ارتودنسی متحرک چیست و چه فرقی با ارتودنسی ثابت دارد؟

**ارتودنسی متحرک** نوعی دستگاه **ارتودنسی دندان** است که بدون براکت، قابلیت برداشتن و گذاشتن آسان دارد و برای اصلاح ناهنجاری‌های خفیف تا متوسط دندانی و فکی به کار می‌رود. این دستگاه‌ها معمولاً از پلاستیک یا اکریلیک ساخته شده‌اند و شامل انواعی مانند پلاک‌های شفاف (اینویزالاین)، پلاک‌های با فنر و فانکشنال برای کودکان هستند. درمان با ارتودنسی متحرک ساده‌تر است، به همکاری مداوم نیاز دارد و معمولاً ۶ ماه تا ۲ سال طول می‌کشد. این روش برای بهبود راحتی، حفظ بهداشت بهتر دهان و کاهش هزینه نسبت به ارتودنسی ثابت مناسب است، اما برای مشکلات شدید کاربرد کمتری دارد. **ارتودنسی متحرک چیست** ارتودنسی‌های متحرک نوعی از دستگاه‌های ارتودنسی دندان هستند که در آن‌ها از براکت‌ها استفاده نمی‌کنند؛ اما می‌توانند تا حدودی ناهنجاری‌ها و فاصله‌های بین دندان و فک خفیف تا متوسط را برطرف کنند. معمولاً به آن‌ها پلاک‌های ارتودنسی هم گفته می‌شود که شبیه به قالب‌های دندان هستند و به‌راحتی می‌توان آن‌ها را گذاشت و برداشت، اما کاربرد اصلی آن‌ها رفع نامرئی بین دندان‌ها است. این پلاک‌ها معمولاً از جنس پلاستیک یا اکریلیک یا شیشه‌های خاص ساخته می‌شوند. دستگاه‌های ارتودنسی متحرک شامل انواعی مانند پلاک‌های شفاف (اینویزالاین)، ریتینرها (نگهدارنده‌ها) و پلاک‌های فانکشنال هستند. **انواع پلاک ارتودنسی متحرک** پلاک‌های ارتودنسی متحرک دارای انواع مختلی هستند که هر کدام برای افراد خاصی مناسب‌اند و خواص و ویژگی‌های خودشان را دارند که در ادامه به‌صورت کامل توضیح داده شده است. ### **ارتودنسی متحرک نامرئی، سیم متحرک ارتودنسی** این پلاک‌ها معمولاً از جنس پلاستیک شفاف هستند و به‌راحتی نمی‌توان آن‌ها را دید و تشخیص داد. به این پلاک‌ها پلاک نامرئی یا الاینر شفاف نیز گفته می‌شود و حتماً هر ۲ هفته یک بار تعویض شوند تا از حرکت دندان‌ها به قسمت های دیگر جلوگیری کنند که معمولاً برای ناهنجاری های خفیف تا متوسط کاربرد دارند. ### **پلاک متحرک با فنر زد Z شکل (ارتودنسی متحرک تک فک)** از این نوع پلاک‌ها معمولاً برای جلو آوردن دندان های قدامی که عقب‌تر از دندان های دیگر هستند استفاده می‌شود. این پلاک به دندان‌ها فشار وارد کرده و آن‌ها را به سمت جلو می‌کشند. ### **پلاک فانکشنال (ارتودنسی متحرک برای کودکان)** پلاک‌های فانکشنال برای رفع مشکل جلو بودن فک بالا یا عقب بودن فک پایین کاربرد ویژه‌ای دارند. این مشکل اغلب در نوجوانان و کودکان قابل‌مشاهده است که با این روش قابل‌درمان است. این روش می‌تواند به هر دو فک فشار وارد کرده و هر دو را در یک تراز و راستا قرار دهند و نامرتبی بین فک‌ها را از بین ببرد. ### **نگهدارنده یا ریتینر (تثبیت‌کننده ارتودنسی)** معمولاً بعد از انجام ارتودنسی چه مدل‌های ثابت و چه مدل‌های متحرک باید از نگهدارنده یا ریتینر ارتودنسی استفاده کرد. بعد از اینکه درمان ارتودنسی تمام شود، وظیفه ریتینر ها ثابت نگه‌داشتن موقعیت به وجود آماده دندان‌ها است که به حالت قبل برنگردد یا موقعیت دندان‌ها به هم نخورد. **مراحل ارتودنسی متحرک** مراحل انجام برای این ارتودنسی بسیار راحت از ارتودنسی ثابت است که می‌توان آن را به ترتیب زیر بیان کرد. 1. ابتدا دندانپزشک دندان‌ها را معاینه می‌کند، عکس‌برداری و تصویربرداری انجام می‌دهد و قبل از انجام ارتودنسی متحرک به شما مشاوره می‌دهد. 2. سپس از دندان های شما به‌صورت سنتی یا دیجیتال قالب‌گیری می‌شود تا بتوان برای ساخت پلاک‌ها از آن استفاده کرد. 3. بعد از ساخت پلاک‌ها در لابراتوار، آن‌ها به شما تحویل داده می‌شوند و ارتودنتیست آموزش‌های لازم را به شما می‌دهد. 4. برای پلاک‌ها و الاینرهای شفاف باید هر دو هفته یک بار به ارتودنتیست برای تعویض آن‌ها مراجعه کنید. 5. حتماً باید هر ۴۰ روز یک بار به دندانپزشک یا ارتودنتیست برای معاینه کامل وضعیت دندان‌ها و پلاک‌ها مراجعه کنید. مدت‌زمان درمان ارتودنسی معمولاً بین ۶ ماه تا ۲ سال طول می کشد و باید در طول روز حداقل ۲۲ ساعت از ارتودنسی متحرک روی دندان‌ها استفاده شود. **فواید و کاربرد ارتودنسی متحرک** **مزایا و معایب ارتودنسی متحرک** **عوارض ارتودنسی متحرک** - درد و ناراحتی در اوایل و در زمان سفت کردن پیچ ها. - سختی در صحبت‌کردن و گفتار در اوایل استفاده. - احتمال داشتن آلرژی به مواد ارتودنسی. - گم‌شدن یا خراب‌شدن و آسیب‌دیدن پلاک‌ها. - نیاز به شستن منظم پلاک‌ها به‌صورت منظم و روزانه. - نیاز به استفاده منظم برای گرفتن نتیجه اصلی و نهایی. - احتمال برگشت‌پذیر بودن فاصله و ناهنجاری دندان و فک در صورت عدم استفاده از پلاک‌ها به‌صورت منظم و ریتینر ارتودنسی. - احتمال تحریک و تحلیل یا عقب رفتن لثه‌ها در زمان استفاده از ارتودنسی متحرک. **طرز و نحوه استفاده از ارتودنسی متحرک** - بهتر است که در طول روز حتماً ۲۲ ساعت از پلاک‌ها برای گرفتن نتیجه بهتر استفاده کنید. - در طول روز می‌توانید به مدت ۲ ساعت متوالی یا غیر متوالی، پلاک‌ها را به‌صورت اصولی خارج کنید. - هنگام غذاخوردن و مسواک‌زدن باید پلاک‌ها را از دهان خود خارج کنید و تمامی نکات بهداشت را قبل و بعد گذاشتن رعایت کنید. - در اوایل استفاده احساس ناراحتی و کلافگی به شما دست می‌دهد که عادی است و به‌مرور برطرف می‌شود. - حتماً پلاک‌ها را در زمان عدم استفاده در یک جعبه مخصوص و مرطوب نگهداری کنید. - از خوردن غذاهای سفت و چسبنده شدیداً پرهیز کنید. - در صورت عدم استفاده منظم، احتمال عدم جا رفتن پلاک در دهان ممکن است و این موضوع می‌تواند باعث اختلال در درمان ارتودنسی شود. **مراقبت‌های ارتودنسی متحرک** - حتماً روزانه ۲ بار پلاک‌های ارتودنسی را با آب ولرم، صابون و مسواک نرم تمیز کنید و بشویید. - به‌هیچ‌عنوان از خمیردندان برای تمیزکردن پلاک‌ها استفاده نکنید. - حتماً در هنگام گذاشتن و برداشتن پلاک، یک بار آن‌ها را با آب ولرم برای ازبین‌بردن باکتری بشویید، مخصوصاً قبل و بعد خوردن مواد غذایی. - در صورت عدم استفاده از پلاک‌ها، آن‌ها را در آب ولرم در یک ظرف قرار دهید. - حتماً در زمان شنا، غذاخوردن یا ورزش، پلاک‌ها را از دهان خارج کنید. - پلاک‌ها را در جیب، دستمال‌کاغذی قرار ندهید. - حتماً هفته‌ای ۱ بار پلاک‌ها را در محلول شستشو مخصوص قرار دهید. - حتماً بهداشت دهان و دندان مثل مسواک‌زدن و نخ دندان کشیدن را فراموش نکنید. - در صورت هر گونه شکستگی یا آسیب‌دیدن پلاک‌ها، به ارتودنتیست مراجعه کنید. **تفاوت فرق ارتودنسی متحرک و ثابت** در جدول زیر به صورت کامل بررسی کردیم که ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک باهم چه تفاوتی دارند و می توانید انتخاب کنید که ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت؟ **هزینه و قیمت ارتودنسی متحرک** هزینه دقیق این ارتودنسی به نوع درمان، تخصص دندانپزشک، تعداد فک‌ها، محل کلینیک و مدت‌زمان درمان بستگی دارد. برای استعلام دقیق هزینه می توایند با مرکز دندانپزشکی دکتر آسو حمزه ای تماس بگیرید. در ضمن با توجه به شرایط بیمار و شرایط خاص، امکان قسطی کردن هزینه ارتودنسی وجود دارد. **سؤالات متداول** ### **ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت؟** این ارتودنسی برای اصلاح ناهنجاری‌های استخوانی مانند فک در کودکان و نوجوانان زیر ۱۲ سال بهتر است و قابلیت خارج شدن از دهان را دارد، اما برای مشکلات شدید دندانی و دقیق‌تر چیدمان دندان‌ها، ارتودنسی ثابت توصیه می‌شود. ### **آیا استفاده از ارتودنسی متحرک برای کودکان امکان‌پذیر است؟** استفاده از این ارتودنسی برای کودکان امکان‌پذیر است، به‌ویژه در سنین ۷ تا ۱۰ سال که دندان‌های شیری در حال افتادن و دندان‌های دائمی در حال رشد هستند. در کودکان معمولاً برای هدایت حرکات ساده دندان‌ها و اصلاح ناهنجاری‌های فکی به کار می‌رود. ### **ارتودنسی متحرک برای چه افرادی با چه دندان‌هایی مناسب است؟** این ارتودنسی بیشتر برای افرادی با دندان‌هایی با مشکلات خفیف تا متوسط مانند کج‌شدن جزئی، فاصله بین دندان‌ها و گسترش فضای دهان مناسب است. همچنین برای اصلاح مشکلات فکی در سن رشد کاربرد دارد. ### **ارتودنسی متحرک چقدر طول می‌کشد؟** مدت‌زمان این ارتودنسی معمولاً کمتر از ثابت است و به طور میانگین بین ۶ ماه تا ۲ سال متغیر است، بسته به شدت مشکل و همکاری بیمار. در کودکان زمان درمان کوتاه‌تر و در بزرگسالان ممکن است طولانی‌تر باشد. ### **آیا در ارتودنسی متحرک از براکت استفاده می‌شود؟** در این ارتودنسی معمولاً از براکت استفاده نمی‌شود؛ پلاک‌های متحرک (بریس یا الاینر) بدون براکت هستند. براکت‌ها بیشتر در ارتودنسی ثابت کاربرد دارند. ### **آیا ارتودنسی متحرک درد دارد؟** این ارتودنسی ممکن است در روزهای اول اندکی درد یا ناراحتی داشته باشد که معمولاً خفیف و قابل‌تحمل است و پس از چند روز بیمار به آن عادت می‌کند. درد شدید نادر است و در صورت بروز باید با پزشک مشورت شود. ### **آیا ارتودنسی متحرک در سنین بالا انجام می‌شود؟** این ارتودنسی در سنین بالا نیز انجام می‌شود؛ ولی برای مشکلات شدیدتر در بزرگسالان اغلب ارتودنسی ثابت توصیه می‌شود. ارتودنسی متحرک در بزرگسالان بیشتر برای مسائل ساده کاربرد دارد. ### **در طول روز، چند ساعت باید از ارتودنسی متحرک استفاده کرد؟** در طی روز معمولاً باید ۲۰ تا ۲۲ ساعت از این ارتودنسی استفاده شود و تنها هنگام خوردن غذا و مسواک‌زدن پلاک خارج شود. استفاده منظم برای اثربخشی درمان بسیار مهم است. ### **آیا امکان خوردن غذا با ارتودنسی متحرک نیاز دارد؟** در زمان استفاده از این ارتودنسی بهتر است برای خوردن غذا پلاک را خارج کنید تا آسیب نبیند و رعایت بهداشت آسان‌تر باشد. ### **چه نوشیدنی‌هایی را می‌توان در زمان استفاده از ارتودنسی متحرک مصرف کرد؟** نوشیدنی‌هایی که مصرف می‌شوند بهتر است بدون رنگ (مانند آب، چای بدون شکر) و فاقد قند باشند تا پلاک متحرک کمتر آسیب ببیند و بهداشت دهان حفظ شود. نوشیدنی‌های رنگی یا شیرین بهتر است همراه با خارج‌کردن پلاک مصرف شوند.