در مورد کتاب نکسوس اثر هراری

تاریخ انتشار: 2 مهر 1403 بازدید: 705 بازدید

برچسب ها کتاب نکسوس یووال نوح هراری

یووال نوح هراری، تاریخ‌نگار و فیلسوف سکولار اسرائیلی که یک دهه پیش با انتشار کتاب پرفروش انسان خردمند دنیا را تکان داد و سخنرانی‌هایش در داووس او را به یکی از شخصیت‌های منفور تئوری‌پردازان توطئه تبدیل کرد، به تازگی کتاب جدیدی به نام Nexus منتشر کرده است. او ادعا می‌کند که این کتاب تاریخ جامعی از اطلاعات تا زمان حال ارائه می‌دهد. اگرچه این کتاب از نظر استدلال کمی سطحی به نظر می‌رسد و هراری بیشتر به خوانندگان عام توجه دارد تا همکاران دانشگاهی، اما به طور قانع‌کننده و فوری نیاز به مطالعه تاریخ، به‌ویژه در میان فناورانی که بر روی هوش مصنوعی پیشرفته کار می‌کنند، را مطرح می‌کند. متأسفانه، با وجود تعداد زیادی از سخنرانی‌های این استاد دانشگاه عبری اورشلیم و انتشار کتاب‌هایی که پرفروش‌ترین نیویورک تایمز شده‌اند، بعید است که این مکالمه پیرامون هوش مصنوعی تغییر کند؛ چرا که فرهنگ ما به طور فزاینده‌ای ما را ترغیب می‌کند تا روی مسائل کوتاه‌مدت تمرکز کنیم. این روند می‌تواند نه‌تنها برای همه ما، بلکه برای آگاهی به طور کلی، پیامدهای مرگباری داشته باشد.

خرید کتاب نکسوس با ترجمه فارسی

اگرچه Nexus احتمالاً در محافل دانشگاهی جدی گرفته نخواهد شد، هراری به هیچ وجه فردی بی‌پایه و اساس نیست. او تاریخ‌نگاری بسیار جدی است که هم متخصصان تاریخ قرون وسطی و هم متخصصان نظامی او را به شدت محترم می‌دانند. آنچه او در این کتاب، همانند آثار قبلی خود همچون انسان خردمند، هومو دئوس، ۲۱ درس و حتی تجربه نهایی انجام می‌دهد، ارائه دیدگاهی کلان و همه‌جانبه است. به اعتقاد او، هوش مصنوعی باید در زمینه هزاران سال تجربه در حوزه‌های مختلف درک شود. در این معنا، هراری به سان حکیمی پیر است در میان کودکان با اسباب‌بازی‌های خطرناک. اما این بدان معنا نیست که او می‌تواند از خودویرانگری این کودکان جلوگیری کند.

نگرانی همیشگی هراری این است که هوش مصنوعی ممکن است به دیکتاتوری‌ای منجر شود که نظیرش را هرگز ندیده‌ایم. به عنوان مثال، کیم جونگ-اون یا ولادیمیر پوتین ابزارهایی برای کنترل اجتماعی خواهند داشت که حتی مائو، هیتلر و استالین نیز خواب آن را نمی‌دیدند. بیومتریک‌ها این امکان را به دیکتاتورهای آینده می‌دهند که نه‌تنها از همه رفتارهای شهروندان خود مطلع باشند، بلکه حتی بدانند آنها چه احساسی دارند و به چه چیزی فکر می‌کنند.

اما نگران نباشید، زیرا همین فناوری‌ها می‌توانند بهترین خدمات بهداشتی و تجربه‌های جنسی را نیز برای ما به ارمغان آورند. این پارادوکس در قلب کارهای هراری قرار دارد. او به «تعیین‌کنندگی تکنولوژیک» اعتقاد ندارد، زیرا اگر ما به‌عنوان حیوانات نتوانیم آینده را تغییر دهیم، صحبت کردن در مورد آن چه فایده‌ای دارد؟

پذیرفتنی است. اما تنها صحبت کردن و نوشتن در این مورد کافی نیست. مدیران اجرایی شرکت‌های فناوری ممکن است کتاب هراری را بخوانند و آن را با دوستان خود بر سر میز نوشیدنی بحث کنند، اما سپس به تمرکز بر مسائل جزئی مانند به‌روزرسانی بعدی در مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) خود باز می‌گردند. این همان راهی است که ما خودمان را نابود خواهیم کرد؛ ابتدا به تدریج، با به‌روزرسانی‌های جدید هر چند هفته یک‌بار، و سپس ناگهان. تنها با درک این تحولات در طولانی‌مدت است که می‌توانیم از بدترین نتایج جلوگیری کنیم.

آنچه نیاز داریم، وجود دپارتمان‌های تاریخ در نهادهای تجاری، دولتی و سازمان‌های جامعه مدنی است که روی این مسائل کار کنند. نمی‌توانیم اشتباه کنیم و فکر کنیم که کتاب هراری کافی است؛ این کتاب باید یکی از صدها دیدگاه تاریخی باشد. حضور ده‌ها تاریخ‌دان تمام‌وقت در سازمان‌هایی مانند OpenAI، یا در دولت فدرال، و پراکندگی آن‌ها در میان سازمان‌های غیردولتی با دسترسی مستقیم به تصمیم‌گیرندگان، ممکن است همان چیزی باشد که گونه ما را نجات دهد.

این کار به آن اندازه که به نظر می‌رسد دشوار نیست. حقوق دکتری تاریخ به اندازه‌ای است که نمی‌توان با آن زندگی کرد و پس از فارغ‌التحصیلی تقریباً هیچ شغلی برای تاریخ‌دانان وجود ندارد. این نهادها می‌توانند با پرداخت بخشی از حقوق فناوران، تاریخ‌دانان را جذب کنند و آنها با خوشحالی این فرصت را می‌پذیرند. یک کمک مالی نسبتاً کوچک از سوی میلیاردرهایی مانند ایلان ماسک یا بیل گیتس می‌تواند موج بزرگی از پژوهش‌های تاریخی درباره هوش مصنوعی را به راه بیندازد.

هوش مصنوعی به نوبه خود می‌تواند حرفه تاریخ‌نگاری را دگرگون کند و باعث بازگشت‌های شتاب‌دهنده شود. اگر قرار است کامپیوترها ما را شکست دهند، بهتر است آنها را در کنار خود داشته باشیم. با اندکی انگیزه و درک تاریخی، ممکن است هوش مصنوعی در نهایت همسو با اهداف ما شود.

در نهایت، گوگل از طریق دیجیتالی کردن کتابخانه دانشگاه میشیگان آغاز شد. تاریخ منبعی عظیم و بی‌پایان از حکمت است که می‌تواند به ما در مسیر آینده کمک کند. با این حال، کتاب‌های هراری تنها مکانیسمی هستند که ما از آن استفاده می‌کنیم. Nexus باید تنها یک قطره در شبکه‌ای بسیار گسترده‌تر از تحلیل گذشته و پیامدهای آن برای آینده باشد.

اگرچه تاریخ اهمیت زیادی دارد، اما ما تاکنون هرگز با شرایط کنونی مواجه نبوده‌ایم. هوش مصنوعی به‌ویژه به این دلیل منحصربه‌فرد است که می‌تواند ایده‌های جدید خلق کند. یووال نوح هراری همیشه به ما یادآوری می‌کند که در حالی که هوش ضروری است، آگاهی اختیاری است. خطر این است که آموزش این هوش بیگانه می‌تواند آن را در دستکاری انسان‌ها بهتر کند؛ همان‌طور که همین حالا نیز در حال انجام این کار است و دشمنان ما را با درس‌های تاریخ مسلح می‌سازد. در بدترین حالت ممکن، آن‌ها می‌توانند سیستم را خاموش کنند و همه خردمندی‌ها را پایان دهند. اما اگر همه ما مرده باشیم، دیگر چه اهمیتی خواهد داشت؟

به کتاب هراری نمره B می‌دهم. امیدوارم این کتاب، کتاب بعدی شما برای خواندن باشد؛ شاید همین آخر هفته. یووال دقیقاً به هدف زده است و بر مهم‌ترین پرسش‌های زمانه ما تمرکز دارد، که عمدتاً به دلیل آگاهی و تمرینات مراقبه اوست.

اما Nexus نباید پایان داستان باشد. امیدواریم که این کتاب آغازگر رنسانسی در پژوهش‌های انسانی و کامپیوتری درباره درس‌های گذشته باشد؛ اگر نه به خاطر خودمان، به خاطر بقای گونه انسانی. هوش مصنوعی تهدیدها و امکانات بی‌سابقه‌ای را به همراه دارد و ما به هر کمکی که بتوانیم نیاز داریم. انسان‌ها همچنان در کنترل هستند: «ما قدرت عظیمی در دست داریم و از تجملاتی نادر بهره‌مندیم، اما به‌سادگی توسط مخلوقات خود فریب می‌خوریم و وقتی از خطر بیدار شویم، شاید خیلی دیر شده باشد.»

دقیقاً.

ادامه مطلب