صرع در کودکان و نوزادان؛ از علائم تا درمان

بیماری صرع در کودکان یکی از بیماری هایی است که والدین را به شدت نگران کرده و افراد معمولا اطلاعات کافی و درست در این زمینه ندارند. صرع در کودک شما باید به سرعت و قبل از پیشرفت بیماری تشخیص داده شود و به طور جدی برای درمان اقدام گردد. در این مقاله از سایت دکتر علی فرجی؛ متخصص کودکان و نوزادان به طور کامل در مورد این بیماری و نحوه مقابله با آن صحبت خواهیم کرد. کودکان هم به صرع دچار می شوند؟ بیماری صرع برای کودکان نیز اتفاق می‌افتد زیرا یک اختلال در عصب مرکزی است که آسیب های مغزی را به وجود می‌آورد و ارتباطی با سن ندارد. درگیری به بیماری صرع در کودکان برای هر یک متفاوت بوده و ممکن است که با شانه های متفاوتی همراه باشد اما به هر حال سلول های عصبی زیادی در صورت عدم توجه به این بیماری تخریب می‌شوند و تشنج های مداوم برای کودک رخ می‌دهد. علت ابتلای کودکان به بیماری صرع علل دقیق ابتلای کودکان به بیماری صرع هنوز به طور دقیق مشخص نشده است اما به طور کلی عواملی در این زمینه تاثیر دارند که می‌توان به طور خاص به آن ها اشاره داشت: - برخی از انواع صرع به طور وراثتی منتقل می‌شوند و به احتمال زیاد ژنتیک در این موارد برای کودکان نقش دارد. - برخی از مشکلات مادرزادی می‌توانند باعث افزایش خطر ابتلا به صرع در کودکان شوند. عوامل مادرزادی مانند اختلالات مغزی، عوامل عفونی در دوران بارداری، جراحی‌های قلبی یا اختلالات متابولیکی می‌توانند باحتمال پیدایش این بیماری در کودکان را افزایش دهد. - آسیب به مغز کودک می‌تواند یک عامل مهم در ایجاد این بیماری باشد. این آسیب ممکن است ناشی از حوادث مانند ضربه در سر، سانحه رانندگی، عفونت‌ها، فلج مغزی و … باشد. - برخی عوامل محیطی مانند مصرف الکل یا مواد مخدر توسط مادر در دوران بارداری باعث افزایش خطر ابتلا به صرع در کودکان می‌شوند. - از دیگر عوامل تاثیر گذار صرع در کودکان کمبود اکسیژن در زمان تولد کودک است. صرع در کودکان چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ ابتلا به بیماری صرع در کودکان با توجه به نوع تشنج و شدت ابتلا به بیماری دارای علائم و نشانه های متفاوتی است که عبارتند از: - خیره شدن ناگهانی - پلک زدن سریع - اختلال در تنفس - تنگی نفس - از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع - از هوش رفتن - از دست دادن تعادل و افتادن کودک با سر - عدم توجه به اطراف و از دست دادن حواس - احساس گیجی و عدم تعادل - در زمان تشنج در کودک رنگ لب ها و صورت تغییر کرده و لب ها کبود می‌شود - بی حسی و احساس خواب بعد از بروز تشنج ### ↫ علائم تشنج در کودکان از زبان دکتر علی فرجی: انواع بیماری صرع در کودکان صرع در کودکان دارای انواع مختلفی است و فقط یک نوع مشخص ندارد. در ادامه به برخی از مدل های مختلف این بیماری خطرناک در کودکان اشاره خواهیم داشت. ### ۱- تشنج نامحسوس در کودکان در این نوع صرع، تنفس کودک و یا نوزاد دچار اختلال شده و در صورت و لب کودک تغییر به وجود می‌آید. از دیگر علائم آن انقباض و گرفتگی ناگهانی در عضلات است و در بدن کودک لرزش کوتاه و ناگهانی ایجاد می‌شود.همچنین سطح هوشیاری و پاسخ به محرک های بیرونی در کودکان کم می‌شود. ### ۲- تشنج کلونیک صرع در این نوع از بیماری صرع، کودک دچار گرفتگی در عضلات دست و پا شده و در برخی موارد باعث تکان ناگهانی در دست و پا می‌شود. ### ۳- تشنج میوکلونیک صرع در این نوع اختلال عصبی به صورت ناگهانی بالا تنه نوزاد و یا کودک به سمت جلو متمایل می‌شود. این نوع تشنج ها کوتاه مدت هستند و تعداد حمله ها زیاد و نزدیک به هم با فاصله کوتاه بروز پیدا می‌کند. ### ۵- تشنج کانونی صرع این نوع صرع در کودکان باعث می‌شود کودک به صورت ناگهانی انجام فعالیت های خود را به صورت ناخودآگاه متوقف کند و به یک سمت خیره شده و آگاهی خود را نسبت به محیط از دست دهد. در برخی موارد، این توقف و عدم هوشیاری با لرزش همراه است. ### ۶- اسپاسم نوزادی صرع در این نوع صرع ، نوزاد زانوهایش به سمت بالا آمده و دست ها به سمت بیرون پرتاب می‌شود و مدت زمان این رخداد در هر مرتبه حدود 2 الی 3 ثانیه به طول می‌انجامد. روش های تشخیص صرع کودکان والدین باید با مشاهده هرگونه علائم غیر طبیعی و تکراری در کودک خود به بهترین متخصص کودکان مراجعه کنند تا بررسی های لازم صورت گیرد و اقدامات درمانی نیز به موقع انجام شود. تشخیص این بیماری در بزرگسالان بسیار راحت تر از کودکان است زیرا در سنین پایین کودک، نمی‌تواند به پزشک کمک کند تا راحت تر مشکل رفع شود. به عنوان مثال تشنج های غایب به سختی قابل شناسایی هستند. بعد از معاینات بالینی و بررسی سوالات برای تشخیص دقیق، برخی آزمایشات و تست های تشخیصی بر روی کودک انجام می‌دهد که در ادامه آن ها را بیان می‌کنیم: - آزمایش خون و ادرار برای تشخیص ابتلای کودک به صرع - سی تی اسکن - ام آر آی - تست الکتروانسفالوگرام - بررسی چهره کودک و حرکات عضلانی عوامل خطر صرع در کودکان در بیماری صرع در کودکان، برخی عوامل محرک و خطرساز هستند که تاثیر زیادی بر روند بیماری کودک نیز دارند. استرس و اضطراب از عوامل خطر برای تشدید این بیماری و ایجاد تشنج بشمار می‌روند زیرا زمانی که کودک مبتلا به صرع، در شرایط ناآرام و استرس زا قرار می‌گیرد، ممکن است که به دفعات بیشتری دچار حمله صرع قرار بگیرد. راه های درمان صرع کودکان درمان صرع در کودکان عموما توسط تیم چند تخصصی از جمله نورولوژیست‌ها، نوروکریجرینیست‌ها و دیتولوژیست‌ها تعیین و پیگیری می‌شود تا تشخیص درست صورت گرفته و درمان به موقع برای کودک اعمال گردد. از جمله روش‌های درمان صرع در کودکان می‌توان به موراد زیر اشاره کرد که با توجه به شدت بیماری و شرایط جسمی و روانی کودک برای هر فرد متفاوت خواهد بود: ### ↲ دارو درمانی استفاده از داروهای ضد صرع از جمله فنوباربیتال، والپروات، لاموتریژین و لووتیروکسین برای کاهش تعداد و شدت حملات صرعی توسط پزشک متخصص تجویز خواهد شد که نوع دارو و دوز آن بعد از معاینه دقیق تعیین می‌شود و باید طبق برنامه دقیق درمانی مصرف شود. ### ↲ رژیم غذایی کتوژنیک مصرف یک رژیم غذایی با کمبود کربوهیدرات و بالایی از چربی‌ها و پروتئین‌ها که باعث تولید بتا هیدروکسی بوتیرات می‌شود و تاثیر مثبتی در کاهش حملات صرعی دارد، تاثیر بسزایی در روند درمانی بیمار خواهد داشت. ### ↲ دستگاه‌های تحریک عمقی مغزی (DBS) این ترفند درمانی با استفاده از الکترودهای کوچکی که به محل‌های خاصی از مغز پیوند می‌خورند و به صورت الکتریکی فعالیت مغز را تنظیم می‌کنند، انجام می‌شود. ### ↲ جراحی در مواردی که داروها و سایر روش‌های درمانی موثر نباشند، جراحی برای برداشت بخشی از مغز که منبع حملات است، در دستور درمانی فرد قرار می‌گیرد. ### ↲ پشتیبانی روانشناختی و اجتماعی ارائه مشاوره و پشتیبانی روانشناختی به کودکان و خانواده‌هایشان، آموزش درباره صرع و مدیریت حملات، ارتقای کیفیت زندگی و تسهیل روابط اجتماعی جزو مهمترین مراحل تشخیص و درمان به موقع بیماری صرع در کودکان است. تفاوت صرع در کودکان و بزرگسالان - بروز صرع در افراد بزرگسال باعث اختلال در عملکرد مغز می‌شود اما صرع در کودکان به این دلیل که در سن رشد هستند و مغز آن ها انعطاف پذیری بیشتری دارد. - این حملات صرع باعث آسیب های شدید و غیر قابل بازگشت به مغز می‌شود که در نهایت ممکن است علاوه بر مشکلات مغزی و حرکتی، مشکلات روانی و افسردگی را برای کودک به همراه داشته باشد. - البته ناگفته نماند که صرع در کودکان راحت تر از بزرگسالان قابل درمان است و نتایج جراحی ها نیز بهتر خواهد بود. ترفندهای مقابله و پیشگیری از خطرات صرع در کودکان صرع در کودکان دارای روش های درمانی متعددی است اما برخی روش ها وجود دارند که به عنوان ترفند مقابله با این بیماری شناخته شده اند. همانطور که پیش‌تر اشاره شد؛ والدین باید توجه داشته باشند که حتما از دارو های ضد صرع، برای کاهش دفعات تشنج استفاده کنند و حتما این دارو ها را در زمان تجویزی و به موقع مورد استفاده قرار دهند. اما در کنار این روش درمانی، رژیم غذایی مخصوص با مقدار کم کربوهیدرات برای بیمار تجویز می‌شود که باید حتما رعایت شود. برای اینکه بتوانید به خوبی با بیماری صرع در کودک خود مقابله کنید باید حتما توجه داشته باشید که غذاهایی با چربی بسیار کم برای وی آماده کنید تا دفعات حمله را کاهش دهید. تحریک عصب واگ یکی دیگر از روش های درمانی و پرکاربرد برای مقابله با صرع است که تعداد حملات را بسیار کاهش می‌دهد. به طور کلی، روش هایی وجود دارد که به عنوان تکنیک کمک درمانی نیز برای بهبود علائم این بیماری موثر هستند.