فهرست مطالب

مراقبت از دندان مصنوعی – بایدها و نبایدهایی که باید بدانید

دندان مصنوعی یا دنچر به عنوان یکی از انواع پروتز دندان شناخته می‌شود و می‌تواند جایگزین دندان‌های از دست رفته باشد. مراقبت از دندان مصنوعی بسیار اهمیت دارد تا سلامت دهان و دندان به خوبی حفظ شود و از طرفی عمر و ماندگاری این پروتز بالا رود. بی‌توجهی به مراقبت از دندان مصنوعی می‌تواند باعث تشکیل پلاک دندان، بروز بیماری‌های لثه و بوی بد دهان شود و به همین دلیل مراقبت از دندان مصنوعی اهمیت بسیاری دارد. در ادامه از نحوه مراقبت از دندان مصنوعی به شکل کامل خواهیم گفت.

“Daily cleaning of dentures is essential to prevent the accumulation of plaque and biofilm, which can lead to oral infections such as denture-related stomatitis.The American College of Prosthodontists recommends that dentures be cleaned daily by soaking and brushing with an effective, nonabrasive denture cleanser to reduce levels of biofilm and potentially harmful bacteria and fungi.“

«تمیز کردن روزانه دندان‌های مصنوعی برای جلوگیری از تجمع پلاک و بیوفیلم ضروری است، زیرا این تجمعات می‌توانند منجر به عفونت‌های دهانی مانند استوماتیت مرتبط با دندان مصنوعی شوند. کالج پروتزدانان آمریکا توصیه می‌کند که دندان‌های مصنوعی روزانه با خیساندن و مسواک زدن با یک پاک‌کننده غیرساینده مؤثر تمیز شوند تا سطح بیوفیلم و باکتری‌ها و قارچ‌های مضر کاهش یابد.»
منبع : The American College of Prosthodontists

چه کسانی باید از دندان مصنوعی استفاده کنند؟

دندان مصنوعی یک راه حل جایگزین برای افرادی است که دندان‌های خود را به دلایل مختلف از دست دادند و می‌خواهند عملکرد دندان را به آن بازگردانند. افراد در شرایط زیر کاندید مناسبی برای دریافت دندان مصنوعی هستند:

افرادی که چند یا تمام دندان‌های خود را به دلایلی همچون پوسیدگی شدید، بیماری‌های لثه (پریودنتال)، ضربه یا تصادف از دست داده‌اند.
افرادی که به دلیل از دست دادن دندان در جویدن و غذا خوردن دچار مشکل‌اند.
افرادی که نداشتن دندان باعث از دست دادن زیبایی و اعتماد به نفسشان شده است.
کسانی که به دلیلهزینه بالا، مشکلات استخوان فک، شرایط پزشکی خاص (مانند دیابت کنترل‌نشده یا پوکی استخوان شدید) یا سن بالا قادر به استفاده از ایمپلنت دندان نیستند.

روش‌های مراقبت از دندان مصنوعی

نگهداری از دندان مصنوعی برای افزایش طول عمر آن و از طرفی سلامت لثه فرد بسیار اهمیت دارد. از جمله مواردی که باید در مراقبت از دندان مصنوعی به آنها توجه داشت موارد زیر هستند:

تمیز کردن روزانه دندان مصنوعی

دندان مصنوعی باید هر روز با یک مسواک نرم یا مسواک مخصوص پروتز دندان و صابون ملایم یا شوینده مخصوص شستشو داده شود. برای شستشو استفاده از خمیر دندان معمولی توصیه نمی‌شود چون می‌تواند به دلیل خواص ساینده خود سطح دندان مصنوعی را دچار خط‌وخش سازد.بسیار مهم است که دندان مصنوعی پس از مصرف هر وعده غذا شسته شود تا باقیمانده غذا روی آن باقی نماند.

بیرون آوردن دندان مصنوعی پیش از خواب از دهان

توصیه می‌شود در طول روز هر چند وقت یک بار به دهان و دندان‌های مصنوعی استراحت داده شود. بیرون آوردن دندان مصنوعی پیش از خواب یا حداقل برای ۶ ساعت در روز برای این منظور کفایت می‌کند.این کار باعث بهبودی بافت‌های دهان می‌شود و از طرفی به شما فرصت می‌دهد تا دندان مصنوعی را در داخل یک تمیزکننده مخصوص قرار دهید تا از باکتری‌ها در امان بماند.

شستشوی دندان مصنوعی پیش از قرار دادن آن در داخل دهان

بسیار مهم است پیش از قرار دادن دندان مصنوعی در داخل دهان آن را شستشو داد. محلول مخصوص نگهداری دندان مصنوعی ممکن است حاوی مواد شیمیایی مضر باشد و عدم شستشو می‌تواند باعث بلعیدن این مواد و مشکلاتی همچون درد، استفراغ و سوزش برای فرد گردد.

جلوگیری از افتادن دندان مصنوعی

یکی از موارد مهم پس از بیرون آوردن دندان مصنوعی از داخل دهان جلوگیری از افتادن آن از دست است. دندان مصنوعی بافت نسبتاً شکننده‌ای دارد و هرگونه ضربه می‌تواند باعث ترک خوردن یا شکستگی آن شود.بسیار مهم است هنگام بیرون آوردن دندان مصنوعی از دهان احتیاط کرد و در هنگام تمیز کردن آن یک حوله نرم یا ظرف پر از آب زیر آن قرار داد تا در صورت افتادن دچار آسیب نشود.

مراجعه منظم به دندانپزشک

برای مراقبت از دندان مصنوعی و از طرفی بررسی سلامت لثه باید به شکل منظم و هر چند ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کرد تا سلامت لثه و دندان بررسی شود.

عدم استفاده از آب داغ برای شستشوی دندان

آب داغ ممکن است باعث تغییر شکل دندان مصنوعی شود و به همین دلیل برای تمیز کردن آن باید از آب ولرم یا خنک استفاده کرد.

مشکلات ناشی از دندان مصنوعی

استفاده از دندان مصنوعی ممکن است در روزهای ابتدایی و یا در طول زمان مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند. شناخت این مشکلات کمک می‌کند تا افراد بتوانند در سریع‌ترین زمان ممکن برای برطرف کردن آنها اقدام کنند. از جمله مشکلات ناشی از دندان مصنوعی موارد زیر هستند:

زخم و التهاب لثه در صورت فشار بیش از حد، حرکت دندان در دهان و یادرست جا نیفتادن دندان روی لثه
درد یا ناراحتی در هنگام جویدن
لغزش یا حرکت دندان در دهان
افزایش بزاق دهان به دلیل قرار دادن یک شی‌ء خارجی در داخل دهان
بوی بد دهان در صورت تمیز نکردن دندان مصنوعی
ایجاد مشکلات گفتاری
بروز عفونت‌های دهانی مانند برفک دهان به دلیل تجمع قارچ یا باکتری زیر دندان مصنوعی
تغییر شکل استخوان فک به دلیل نبود فشار طبیعی دندان‌های واقعی

اهمیت نگهداری از دندان مصنوعی خارج از دهان

همان‌طور که گفته شد توصیه می‌شود دندان مصنوعی چندین ساعت در روز از دهان خارج شود. دلایل مختلفی برای این توصیه وجود دارد که از آن جمله موارد زیر هستند:

کاهش خطر عفونت: از آنجایی که استفاده مداوم و شبانه‌روزی از دندان مصنوعی می‌تواند زمینه‌ساز رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها شود توصیه می‌شود دندان مصنوعی را چند ساعت از دهان خارج کرد و در محلول ضدعفونی‌کننده قرار داد.

افزایش طول عمر دندان مصنوعی: خارج کردن دندان از دهان باعث می‌شود تا فرد بتواند به پاک‌سازی دندان بپردازد و از طرفی لثه فرد نیز کمی استراحت کند. این کار کمک می‌کند تا عمر دندان مصنوعی افزایش یابد.

برای نگهداری دندان مصنوعی در خارج از دهان باید به نکات زیر توجه داشت:

شستشوی دندان مصنوعی و مسواک زدن آن پیش از قرار دادنش در محلول مخصوص
قرار دادن دندان تمیز در آب یا محلول مخصوص
عدم قراردادن دندان در فضای خشک
نگهداری از دندان مصنوعی در جعبه مخصوص درب دار

نگهداری دندان مصنوعی در شب

نگهداری صحیح از دندان مصنوعی در شب یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مراقبت از پروتز دندان است. این کار نه تنها به افزایش عمر دندان مصنوعی کمک می‌کند، بلکه از بروز مشکلات دهانی مانند التهاب لثه، عفونت و بوی بد دهان جلوگیری می‌نماید. برای نگهداری دندان مصنوعی در شب باید موارد زیر را رعایت نمود:

درآوردن دندان مصنوعی قبل از خواب
تمیز کردن کامل دندان مصنوعیبا مسواک نرم و شوینده مخصوص
شست‌وشوی دندان با آب ولرم
نگهداری در محلول مخصوص یا آب تمیز
تمیز کردن لثه، زبان و سقف دهان با مسواک نرم یا گاز مرطوب

کارهایی که برای مراقبت از دندان مصنوعی نباید انجام دهیم

جدای از بایدهای مراقبت از دندان مصنوعی به نبایدها نیز باید توجه داشت و کارهای زیر را در هنگام مراقبت از دندان مصنوعی انجام نداد:

عدم استفاده از آب داغ برای شستشوی دندان مصنوعی به دلیل امکان تغییر شکل دادن آن
عدم استفاده از خمیردندان معمولی به دلیل داشتن ذرات ساینده
تمیز نکردن دندان مصنوعی به‌صورت روزانه
خوابیدن با دندان مصنوعی (بدون ضرورت پزشکی) به دلیل ایجاد فشار به لثه و افزایش خطر عفونت
خم کردن یا فشار دادن دندان مصنوعی برای تنظیم دستی به دلیل امکان شکستن دندان مصنوعی یا خارج شدن آن
استفاده از چسب دندان بی‌مورد یا بدون تجویز پزشک
نگهداری دندان مصنوعی در محیط خشک به دلیل ایجاد شکنندگی و یا ترک بر روی دندان

دلایل نخوابیدن با دندان مصنوعی را در مقاله ای جداگانه عنوان کرده ایم.

اگر دندان مصنوعی خشک شود، چه اتفاقی می‌افتد؟

همواره توصیه می‌شود پس از بیرون آوردن دندان مصنوعی آن را در محلول مخصوص یا آب قرار داد تا از خشک شدن آن جلوگیری شود. شاید برای بسیاری سؤال باشد که اگر دندان مصنوعی خشک شود چه اتفاقی رخ می‌دهد. از جمله مشکلاتی که پس از خشک شدن دندان مصنوعی رخ می‌دهند موارد زیر هستند:

دردناک شدن استفاده از دندان مصنوعی

رطوبت نقش مهمی در انعطاف‌پذیری دندان مصنوعی دارد و به آن امکان می‌دهد تا به راحتی در داخل دهان قرار گیرد. زمانی که دندان مصنوعی خشک شود استفاده از آن می‌تواند بسیار دردناک باشد.

شکنندگی دندان مصنوعی

خشک شدن دندان مصنوعی باعث شکننده شدن آن می‌شود و این مسئله احتمال شکستن دندان مصنوعی را در صورت کوچک‌ترین ضربه‌ای بالا می‌برد.

احتمال آلودگی بیشتر دندان مصنوعی

قرار ندادن دندان مصنوعی در محلول مخصوص و خشک شدن آن باعث می‌شود باکتری‌ها فرصت بیشتری برای رشد داشته باشند و باعث آلوده شدن دندان مصنوعی شوند.

مراقبت‌های لثه هنگام استفاده از دندان مصنوعی

مراقبت از لثه‌ها هنگام استفاده از دندان مصنوعی بسیار مهم است؛ زیرا لثه‌ها پایه نگهدارنده پروتز هستند و سلامت آن‌ها نقش مستقیم در راحتی، ثبات و عملکرد دندان مصنوعی دارد. بی‌توجهی به لثه‌ها می‌تواند منجر به زخم، التهاب، تحلیل لثه و حتی عفونت شود. از جمله مراقبت‌هایی که باید در مورد لثه‌ها به عمل آورد موارد زیر هستند:

تمیز کردن روزانه لثه‌ها

تمیز کردن روزانه لثه‌ها، زبان و سقف دهان با مسواک نرم یا پارچه تمیز مرطوب بسیار اهمیت دارد. این کار باعث حذف باکتری‌ها، بهبود گردش خون و پیشگیری از التهاب می‌شود.

خارج کردن دندان مصنوعی هنگام خواب

لثه‌ها باید شب‌ها استراحت کنند تا از فشار مداوم و تحریک مزمن آنها جلوگیری شود. این کار به ترمیم بافت لثه کمک کرده و خطر عفونت (مثل برفک دهان) را کاهش می‌دهد.

شست‌وشوی دهان با آب نمک یا دهان‌شویه ملایم

باید لثه‌ها روزانه یک یا دو بار با آب نمک ولرم یا دهان‌شویه بدون الکل شستشو داده شوند. این کار باعث کاهش التهاب و زخم‌های کوچک می‌شود و محیط دهان را تمیز می‌کند.

بررسی منظم وضعیت لثه‌ها

بسیار مهم است لثه به شکل منظم بررسی شود و در صورت وجود قرمزی، زخم، تورم یا خون‌ریزی در لثه‌ها هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام کرد.

خودداری از استفاده زیاد از چسب دندان مصنوعی

از آنجایی که مصرف زیاد چسب می‌تواند تحریک یا التهاب لثه را در پی داشته باشد باید از مصرف بیش از حد چسب دندان مصنوعی خودداری کرد.

مراجعه منظم به دندان‌پزشک

بسیار مهم است هر چند ماه یکبار دندانپزشک وضعیت سلامت لثه را بررسی کند تا در صورت وجود تحلیل لثه یا مشکلات دهانی اقدام به تنظیم یا تعویض دندان مصنوعی نماید.

نحوه جلوگیری از آسیب به دندان مصنوعی

برای جلوگیری از آسیب دیدن دندان مصنوعی باید مراقبت‌های زیر را به عمل آورد:

مراقبت هنگام درآوردن و گذاشتن دندان مصنوعی

بسیار مهم است که در هنگام وارد یا خارج کردن دندان مصنوعی از هر دو دست استفاده کرد تا از افتادن آن جلوگیری شود. از طرفی باید از خم کردن یا فشار دادن دندان مصنوعی خودداری نمود. هنگام خارج کردن دندان مصنوعی بهتر است بالای یک حوله نرم یا ظرف آب ایستاد تا دندان در صورت افتادن دچار شکستگی نشود.

دوری از گرمای زیاد یا آب داغ

قرار دادن دندان مصنوعی در کنار منابع گرمایی و یا شستشوی آن با آب داغ می‌تواند باعث تغییر شکل دندان مصنوعی شود و باید از این کارها خودداری کرد.

پرهیز از خوردن غذاهای سفت یا چسبنده

غذاهایی همچون یخ، آب‌نبات سفت، ته‌دیگ یا شکلات چسبنده می‌توانند باعث شکستن یا جابه‌جایی دندان مصنوعی شوند و توصیه می‌شود از مصرف آنها خودداری نمود. همچنین بهتر است غذاها را به قطعات کوچک تقسیم کرد و با طرفین دهان آنها را جوید.

استفاده از مواد تمیزکننده مناسب

برای شستشوی دندان مصنوعی نباید از خمیردندان‌های معمولی یا شوینده‌های خانگی قوی (مثل وایتکس یا سرکه غلیظ) استفاده کرد و فقط باید از شوینده‌های مخصوص دندان مصنوعی یا صابون ملایم استفاده نمود.

برای مراقبت از دندان مصنوعی در چه شرایطی باید با پزشک تماس گرفت؟

به شکل کلی توصیه می‌شود هر ۶ ماه یک بار دندان مصنوعی و لثه توسط دندانپزشک بررسی شود. با این حال اگر استفاده از دندان مصنوعی باعث مشکلات زیر شود باید حتماً به پزشک مراجعه کرد:

احساس ناراحتی در دهان
لغزیدن دندان مصنوعی یا عدم جاگیری درست آن بر روی لثه
سروصدای بسیار دندان در هنگام صحبت یا غذا خوردن
مشاهده فرسودگی یا شکستگی دندان
ایجاد زخم‌ها در داخل دهان
خونریزی لثه
احساس بوی بد دهان

نکاتی در رابطه با مصرف مواد غذایی پس از دنچر یا گذاشتن دندان مصنوعی

پس از گذاشتن دنچر یا دندان مصنوعی رژیم غذایی نیاز به تغییراتی دارد تا به سازگاری با دنچر، پیشگیری از زخم‌های دهانی و حفظ سلامت لثه‌ها و پروتز کمک شود. از جمله نکاتی که پس از گذاشتن دنچر باید به آنها توجه داشت موارد زیر هستند:

شروع تغذیه با غذاهای نرم و پخته

بهتر است در روزهای ابتدایی از پوره سیب‌زمینی، تخم‌مرغ آب‌پز یا نیمرو، سوپ، ماست، حریره، سبزیجات بخارپز و موز استفاده کرد. تغذیه با غذاهای خشک، ترد یا دارای لبه‌های تیز (مثل نان خشک یا چیپس) در هفته‌های اول توصیه نمی‌شود.

جویدن آرام و تدریجی

بهتر است در روزهای ابتدایی غذاها را به قطعات کوچک تقسیم کرد و مصرف نمود. در ابتدا باید از دو طرف دهان برای جویدن استفاده کرد تا دنچر متعادل باقی بماند و لق نشود.

پرهیز از غذاهای سفت یا چسبنده

بسیار مهم است از مصرف غذاهایی مانند یخ، شکلات‌های چسبناک، آدامس، ته‌دیگ، مغزها، تافی، نان تست سفت یا میوه‌های خشک جلوگیری شود؛ زیرا ممکن است باعث لغزش یا آسیب دنچر شوند.

پرهیز از گاز زدن مستقیم با دندان‌های جلو

بهتر است غذاهایی همچون سیب و یا ساندویچ را با دندان‌های عقب جوید و یا آنها را برش داد و مصرف کرد تا دنچر دچار لغزش و جابجایی نشود.

دکتر فرین شمشیرگر متخصص دندان مصنوعی در زعفرانیه

دندان مصنوعی به عنوان یکی از پروتزهای دندانی نقش مهمی در حفظ عملکرد دهان و دندان دارد. بسیار مهم است افراد برای گذاشتن دندان مصنوعی به سراغ متخصصانی بروند که در این زمینه صاحب تجربه هستند و می‌توانند به بهترین شکل ممکن این کار را انجام دهند. یکی از دندانپزشکان با تجربه در این زمینه دکتر فرین شمشیرگر نام دارد که در مطب خود در زعفرانیه تمام امور مرتبط با زیبایی دندان را ارائه می‌دهند. دکتر شمشیرگر متخصص دندان مصنوعی در زعفرانیه هستند و همین مسئله کمک می‌کند تا افراد بتوانند یک نتیجه ماندگار را برای دهان و دندان خود رقم بزند.

کلام پایانی

پس از گذاشتن دندان مصنوعی نگهداری از آن بسیار اهمیت دارد. نگهداری از دندان مصنوعی می‌تواند به حفظ سلامت دندان مصنوعی و دهان و دندان کمک کند و باعث شود افراد بتوانند در مدت زمان طولانی‌تری از دندان مصنوعی خود استفاده کنند.نحوه غذا خوردن و رعایت بهداشت دهان و دندان همگی می‌توانند بر روی سلامت دندان مصنوعی اثرگذار باشند و توجه به آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. مراقبت از دندان مصنوعی باعث می‌شود سلامت لثه حفظ شود و فرد بتواند تا سالیان طولانی از دندان مصنوعی خود استفاده کند.

مشاوره رایگان!

برای مشاوره رایگان یا بصورت آنلاین ثبت نوبت کنید یا با ما تماس بگیرید.

مشاوره رایگان و رزرو نوبت تلفن:۰۶۴۰ ۲۲۰۲ ۰۲۱ آیا باید دندان مصنوعی را هر روز تمیز کنم؟

بله، تمیز کردن روزانه برای جلوگیری از تجمع پلاک، قارچ و بوی بد ضروری است.

با چه موادی باید دندان مصنوعی را تمیز کرد؟

از پاک‌کننده‌های مخصوص دندان مصنوعی و برس نرم استفاده کنید؛ خمیر دندان معمولی ممکن است ساینده باشد.

آیا می‌توانم دندان مصنوعی را شب‌ها در دهان نگه دارم؟

توصیه می‌شود شب‌ها دندان مصنوعی را درآورده و در آب یا محلول ضدعفونی‌کننده قرار دهید.

آیا دندان مصنوعی نیاز به مسواک زدن دارد؟

بله، مسواک زدن ملایم برای حذف باقیمانده غذا و پیشگیری از رسوب ضروری است.

دندان مصنوعی را باید در چه چیزی نگه داری کنم؟

در آب تمیز یا محلول مخصوص نگهداری دندان مصنوعی؛ هرگز اجازه ندهید خشک شود.

اگر دندان مصنوعی شکسته یا ترک برداشته، چه کنم؟

هرگز خودتان تعمیر نکنید؛ به دندان‌پزشک مراجعه کنید.

آیا دندان مصنوعی باعث بوی بد دهان می‌شود؟

در صورت عدم رعایت بهداشت، بله. تمیز نگه داشتن دندان و دهان از بوی بد جلوگیری می‌کند.

آیا دندان مصنوعی باعث بوی بد دهان می‌شود؟

در صورت عدم رعایت بهداشت، بله. تمیز نگه داشتن دندان و دهان از بوی بد جلوگیری می‌کند.

هر چند وقت یک‌بار باید دندان مصنوعی را تعویض کنم؟

معمولاً هر ۵ تا ۷ سال؛ البته بسته به وضعیت دهان و دندان‌ها متفاوت است.

دکتر فرین شمشیرگر - متخصص پروتزهای دندانی، ايمپلنت و زيبايی - دارای بورد تخصصی - عضو هيئت علمی دانشگاه - فارغ التحصيلی دوره عمومی و تخصصی از دانشگاه های تهران - با بيش از ١٠ سال سابقه كار مشاهده تمامی مطالب قبلیقبلیتغذیه بعد از ایمپلنت دندان – بعد از ایمپلنت چی بخوریم؟ بعدیبهترین راه ها برای مراقبت از اوردنچربعدی