ترومبوز ورید عمقی (DVT): علل، علائم و درمان

سلام دوستان!. اگر به دنبال اطلاعات دقیق و کاربردی در مورد مشکلات ارتوپدی هستید، به وب سایت دکتر هومان کوکبی، **جراح و متخصص ارتوپدی در تهران**. خوش آمدید. امروز می خواهیم در مورد یکی از موضوعات رایج اما جدی در زمینه ارتوپدی صحبت کنیم: **ترومبوز ورید عمقی** یا به اختصار DVT.. این موضوع بسیار خطرناک است که بر اساس دانش پزشکی شما در این مقاله کاملاً خطرناک است. سلامتی خود را با دانش بیشتر ... در صورت داشتن هر گونه سوال حتما با دکتر کوکبی مشورت کنید!. ترومبوز ورید عمقی چیست؟ ترومبوز ورید عمقی یا DVT زمانی اتفاق می‌افتد که یک لخته خون در یکی از وریدهای عمقی بدن تشکیل شود. این می‌تواند در صورتی اتفاق بیفتد که ورید آسیب ببیند یا جریان خون کند یا متوقف شود. در حالی که چندین عامل خطر برای DVT وجود دارد، دو مورد از رایج‌ترین آنها عبارتند از: - آسیب به بدن، مانند شکستگی جراحی، به ویژه جراحی که شامل ران یا پاها می شود ترومبوز ورید عمقی می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. اگر لخته از بین برود، ممکن است از طریق جریان خون عبور کند و جریان خون به ریه‌ها را مسدود کند. اگرچه این عارضه - به نام آمبولی ریه - نادر است، اما می‌تواند کشنده باشد. حتی اگر لخته پاره نشود، می‌تواند باعث آسیب دائمی به دریچه‌های ورید شود، مانند آسیب طولانی‌مدت به دریچه‌های پا. تورم و زخم پا... در بسیاری از موارد در برخی موارد، DVT بدون علائم محسوس رخ می دهد و تشخیص آن بسیار دشوار است. به همین دلیل پزشکان بر پیشگیری از DVT تمرکز می کنند و بسته به نیاز بیمار از انواع درمان استفاده می کنند.. شریان ها رگ های خونی هستند که خون غنی از اکسیژن را از قلب به سایر قسمت های بدن منتقل می کنند. - وریدهای سطحی که درست زیر سطح پوست قرار دارند - سیاهرگ های عمیقی که در عمق ماهیچه ها قرار دارند ترومبوز ورید عمقی (DVT) زمانی رخ می دهد که یک لخته خون (ترومبوز) در یکی از وریدهای عمیق تشکیل شود.. در حالی که DVT می تواند در هر سیاهرگ عمیقی رخ دهد، اغلب در وریدهای لگن، ساق پا یا ران رخ می دهد... ### علت **ترومبوز ورید عمقی** عوامل متعددی می توانند بر جریان خون در وریدهای عمقی تأثیر بگذارند و خطر تشکیل لخته خون را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از: - افزایش سن - سابقه شخصی یا خانوادگی DVT یا آمبولی ریه - ابتلا به سرطان - سیگار کشیدن - استفاده از قرص های ضد بارداری یا هورمون درمانی - بارداری - اضافه وزن یا چاقی - اختلال انعقاد خون ارثی شکستگی ران یا ساق پا، یا جراحی بزرگ روی ران، زانو یا ساق پا می‌تواند بر جریان طبیعی خون و انعقاد تأثیر بگذارد. در این شرایط ارتوپدی، سه عامل اصلی در تشکیل لخته‌های خون در وریدها نقش دارند: جریان خون کند، انعقاد بیش از حد و آسیب به دیواره‌های وریدها. دیواره وریدها صاف است. این به جریان خون آزادانه کمک می کند و با داروهای ضد انعقاد طبیعی موجود در خون مخلوط می شود که از لخته شدن سلول های خونی جلوگیری می کند. خونی که آزادانه جریان نداشته باشد و با ضد انعقادها مخلوط نشود ممکن است بیشتر مستعد لخته شدن باشد. به همین دلیل مهم است که مراقب علائم DVT در افرادی باشید که: - در بیمارستان بستری هستند - در آتل یا گچ بی حرکت هستند - برای مدت طولانی قادر به حرکت نیستند.. بررسی کنیم.. #### هیپرانعقادی خون در اطراف موادی که به وریدها تعلق ندارند ضخیم یا منعقد می شود... در طول جراحی ممکن است موادی مانند بقایای بافتی، کلاژن یا چربی در سیستم خون منتشر شود و باعث لخته شدن خون شود... علاوه بر این، در تعویض کامل مفصل ران، آماده سازی استخوان برای دریافت پروتز ممکن است باعث شود بدن مواد شیمیایی به نام آنتی ژن را در سیستم خونی ترشح کند... در حین جراحی، پزشک باید بافت‌های نرم مانند رباط‌ها، ماهیچه‌ها و تاندون‌ها را حرکت دهد یا به عقب بکشد تا به ناحیه‌ای که باید عمل شود... در برخی موارد، این امر می‌تواند مواد طبیعی را آزاد کند که باعث لخته شدن خون می‌شود.. #### آمبولی ریه آمبولی ریه یک لخته خونی است که از طریق سیاهرگ ها به ریه ها می شکند... این می تواند بلافاصله پس از تشکیل لخته یا چند روز بعد اتفاق بیفتد... اگر لخته خون به ریه ها برود، می تواند جریان خون به ریه ها و قلب را مسدود کند... آمبولی ریه یک اورژانس پزشکی جدی است و می تواند منجر به مرگ شود... ##### سندروم پس از تروما برخی از افرادی که DVT دارند علائم طولانی مدت در پاها ایجاد می کنند، وضعیتی به نام سندرم پس از ترومبوتیک. سندرم پس از ترومبوتیک زمانی رخ می دهد که آسیب به وریدها منجر به فشار خون وریدی شود -- یا فشار خون بالاتر از حد طبیعی در وریدها --.. این افزایش فشار می تواند به دریچه هایی که جریان خون را از طریق وریدها کنترل می کنند آسیب برساند. سندرم ممکن است علائمی را تجربه کند که بر کیفیت آنها تأثیر می گذارد از جمله درد، تورم، تغییرات پوستی و زخم ساق پا. علائم DVT در پایی که تحت تأثیر لخته خون قرار گرفته رخ می دهد و شامل موارد زیر است: - تورمی که با بالا بردن اندام بهبود نمی یابد - درد یا حساسیت - وریدهای متورم (گشاد شده). پوست قرمز یا بی رنگ - سفتی یا ضخیم شدن ورید که به آن "طناب" می گویند.. اما بسیاری از بیماران هیچ علامتی ندارند. در برخی موارد آمبولی ریه ممکن است اولین علامت DVT باشد. علائم آمبولی ریه عبارتند از: - تنگی نفس - شروع ناگهانی درد قفسه سینه - سرفه - تف کردن یا استفراغ خون ### معاینه پزشک اگر پزشک مشکوک به DVT باشد، ممکن است آزمایش های تشخیصی خاصی را تجویز کند... #### آزمایشات سونوگرافی دوبلکس... این رایج‌ترین آزمایش برای DVT است... سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌کند که از بدن منعکس می‌شوند - بسیار شبیه به فناوری مورد استفاده برای بررسی سلامت جنین در دوران بارداری... این تصویری از رگ‌های خونی ایجاد می‌کند... سونوگرافی دوبلکس فناوری سونوگرافی سنتی را با فناوری داپلر ترکیب می‌کند، که تصویری رنگی تولید می‌کند که جریان خون را در بدن نشان می‌دهد.. سونوگرافی نیز غیر تهاجمی و بدون درد است... می توان آن را به طور منظم تکرار کرد زیرا نیازی به اشعه ندارد... اگر لخته خون ندارید، سونوگرافی دوبلکس ممکن است در آشکار کردن علل دیگر علائم شما مفید باشد... به ندرت ممکن است نیاز به آزمایش های تصویربرداری دیگری باشد.. در نظر گرفته شود، از جمله: - اسکن رزونانس مغناطیسی (MRI) ... MRI تصاویر دقیق و مقطعی از ساختارهای داخل بدن از جمله عروق خونی و وریدها تولید می کند ... این آزمایش بدون درد و غیر تهاجمی است... اگرچه به ندرت استفاده می شود، برخی از پزشکان ممکن است از MRI برای جستجوی لخته های خون در لگن و ران استفاده کنند... ام آر آی اجازه نمی دهد هر دو پا را در یک زمان مشاهده کنید. ضربان ساز استفاده می شود ... - ونوگرافی ... در ونوگرافی، پزشک محلول حاجب (یا رنگ) را به داخل ورید تزریق می کند ... محلول با خون مخلوط می شود و در سراسر رگ ها جریان می یابد ... سپس عکس برداری با اشعه ایکس از پای آسیب دیده نشان می دهد که آیا انسدادی در وریدهای ساق پا و ران وجود دارد ... ونوگرافی به ندرت استفاده می شود زیرا تهاجمی است و به آزمایش خون نیاز دارد گاهی اوقات آزمایش خون انجام می شود ... تجویز شده برای کمک به تشخیص a لخته شدن خون یا تعیین نحوه لخته شدن خون شما... ### درمان **ترومبوز ورید عمقی** از آنجایی که DVT می تواند بعد از یک شکستگی یا جراحی بزرگ رخ دهد، بسیاری از بیماران در صورت تشخیص بیماری در بیمارستان بستری می شوند. اهداف درمان DVT عبارتند از: - جلوگیری از بزرگ شدن لخته های خون - جلوگیری از جدا شدن لخته و حرکت آن به ریه ها (آمبولی ریه) - کاهش احتمال ایجاد لخته دیگر - به حداقل رساندن خطر سایر عوارض اغلب، درمان DVT غیر جراحی است... #### درمان غیر جراحی داروهای ضد انعقاد ... درمان غیر جراحی معمولاً شامل مصرف داروهای ضد انعقاد - داروهای رقیق کننده خون است که از لخته شدن بیشتر جلوگیری می کند و به حل شدن لخته های موجود کمک می کند ... داروهای ضد انعقاد بلافاصله پس از تشخیص لخته شروع می شوند.. داروهای ضد انعقاد اگر دوز بیش از حد زیاد باشد می توانند باعث مشکلات خونریزی شوند، بنابراین گاهی اوقات نیاز به نظارت دارند. بسته به دارویی که مصرف می کنید، پزشک ممکن است آزمایش خون مکرر را برای بررسی مدت زمان لخته شدن خون شما تجویز کند. هپارین، هپارین با وزن مولکولی پایین (LMWH) و وارفارین (کومادین)... اداره کردن، انجام دادن نیازی به نظارت بر آزمایش خون ندارند و نیازی به تنظیم دوز ندارند... به همین دلیل به طور گسترده ای تجویز می شوند... هپارین... درمان DVT ممکن است با هپارین یا درمان LMWH شروع شود... هپارین استاندارد خوراکی به صورت داخل وریدی (تزریق ورید) تزریق می شود در حالی که LMWH با تزریق زیر جلدی داده می شود و LMWH در عرض 12 ساعت از بدن حذف می شود... دوز بر اساس بدن است وزن... برای اکثر بزرگسالان، هر دوز یکسان است – بر خلاف استاندارد هپارین، که در آن دوزها اغلب بر اساس زمان لخته شدن تغییر می‌کنند... از آنجایی که LMWH نیازی به خط IV یا نظارت بر دوز ندارد، می‌توان آن را به صورت سرپایی تزریق کرد. به صورت شفاهی (توسط دهان) ... وارفارین حداقل 36 ساعت طول می کشد تا شروع به کار کند و 4-5 روز طول می کشد تا به حداکثر اثربخشی برسد ... به همین دلیل هم هپارین و هم وارفارین در ابتدای درمان تجویز می شود. هپارین از بیمار محافظت می کند و خون او را تا زمانی که وارفارین "فعال شود" ضد انعقاد نگه می دارد... از زمان ظهور مهارکننده های Xa، وارفارین کمتر مورد استفاده قرار می گیرد زیرا نیاز به نظارت مکرر خون دارد و تحت تاثیر رژیم غذایی است، در حالی که مهار کننده های Xa این مشکلات را ندارند... همه انواع ضد انعقادها مزایا و خطراتی دارند... پزشک شما بهترین دارو را به شما خواهد داد.. بسته به عوامل خطر فردی شما، پزشک ممکن است یک DVT ایزوله واقع در زیر زانو یا ساق پا را با مشاهده و نظارت از طریق اسکن‌های سونوگرافی دوبلکس سریال، نه درمان ضد انعقاد، مدیریت کند... پزشک شما در مورد نوع درمان مناسب شما صحبت خواهد کرد... ترومبولیتیک‌ها... در برخی موارد، پزشک ممکن است استفاده از ترومبولیتیک‌ها را توصیه کند... این داروها مستقیماً از طریق لخته‌های خون استفاده می‌شوند. تنها زمانی که خطر آمبولی ریه بسیار زیاد است. #### درمان جراحی پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند: - اگر داروهای ضد انعقاد از افزایش اندازه لخته خون شما جلوگیری نکنند، یا - اگر شرایط پزشکی دارید که به شما اجازه مصرف داروهای ضد انعقاد نمی دهد جراحی شامل قرار دادن دستگاه کوچکی به نام فیلتر ورید اجوف در ورید اصلی منتهی به قلب شما است. این فیلتر برای گرفتن بیشتر لخته های خونی طراحی شده است که قبل از رسیدن به ریه ها به عنوان آمبولی ریه از طریق جریان خون عبور می کنند. در موارد نادر، ممکن است جراحی برای برداشتن لخته خون از وریدها یا ریه ها توصیه شود... ### پیشگیری. اگر جراحی ارتوپدی انجام می دهید، خطر ابتلا به DVT 2 تا 10 روز پس از جراحی، از جمله مدت زمانی که از بیمارستان مرخص می شوید، بالاتر است. شما حدود 3 ماه در معرض خطر باقی می ماند. - حرکت و ورزش زود هنگام بعد از جراحی - جوراب های فشاری - داروهای ضد انعقاد #### حرکات اولیه و فیزیوتراپی اکثر بیماران بلافاصله پس از جراحی شروع به راه رفتن یا انجام سایر ورزش‌های پا می‌کنند. بالا بردن ساده پا در حالی که در رختخواب دراز می‌کشد به افزایش جریان خون در رگ‌ها کمک می‌کند. علاوه بر این، یک درمانگر تمرین‌های خاصی را برای بازگرداندن دامنه حرکتی مفاصل، تقویت پایین‌تنه و بهبود گردش خون در سیاهرگ‌های عمقی به شما آموزش می‌دهد.. #### دستگاه های فشار جوراب‌های فشاری الاستیک درجه‌بندی شده در مچ پا تنگ هستند و به سمت بالا شل می‌شوند. فشاری که ایجاد می‌کنند ممکن است با جلوگیری از تجمع خون در رگ‌ها به گردش خون کمک کند. علاوه بر این، پزشک ممکن است توصیه کند که بعد از جراحی از یک دستگاه فشرده‌سازی پنوماتیک خارجی یا دستگاه فشرده‌سازی مداوم استفاده کنید. توانایی بدن در جلوگیری از لخته شدن خون... #### داروهای ضد انعقاد اگر جراحی تعویض مفصل انجام می دهید، اغلب از روز بعد از عمل، داروهای ضد انعقاد را شروع می کنید و آنها را در بیمارستان و در خانه ادامه می دهید. مدت زمان مصرف دارو به نوع عمل جراحی و سایر عوامل خطر بستگی دارد. #### اقدامات اضافی اگر آسیب تروماتیک در قسمت پایین تنه خود را تجربه کرده اید، ممکن است با اقدامات پیشگیرانه اضافی درمان شوید. به ندرت، اگر قادر به مصرف داروهای ضد انعقاد نیستید، پزشک ممکن است توصیه کند که فیلتر ورید اجوف را در ورید اصلی منتهی به قلب قرار دهید.. مراجعه به تهران... همیشه پیشگیری بهتر از درمان است!. برای مشاوره یا تعیین وقت با ما تماس بگیرید... سلامتی شما اولویت ماست...