پرکاری تیروئید و سلامت دهان و دندان (+ نکات مراقبتی)

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

پرکاری تیروئید، چالشی برای کل بدن

پرکاری تیروئید یا هایپرتیروئیدیسم از اختلالات تیروئید نسبتا رایجی است که باعث تولید بیش از حد هورمون‌های‌ تیروئید می‌شود. این هورمون‌ها نقش بسیار مهمی در تنظیم متابولیسم و عملکردهای متعدد بدن ایفا می‌کنند. بنابراین افزایش سطح آنها بر سیستم‌های مختلف بدن تأثیر منفی می‌گذارند و مشکلات سلامتی نظیر فشار خون بالا، اضطراب، افزایش وزن و… ایجاد می‌کند. یکی از مواردی که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد، مشکلات مربوط به سلامت دهان و دندان در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید است. پرکاری تیروئید از طرق مختلف به سلامت دهان و دندان لطمه می‌زند و احتمال بروز بیماری‌های پریودنتال را افزایش می‌دهد.

ارتباط پرکاری تیروئید با سلامت دهان و دندان

اختلالات تیروئیدی از جمله پرکاری تیروئید با طیف وسیعی از مشکلات سلامت دهان و دندان مانند بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان مرتبط هستند. در اغلب موارد این مشکلات دهانی می‌توانند اولین نشانه‌های بروز بیماری تیروئید باشند. درست مانند دیابت، مشکلات سلامت دهان جزء علائم هشداردهنده اولیه بیماری تیروئید محسوب می‌شوند. در ادامه از جنبه‌های مختلف به بررسی ارتباط پرکاری تیروئید با سلامت دهان و دندان می‌پردازیم.

خشکی دهان (زرستومیا):

پرکاری تیروئید بر عملکرد غدد بزاقی تأثیر می‌گذارد و تولید بزاق را کاهش می‌دهد. بیش از نیمی از افراد مبتلا به بیماری تیروئید از این مشکل رنج می‌برند. بدون بزاق کافی برای شستشوی غذا و باکتری‌ها، دهان به محلی برای رشد بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان تبدیل می‌شود. این وضعیت، احتمال تجمع پلاک و پیشرفت سریع حفره‌های دندانی را افزایش می‌دهد.

افزایش خونریزی و عفونت:

بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید در بسیاری از موارد، افزایش التهاب و خونریزی لثه‌ را تجربه کنند. پرکاری تیروئید بر توانایی بدن برای بهبود زخم تأثیر منفی می‌گذارد. بنابراین بدن در ترمیم زخم‌ها و مقابله با ژنژیویت (التهاب لثه) دچار مشکل می‌شود که  این مسئله می‌تواند به بیماری لثه (پریودنتیت) تبدیل شود.

مشکل در جویدن، بلع یا صحبت کردن:

بزرگ شدن زبان (ماکروگلوسیا) در بیماران تیروئیدی خصوصا پرکاری تیروئید شایع است. این وضعیت بلع و تنفس را سخت‌تر می‌کند و خطر خروپف، باز ماندن دهان و خشکی دهان در هنگام خواب را افزایش می‌دهد.

سندروم سوزش دهان :(Burning Mouth Syndrome)

 بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید ممکن است احساس سوزش، مور مور شدن یا بی‌حسی در زبان، لب‌ها، سقف دهان یا سایر نواحی دهان را تجربه کنند. این حس سوزش می‌تواند به طور مداوم یا متناوب باشد.

تغییر در حس چشایی:

در افراد مبتلا به پرکاری تیروئید، حس چشایی به خصوص در مورد طعم شور و تلخ  تا حدودی تغییر می‌کند. بنابراین ممکن است طعم‌ها را کمتر یا متفاوت از قبل احساس کنند.

پوسیدگی دندان:

پرکاری تیروئید  به طور کلی منجر به افزایش حساسیت به پوسیدگی دندان منجر می‌شود. این مسئله به دلیل تغییرات در ترکیب بزاق یا تغییرات متابولیک عمومی بدن اتفاق می‌افتد.

نازک شدن مینای دندان:

در برخی موارد، پرکاری تیروئید با نازک شدن مینای دندان مرتبط است. مینای دندان لایه محافظ بیرونی دندان محسوب می‌شود و نازک شدن آن، دندان‌ها را در برابر پوسیدگی و حساسیت آسیب‌پذیرتر می‌کند.

زخم‌های دهانی:

این مورد کمتر شایع است؛ اما گاهی اوقات افراد مبتلا به پرکاری تیروئید زخم‌های دهانی را تجربه کنند که بهبود آنها نیز ممکن است کُندتر باشد.

تأثیر داروی پرکاری تیروئید بر سلامت دهان:

برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان پرکاری تیروئید (مانند متی‌مازول یا پروپیل‌تیویوراسیل) عوارض جانبی دهانی ایجاد می‌کنند. این عوارض شامل تغییر در حس چشایی، خشکی دهان یا در موارد نادر کاهش گلبول‌های سفید خون است که می‌تواند خطر عفونت‌های دهانی را افزایش دهد.

بزرگ شدن بافت تیروئید خارج از غده اصلی:

گاهی اوقات بافت تیروئید در نقاطی غیر از محل اصلی غده (مانند زبان یا گردن) رشد می‌کند. این موضوع می‌تواند باعث تورم یا احساس توده در دهان یا گلو شود.

رویش سریع‌تر دندان‌ها در کودکان

در کودکان مبتلا به پرکاری تیروئید، دندان‌های دائمی ممکن است زودتر از موعد مقرر شروع به رویش کنند. این رویش زودهنگام بر ترازبندی دندان‌ها و تکامل فک تأثیر منفی می‌گذارد.

کاهش توده استخوانی در فک‌ها:

پرکاری تیروئید به از دست دادن مواد معدنی استخوان منجر می‌شود که این وضعیت شامل استخوان‌های فک نیز خواهد شد. کاهش تراکم استخوان فک  بر پایداری دندان‌ها و حتی موفقیت درمان‌های دندانپزشکی مانند ایمپلنت‌ تأثیر می‌گذارد. در درمان ارتودنسی نیز احتمال لقی دندان‌ها در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید بسیار بیشتر است.

افزایش اضطراب یا استرس در طول اقدامات دندانپزشکی:

بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید به دلیل افزایش اضطراب و تپش قلب در هنگام مراجعه به دندانپزشکی استرس و ترس بیشتری را تجربه می‌کنند. این وضعیت می‌تواند انجام درمان‌های دندانپزشکی را برای آنها دشوارتر سازد یا باعث شود که درمانی‌های دندانپزشکی خود را به تعویق بیندازند که این مسئله نیز به سلامت دهان و دندان لطمه می‌زند.

کنترل پرکاری تیروئید: اولین گام در سلامت دهان

تنظیم سطح هورمون‌های تیروئید، مهم‌ترین اقدامی است که باید برای حفظ سلامت دهان و دندان‌ها انجام دهید. مراجعه منظم به متخصص غدد، مصرف دقیق داروها و انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای اطمینان از تعادل هورمونی، پایه و اساس محافظت از دهان و دندان شماست. تنظیم صحیح عملکرد تیروئید در کنار مراقبت‌های دهانی مناسب، ریسک بروز عوارض دهانی مرتبط با پرکاری تیروئید را به حداقل می‌رساند.

اصلی‌ترین راه درمان پرکاری تیروئید، انجام جراحی تیروئید توسط جراحی است که به طور تخصصی عمل تیروئید انجام میدهد. دکتر سید احمد فنایی به طور تخصصی عمل تیروئید را با به روزترین تجهیزات پزشکی جهت جلوگیری از عوارض جراحی تیروئید انجام میدهند.

دکتر احمد فنایی عضو فعال انجمن تیروئید آمریکا بوده و دارای سابقه بیش از ۵۰۰۰ جراحی تیروئید و پاراتیروئید موفق هستند. جهت تعیین وقت می‌توانید توسط پر کردن فرم نوبت دهی آنلاین یا تماس با شماره‌های درج شده در سایت، اقدام نمایید.

نکات مراقبتی سلامت دهان دندان در پرکاری تیروئید

همانطور که در بخش‌های فوق مشاهده کردید، بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید در برابر مشکلات دهانی آسیب‌پذیرتر هستند؛ بنابراین این افراد باید علاوه بر رعایت بهداشت عمومی دهان و دندان، یکسری ملاحظات خاص را نیز در نظر بگیرند. در ادامه به اقدامات عمومی و راهکارهای مراقبتی خاص برای حفظ سلامت دهان و دندان در بیماران پرکاری تیروئید می‌پردازیم:

• مسواک زدن منظم، حداقل دو بار در روز، هر بار به مدت ۲ دقیقه
• استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید
• نخ دندان کشیدن روزانه، حداقل یک بار در روز
• استفاده از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید یا آنتی ‌باکتریال برای تقویت بیشتر دندان‌ها و کاهش باکتری‌های مضر در دهان
• ترک سیگار و سایر دخانیات
• جرم‌گیری و معاینات دندانپزشک منظم، هر شش ماه یکبار
• نوشیدن آب فراوان برای رفع خشکی دهان
• استفاده از آدامس‌های بدون قند یا آب‌نبات‌های مکیدنی بدون قند برای تحریک ترشح بزاق
• استفاده از ژل‌های فلوراید موضعی یا وارنیش‌های فلوراید
• دریافت ویتامین D کافی از منابع غذایی یا به صورت مکمل
• کاهش استرس با تکنیک‌های آرامش‌بخش برای بهبود کلی سلامت و کمک به کنترل پرکاری تیروئید
• پیروی از رژیم غذایی متعادل، مصرف غذاهای سالم و مغذی و کاهش قند و مواد فرآوری‌شده برای حمایت از سلامت عمومی و دهان.

حرف آخر

در این مطلب به بررسی اثرات پرکاری تیروئید بر سلامت دهان و دندان پرداختیم و توضیح دادیم که پرکاری تیروئید چگونه می‌تواند به طرق مختلف بر سلامت دهان و دندان تأثیر بگذارد؛ از مشکلات رایج مانند خشکی دهان و پوسیدگی دندان گرفته تا عوارض کمتر شناخته‌شده مانند تأثیر بر تراکم استخوان فک. بنابراین بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید علاوه بر رعایت بهداشت عمومی دهان و دندان باید به کنترل این بیماری زمینه‌ای و یکسری ملاحظات خاص پزشکی نیز توجه کنند. پیروی منظم از برنامه درمانی متخصص غدد در کنار روتین تغذیه‌ای و مراقبتی دقیق، موثرترین روش برای حفظ سلامت دهان و دندان به بهترین شکل ممکن است.

۱۴۰۴-۰۴-۳۰

مطالب مرتبط

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ