اشعه ماوراء بنفش چیست؟ بررسی فواید و مضرات اشعه ماوراء بنفش

اشعه ماوراء بنفش یا اشعه ماوراء بنفش نوعی تشعشع غیریونیزان است که توسط منابع طبیعی و غیر طبیعی تولید می شود... اشعه ماوراء بنفش فواید زیادی دارد اما در صورت استفاده بیش از حد باعث آفتاب سوختگی، پیری زودرس و ملانوم بدخیم می شود. برای پاسخ به این سوال که اشعه ماوراء بنفش چیست، در مورد فواید و مضرات آن تا انتها با ما توضیح دهید.

اشعه ماوراء بنفش چیست؟

اشعه ماوراء بنفش انواع مختلفی دارد و در طول روز از منابع مختلف طبیعی و غیر طبیعی به انسان می رسد. مهمترین منبع طبیعی اشعه ماوراء بنفش خورشید است که سه طیف مختلف از این پرتوها را تولید می کند. منابع مصنوعی اشعه ماوراء بنفش شامل موارد زیر است:

• سولاریوم یا دستگاه خورشیدی
• لامپ UV برای کاشت ناخن
• لامپ بخار جیوه
• برخی دستگاه های لیزر
• لامپ هالوژن
• چراغ فلورسنت
• دستگاه لایت کیور دندان

انواع اشعه UV

انواع مختلف پرتوهای فرابنفش بر اساس طول موج آنها شامل موارد زیر است:

UVA با طول موج 315-399 نانومتر

اشعه ماوراء بنفش A بیش از 95 درصد از پرتوهای فرابنفش ورودی به زمین را تشکیل می دهد... این پرتو طول موج بیشتری دارد و بر این اساس انرژی کمتری دارد... اشعه ماوراء بنفش A به دلیل نفوذ به لایه درم پوست می تواند در بروز سرطان پوست نقش داشته باشد..

UVB با طول موج 280-314 نانومتر

اشعه ماوراء بنفش B طول موج کوتاهتر و قدرت بیشتری نسبت به اشعه ماوراء بنفش A دارد. این اشعه بر لایه بیرونی پوست یعنی اپیدرم تاثیر می گذارد... به این ترتیب می تواند باعث سوختگی و انواع خطرناک سرطان پوست مانند ملانوم شدید شود.

بیشتر بخوانید: عوارض جانبی زالو درمانی

UVC با طول موج 100-279 نانومتر

اشعه ماوراء بنفش C دارای بالاترین میزان انرژی در بین انواع مختلف پرتوهای فرابنفش است... اما این اشعه توسط لایه ازن جذب می شود و بنابراین وارد جو زمین نمی شود... پرتوهای فرابنفش C از طریق روش های مصنوعی مانند انواع لیزر تولید می شوند.

مزایای اشعه ماوراء بنفش

برخی از دستگاه های لیزر با مقدار کم و ایمن اشعه ماوراء بنفش پوست را شفاف تر می کنند. علاوه بر این، اشعه ماوراء بنفش در دستگاه های کاشت ناخن نیز استفاده می شود. البته توجه داشته باشید که اشعه ماوراء بنفش ناخن ها را ضعیف می کند و نباید بیش از حد از آن استفاده کرد.

استفاده از اشعه ماوراء بنفش برای ضدعفونی به دلیل خاصیت ضدعفونی آن است... اثر اشعه ماوراء بنفش بر روی باکتری ها باعث غیرفعال شدن و از بین بردن آنها می شود... به همین دلیل در بیمارستان ها و مراکز عفونی برای ضدعفونی سطوح استفاده می شود... به عنوان مثال از اشعه ماوراء بنفش در اتاق عمل برای ضدعفونی محیط استفاده می شود.

فتوتراپی یا نور درمانی یک روش درمانی با استفاده از اشعه ماوراء بنفش است که در درمان راشیتیسم، پسوریازیس، اگزما، ویتیلیگو و لوپوس استفاده می شود... استفاده از دوز درمانی اشعه ماوراء بنفش باید با نظر پزشک متخصص انجام شود.. در مورد درمان فتوتراپی، می توانید با متخصصین پوست و مو در GCORP LLC مشورت کنید.

عواقب اشعه UV

معایب اشعه UV عبارتند از:

• اشعه ماوراء بنفش برای پوست سرطان زا است و پرتوهای فرابنفش A و B موثرترین عوامل در بروز سرطان پوست و سرطان سلول سنگفرشی هستند.
• اشعه ماوراء بنفش باعث آفتاب سوختگی می شود... در صورت مشاهده علائم آن، باید به متخصص پوست مراجعه کنید.
• قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خطر مشکلات چشمی مانند ناخنک، آب مروارید، التهاب و سوزش قرنیه را افزایش می دهد.
• اشعه ماوراء بنفش باعث پیری زودرس، پوست چرمی و چین و چروک صورت می شود.
• خطر الاستوز خورشیدی، لکه های کبدی و کراتوز اکتینیک به دلیل اشعه ماوراء بنفش افزایش می یابد.
• اشعه ماوراء بنفش سیستم ایمنی بدن را در مقابله با عوامل مضر ضعیف می‌کند و خطر عفونت و التهاب را افزایش می‌دهد.
• اشعه ماوراء بنفش ویروس هرپس نهفته را فعال می کند.
• اشعه ماوراء بنفش اثربخشی واکسن ها را کاهش می دهد.

بیشتر بخوانید: تصویربرداری اشعه ایکس. کاربرد، نحوه انجام آن، عوارض جانبی و نتایج

آیا اشعه UV در تلفن مضر است؟

اشعه ماوراء بنفش از وسایل الکترونیکی مانند گوشی، تبلت، کامپیوتر و تلویزیون نیز تولید می‌شود... به این ترتیب افرادی که به مدت طولانی با وسایل الکترونیکی کار می‌کنند در معرض این اشعه قرار می‌گیرند... توجه داشته باشید که میزان تشعشع تولید شده در تلفن‌های همراه و تبلت‌ها زیاد نیست، اما در صورت استفاده مداوم می‌تواند مضر باشد... علاوه بر ایجاد اشعه فرابنفش این دستگاه‌ها، اشعه فرابنفش خورشید را نیز منعکس می‌کند. صورت و چشم های فرد و خطر ابتلا به سرطان و آسیب دیدگی را افزایش می دهند.

اشعه UV در بارداری

اشعه ماوراء بنفش بیشتر بر زنان باردار تأثیر می گذارد، زیرا سیستم بدن زنان در این دوره بسیار حساس است.. به همین دلیل است که پزشکان به زنان باردار توصیه می کنند تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض منابع مصنوعی و طبیعی اشعه ماوراء بنفش خودداری کنند.

اشعه ماوراء بنفش می‌تواند هورمون پروژسترون را تحریک کرده و منجر به بروز ملاسما یا لکه‌های بارداری شود. ملاسما می‌تواند در اکثر قسمت‌های بدن ایجاد شود و تا مدت‌ها پس از بارداری باقی بماند... گرمازدگی، کم آبی بدن، نقص جنین، کمبود اسید فولیک، افزایش دمای بدن و افزایش خطر آسیب‌های مغزی در جنین از جمله موارد دیگر هستند.

محدوده اشعه UV چقدر است؟

بر اساس استانداردهای بین المللی، شاخص مجاز اشعه ماوراء بنفش بین 0-2 است و این مقدار به عنوان شاخص ایمن اشعه ماوراء بنفش شناخته می شود. شاخص های بالاتر به شرح زیر تعیین می شود:

• شاخص 5-3: کم خطر
• شاخص 6-7: خطرناک
• شاخص 8-10: ریسک بالا
• شاخص 11-12: بسیار خطرناک

بیشتر بخوانید: پرتودرمانی چیست؟. عوارض آن چیست؟

توجه داشته باشید که هر فرد به دلیل عوامل زیر روزانه مقدار متفاوتی از اشعه UV دریافت می کند:

• استفاده یا عدم استفاده از ضد آفتاب
• درجه قرار گرفتن در معرض نور خورشید و منابع مصنوعی پرتوهای فرابنفش
• استفاده از لباس های بلند یا کوتاه
• قدرت تشعشع

مضرات اشعه ماوراء بنفش در کاشت ناخن چیست؟

مدت استفاده از اشعه ماوراء بنفش در کاشت ناخن کوتاه است و معمولاً عارضه خاصی به دنبال ندارد. اما استفاده زیاد از این اشعه ها عوارض زیر را به همراه دارد:

• پیری زودرس
• سرطان پوست
ضعیف شدن و شکنندگی ناخن ها

برای جلوگیری از این عوارض، 20 دقیقه قبل از استفاده حتما از کرم ضد آفتاب با حداقل SPF 50 روی پوست دست خود استفاده کنید.. توجه داشته باشید که استفاده از این دستگاه برای زنان باردار توصیه نمی شود.

روشهای محافظت از بدن در برابر اشعه UV

با پیروی از این نکات می توانید از خود در برابر اثرات اشعه ماوراء بنفش محافظت کنید:

• حتما از کرم ضد آفتاب با SPF مناسب استفاده کنید... استفاده از ضد آفتاب هم در داخل خانه و هم در فضای باز توصیه می شود... زیرا اشعه ماوراء بنفش A از شیشه عبور می کند و حتی در داخل خانه نیز روی پوست شما تاثیر می گذارد.
• حتما در فصل تابستان از کلاه لبه دار استفاده کنید.
• از عینک آفتابی طبی استفاده کنید که 100% از چشم در برابر نور خورشید محافظت می کند.
• بهتر است لباس های بلند آستین دار بپوشید تا پوست در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرد.
• خود را برای مدت طولانی در معرض منابع طبیعی و مصنوعی اشعه ماوراء بنفش قرار ندهید.
• سعی کنید از ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر از خانه خارج نشوید.

اظهارات پایانی

در این مقاله در مورد مزایا و معایب اشعه ماوراء بنفش توضیح داده ایم... اشعه ماوراء بنفش در زندگی روزمره ما کاربردهای فراوانی دارد و در صورت استفاده به مقدار مناسب هیچ عارضه ای در پی نخواهد داشت... نکته مهمی که در مورد پیشگیری از اثرات اشعه ماوراء بنفش باید بدانید رعایت توصیه های پیشگیرانه است... در مورد بیماری های ناشی از اثرات اشعه ماوراء بنفش، می توانید به GCORP LLC مراجعه حضوری یا مشاوره آنلاین با پزشک پوست و مو مراجعه کنید.

سؤالات متداول

منبع: cdc