پرش به محتوا

ماستکتومی ، درمان سرطان سینه یا عمل برداشتن سینه

خلاصه محتوا ( کلیک کنید )

آیا می‌دانستید سرطان سینه یکی از شایع‌ترین سرطان‌هایی است که افراد زیادی را در سراسر جهان درگیر می‌کند؟ حتی در موارد نادری دیده شده است که برخی مردان هم به این بیماری دچار می‌شوند.

راه‌های درمانی امیدوارکننده زیادی برای درمان این نوع بیماری وجود دارد که می‌توان به آنها بسیار د لخوش بود. یکی از این راه‌های درمانی، انجام جراحی ماستکتومی است که در آن بافت سینه را به طور کامل برمی‌دارند.

این عمل جراحی انواع مختلفی دارد که هر نوع آن تحت تاثیر شرایط و عوامل خاصی توسط پزشک توصیه می‌شود. آگاهی از انواع مختلف این جراحی، اقدامات لازم برای قبل و بعد از عمل، عوارض‌ها و آگاهی از نکاتی که برای بهبودی باید انجام دهید، اولین قدمی است که برای درمان خود برمی‌دارید.

در این مطلب به تمامی نکاتی که باید از آنها آگاه باشید، پرداخته‌ایم تا بتوانید نسبت به درمان خود آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید.

عمل جراحی ماستکتومی چیست؟

هنگامی که سرطان سینه به اوج خود می‌رسد و نیاز است که حتما بافت آسیب‌دیده خارج شود، از عمل ماستکتومی استفاده می‌کنند. در این جراحی بافت سینه را به طور کامل برمی‌دارند و این کار را برای درمان سرطان سینه در مردان و زنان انجام می‌دهند.

عمل ماستکتومی در زمان کوتاهی انجام می‌شود و حدودا 90 دقیقه طول می‌کشد. افراد روز بعد از اینکه عمل صورت گرفت، می‌توانند به خانه برگردند و روند بهبودی را در منزل ادامه دهند. معمولا دوره درمان بعد از عمل حدود 4 تا 6 هفته است که فرد در این مدت باید موارد مهمی را که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم را رعایت کند.

چه زمانی عمل جراحی ماستکتومی توصیه می‌شود؟

عمل ماستکتومی به دلیل اینکه روش درمانی تهاجمی است برای تمامی کسانی که به بیماری سرطان مبتلا می‌شوند، توصیه نمی‌شود. این عمل جراحی فقط در مواردی توصیه می‌شود که:

سلول‌های سرطانی به طور وسیعی تمام بافت سینه را درگیر کرده باشد.
سرطان در سراسر سینه پخش شده باشد.
سینه پر از سلول‌های سرطانی باشد.

در برخی موارد دیده شده است که برخی زنان به محض اینکه تشخیص سرطان سینه را دریافت می‌کنند، برای انتخاب روش درمان خود، عمل ماستکتومی را انتخاب می‌کنند و ترجیح می‌دهند که بافت سینه به طور کامل برداشته شود، حتی اگر نیاز نباشد و توسط پزشک توصیه نشده باشد.

به طور کلی زمانی که پزشک می‌خواهد انجام عمل ماستکتومی را توصیه ‌کند، به عوامل زیر توجه می‌کند:

سن فرد بیمار
سلامت عمومی بیمار
اندازه و حجم تومور سرطانی
میزان گسترش یافتگی سلول‌های سرطانی
سرعت انتشار سلول‌های سرطانی
درصد احتمالی بازگشت سرطان
میزان موثر بودن درمان‌های دیگر (پرتودرمانی یا شیمی درمانی)
تصمیم فرد بیمار و نگرانی‌هایش در مورد ظاهرش

نکات کلیدی که قبل از عمل جراحی ماستکتومی باید به آنها توجه کنید

توجه داشته باشید که قبل از انجام عمل ماستکتومی حتما با یک پرستار یا پزشک متخصص در رابطه با اینکه این عمل ممکن است چه تاثیر فیزیکی و عاطفی روی شما بگذارد، صحبت کنید. همچنین توصیه‌هایی در مورد سوتین و نکاتی که باید برای استفاده از آن در نظر بگیرید را از پزشک بپرسید.

شاید بنا به توصیه پزشک لازم باشد که قبل از عمل با شیمی درمانی و هورمون درمانی تحت درمان قرار بگیرید. شیمی درمانی و هورمون درمانی برای کاهش اندازه تومور‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. پزشک باید تمام اطلاعاتی که در مورد عوارض احتمالی و گزینه‌هایی که برای بازسازی سینه وجود دارد را با شما در میان بگذارد تا بهتر بتوانید با شرایطی که عمل برای شما ایجاد می‌کند کنار بیایید.

دکتر جواد رحمتی – فوق تخصص جراحی پلاستیک و زیبایی

عمل جراحی ماستکتومی چگونه صورت می‌گیرد؟

فرد بیمار در طول زمانی که تحت جراحی قرار می‌گیرد، باید به صورت کامل بیهوش باشد. در این عمل پزشک جراح یک برش افقی یا مورب را روی سینه ایجاد می‌کند تا بتواند تمامی بافت‌های آسیب دیده را از داخل سینه خارج کند، مقدار بافتی که خارج می‌شود بستگی به نوع ماستکتومی دارد.

جراح معمولا به خاطر اینکه از تجمع مایع در فضای سینه جلوگیری کند، یک یا دو لوله تخلیه را در محلی که برش ایجاد شده قرار می‌دهد تا مایع اضافی از آن‌ها خارج شود. این لوله‌ها ممکن است چند روز بعد از عمل هم در محل مورد نظر باقی بمانند.

بررسی انواع عمل جراحی ماستکتومی و تفاوت آنها

این جراحی انواع مختلفی دارد که در ادامه به مهم‌ترین آنها را بررسی می‌کنیم:

ماستکتومی استاندارد

پزشک در این نوع از عمل ماستکتومی تمام بافت سینه و پوستی که آن را می‌پوشاند را بر می‌دارد. این عمل جراحی بیشتر در زمانی که سلول‌های سرطانی گسترش یافته‌اند و تمام بافت سینه را درگیر کرده‌اند، توصیه می‌شود.

ماستکتومی محافظ پوست

در این عمل جراحی تمام بافت پستان که نوک سینه هم شامل آن می‌شود، برداشته می‌شود. در این نوع جراحی پوستی که سینه را می‌پوشاند حفظ می‌شود. البته امکان بازسازی سینه وجود دارد که توسط پزشک جراح صورت می‌گیرد.

ماستکتومی نگهدارنده نوک پستان

این نوع عمل جراحی نسبتا جدید است که در آن علاوه بر اینکه پوست سینه حفظ می‌شود، نوک پستان هم برداشته نمی‌شود و دست نخورده باقی می‌ماند. بازسازی سینه در این عمل جراحی نیز توسط پزشک جراح انجام می‌شود.

ماستکتومی رادیکال

این روش جراحی بسیار نادر است و در موارد خیلی شدید توصیه می‌شود. در جراحی ماستکتومی رادیکال علاوه بر برداشتن تمام بافت سینه، پزشک جراح دو ماهیچه‌ای که پشت سینه قرار دارد و غدد لنفاوی زیر بغل را نیز برمی‌دارد.

ماستکتومی رادیکال اصلاح شده

در این نوع جراحی، پزشکان همانند عمل ماستکتومی رادیکال عمل می‌کنند یعنی تمام بافت سینه و غدد لنفاوی که زیر بغل قرار دارد را خارج می‌کنند، اما دو عضله‌ بزرگی که پشت سینه قرار دارد در جای خود باقی می‌ماند.

ماستکتومی دوبل

زمانی که سلول‌های سرطانی هر دو پستان را در برمی‌گیرد، پزشکان جراحی ماستکتومی دوبل را توصیه می‌کنند. در این عمل جراحی هر دو پستان توسط جراح برداشته می‌شود. در مواردی که ویژگی‌های ژنتیکی نشان‌دهنده خطر بالای سرطان باشد، معمولا پزشکان از این روش به عنوان یک درمان پیشگیرانه استفاده می‌کنند. به همین دلیل به این عمل ماستکتومی پیشگیرانه نیز می‌گویند.

در چه زمانی نیاز است که غدد لنفاوی برداشته شود؟

غدد لنفاوی توپ‌های کوچک و بیضی شکلی هستند که در بدن وظیفه حذف باکتری‌ها و دیگر مواد زائد بدن را بر عهده دارند. اگر سلول‌های سرطانی آن‌ها را درگیر کرده باشد، باید برداشته شوند. معمولا غدد لنفاوی در هنگامی که فرد تحت عمل ماستکتومی قرار دارد، خارج می‌شود.

در برخی موارد ممکن است آزمایش‌هایی که قبل از عمل جراحی صورت می‌گیرد، نتواند سلول‌های سرطانی که با غدد لنفاوی درگیر هستند، پیدا کند. به همین دلیل برخی جراحان برای بررسی بیشتر در هنگام عمل تعدادی از این غدد لنفاوی را خارج می‌کنند.

اگر توسط آزمایش‌هایی که روی این غددلنفاوی صورت می‌‌گیرد تشخیص داده شود که سلول‌های سرطانی در آن‌ها وجود دارد، پزشک به شما توصیه می‌کند که یا یک عمل دیگر انجام دهید یا اینکه با رادیوتراپی تحت درمان قرار بگیرید؛ البته در برخی بیمارستان‌ها این امکان وجود دارد که غدد لنفاوی در همان زمانی که عمل جراحی ماستکتومی صورت می‌گیرد، آزمایش شوند که در صورت نیاز در همان عمل برداشته شوند و دیگر نیاز به عمل دوم نباشد.

عمل بازسازی سینه چیست و در چه زمانی می‌تواند انجام شود؟

بازسازی سینه عملی برای جایگزینی بافتی است که در طی عمل جراحی ماستکتومی برداشته شده است. این عمل جایگزینی معمولا همزمان با عمل ماستکتومی (بازسازی فوری) انجام می‌شود، اما این امکان که در تاریخ دیگری (بازسازی تاخیری) انجام شود هم وجود دارد.

عمل بازسازی یک عمل جراحی است که در آن پستان آسیب‌دیده را به شکل دیگر سینه درمی‌آورند. این کار را یا با استفاده از ایمپلنت سینه انجام می‌دهند یا از بافت قسمت دیگر بدن برای ایجاد سینه جدید، استفاده می‌کنند.

نکات مهم برای ریکاوری در منزل بعد از عمل جراحی ماستکتومی

معمولا افرادی که تحت جراحی ماستکتومی قرار می‌گیرند، خیلی زود از بیمارستان مرخص می‌شوند و دوره ریکاوری بعد از عمل را در منزل پشت سر می‌گذارند. اما اگر عمل بازسازی سینه انجام شده باشد، لازم است که فرد طی یک هفته در بیمارستان و تحت مراقبت باشد.

با رعایت نکاتی که در ادامه گفته می‌شود، روند بهبودی سریع‌تر طی خواهد شد.

· استراحت مطلق

معمولا افراد پس از انجام عمل جراحی، به خاطر داروی بیهوشی و موارد دیگر احساس خستگی می‌کنند. استراحت کافی و طولانی می‌تواند برای آن‌ها بسیار مفید باشد. این افراد می‌توانند با استراحت انرژی از دست رفته خود را به دست بیاورند.

· کنترل درد با مسکن‌ها

معمولا پزشکان بعد از انجام عمل جراحی نسخه‌ای از داروهای مسکن را برای بیمار تجویز می‌کنند. این داروها می‌تواند تحمل درد را آسان‌تر کند، اما اگر دارو‌ها کافی نبودند و هیچ تاثیری نداشتند، باید مجددا به پزشک مراجعه کنید و با او مشورت کنید. در برخی مواقع که درد بسیار شدید است، باید حتما علت درد تشخیص داده شود.

· رعایت بهداشت برای جلوگیری از عفونت

برای اینکه محل زخم عفونت نکند لازم است که با کمک فرد دیگر جای زخم را مرتبا شستشو دهید و پانسمان را تعویض کنید. در مواقعی که شاهد هرگونه ترشح از ناحیه‌ زخم بودید، ‌می‌توانید حمام کنید.

· کنترل یبوست

داروهای مسکن که برای درد تجویز می‌شوند، ممکن است عمل دفع فرد را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به یبوست شوند. در این مواقع به فرد بیمار توصیه می‌شود که مایعات زیادی را به همراه غذاهایی که فیبر کافی و زیادی دارند، مصرف کند. مصرف مایعات و مواد غذایی فیبردار باعث می‌شود که عمل دفع راحت‌تر صورت بگیرد.

معمولا افرادی که عمل ماستکتومی را انجام می‌دهند در عرض 3 تا 6 هفته به شرایط ایده‌آل خود برمی‌گردند، اما در برخی موارد گزارش شده است که امکان دارد در برخی موارد نادر چندین ماه طول بکشد.

آیا ورزش کردن در روند درمان کمک‌کننده است؟

از پزشک خود بپرسید که چه زمانی می‌توانید شروع به انجام ورزش‌های سبک کنید، ورزش کردن علاوه بر اینکه در روحیه شما تاثیر می‌گذارد، می‌تواند کمک‌کننده باشد که زودتر سلامتی خود را به دست بیاورید. انجام تمرینات بازو معمولا برای گسترش دامنه کامل حرکت بازو و شانه توصیه می‌شود.

انجام این حرکات ملایم که توسط پزشک یا پرستار آموزش داده می‌شود را می‌توان بعد از اینکه عمل انجام شد و احساس راحتی کردید، انجام دهید. برای برخی افراد توصیه می‌شود که فیزیوتراپی انجام دهند. تا زمانی که بهبودی کامل حاصل نشده است، بهتر است که از ورزش‌های سنگین دوری شود.

با جای زخم ناشی از عمل جراحی ماستکتومی چه باید کرد؟

جای زخم ناشی از ماستکتومی معمولا سراسر پوست قفسه سینه و زیر بغل را در برمی‌گیرد. این جای زخم معمولا توسط کاپ سوتین پنهان می‌شود و دیگر قابل رویت نیست. جای بریدگی معمولا بعد از گذشت زمان محو می‌شود، اما هرگز به طور کامل از بین نمی‌رود.

اگر جای زخم باعث ایجاد حس بد می‌شود، این امکان وجود دارد که با انجام عمل جراحی اصلاحی به از بین رفتن آن کمک کنید.

بازسازی بافت سینه با کمک گرفتن از دیگر بافت‌های بدن

عوارض عمل جراحی ماستکتومی چیست؟

همانطور که می‌دانید تمامی عمل‌های جراحی معمولا دارای عوارضی هستند که عمل ماستکتومی از این قاعده مستثنی نیست. عوارض این جراحی به شرح زیر است:

مشکلات مربوط به بیهوشی
احساس درد در ناحیه شانه و سفت شدن بازو
عفونت و خونریزی در محل بریدگی عمل
احساس خارش، از بین رفتن پوست در محلی که برش ایجاد شده و تاول زدن
حس سوزن سوزن شدن در محل سینه و در مواقعی زیر بغل
متورم شدن غدد لنفاوی و تورم (ورم‌ها معمولا به دلیل تجمع مایع در بازو و زیر بغل است.)
آسیب دیدن عصب‌های کمر، بازو و قفسه سینه
ایجاد بافت سخت در محل بریدی

در هنگام مشاهده هر یک از عوارض باید صبور بود، چون بعد از مدتی تمامی این عوارض از بین می‌روند.

عمل جراحی ماستکتومی برای پیشگیری از سرطان سینه

افرادی که سرطان سینه ندارند ولی احتمال مبتلا شدن به این نوع سرطان در آن‌ها بسیار زیاد است، می‌توانند با انجام عمل ماستکتومی از ایجاد هرگونه سرطان سینه جلوگیری کنند. در عمل ماستکتومی پیشگیرانه اقدام به برداشتن هر دو پستان می‌کنند.

انجام این عمل احتمال خطر مبتلا شدن به سرطان را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. ماستکتومی پیشگیرانه معمولا برای افرادی توصیه می‌شود که سابقه خانوادگی بسیار قوی‌ در مبتلا شدن به سرطان سینه دارند یا در آن‌ها جهش‌های ژنتیکی خاصی تشخیص داده شده است که خطر مبتلا شدن به این نوع سرطان را نشان می‌دهد.

کلام آخر

امروزه سرطان سینه به یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها در میان زنان و مردان تبدیل شده است. این بیماری شایع‌ترین نوع سرطان در زنان است. با انجام معاینات منظم و عمل به توصیه‌های پزشکی می‌توان تا حدود زیادی از ابتلا به این عارضه خطرناک جلوگیری کرد.

با این حال اگر خودتان یا یکی از عزیزانتان به سرطان سینه مبتلا شدید، بدانید که این آخر راه نیست. خوشبختانه با پیشرفت علم راه‌های بسیاری برای درمان وجود دارد که ما در این مطلب یکی از رایج‌ترین آنها، یعنی عمل جراحی ماستکتومی را به طور مفصل شرح دادیم.

هر چند این روش درمانی برای همه مبتلایان توصیه نمی‌شود، اما در برخی از مواقع، به ویژه برای پیشگیری از پیشرفت بیماری لازم است. لذا ما در این مطلب، به چگونگی انجام این عمل، مراقبت‌های ویژه و نکاتی که باید قبل و بعد از عمل انجام شود، اشاره کردیم.

به یاد داشته باشید، ابتلا به سرطان به معنای انتهای زندگی نیست، اما بهبودی فقط سهم کسانی است که هیچ وقت ناامید نمی‌شوند.