تیروئیدیت بعد از زایمان چیست؟ علائم، تشخیص، درمان

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

تیروئیدیت پس از زایمان چیست؟

تیروئیدیت یک اصطلاح کلی است که به «التهاب غده تیروئید» اشاره دارد؛ بنابراین تیروئیدیت پس از زایمان به معنای التهاب غده تیروئید مادر پس از بدنیا آوردن نوزاد است. لازم به ذکر است تیروئیدیت می‌تواند باعث تیروتوکسیکوز (سطح بالای هورمون تیروئید در خون) و هیپوتیروئیدیسم (سطح پایین هورمون تیروئید در خون) شود. تیروئیدیت پس از زایمان ممکن است ابتدا به پرکاری تیروئید و در نهایت به کم کاری تیروئید منجر شود.

برای کسب اطلاعات کامل درباره کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید، علائم، نحوه تشخیص و درمان هر کدام روی لینک‌های درج شده کلیک نمایید.

مراحل تیروئیدیت پس از زایمان

التهاب تیروئید بعد از زایمان معمولا طی چند مرحله یا فاز پیشرفت می‌کند.

• مرحله اول: پرکاری تیروئید (تیروتوکسیکوز): در این مرحله، التهاب غده تیروئید باعث تولید و ترشح هورمون‌های تیروئید بیش از حد می‌شود.
• مرحله دوم: کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم): در این مرحله، غده تیروئید هورمون‌های کافی تولید نمی‌کند و به اصطلاح کم کار می‌شود.
• مرحله سوم: بازگشت به حالت عادی: در بیشتر موارد، عملکرد تیروئید به تدریج به حالت عادی بازمی‌گردد.

لازم به ذکر است که همه افراد لزوماً تمام این مراحل رو به ترتیب تجربه نمی‌کنند. بعضی مادران اصلا وارد فاز کم کاری تیروئید نمی‌شوند؛ یعنی فقط پرکاری تیروئید دارند و سپس عملکرد تیروئیدشان به حالت عادی برمی‌گردد.

در موارد نادر ممکن است افراد در مرحله کم کاری تیروئید باقی بمانند. در این صورت، برای جبران کمبود هورمون‌های تیروئید باید درمان جایگزینی هورمون (قرص لووتیروکسین) دریافت کنند.

علائم تیروئیدیت بعد از زایمان

علائم این نوع تیروئیدیت متنوع هستند و اغلب با علائم معمول بهبودی پس از زایمان اشتباه گرفته می‌شوند. هنگامی که تیروئید ملتهب می‌شود، ابتدا مقادیر زیادی هورمون تیروئید را وارد جریان خون می‌کند و باعث پرکاری تیروئید می‌شود. در این مرحله، علائم خفیف و کوتاه مدتی ظاهر می‌شوند که اکثر زنان متوجه آنها نخواهند شد. با این حال پس از گذشت این مرحله اولیه، فرد یا به طور کامل بهبود می‌یابد یا دچار آسیب به غده تیروئید می‌شود.

اگر غده تیروئید آسیب دیده باشد، این آسیب همراه با کاهش ذخایر هورمون‌های تیروئید می‌تواند به کم کاری تیروئید منجر شود. این وضعیت نیز ممکن است برطرف شود یا کم کاری تیروئید دائمی ایجاد کند که نیاز به جایگزینی هورمون دارد.

مرحله تیروتوکسیک یا پرکاری تیروئید معمولاً یک تا چهار ماه پس از تولد نوزاد رخ می دهد و می‌تواند تا سه ماه طول بکشد. علائم پرکاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس گرمای غیرمعمول
• ضعف عضلانی
• اضطراب یا عصبی بودن
• بی خوابی
• تپش قلب
• کاهش وزن
• تحریک پذیری
• ریزش مو

با این حال اغلب افراد علائم تیروئیدیت پس از زایمان را بیشتر در مرحله هیپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید تجربه خواهند کرد. این علائم معمولاً چهار تا هشت ماه پس از زایمان رخ می‌دهند؛ اما ممکن است تا یک سال پس از زایمان ادامه داشته باشند. این علائم معمولا شامل موارد زیر هستند:

• خستگی یا کمبود انرژی
• افزایش وزن
• یبوست
• افسردگی
• خشکی پوست
• گرفتگی عضلات
• مشکل در تحمل سرما

علت تیروئیدیت پس از زایمان

این بیماری تیروئید به علت حمله آنتی ‌بادی‌های ضد تیروئید به غده تیروئید اتفاق می‌افتد. این آنتی‌بادی‌ها قرار است محافظ بدن شما باشند و با عوامل بیماری‌زا مبارزه ‌کنند. اما در تیروئیدیت بعد از زایمان، آنتی‌بادی‌ها از کنترل خارج شده و به جای محافظت از شما به غده تیروئیدتان حمله می‌کنند. این حمله باعث ایجاد التهاب در تیروئید شده و تولید هورمون‌های تیروئید را افزایش یا کاهش می‌دهد.

دقیقاً مشخص نیست که چرا آنتی‌بادی‌ها به تیروئید حمله می‌کنند؛ با این حال ممکن است پای یک بیماری خودایمنی تیروئید ناشناخته/تشخیص داده‌نشده در میان باشد. به دلیل تغییرات در عملکرد سیستم ایمنی بدن پس از زایمان، هرگونه بیماری ناشناخته ممکن است پس از تولد نوزاد شعله‌ور شود و تیروئیدیت پس از زایمان ایجاد کند.

عوامل خطر ابتلا به تیروئیدیت پس از زایمان

در صورت دارا بودن یک یا چند مورد از شرایط زیر، ریسک ابتلا به تیروئیدیت بعد از زایمان افزایش می‌یابد:

• اختلالات خود ایمنی؛ مانند دیابت نوع ۱
• وجود آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید؛ هرچه تعداد این آنتی‌بادی‌ها بیشتر باشد، خطر ابتلا نیز بیشتر است.
• سابقه مشکلات قبلی تیروئید: شامل بیماری‌های تیروئید یا اختلال عملکرد قبلی آن
• سابقه ابتلا به تیروئیدیت پس از زایمان در بارداری‌های قبلی؛ خطر عود مجدد حدود ۲۰ درصد است.
• سابقه خانوادگی اختلالات تیروئید؛ وجود سابقه مشکلات تیروئید در خانواده، ریسک ابتلا به این وضعیت را افزایش می‌دهد.

تشخیص تیروئیدیت بعد از زایمان

پزشک متخصص در صورت مشکوک شدن به تیروئیدیت بعد از زایمان، یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و در مورد علائم شما سوالاتی می‌پرسد. آزمایشاتی که برای تشخیص تیروئیدیت پس از زایمان به کار می‌روند، به مرحله بیماری و تشخیص پزشک بستگی دارد. تقریبا در تمام موارد از آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌های تیروئید (TSH، T3 و T4) استفاده می‌شود.

این آزمایش خون می‌تواند پرکاری و یا کم کاری تیروئید را مشخص کند و برای تشخیص تیروئیدیت پس از زایمان کافی است. همچنین این تست به رد احتمال ابتلا به بیماری‌های مشابه مانند بیماری گریوز کمک خواهد کرد. بیماری گریوز یک بیماری مادام العمر است که علائمی مشابه تیروئیدیت پس از زایمان ایجاد می‌کند. برای کسب اطلاعات درباره این بیماری می‌توانید روی لینک درج شده کلیک نمایید.

درمان تیروئیدیت بعد از زایمان

درمان این وضعیت به عوامل مختلفی از جمله سن، علائم و سلامت عمومی بیمار و همچنین به مرحله بیماری بستگی دارد. افرادی که در مرحله پرکاری تیروئید (تیروتوکسیکوز) هستند، ممکن است برای درمان علائمی مانند لرزش، تپش قلب و التهاب تحت درمان قرار گیرند. درمان‌های رایج برای این علائم شامل بتابلاکرها یا پردنیزون است. از آنجایی که پرکاری تیروئید در تیروئیدیت پس از زایمان وضعیت دائمی نیست، احتمالاً درمان‌های هورمونی توصیه نمی‌شوند.

زنان مبتلا به کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) ممکن است تحت درمان هورمونی برای درمان علائم اصلی قرار گیرند. اگر علائم کم کاری تیروئید خفیف تا متوسط ​​باشد، ممکن است نیازی به درمان نباشد. مادران شیرده که تحت درمان تیروئیدیت پس از زایمان هستند، معمولاً می‌توانند بدون مشکل به شیردهی ادامه دهند. با این حال، مهم است که قبل از  مصرف هرگونه دارو یا هورمون درمانی در دوران شیردهی حتماً باید با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که این داروها برای نوزاد شما بی‌خطر هستند.

آیا تیروئیدیت بعد از زایمان به طور کامل قابل درمان است؟

خوشبختانه اکثر زنانی که تیروئیدیت پس از زایمان را تجربه می‌کنند، در عرض ۱۲ تا ۱۸ ماه پس از شروع علائم به عملکرد طبیعی تیروئید باز می‌گردند. با این حال  ۲۰ درصد از خانم‌هایی که به مرحله کم کاری تیروئید می‌رسند، در این وضعیت باقی خواهند ماند. پزشکان توصیه می‌کنند که بعد از درمان نیز به طور منظم سطح هورمون‌های تیروئید را بررسی کنید تا مطمئن شوید که عملکرد تیروئیدتان به حالت طبیعی بازگشته است.

اگر از داروهای تیروئید استفاده می‌کنید، پزشک ممکن است به تدریج دوز دارو را کاهش دهد تا ببیند آیا بدن شما می‌تواند به تنهایی عملکرد طبیعی تیروئید خود را حفظ کند یا خیر. افرادی که سطح بالایی از آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید دارند، بیشتر احتمال دارد که دچار کم کاری تیروئید دائمی شوند و ممکن است برای بقیه عمر خود به درمان جایگزینی هورمون نیاز داشته باشند.

نکته:

کم‌ کاری تیروئید پس از زایمان همچنین خطر ابتلا به مشکلات تیروئیدی در آینده از جمله کم‌ کاری تیروئید یا بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر) را افزایش می‌دهد. بنابراین حتی اگر عملکرد تیروئید شما به حالت عادی بازگردد، لازم است به طور منظم وضعیت تیروئید خود را چک کنید.

تیروئیدیت پس از زایمان چقدر شایع است؟

حدود ۵ تا ۱۰ درصد از خانم‌ها در سال اول پس از زایمان به این بیماری دچار می‌شوند. افرادی که دیابت نوع ۱ یا سابقه مشکلات تیروئید دارند، بیشتر در معرض ابتلا به تیروئیدیت پس از زایمان هستند.

آیا تیروئیدیت پس از زایمان همان بیماری هاشیموتو است؟

در حالی که این اختلال تیروئید بسیار شبیه به تیروئیدیت هاشیموتو است؛ اما این دو بیماری یکسان نیستند. هر دو بیماری با وجود آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید و التهاب مزمن تیروئید مرتبط هستند. با این حال تیروئیدیت پس از زایمان معمولاً در عرض ۱۸ ماه پس از شروع درمان برای اکثر زنان مبتلا برطرف می‌شود؛ در حالی که هیچ درمانی برای تیروئیدیت هاشیموتو وجود ندارد و در صورت ابتلا به آن باید تا پایان عمر قرص لووتیروکسین مصرف کنید.

جمع بندی

تیروئیدیت بعد از زایمان هنگامی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید یک زن پس از زایمان و یا سقط جنین دچار التهاب می‌شود. این وضعیت ممکن است ابتدا باعث پرکاری تیروئید شود؛ اما با گذشت زمان می‌تواند به کم‌کاری تیروئید منجر شود. متخصصان دقیقاً نمی‌دانند که چه عواملی باعث این بیماری می‌شوند. اگر قبل از بارداری، سطح آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید شما بالا باشد، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر خواهد بود. سایر عوامل خطر شامل ابتلا به دیابت نوع ۱، سابقه مشکلات تیروئید یا سایر بیماری‌های خودایمنی هستند.

۱۴۰۳-۱۰-۱۵

مطالب مرتبط

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ