دندانپزشکی در شمال تهران » مقالات دندانپزشکی » ارتودنسی ثابت چیست و چه مزایا و ویژگی هایی دارد؟

ارتودنسی ثابت چیست و چه مزایا و ویژگی هایی دارد؟

• مهر 28, 1404
• 1:30 ب.ظ
• بدون نظر

فهرست مطالب

ارتودنسی ثابت دندان یک روش معتبر در دندانپزشکی برای درمان انواع ناهنجاری‌های شدید دندان‌های فرد مثل فاصله بین دندان، دندان‌های کج و نامرتب بودن دندان‌های یک فک است. با استفاده از این مدل ارتودنسی می‌توانید دندان‌های مرتبی و صاف و یکدستی داشته باشید و از مشکلات و عوارض مثلی پوسیدگی دندان‌ها، رعایت بهداشت دهان و دندان راحت‌تر جلوگیری کنید.

ارتودنسی ثابت چیست

یکی از روش‌های ارتودنسی دندان، ارتودنسی ثابت است که در این روش اجزای دستگاه ارتودنسی تا زمانی که درمان تمام شود باید به‌صورت ثابت روی دندان‌های فرد قرار بگیرند و فرد نمی‌تواند آن‌ها را از دهان خود خارج کند. این مدل ارتودنسی برای انواع مشکلات و ناهنجاری‌های دندان‌ها و ازبین‌بردن فاصله بین‌دندانی بیشتر استفاده می‌شود. در این روش براکت‌ها با چسب مخصوص روی دندان‌ها چسبانده شده و الاستیک ارتودنسی روی براکت نصب شده و سیم ارتودنسی از بین این اجزا رد می‌شود. همچنین برای تنظیم و یا درآوردن دستگاه ارتودنسی باید به متخصص ارتودنتیست مراجعه کرد.

انواع براکت ارتودنسی ثابت

در این مدل ارتودنسی از دو براکت فلزی و سرامیکی استفاده که هر کدام مزایا و معایب خاص خودشان را دارند که در ادامه به هر یک از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

ارتودنسی ثابت با براکت فلزی

این مدل ارتودنسی از براکت‌های فلزی و سیم‌های فلزی استفاده می‌کند که نسبتاً روش سنتی ارتودنسی به‌حساب می‌آیند. در این حالت براکت‌ها و سیم‌ها فلزی هستند با استفاده از چسب مخصوص روی دندان‌ها چسبانده می‌شوند. از مزایای این مدل می‌توان به دوام بالا، هزینه کمتر، مناسب برای ناهنجاری‌های پیچیده و امکان کنترل دقیق حرکات دندانی و از معایب آن می‌توان به ظاهر فلزی و قابل‌مشاهده، احتمال تحریک لثه، سختی در تمیزکردن و بهداشت دهان و دندان اشاره کرد.

ارتودنسی ثابت با براکت سرامیکی

این مدل تنها فرقی که با براکت فلزی دارد، رنگ و جنس سیم‌ها و براکت‌های آن است. در این مدل براکت‌ها و سیم‌ها از جنس سرامیک هم‌رنگ دندان هستند و تا حدی برای افراد قابل‌مشاهده نیستند، مگر اینکه فردی با دقت زیادی به دندان‌های شما نگاه کند. این مدل برای کسانی که از به‌هم‌خوردن زیبایی لبخند خود می‌ترسند بسیار مناسب است. از مزایای این روش می‌توان به زیبایی بیشتر، مناسب برای افراد بزرگسال و عملکردی مشابه براکت فلزی و از معایب آن می‌توان به شکننده‌تر بودن، هزینه بالاتر و احتمال تغییر رنگ در اثر مواد غذایی رنگی اشاره کرد.

انواع ارتودنسی ثابت

این مدل ارتودنسی مثل روش متحرک دارای انواع مختلفی است که از ۴ مدل اصلی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

ارتودنسی ثابت بخشی یا سکشنال

این مدل فقط برای یک سری یا چند دندان استفاده می‌شود. در این روش براکت‌ها و سیم‌ها روی یک یا چند دندان قرار می‌گیرند تا فاصله بین این دندان‌ها و کجی آن‌ها را رفع کنند. از مزایای این روش می‌توان به کوچک بودن دستگاه، بهداشت راحت‌تر، زیبایی بیشتر و امکان فشارآوردن و نتیجه بهتر روی دندان‌ها اشاره کرد و کاربرد اصلی این روش برای حرکت موضعی دندان‌ها در مراحل اولیه درمان ارتودنسی می‌باشد.

ارتودنسی ثابت نامرئی

همان‌طور که قبل‌تر گفتیم در روش ثابت ارتودنسی نامرئی از براکت‌ها و سیم‌هایی با جنس سرامیک که هم‌رنگ و شبیه به دندان‌ها هستند استفاده می‌شود. این مدل ارتودنسی شفاف و غیرقابل‌مشاهده است و همین موضوع آن را به نامرئی‌بودن تبدیل کرده است. از مزایای این روش می‌توان به زیبایی بیشتر و عملکرد بهتر و ثابت مثل نوع فلزی و از معایب آن می‌توان به قابلیت شکنندگی، هزینه بیشتر و احتمال رنگ‌پذیری اشاره کرد.

ارتودنسی ثابت پشت دندانی یا لینگوال

در این روش براکت‌ها و سیم‌های دستگاه ارتودنسی در پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند که این روش نیز به‌نوعی نامرئی به‌حساب می‌آید. تنها مزیت این روش نامرئی‌بودن آن است و معایب آن نیز تداخل یا تحریک زبان، سختی در تمیزکردن و بهداشت دهان و دندان و هزینه بیشتر و مدت‌زمان درمان طولانی‌تر اشاره کرد.

ارتودنسی ثابت دیمون

در این حالت تنها فرق اصلی با روش سنتی این است که یک سیستم خود بازشونده در این ارتودنسی به‌کاررفته است. به‌نحوی‌که سیم ارتودنسی در این حالت به‌صورت کشویی در براکت‌ها و بدون نیاز به استفاده از کش‌های الاستیک ارتودنسی قرار می‌گیرند. از مزایای این روش می‌توان به طول درمان سریع‌تر و کوتاه‌تر، درد کمتر، بهداشت راحت‌تر و تعداد مراجعات کمتر اشاره کرد.

مراحل نحوه انجام ارتودنسی ثابت

برای اینکه مشکلات ناهنجاری دندان‌های شما با این روش ارتودنسی برطرف شود باید مراحل مشخصی طی شوند که به ترتیب موارد زیر می‌باشند.

1. مشاوره و معاینه اولیه توسط متخصص ارتودنتیست
2. تصویربرداری و قالب‌گیری اولیه دندان‌ها
3. آماده‌سازی دندان و رفع مشکلات مثل پوسیدگی یا بیماری‌های لثه‌ای و جرم گیری
4. پاک‌سازی و تمیزکردن سطح دندان و آماده‌کردن برای نصب دستگاه
5. چسباندن براکت‌ها با استفاده از چسب مخصوص روی دندان‌ها
6. قراردادن سیم ارتودنسی در براکت‌ها و تنظیم و تثبیت آن
7. مراجعه منظم به متخصص ارتودنتیست برای کنترل در طول مدت درمان
8. برداشتن براکت‌ها و تمیزکردن دندان‌ها
9. استفاده از ریتینر ارتودنسی یا نگهدارنده برای ثابت کرد موقعیت دندان‌ها
10. مراقبت و نگهداری از دندان‌ها

کاربرد ارتودنسی ثابت

این روش ارتودنسی برای انواع مشکلات و ناهنجاری دندان‌ها کاربرد دارد که در ادامه انواع دندان‌هایی که با این روش درمان می‌شوند توضیح داده شده است.

• اصلاح نامرتبی و شلوغی و زیادی بودن دندان‌ها
• صاف‌کردن و اصلاح دندان‌های کج شده
• بستن فاصله بین دندان‌ها و دندان‌های کشیده شده
• اصلاح ناهنجاری‌های بایت مثل اوربایت، آندربایت، کراس بایت، اورجت و عدم تطابق خط وسط
• آمادگی دندان و فک برای جراحی فک
• فضاسازی برای ایمپلنت دندان یا پروتز دندان
• اصلاح جویدن و گاززدن غذا
• کاهش احتمال پوسیدگی دندان
• افزایش اعتمادبه‌نفس با صاف‌کردن و مرتب‌کردن دندان‌ها

مزایا و معایب ارتودنسی ثابت

مزایای ارتودنسی ثابت معایب ارتودنسی ثابت اصلاح دقیق و کامل ناهنجاری‌های شدید دندانی و فکی نیاز به رعایت بهداشت دقیق، زیرا تجمع پلاک بیشتر می‌شود امکان حرکت هم‌زمان چند دندان با کنترل دقیق ظاهر براکت‌ها ممکن است برای بعضی افراد از نظر زیبایی ناخوشایند باشد نتایج طولانی‌مدت و پایدار در بسیاری از موارد احتمال ناراحتی یا درد خفیف در روزهای اول پس از تنظیم سیم‌ها مناسب برای همه سنین (به‌ویژه بزرگسالان) برخی غذاها (سخت یا چسبناک) محدود می‌شوند کاهش نیاز به درمان‌های جانبی بعدی در موارد پیچیده هزینه معمولاً بیشتر از ارتودنسی متحرک امکان کنترل دقیق فشار و جهت حرکت دندان‌ها ممکن است باعث تحریک لثه یا زخم‌های موقت داخل دهان شود درمان قابل‌پیش‌بینی با برنامه‌ریزی دقیق نیاز به مراجعه منظم به ارتودنتیست برای تنظیم سیم‌ها

عوارض ارتودنسی ثابت

این روش با اینکه مزایا و کاربردهای زیادی دارد؛ اما با یک سری عوارض نیز هستند که قبل از انجام این روش باید با آن‌ها آشنایی کامل داشته باشید که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• پوسیدگی دندان‌ها و جرم گرفتن دندان‌ها
• التهاب و بیماری‌های لثه‌ای
• درد و ناراحتی موقت
• زخم شدن دهان و لثه‌ها
• مشکلات جویدن و غذاخوردن
• تحلیل ریشه و پالپ دندان
• آسیب دندان مینای دندان در زمان برداشتن دستگاه
• امکان برگشت دندان‌ها به حالت قبل از درمان
• سخت‌شدن بهداشت دهان و دندان و تمیزکردن دندان‌ها
• حرکت نامنظم دندان‌ها به جایگاه نادرست
• نیاز به درمان‌های جانبی مثل کشیدن دندان

اجزای ارتودنسی ثابت

از مهم‌ترین اجزا و قطعاتی که در زمان درمان مشکلات ناهنجاری دندان با ارتودنسی ثابت استفاده می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• براکت‌های ارتودنسی که فلزی یا سرامیکی هستند
• سیم ارتودنسی یا آرچ وایر که از روی براکت‌ها عبور می‌کند
• الاستیک‌ها یا لیکاچور ها که حلقه‌هایی برای متصل‌کردن سیم به براکت‌ها هستند
• بندهای ارتودنسی که دور دندان آسیاب بسته شده و سیم‌ها ثابت نگه می‌دارند
• کش‌های الاستیکی برای اصلاح موقعیت فک بالا و پایین
• فنرها برای ایجاد فضای بین دندان‌ها
• هدگیر برای کنترل رشد فک
• نگهدارنده‌ها یا ریتینر ها برای ثابت‌کردن موقعیت دندان بعد از اتمام ارتودنسی

مراقبت‌های بعد از ارتودنسی ثابت

برای اینکه موقعیت دندان‌ها بعد از انجام این روش، تثبیت شود و دندان‌ها با حالت قبلی برنگردند باید مراقبت‌ها و توصیه‌های مهمی را رعایت کرد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• مسواک‌زدن بعد از هر وعده‌غذایی
• استفاده از نخ دندان مخصوص ارتودنسی
• شستن دهان با دهان‌شویه مخصوص ارتودنسی
• نخوردن غذاهای چسب، سفت‌وسخت و انواع شیرینی‌جات
• استفاده از مسکن برای درمان درد و ناراحتی بعد از نصب دستگاه
• استفاده از موم ارتودنسی برای کاهش تحریک لثه و لب‌ها
• مراجعه منظم به متخصص ارتودنتیست برای تنظیم مرتب دستگاه
• پرهیز از فشارآوردن زیاد به دندان یا گاززدن و باز کردن گره با دندان‌ها
• پرهیز از دست‌کاری هر یک از اجزای ارتودنسی و در آوردن آن‌ها

ارتودنسی ثابت یک فک یا دو فک

این روش می‌تواند روی یک فک (بالا یا پایین) یا هر دو فک انجام شود. در روش دو فکی، براکت‌ها روی دندان‌های هر دو فک نصب می‌شوند و با استفاده از سیم‌های ارتودنسی و کش‌های مخصوص، نیروی کنترل شده‌ای به دندان‌ها وارد می‌شود تا به‌تدریج در موقعیت صحیح قرار بگیرند. انتخاب یک فک یا دو فک بستگی به نوع ناهنجاری و شدت مشکل دندانی و فکی بیمار دارد.

ارتودنسی ثابت فک بالا

در ارتودنسی ثابت فک بالا، براکت‌ها به دندان‌های فک بالا چسبانده می‌شوند و سیم‌های ارتودنسی از آن‌ها عبور داده می‌شوند. این سیم‌ها با فشار ملایم و تدریجی دندان‌ها را به سمت موقعیت مطلوب حرکت می‌دهند. این روش معمولاً برای اصلاح نامرتبی دندان‌های فک بالا، فاصله بین‌دندانی یا مشکلات جزئی بایت کاربرد دارد.

ارتودنسی ثابت فک پایین

در ارتودنسی ثابت فک پایین، براکت‌ها به دندان‌های فک پایین متصل می‌شوند و سیم‌های ارتودنسی از آن‌ها عبور می‌کنند. این سیم‌ها با تنظیم دقیق توسط متخصص ارتودنسی، دندان‌ها را به‌آرامی جابه‌جا می‌کنند. این روش بیشتر برای اصلاح نامرتبی دندان‌های پایین، هم‌ترازی بایت و جلوگیری از سایش نامتوازن دندان‌ها استفاده می‌شود.

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک          

ویژگی ارتودنسی ثابت ارتودنسی متحرک نوع دستگاه بریس‌ها و سیم‌هایی که به دندان‌ها چسبانده می‌شوند پلاک‌ها یا نگهدارنده‌هایی که بیمار می‌تواند خارج کند قابلیت خارج کردن توسط بیمار خیر بله مدت درمان معمولاً طولانی‌تر و دقیق‌تر ممکن است کوتاه‌تر یا طولانی‌تر بسته به نوع مشکل کنترل دندان‌ها کنترل دقیق و اصلاحات گسترده امکان‌پذیر است کنترل محدود، مناسب اصلاحات جزئی و جابه‌جایی خفیف مراقبت و بهداشت دشوارتر، نیاز به رعایت بهداشت دقیق و استفاده از ابزار کمکی راحت‌تر، زیرا بیمار می‌تواند پلاک را هنگام غذا یا مسواک خارج کند راحتی ممکن است باعث زخم یا ناراحتی موقت در دهان شود راحت‌تر، زیرا قابل خارج شدن است و کم‌تر آسیب می‌رساند هزینه معمولاً بالاتر معمولاً کمتر کاربرد مناسب برای مشکلات پیچیده‌تر مثل نامرتبی شدید، اوربایت و آندربایت مناسب برای مشکلات جزئی یا به عنوان مرحله نگهدارنده بعد از ارتودنسی ثابت

هزینه و قیمت ارتودنسی ثابت

هزینه ارتودنسی ثابت به طور تقریبی معمولاً بین ۳۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان متغیر است، اما این بازه بسته به چند عامل مهم می‌تواند متفاوت باشد. از جمله عواملی که روی قیمت تأثیر می‌گذارند می‌توان به شدت و پیچیدگی مشکل دندانی، تعداد دندان‌هایی که باید تحت درمان قرار گیرند، نوع براکت‌ها (فلزی، سرامیکی یا لینگوال)، تجربه و مهارت متخصص ارتودنسی و محل مطب یا کلینیک اشاره کرد. همچنین، طول مدت درمان و نیاز به درمان‌های تکمیلی مانند کشیدن دندان یا استفاده از دستگاه‌های کمکی نیز می‌تواند هزینه را افزایش دهد.

مدت‌زمان و طول درمان ارتودنسی ثابت

طول درمان ارتودنسی ثابت به میزان ناهنجاری دندان‌ها و فک بستگی دارد و معمولاً بین ۱۸ تا ۳۶ ماه طول می‌کشد. در برخی موارد ساده‌تر، ممکن است درمان کمتر از ۱۸ ماه باشد و در موارد پیچیده‌تر که نیاز به جابه‌جایی گسترده دندان‌ها یا اصلاح فک دارند، مدت‌زمان ممکن است تا ۴ سال نیز ادامه یابد. پیگیری منظم توسط ارتودنتیست و رعایت دقیق دستورات مراقبتی نقش مهمی در کوتاه‌تر شدن مدت‌زمان درمان دارد.

پلاک ثابت ارتودنسی   

پلاک ثابت ارتودنسی، به قطعات فلزی کوچک گفته می‌شود که به دندان‌ها چسبانده می‌شوند و با سیم ارتودنسی به هم متصل می‌شوند. این پلاک‌ها قابل‌برداشتن توسط بیمار نیستند و تمام مراحل حرکت دندان‌ها توسط سیم و براکت‌ها انجام می‌شود. پلاک ثابت باعث می‌شود دندان‌ها به‌صورت کنترل شده و دقیق حرکت کنند و نتایج درمانی پایدارتر و دقیق‌تر باشند.

قالب‌گیری ارتودنسی ثابت

قالب‌گیری مرحله‌ای است که قبل از شروع درمان ارتودنسی انجام می‌شود. در این مرحله، دندان‌ها با ماده مخصوص قالب‌گیری پوشانده می‌شوند تا مدل دقیق فک و دندان‌ها تهیه شود. این مدل به ارتودنتیست کمک می‌کند تا براکت‌ها و سیم‌ها را دقیقاً متناسب با شکل دندان‌ها طراحی و نصب کند و همچنین برای برنامه‌ریزی حرکت دندان‌ها در طول درمان از آن استفاده می‌شود.

مسواک مخصوص ارتودنسی ثابت

مسواک مخصوص ارتودنسی دارای برس‌های ویژه‌ای است که قادر به تمیزکردن اطراف براکت‌ها و سیم‌ها هستند. استفاده از مسواک معمولی برای دندان‌های ارتودنسی کافی نیست، زیرا باقی‌ماندن غذا و پلاک بین براکت‌ها باعث پوسیدگی و التهاب لثه می‌شود. علاوه بر مسواک مخصوص، استفاده از نخ دندان ارتودنسی و دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده توصیه می‌شود تا بهداشت دهان به‌خوبی حفظ شود.

بهترین زمان و سن مناسب ارتودنسی ثابت

سن مناسب برای این مدل ارتودنسی معمولاً بعد از رشد دندان‌های دائمی است، یعنی بین ۱۲ تا ۱۴ سالگی. در این سن، رشد فک هنوز ادامه دارد و دندان‌ها به‌راحتی جابه‌جا می‌شوند. البته در بزرگسالان نیز ارتودنسی ثابت ممکن است، اما درمان ممکن است طولانی‌تر و نیازمند مراقبت‌های بیشتر باشد. بهترین زمان مراجعه به ارتودنتیست، قبل از بروز مشکلات جدی فکی یا نامرتبی شدید دندان‌ها است تا درمان ساده‌تر و سریع‌تر انجام شود.

غذاهای ممنوعه و توصیه شده در دوره ارتودنسی ثابت

در زمان درمان مشکلات ناهنجاری دندان‌ها با این روش باید رژیم غذایی مناسبی داشته باشید و حتماً باید آن را رعایت کنید که مشکلاتی مثل پوسیدگی یا جرم گرفتن و تغییر رنگ دستگاه ارتودنسی برای شما پیش نیاید که در ادامه به بهترین غذاهای توصیه شده و غذاهایی که نباید بخورید اشاره می‌کنیم.

غذاهای ممنوعه

• سخت: مغزها، یخ، ته‌دیگ سفت، آب‌نبات سخت
• چسبناک: آدامس، کارامل، خرما، انجیر خشک
• ترد/شکننده: چیپس ضخیم، پاپ‌کورن، بیسکویت خشک
• نیازمند گاززدن مستقیم: سیب و هویج خام، نان سفت

غذاهای توصیه شده

• نرم: سوپ، آش، پوره، ماست، پنیر نرم، تخم‌مرغ
• میوه و سبزی نرم: موز، هندوانه، سبزیجات پخته یا بخارپز
• پروتئین نرم: مرغ و گوشت نرم، ماهی، همبرگر
• نان و غلات نرم: نان نرم، پاستا، برنج

ارتودنسی ثابت برای چه افرادی مناسب است؟

• افرادی که ناهنجاری‌های شدید دندانی یا فکی دارند
• افرادی که نیاز به حرکت دقیق دندان‌ها دارند
• افرادی که می‌توانند به‌صورت مرتب بهداشت دهان و دندان را رعایت کنند
• بزرگسالان و نوجوانانی که رشد فک آن‌ها کامل شده است

ارتودنسی ثابت برای چه افرادی مناسب نیست؟

• افرادی که بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی‌کنند
• افرادی که بیماری‌های شدید لثه‌ای دارند
• افرادی که از داروهای خاص استفاده می‌کنند
• افرادی که سن زیر ۱۸ سال دارند یا رشد فک آن‌ها کامل نشده است

آیا ارتودنسی ثابت نیاز به کشیدن دندان دارد؟

به‌صورت طبیعی خیر اما در زمان تنظیم دستگاه ارتودنسی شاید درد و ناراحتی حس کنید. همچنین در هفته‌ای اول کمی دستگاه ارتودنسی در دهان برای شما آزاردهنده است؛ اما به‌مرور به آن عادت می‌کنید.

فرم رزرو نوبت و مشاوره دندانپزشکی

برای رزرو نوبت یا مشاوره در زمینه خدمات مرکز دندانپزشکی دکتر آسو حمزه ای می توانید فرم زیر را پر کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند.