چگونه بیماری

بیماری‌های لثه که تحت عنوان پریودنتیت شناخته می‌شوند، از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان هستند و بیش از نیمی از افراد بزرگسال را درگیر می‌کنند التهاب مزمن لثه نه ‌تنها به تحلیل استخوان و از دست رفتن دندان منجر می‌شود، بلکه مطالعات اخیر ارتباط قوی بین آن و بیماری‌های قلبی عروقی را نشان داده‌اند. در ادامه به تاثیر بیماری های لثه بر سلامت قلب می پردازیم. **تعریف بیماری لثه** بیماری لثه از تجمع پلاک میکروبی روی سطح دندان‌ها آغاز می‌شود که چنانچه پاکسازی نشود، موجب التهاب و عفونت بافت نگهدارنده دندان می‌گردد. در مراحل ابتدایی، این بیماری به صورت ژنژیویت (التهاب لثه بدون تحلیل استخوان) و در صورت پیشرفت به پریودنتیت (التهاب همراه با تحلیل استخوان) تبدیل می‌شود. علائم اصلی شامل خونریزی لثه هنگام مسواک، تورم و تغییر رنگ لثه است. ### **شیوع و عوامل خطر** پریودنتیت در افراد بالای ۳۵ سال بسیار شایع است و معمولاً در کسانی که بهداشت دهان مناسبی ندارند یا سیگار می‌کشند، شدت بیشتری پیدا می‌کند. به‌علاوه، دیابت کنترل‌نشده، استرس مزمن و برخی بیماری‌های سیستمیک (مانند آرتریت روماتوئید) ریسک ابتلا را افزایش می‌دهند. این عوامل مشترک بین ابتلا به بیماری لثه و بیماری قلبی می‌توانند نقش هم‌افزایی در بدتر شدن شرایط ایفا کنند. **ارتباط بیماری لثه و بیماری قلبی چیست؟** مطالعات متعددی نشان داده‌اند که افراد مبتلا به پریودنتیت دو برابر بیشتر از جمعیت عادی در معرض بیماری‌های قلبی عروقی هستند. التهاب مداوم لثه با افزایش سطح مولکول‌های التهابی (مانند CRP و اینترلوکین‌ها) در بدن همراه است و این فاکتورهای التهابی می‌توانند به عروق خونی آسیب وارد کرده و روند آترواسکلروز را تسریع کنند. **تاثیر بیماری های لثه بر سلامت قلب** 1. **ورود میکروب‌ها به خون:** باکتری‌های عامل پریودنتیت مانند می‌توانند از طریق زخم‌های لثه وارد جریان خون شوند و در دیواره عروق مستقر شوند. 2. **التهاب سیستمیک:** پاسخ ایمنی بدن به حضور این میکروب‌ها، ترشح واسطه‌های التهابی را افزایش می‌دهد و التهابات موضعی لثه به التهابات عمومی در سراسر بدن منتهی می‌شود. 3. **تشکیل پلاک عروقی:** التهاب مزمن، تراکم پلاک چربی و کلسترول را در دیواره رگ‌ها تسریع می‌کند که منجر به تنگی عروق و کاهش جریان خون قلب می‌شود. **ارتباط پریودنتیت و بیماری‌های قلبی** مطالعات گسترده نشان داده‌اند که افراد مبتلا به پریودنتیت شدید طی ۱۰ سال تا ۲۰ درصد بیشتر در معرض حمله قلبی قرار می‌گیرند. این افزایش خطر مستقل از سایر فاکتورهای شناخته‌شده (مانند سیگار یا دیابت) است و ارتباط مستقیمی با شدت التهاب لثه دارد. **عوارض قلبی ناشی از بیماری لثه** - آترواسکلروز و گرفتگی رگ‌ها التهاب سیستمیک و باکتری‌های لثه باعث رسوب چربی در دیواره رگ‌های کرونری شده و تنگی عروق را تشدید می‌کند. - افزایش احتمال سکته قلبی افراد با پریودنتیت شدید دو برابر بیشتر در معرض سکته حاد قلبی و ایسکمی قلبی هستند. حمله قلبی یکی از شایع‌ترین عوارض مستقیم التهاب لثه به‌شمار می‌رود. - اندوکاردیت عفونی باکتری‌های لثه ممکن است به پوشش داخلی قلب (اندوکارد) برسند و التهاب لایه‌های داخلی قلب را موجب شوند، به‌ویژه در افراد با دریچه‌های قلبی آسیب‌دیده این خطر جدی‌تر است. - نارسایی و اختلالات ریتم التهاب مزمن و عفونت‌های مکرر لثه می‌تواند کارکرد الکتریکی قلب را مختل کرده و در درازمدت به نارسایی احتقانی یا آریتمی منجر شود **راه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌های لثه** برای پیشگیری و کنترل کردن بیماری های لثه باید کارهایی را انجام دهیم که باعث تقویت و بهبود لثه ها میشود و لثه ها را از هر گونه بیماری دور میکند. 1. ### **مراقبت روزانه دهان** برای حفظ سلامت لثه و جلوگیری از تشکیل پلاک باکتریایی، رعایت بهداشت دهان در منزل ضروری است: - مسواک زدن حداقل دو بار در روز با خمیردندان فلورایده و برس نرم - استفاده روزانه از نخ دندان یا مسواک بین‌دندانی برای پاک‌سازی فضاهای بین دندانی - شست‌وشوی دهان با دهانشویه ضدعفونی‌کننده مخصوص لثه برای کاهش بار میکروبی 2. ### **معاینات و پاک ‌سازی حرفه‌ای** حتی با بهداشت دقیق خانگی، پلاک باکتریایی‌ و تارتار می‌تواند در زیر خط لثه رسوب کند. برای رفع این رسوبات و تشخیص به موقع مشکلات: - مراجعه منظم به دندان‌پزشک هر ۴ تا ۶ ماه یک‌بار - جرم‌گیری و پولیش تخصصی برای پاک‌سازی کامل سطوح دندان و زیر لثه - ارزیابی سلامت بافت لثه (اندازه‌ گیری عمق پاکت‌های پریودنتال) و انجام درمان‌های تکمیلی در صورت نیاز 3. ### **کنترل عوامل خطر سیستمیک و محیطی** برخی عادت‌ها و بیماری‌های عمومی می‌توانند ریسک ابتلا به التهاب لثه را افزایش دهند. مدیریت این عوامل کمک می‌کند درمان‌ها مؤثرتر واقع شوند. - ترک سیگار و اجتناب از دخانیات (سیگار، قلیان) برای کاهش پاسخ التهابی لثه. - محدود کردن مصرف قند و کربوهیدرات‌های ساده برای کاهش تغذیه باکتری‌های مضر. - کنترل دیابت با پایش مرتب قند خون و رعایت رژیم غذایی متناسب. - مدیریت استرس از طریق تکنیک‌های آرام‌سازی (مدیتیشن، تمرینات تنفسی) برای کاهش سطح هورمون‌های التهابی. **نکات کلیدی برای حفظ سلامت لثه** 1. یادگیری تکنیک صحیح مسواک‌زدن و نخ‌دندان کشیدن 2. جایگزینی برس مسواک هر ۲ تا ۳ ماه 3. خودآزمایی منظم لثه (بررسی قرمزی، تورم و خونریزی) 4. کاهش مصرف قلیان و سیگار همراه با ترک اصولی 5. مراجعه فوری به دندان‌پزشک در صورت مشاهده هرگونه علائم هشداردهنده