دندانپزشکی در شمال تهران » مقالات دندانپزشکی » ارتودنسی فانکشنال چیست و چه مزایا و ویژگی هایی دارد؟

ارتودنسی فانکشنال چیست و چه مزایا و ویژگی هایی دارد؟

• مهر 1, 1404
• 5:00 ب.ظ
• بدون نظر

فهرست مطالب

ارتودنسی فانکشنال روشی برای اصلاح ناهنجاری‌های فک در کودکان و نوجوانان است که با تأثیر بر عضلات و استخوان فک، مشکلاتی مانند جلو یا عقب بودن فک و بایت نامرتب را بدون کشیدن دندان برطرف می‌کند.

این روش ارتودنسی دندان، دو نوع ثابت (دقیق‌تر اما پرهزینه‌تر و نیازمند بهداشت بالا) و متحرک (راحت‌تر و ارزان‌تر اما وابسته به همکاری بیمار) دارد و معمولاً بین ۶ تا ۱۴ سالگی بهترین نتیجه را می‌دهد. مزایای آن شامل پیشگیری از جراحی و بهبود فرم صورت و تنفس است و معایبش طول درمان طولانی، هزینه بالا و وابستگی به استفاده منظم دستگاه است.

ارتودنسی فانکشنال چیست

ارتودنسی فانکشنال یکی از جدیدترین روش‌های ارتودنسی است که با استفاده از آن می‌توانند مشکلات و ناهنجاری‌های فک بالا و پایین دندان‌ها را برطرف کنند. اکثرا از این روش برای کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود تا در سن رشد، فک‌ها به بدون ناهنجاری و نامرتبی شکل بگیرند. دستگاه‌های فانکشنال معمولا روی عضلات و ساختار استخوان فک بالا و پایین تأثیر می‌گذارند و موقعیت آن را تغییر و اصلاح می‌کنند. در این صورت بدون نیاز به کشیدن دندان، فضای کافی برای دندان‌ها ایجاد شده و حتی برخی از مشکلات مثل آپنه خواب و مشکلات تنفسی هم برطرف می‌شوند.

انواع ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال به دو نوع تقسیم می‌شود که هر کدام مزایا و معایب خاص خودشان را دارند و هر کدام برای افراد خاصی قابل‌استفاده می‌باشند. در ادامه به بررسی هر کدام و مقایسه آن‌ها و اینکه کدام از آن‌ها برای چه کسانی بهتر است می‌پردازیم.

ارتودنسی فانکشنال ثابت

همان‌طور که از اسمش پیداست، ارتودنسی فانکشنال به‌صورت ثابت روی دندان‌ها قرار گرفته و تا زمانی که مدت‌زمان درمان به اتمام نرسد، نمی‌توان آن را از روی دندان‌ها برداشت. این مدل را خود بیمار نمی‌تواند به‌راحتی تنظیم یا تعویض کند و برای انجام آن به متخصص ارتودنتیست نیاز دارد. در اوایل شاید عادت‌کردن به آن کمی سخت باشد؛ اما به‌راحتی می‌توانید با آن غذا بخورید یا صحبت کنید. البته باید بدانید که در این نوع به دلیل ثابت‌بودن و غیر قابل خارج‌شدن از دهان، به‌شدت باید بهداشت دهان و دندان را رعایت کرد و با استفاده از برس‌های مخصوص دستگاه ارتودنسی را تمیز کرد.

ارتودنسی فانکشنال متحرک

این دستگاه از جنس پلاستیک می‌باشد و بیمار می‌تواند در زمان غذاخوردن یا تمیزکردن دندان‌ها، آن را از دهان خود خارج کند. هزینه ارتودنسی متحرک فانکشنال از ثابت کمتر است و در بین بیماران محبوبیت بیشتری دارد و بیمار حتماً باید در ساعات تعیین شده از آن استفاده کند تا نتیجه کامل از آن حاصل شود. این مدل بیشتر برای افراد با سن پایین‌تر و نیاز به تنظیم مکرر مورداستفاده قرار می‌گیرد.

ارتودنسی فانکشنال ثابت بهتر است یا متحرک؟

به‌صورت دقیق نمی‌توان گفت که کدام مدل بهتر است، چون هر مدل برای افراد خاصی مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ اما طبق جدول مقایسه زیر می‌توانید بهترین مدل را انتخاب کنید. البته باید دقت داشته باشید که در نهایت متخصص ارتودنتیست باید مدل را تأیید کند.

ویژگی ارتودنسی فانکشنال ثابت ارتودنسی فانکشنال متحرک قابلیت جداسازی توسط بیمار ندارد (ثابت است) دارد (متحرک و قابل‌برداشتن) نیاز به همکاری بیمار کم (نیاز به همکاری کمتر) زیاد (بسته به میزان استفاده توسط بیمار) میزان تأثیر درمانی دقیق‌تر و بیشتر، مخصوصاً در موارد شدید کمتر از ثابت، وابسته به همکاری بیمار راحتی و تطابق با دهان در ابتدا ممکن است ناراحتی داشته باشد راحت‌تر و قابل تنظیم است مراقبت و بهداشت نیازمند دقت بالا در بهداشت آسان‌تر برای تمیزکردن هزینه معمولاً بیشتر معمولاً کمتر مناسب برای سنین هر سن، به‌خصوص موارد پیچیده بیشتر برای کودکان و موارد خفیف‌تر تنظیم و تغییرات در طول درمان توسط متخصص انجام می‌شود امکان تنظیم توسط بیمار یا متخصص دارد

انواع دستگاه ارتودنسی فانکشنال

برای ارتودنسی فانکشنال از دستگاه‌های خاصی استفاده می‌شود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

دستگاه هربست (ارتودنسی فانکشنال ثابت)

این دستگاه به‌صورت ثابت روی دندان های آسیاب فک بالا نصب شده و با فشار آرامی که به فک پایین وارد می‌کند، آن را به سمت جلو حرکت می‌دهد. از این دستگاه بیشتر برای اوربایت شدید دندانی (جلوزدگی دندان های فک بالا از دندان های فک پایین) و رشدنکردن فک پایین استفاده می‌شود.

دستگاه مارا

این دستگاه هم به‌صورت ثابت می‌باشد و از آن برای هدایت‌کردن فک پایین به سمت جلو و ترازکردن آن با فک بالا استفاده می‌شود. مخصوصاً زمانی که فک بالا از فک پایین جلوزدگی بیشتری دارد.

دستگاه اکتیویتور

این دستگاه به‌صورت متحرک است و از انواع مختلف آن می‌توان به اکتیویتور H، اکتیویتور V و دستگاه hyrax اشاره کرد که وظیفه اصلی آن‌ها هم‌تراز کردن فک بالا و فک پایین به‌صورت هم‌زمان است.

بایوتینور (دستگاه فانکشنال فک پایین و بالا)

این دستگاه هم به‌صورت متحرک می‌باشد که از آن برای حرکت فک پایین به سمت جلو استفاده شده و جنس آن از پلاستیک است. یک طرف این دستگاه در پشت دندان های فک بالا قرار گرفته و طرف دیگر دندان های فک پایین را به سمت جلو حرکت می‌دهد.

تویین بلاک

این دستگاه مشابه بایوتینور عمل می‌کند؛ اما فرق آن این است که از دو قطعه برای حرکت فک‌ها استفاده می‌کند تا دهان و دندان‌ها راحت‌تر باشند. از این دستگاه بیشتر برای درمان اورجت یا فاصله افقی بین دندان های جلو فک بالا و پایین و رشد فک پایین استفاده می‌شود.

دستگاه فانکشنال متحرک فرانکل

از این دستگاه برای باز کردن فضای خالی برای دندان های دائمی در فک بالا و پایین استفاده می‌شود. این دستگاه انواع مختلفی دارد که هر کدام ناهنجاری‌های مختلفی فکی را برطرف می‌کنند.

بهترین سن مناسب ارتودنسی فانکشنال

اینکه ارتودنسی فانکشنال مناسب چه سنی است؟ یک سؤال کلی است و باید با توجه به شرایط بیمار و رنج سنی آن این موضوع مشخص شود که در ادامه آن‌ها رو به‌صورت کامل بیان می‌کنیم.

سن مناسب ارتودنسی فانکشنال برای کودکان

اگر فک پایین کودکان جلوزدگی داشته باشد، بهترین سن بین ۷ تا ۸ سالگی، برای عقب بودن فک پایین بر اساس جنیست کودک بین ۶ تا ۱۴ سالگی و برای برخی افراد بین ۸ تا ۱۲ سالگی متغیر می‌باشد. ارتودنسی در کودکان بیشتر یک روش پیشگیری به حساب می آید تا یک روش درمانی.

سن مناسب ارتودنسی فانکشنال برای نوجوانان

برای نوجوانانی که هنوز رشد فک‌ها متوقف نشده است و امکان تغییر ساختار آن وجود دارد، بهترین سن بین ۹ تا ۱۴ سالگی است و حتماً نوجوانان باید همکاری لازم برای نتیجه گرفتن درمان را داشته باشند.

سن مناسب ارتودنسی فانکشنال برای بزرگسالان

به‌صورت کلی ارتودنسی یا انواع روش‌های ترمیم و بازسازی دندان‌ها و فک در بزرگسالان کمی سخت‌تر و زمان بر است، چون رشد فک‌ها متوقف شده است و با استفاده از روش‌های تکمیلی باید مشکلات ناهنجاری دندان‌ها و فک‌ها اصلاح شوند.

کاندیدای ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال برای هر فردی مناسب نیست و باید متخصص ارتودنتیست تشخیص دهد و تأیید کند که آیا شما کاندید مناسب برای انجام ارتودنسی فانکشنال هستید یا خیر. در ادامه لیست افرادی که می‌توانند و نمی‌توانند از این روش استفاده کنند بیان شده است.

ارتودنسی فانکشنال برای چه کسانی مناسب است؟

• کودکان ۶ تا ۱۴ سال در حال رشد فکی
• کودکانی با مشکلات عقب یا جلو بودن فک
• بزرگسالان با ناهنجاری‌های فک خفیف تا متوسط
• افرادی که نیاز به اصلاح موقعیت فک دارند نه تنها مرتب کردن دندان‌ها
• افرادی که می‌توانند همکاری منظم با پزشک داشته باشند

ارتودنسی فانکشنال برای چه کسانی مناسب نیست؟

• افرادی که تنها نیاز به حرکت دندان دارند
• ناهنجاری‌های فک بسیار پیچیده یا شدید
• بزرگسالانی که تغییرات فکی برایشان محدود است
• کسانی که نمی‌توانند منظم از دستگاه‌ها استفاده کنند
• بیماران نگران ظاهر نیمرخ صاف و لبخند باریک پس از درمان

مزایا و معایب ارتودنسی فانکشنال

مزایای ارتودنسی فانکشنال معایب ارتودنسی فانکشنال بهبود عملکرد عضلات فک و صورت نیازمند همکاری منظم و استفاده صحیح توسط بیمار اصلاح مشکلات ناهماهنگی بایت دندان طولانی بودن دوره درمان پیشگیری از جراحی‌های پیچیده فک محدودیت در مصرف خوراکی‌های سفت‌وسخت بهبود فضای بین فک‌ها نیاز به تعویض و تنظیم مکرر دستگاه رفع اختلالات عملکرد مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) دشواری در تکلم و تلفظ در ابتدای درمان جلوگیری از کشیدن دندان در کودکان معمولاً برای بزرگسالان مناسب نیست بهبود مشکلات تنفسی و کاهش خوروپف هزینه نسبتاً بالا کاهش درد و مشکلات مزمن مفصل فکی و عضلات فک وابستگی موفقیت درمان به همکاری بیمار اصلاح رشد و توازن صورت در کودکان نیازمند مراجعات مکرر به پزشک

مدت‌زمان و طول درمان ارتودنسی فانکشنال

معمولا با توجه به‌شدت ناهنجاری فکی و شرایط بیمار ممکن است طول درمان با استفاده از دستگاه فانکشنال بین ۹ تا ۱۸ ماه طول بکشد. البته این مدت‌زمان نسبت به هر بیمار متفاوت است و همچنین درصورتی‌که دندان‌ها نیز دارای ناهنجاری و نامرتبی باشند، بین ۹ تا ۱۸ ماه نیز به این مدت‌زمان اضافه می‌شود، چون باید مشکلات ناهنجاری دندان با ارتودنسی ثابت برطرف شود.

ارتودنسی فانکشنال چقدر طول می‌کشد؟

معمولا بین ۹ تا ۱۸ ماه و در صورت داشتن ناهنجاری دندانی و استفاده از ارتودنسی ثابت، این زمان دوبرابر می‌شود.

چند ساعت باید در طول روز از ارتودنسی فانکشنال استفاده کرد؟

طبق توصیه متخصص ارتودنتیست، فرد باید در طول روز به مدت ۱۶ تا ۲۰ ساعت از دستگاه ها استفاده کند تا درمان ارتودنسی به‌صورت کامل تأثیر خود را بگذارد.

نحوه مراقبت از ارتودنسی فانکشنال

برای اینکه در زمان استفاده از دستگاه‌های فانکشنال به مشکلاتی مثل عفونت یا تجمع باکتری در دهان و دندان دچار نشوید بهتر است که به‌درستی و مرتب و منظم بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنید.

• به بهداشت دهان و دندان بسیار توجه کنید تا از تجمع پلاک و عفونت دندان جلوگیری شود.
• در صورت وجود درد یا تغییر غیرمعمول دستگاه با دندانپزشک مشورت کنید.
• مراجعه منظم به ارتودنتیست جهت بررسی وضعیت دستگاه و دندان‌ها ضروری است.

نحوه تمیزکردن دستگاه ارتودنسی فانکشنال متحرک

• حتماً در زمان مسواک‌زدن، دستگاه را از دهان خود خارج کنید.
• هر بار بعد از غذاخوردن دستگاه را با آب سرد بشویید.
• با مسواک نرم و خمیردندان مخصوص دستگاه را تمیز کنید.
• حتماً با مشورت ارتودنتیست، هفته‌ای یک بار دستگاه را در محلول ضدعفونی‌کننده قرار دهید.
• در صورت عدم استفاده از دستگاه، آن را داخل جعبه محافظ نگهداری کنید.
• از خوردن غذاهای سخت یا چسبنده خودداری کنید.

نحوه تمیزکردن دستگاه ارتودنسی فانکشنال ثابت

• حتماً با دقت و به‌آرامی اطراف سیم‌ها و دستگاه را با نخ دندان و مسواک تمیز کنید.
• برای دسترسی به قسمت‌هایی که به آن‌ها به‌راحتی دسترسی ندارید، از نخ دندان و مسواک مخصوص استفاده کنید.
• برای تمیزکردن فضاهای غیرقابل‌دستیابی می‌توانید از برس‌های مخصوص نیز استفاده کنید.
• به دلیل ثابت‌بودن دستگاه، حتماً آن را به‌صورت روزانه با دقت تمیز کنید.

هزینه ارتودنسی فانکشنال در سال ۱۴۰۴

هزینه ارتودنسی فانکشنال در سال ۱۴۰۴ از حدود ۳۶ میلیون تومان به بالا شروع می‌شود. همچنین تعویض پلاک شکسته فانکشنال از ۶.۵ میلیون تومان و هزینه اضافه شدن دستگاه فانکشنال ثابت حدود ۹ میلیون تومان است. این هزینه ممکن است بر اساس کلینیک، نوع دستگاه و شرایط درمان متفاوت باشد.

تفاوت ارتودنسی فانکشنال با دیگر روش‌های ارتودنسی

ویژگی ارتودنسی فانکشنال ارتودنسی ثابت ارتودنسی متحرک هدف درمان اصلاح موقعیت فک‌ها و بهبود عملکرد عضلات فک و صورت، تغییر ساختار استخوان فک صاف‌کردن و ترازکردن دندان‌ها در ساختار فعلی فک اصلاح خفیف تا متوسط دندانی و تثبیت درمان ارتودنسی ثابت دستگاه شامل پلاک یا دستگاه ثابت و متحرک که روی فک‌ها و دندان‌ها تأثیر می‌گذارد براکت و سیم ثابت روی دندان‌ها پلاک‌های قابل‌جابه‌جایی قابلیت جابه‌جایی پلاک متحرک قابل‌برداشتن، پلاک ثابت غیرقابل‌برداشتن توسط بیمار غیرقابل‌برداشتن توسط بیمار قابل‌برداشتن توسط بیمار سن مناسب کودکان و نوجوانانی که در دوره رشد هستند بیشتر برای نوجوانان و بزرگسالان معمولاً برای اصلاح‌های خفیف و تثبیت تأثیرات روی ساختار فک اصلاح ناهنجاری‌های استخوانی و رشد فک تمرکز فقط روی موقعیت دندان‌ها بیشتر اصلاح دندان‌ها، تأثیر کمتر روی فک راحتی بیمار پلاک متحرک راحت‌تر، پلاک ثابت ممکن است ناراحتی ایجاد کند ناراحتی در روزهای اول، نیاز به مراقبت دقیق راحتی بیشتر و امکان برداشتن در زمان غذاخوردن نیاز به مراقبت و همکاری بیمار بالاتر، مخصوصاً در پلاک‌های متحرک معمولاً نیاز به مراجعه و چکاپ منظم بسیار وابسته به همکاری بیمار مدت درمان می‌تواند طولانی‌تر باشد، نیاز به پیگیری دقیق طول درمان بستگی به نوع مشکل دارد معمولا برای مراحل کوتاه‌تر و تثبیت کاربرد اصلی درمان مشکلات فکی و محل گاز گرفتن (بایت) درمان مشکلات قرارگیری دندان‌ها موارد اصلاح جزئی و تثبیت درمان

سوالات متداول

آیا استفاده از ارتودنسی فانکشنال درد دارد؟

در دوران اولیه نصب، ممکن است سه تا پنج روز حساسیت یا کمی ناراحتی وجود داشته باشد که معمولاً با مسکن‌های ساده قابل‌کنترل است. در کل، درد شدید ندارد و با عادت‌کردن، ناراحتی کاهش می‌یابد.

آیا بریس فانکشنال شکل صورت را تغییر می‌دهد؟

بله این نوع ارتودنسی علاوه بر اصلاح دندان‌ها، با تغییر موقعیت فک‌ها باعث تغییر فرم صورت و نمای نیم‌رخ می‌شود. اثر آن در کودکان و نوجوانان که هنوز در حال رشدند بیشتر مشهود است.

آیا با وجود دستگاه فانکشنال در دهان می‌توان غذا خورد؟

ابتدا بهتر است غذاهای نرم مصرف شود و از خوردن غذاهای سفت و چسبنده پرهیز شود. معمولاً در زمان صرف غذا دستگاه از دهان خارج می‌شود و بعد از آن دوباره استفاده می‌شود.

آیا می‌توان از ارتودنسی فانکشنال برای کودکان استفاده کرد؟

بله بهترین سن استفاده بین ۷ تا ۱۲ سال است که رشد فک‌ها هنوز فعال است و درمان می‌تواند مؤثرتر باشد.

آیا می‌توان از ارتودنسی فانکشنال برای بزرگسالان استفاده کرد؟

بله می‌توان استفاده کرد؛ اما اثرگذاری بر ساختار اسکلتی در بزرگسالان کمتر است و معمولاً برای اصلاحات جزئی یا همراه با روش‌های دیگر کاربرد دارد.

آیا درمان با بریس فانکشنال همیشه موثر است؟

موفقیت کامل ۱۰۰٪ نیست و به همکاری بیمار در استفاده منظم دستگاه و شرایط درمان بستگی دارد. در صورت استفاده صحیح نتایج معمولاً رضایت‌بخش خواهد بود.

آیا ارتودنسی فانکشنال در دختران و پسران متفاوت است؟

بله شروع درمان در دختران معمولاً زودتر (حدود ۹ تا ۱۰ سال) و در پسران کمی دیرتر (حدود ۱۲ تا ۱۳ سال) توصیه می‌شود، به دلیل تفاوت در زمان بلوغ.

فرم رزرو نوبت و مشاوره دندانپزشکی

برای رزرو نوبت یا مشاوره در زمینه خدمات مرکز دندانپزشکی دکتر آسو حمزه ای می توانید فرم زیر را پر کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند.