انواع کم خونی

انواع کم خونی

دکتر مهدی افضل آقایی
دکتر مهدی افضل آقایی مشهد
کد عضویت: کد سیستم: 67547
انواع کم خونی ============== کم خونی یک بیماری شایع خونی است و زمانی رخ می دهد که سطح هموگلوبین خون فرد به هر دلیلی کاهش یابد. در تعریف دقیق تر از کم خونی گفته می شود که هموگلوبین کمتر از 14 برای مردان و کمتر از 12 برای زنان کم خونی محسوب می شود. بدن یک انسان بالغ به طور متوسط 5 تا 6 لیتر خون دارد و مقدار آن در مردان یک قسمت خون بیشتر است که یک قسمت خون در زنان بیشتر است. قسمت مایع است.. نام آن است پلاسما ... گلبول های خون 40 درصد حجم خون را تشکیل می دهند و شامل گلبول های قرمز یا گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها می شوند... در ادامه به بررسی انواع کم خونی می پردازیم... گلبول های قرمز سلول های مقعری هستند که اکسیژن را از ریه ها به تمام بافت های بدن می رسانند... شکل خاص این سلول ها باعث می شود که آنها بسیار انعطاف پذیر باشند و به راحتی می توانند سلول های قرمز خون را از آنجا عبور دهند. سلول های خونی 120 روزه است و چون هسته و اندامک ندارند، قادر به ترمیم و تقسیم خود نیستند... با افزایش طول عمر این سلول ها، شکننده می شوند و در نهایت تجزیه می شوند و مواد حاصل از تجزیه آنها به کبد، طحال و مغز استخوان منتقل می شوند تا دوباره مورد استفاده قرار گیرند. فقط استخوان های پهن مانند جمجمه و لگن گلبول‌های قرمز تولید می‌کنند... وقتی این سلول‌ها بالغ می‌شوند اندامک‌های خود مانند هسته و میتوکندری را از دست می‌دهند و به همین دلیل به اکسیژنی که حمل می‌کنند نیازی ندارند و همه آن را به سلول‌های دیگر منتقل می‌کنند.. می‌دهند... گلبول‌های قرمز از مولکول‌های هموگلوبین تشکیل می‌شوند و در واقع این هموگلوبین است که مسئول حمل فلز پروتیین هموگلوبین در بدن است... از چهار زیرواحد پروتئینی به همراه یک بخش غیر پروتئینی به نام هم تشکیل شده است.. رنگ قرمز خون نیز به دلیل وجود آهن در ساختار هموگلوبین است... اکسیژن در ریه ها غلظت بسیار بالایی دارد، بنابراین به راحتی به هموگلوبین متصل می شود و در جاهایی که به آن نیاز است مانند ماهیچه ها از آن جدا می شود. گروهی که مسئول اتصال اکسیژن به هموگلوبین هستند گروهی هستند که دارای اتم آهن هستند. در ادامه به بررسی برخی از آنها می پردازیم: - **کم خونی فقر آهن** کم خونی ناشی از فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی است... این کم خونی به دلیل کمبود آهن در رژیم غذایی یا عدم جذب آهن توسط بدن رخ می دهد... آهن مورد نیاز بدن از مواد غذایی مانند تخم مرغ، گوشت، ماهی، لوبیا، جگر و ... تامین می شود... آهن ماده اصلی برای ایجاد هموگلوبین است.. یا به دلیل نیاز بیشتر به آهن در دوران بارداری، در دوران بارداری به آهن تبدیل می شود. اجتناب از کم خونی... در فرآیند جذب آهن، محیط اسیدی معده بسیار موثر است و به همین دلیل در هنگام استفاده از داروهای ضد اسید میزان جذب آهن کاهش می یابد. جذب آهن اما موادی نیز وجود دارند که جذب آهن را افزایش می دهند... یکی از این مواد ویتامین C است که در صورت مصرف همزمان با بیماری های مزمن، میزان جذب آهن را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. در برخی شرایط خاص که بدن به شدت ملتهب می شود ممکن است فرد دچار کم خونی شود. در واقع این کم خونی ناشی از برخی بیماری های مزمن است... از جمله این بیماری ها می توان به انواع سرطان ها مانند سرطان های دستگاه گوارش و لنفاوی، زخم های مزمن مانند زخم دیابت و زخم معده، اختلالات متابولیک طولانی مدت، اختلالات متابولیک خاص، در اینجا اشاره کرد. کمبود آنزیم در خون، بیماری های خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید، عفونت هایی مانند اندوکاردیت باکتریایی و آبسه ریه، ایدز، تالاسمی و هپاتیت B یا C.. کم خونی خطرناک اگر چه کم خونی کشنده یا کم خونی کشنده بسیار نادر است و احتمال ابتلا به آن کم است، اما با وجود این، نیمی از موارد کم خونی مربوط به کمبود ویتامین B12 را شامل می شود. این نوع کم خونی در نتیجه یک واکنش خودایمنی رخ می دهد. در این واکنش سلول های سیستم دفاعی بدن به سلول های دیواره معده حمله کرده و آنها را از بین می برند. جذب کنند ویتامین B12 از مواد غذایی موجود در روده کوچک ضروری است. در نتیجه تخریب سلول های دیواره معده باعث کمبود ویتامین B12 می شود. این بیماری در برخی از افرادی که جراحی اسلیو معده انجام می دهند نیز دیده می شود، زیرا در طی این عمل قسمت عمده ای از معده برداشته می شود و در نتیجه تولید عامل داخلی و میزان اسیدیته معده موثر است. مصرف خوراکی مکمل ها یا تزریق B12 به راحتی قابل درمان است... این بیماری در صورت عدم درمان به موقع ممکن است علائمی مانند افسردگی، زوال عقل، ضعف عضلانی، از دست دادن حافظه، عدم تعادل در راه رفتن و نوروپاتی محیطی ایجاد کند.. پرنیشیوزیت افزایش می یابد... - **کم خونی یا کم خونی مگالوبلاستیک** کم خونی یا کم خونی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود ویتامین B12 به عنوان کم خونی ماکروسیتیک نیز شناخته می شود... در بسیاری از موارد این نوع کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12، اسید فولیک یا هر دو است. در این نوع کم خونی، گلبول های قرمز خون بیش از حد بزرگ می شوند و در نتیجه نمی توانند از مغز استخوان خارج شوند و در نتیجه میزان گلبول های قرمز در این گروه کاهش می یابد. کم خونی دارای هموگلوبین است که باعث کاهش میزان اکسیژن خون می شود که باعث مشکلات کمتری می شود.. اگرچه در بسیاری از موارد این کم خونی به دلیل کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک ایجاد می شود، اما در موارد معدودی می تواند ناشی از کمبود شدید ویتامین B1 یا تیامین نیز باشد که در این صورت به آن سندرم راجر می گویند. ویتامین B12 در عملکرد صحیح سیستم عصبی نقش دارد و به همین دلیل کمبود آن می تواند باعث از دست دادن بیماری دیابت شود. برای این کم خونی می توان از مکمل های حاوی ویتامین B12 و اسید فولیک استفاده کرد... همچنین داشتن رژیم غذایی غنی از اسید فولیک مانند استفاده از آب میوه های طبیعی، سبزیجات پهن برگ، جگر، سبوس گندم و سایر غلات می تواند موثر باشد... - **کم خونی آپلاستیک** گلبول های قرمز هر 120 روز در مغز استخوان تولید می شوند اما در کم خونی آپلاستیک که یک اختلال نادر است، مغز استخوان قادر به تولید گلبول قرمز نیست و در نتیجه تعداد گلبول های خون کاهش می یابد و منجر به کم خونی می شود. به همین دلیل این نوع کم خونی به نارسایی مغز استخوان نیز معروف است. از جمله مختلف سمومی مانند آرسنیک و آفات مواد شیمیایی، شیمی درمانی و رادیوتراپی، بیماری های عفونی مانند ایدز و هپاتیت، بارداری، مصرف برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها و داروهای غیر استروئیدی ممکن است رخ دهد... کم خونی آپلاستیک که زمینه ارثی دارد، دارای انواعی به نام های کم خونی فانکونی، آنمی بلک فن، سندروم شوچمن کنوانسیون و دیاموندی کلی... کم خونی آپلاستیک در سنین 20 تا 25 سال به بالا رخ می دهد.. 60 سالگی شایع تر است... این بیماری علائم خاصی مانند بثورات پوستی، کبودی پوست و خونریزی دارد... - **کم خونی همولیتیک** همولیز یا تخریب شدید گلبول های قرمز که ممکن است در رگ های خونی یا خارج از رگ های خونی و داخل طحال رخ دهد، باعث نوعی کم خونی به نام کم خونی همولیتیک می شود.. با همولیز زودرس گلبول‌های قرمز، مغز استخوان نمی‌تواند گلبول‌های قرمز جدید را با سرعت کافی تولید کند تا تخریب شدید گلبول‌های خون را جبران کند و منجر به کم خونی شود. این کم‌خونی می‌تواند ارثی یا اکتسابی باشد و می‌تواند خفیف تا کشنده باشد. همولیتیک کم خونی.. می گیرند.... بزرگ شدن طحال به دلیل افزایش تخریب گلبول های قرمز یکی از عوارض کم خونی همولیتیک محسوب می شود.. از دیگر عوارض این نوع کم خونی می توان به درد و شوک اشاره کرد.. این نوع کم خونی در صورتی که ارثی نباشد با دارو درمان می شود.. در برخی موارد طحال باید برداشته شود.. این بیماری در حال حاضر فاقد سلول های ارثی است. کم خونی: این کم خونی است یک اختلال ارثی که در آن هموگلوبین‌ها شکل غیرطبیعی دارند و در نتیجه گلبول‌های قرمز به شکل هلالی در می‌آیند... در این حالت گلبول‌های قرمز بسیار شکننده می‌شوند و غشای آن‌ها به سرعت می‌شکند که در نتیجه تعداد گلبول‌های قرمز کاهش می‌یابد و کم خونی به دلیل نامنظمی بودن این سلول‌های غیرطبیعی رخ می‌دهد که شایع‌ترین نوع آنمی است. و آن علائم معمولا در دوران جوانی از جمله این علائم می توان به اختلال خواب، عفونت، سرگیجه، یرقان به ویژه در چشم و پوست، خستگی مفرط، درد قفسه سینه و بازوها، تورم دست و پا، نکروز آسپتیک و انفارکتوس استخوان اشاره کرد. تخریب از طحال، عوارض عصبی، مشکلات بینایی، زخم های پوستی و بیماری های قلبی و ریوی.. انواع کم خونی که در آنها تولید گلبول های قرمز در مغز استخوان معیوب است، کم خونی سیدروبلاستیک نامیده می شود. این نوع کم خونی به دو صورت ارثی و اکتسابی بروز می کند که شکل اکتسابی آن شایع تر از نوع ارثی است. کروی می شود... این نوع کم خونی باعث بزرگ شدن کبد به صورت اتوماتیک یا سایدروبلاست... بیماری و در نتیجه اکثر مردان از این نوع کم خونی رنج می برند... اشکال اکتسابی این کم خونی ممکن است در اثر مصرف داروهایی مانند کلرامفنیکل و ایزونیازید ایجاد شود... - **آپلازی گلبول قرمز خالص** این کم خونی ناشی از کمبود سلول های پیش ساز گلبول های قرمز است. این سلول ها که اریتروبلاست نامیده می شوند در مغز استخوان قرار دارند. در این نوع کم خونی برخلاف کم خونی آپلاستیک و سندرم میلودیسپلاستیک، سایر سلول های خونی از نظر کمی و کیفی در شکل طبیعی خود هستند. پاسخ دهد داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی ممکن است باعث آپلازی خالص گلبول های قرمز خون شوند... این کم خونی به دلایل مختلفی از جمله وجود تومور در غده تیموس، استفاده از برخی داروها و عفونت های ویروسی ایجاد می شود... **کم خونی هیپوکرومیک میکروسیتیک** در کم خونی هیپوکرومیک میکروستیک، انتقال آهن به سلول ها معیوب است و در نتیجه تولید هموگلوبین مختل می شود... با کاهش دسترسی به آهن، میزان تولید گلبول های قرمز خون نیز کاهش می یابد و تعداد گلبول های قرمز خونی که ساخته می شوند بسیار کم رنگ و کوچکتر از حد طبیعی می شوند... افراد مبتلا به این بیماری دچار رنگ پریدگی شدید و رنگ پریدگی شدید در بافت لثه، لثه و همچنین کاهش رنگ پریدگی بافت لثه، لثه و لثه می شوند. رشد ... پیشرفت از این بیماری باعث تجمع عناصر آهن استفاده نشده در کبد می شود که در دراز مدت باعث نارسایی کبد می شود... کم خونی میکروسیتیک به سه صورت اکتسابی و ایدیوپاتیک به ارث می رسد.. زمانی که بیماری بسیار پیشرفته باشد باعث بروز لوسمی حاد می شود که نوعی سرطان خون است. **روش های تشخیص کم خونی** برای تشخیص وجود یا عدم وجود کم خونی در افراد، پزشک به عنوان اولین آزمایش، شمارش کامل سلول های خونی یا CBC را درخواست می کند. در این آزمایش، عناصر موجود در خون شامل گلبول های قرمز، گلبول های سفید، هموگلوبین، پلاکت ها و هماتوکریت اندازه گیری می شود. آزمایش CBC همچنین می تواند اطلاعات مفیدی در مورد خون برای تشخیص کمبود آهن در خون ارائه دهد. سلول ها.. هماتوکریت درصد حجم خونی است که از گلبول های قرمز تشکیل شده است و اندازه طبیعی آن برای زنان بالغ بین 9/34 تا 5/44 درصد و برای مردان بالغ 8/38 تا 50 درصد است. مقدار طبیعی هموگلوبین بین 12 تا 5/15 گرم در دسی لیتر برای زنان بالغ و 5/13 و 5/13 لیتر در مردان بالغ در هر 17 درصد است. کم خونی فقر آهن، سطح هماتوکریت و هموگلوبین پایین تر از حد نرمال و گلبول های قرمز کوچکتر از حد طبیعی است.. گاهی اوقات پس از تایید کم خونی با آزمایش CBC، ممکن است لازم باشد خون از طریق میکروسکوپ بررسی شود. ته آن نشان دهنده مقدار کم آهن ذخیره شده است.. در آزمایش CBC، میانگین حجم گلبول های قرمز خون به عنوان MCV شناخته می شود. اگر مقدار MCV کمتر از 80 باشد، کم خونی در محدوده MCV طبیعی در نظر گرفته می شود. 80 تا 100 گفته می شود حجم سلول طبیعی است و اگر مقدار MCV زیاد باشد به آن کم خونی ماکروسیتیک یا حجم سلولی بزرگ می گویند.*** با توجه به اطلاعات موجود در آزمایش CBC هر فرد به خصوص MCV، پزشک معالج می تواند علت کم خونی را تشخیص دهد. آندوسکوپی یکی از مواردی است که پزشک برای تشخیص علت اصلی آنمی تجویز می کند.

مقالات دیگر از دکتر مهدی افضل آقایی