بهبود عملکرد خون و عملکرد نعوظ می‌شود.
• ژن‌درمانی (ژن‌درمانی):
  تحقیقات در زمینه انتقال ژن‌های کدکننده‌کننده‌های رشد و آنزیم‌های افزایش‌دهنده NO (نیتریک اکساید) انجام می‌شود. هدف این است که نقص‌های مولکولی یا کاهش NO که یکی از علل شایع اختلال نعوظ است، اصلاح شود.
• مزایا و چالش‌ها:
  این روش‌ها نویدبخش هستند، اما هنوز در فاز آزمایشی قرار دارند. چالش‌ها شامل ایمنی طولانی‌مدت، کنترل دقیق تکثیر سلول‌ها و هزینه‌های بالا هستند.

6.2 فناوری‌های نوین و تحریک عصبی

تحریک عصبی با استفاده از فناوری‌های غیرتهاجمی یکی از زمینه‌های پیشرفته برای درمان ناتوانی جنسی است:

• تحریک‌های مغناطیسی (ترنس‌ها): نعوظ و میل جنسی می‌تواند فعالیت‌های عصبی را بهبود دهد. مطالعات اولیه نشان می‌دهد که می‌تواند عملکرد جنسی و پاسخ نعوظ را در برخی از نقاط قوت بدهد.
• تحریک جریان مستقیم ترانس‌کرانیال (tDCS):
  tDCS با ایجاد جریان ضعیف الکتریکی در مغز، شبکه‌های عصبی مرتبط با میل و انگیزه جنسی را می‌کند. تحقیقات در مراحل ابتدایی نشان می‌دهند که می‌توانند در اختلالات روانی-جنسی پزشکی باشند.
• تحریک عصبی واژینال یا تناسلی و tVNS:
  تحریک محیط عصبی از طریق دستگاه‌های الکتریکی یا مغناطیسی، با هدف بهبود عصبی-عروقی، مورد مطالعه قرار گرفته است. tVNS (تحریک عصب واگ) به ویژه در بیماران مبتلا به اختلالات عصبی ثانویه به بیماری‌های مزمن امیدوارکننده است.

6.3 داروهای جدید و مسیرهای درمانی نوین

صنعت دارویی به طور مستمر داروهای جدید با مکانیزم‌های متفاوت از داروهای رایج مانند PDE5 inhibitors توسعه می‌دهند:

اکساید
داروهایی که مسیرهای NO-cGMP را مستقیم یا غیرمستقیم می‌سازند تا نعوظ را افزایش دهند.

6.4 نقش هوش مصنوعی و داده‌محور در تشخیص و درمان

هوش مصنوعی (AI) و ماشین‌های تشخیصی و درمانی ناتوانی جنسی را به شکل قابل توجهی تغییر می‌دهند: اختلال:
الگوریتم‌های AI می‌توانند بیماری‌ها، آزمایش‌ها و حتی رفتار جنسی را تحلیل کنند و نوع اختلال (فیزیولوژیک، روان‌شناختی یا ترکیبی) را با دقت بالا مشخص کنند. می‌توان از دارو، تحریک عصبی و مشاوره روانشناختی برای بهترین نتیجه ممکن استفاده کرد.

6.5 چشم‌انداز آینده

ترکیب درمان‌های ژنتیکی، سلولی، تحریک عصبی و داروهای نوین با داده‌ها، افق‌های تازه‌ای برای درمان ناتوانی جنسی باز کرده است. انتظار می‌رود در دهه آینده:

• درمان‌های فردمحور (Personalized Medicine) جایگزین‌های عمومی می‌شوند.
• ترکیب دارو و تحریک عصبی به استاندارد درمانی تبدیل می‌شود.
• دسترسی به درمان‌های نوین برای بیماران مزمن افزایش می‌یابد.