آیا دندان قروچه مانع ایمپلنت است؟ + چالش و راهکارها

بررسی امکان انجامروش های درماننحوه انجامخطراتشرایط قرار دادن ایمپلنتعلائم پس زدن ایمپلنت

ایمپلنت دندان برای افراد مبتلا به دندان قروچه (براکسیسم) با چالش هایی همراه است؛ زیرا فشار بیش از حد ناشی از سایش یا فشردن دندان‌ها می‌تواند باعث شکست یا لق شدن ایمپلنت، ترک روکش دندان و تحلیل استخوان شود. در کل، با بررسی دقیق وضعیت استخوان و لثه، انتخاب ایمپلنت‌های مقاوم‌تر، تنظیم صحیح بایت برای قرار گرفتن درست دو فک روی هم، استفاده از نایت‌گارد و محافظ های دندانی، می‌توان موفقیت ایمپلنت را افزایش داد. اگرچه براکسیسم خطر شکست ایمپلنت را بالا می‌برد، اما با مدیریت و مراقبت مناسب، بیماران می‌توانند از مزایای ایمپلنت بهره‌مند شوند.

ایمپلنت های دندانی یکی از موفق‌ترین روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست‌رفته در دندان‌پزشکی نوین به شمار می‌روند و در اغلب موارد با درصد بالای موفقیت همراه هستند. با این حال، شرایط خاصی در بیماران وجود دارد که می‌تواند بر روند بهبودی، دوام و عملکرد ایمپلنت‌ها تأثیرگذار باشد. یکی از این شرایط، دندان قروچه (Bruxism) یا سایش غیرارادی دندان ها است که معمولاً در هنگام خواب یا در شرایط استرس زا رخ می دهد.

براکسیسم می‌تواند فشارهای مضاعفی به ساختار ایمپلنت، پیچ اتصال، و استخوان اطراف آن وارد کند و در صورت عدم کنترل، احتمال شکست ایمپلنت، لق شدن آن یا تحلیل استخوانی را افزایش دهد. از این‌رو، بررسی ارتباط میان دندان‌قروچه و ایمپلنت‌های دندانی، به‌ویژه از منظر درمان، پیشگیری و انتخاب پروتکل های مناسب، اهمیت زیادی دارد. این مقاله با هدف بررسی چالش‌ها، راهکارهای کلینیکی و نکات کلیدی در کاشت ایمپلنت برای بیماران مبتلا به دندان قروچه نگاشته شده است.

Bruxism can cause a range of symptoms like tooth erosion, jaw pain and TMJ disorders.

دندان‌قروچه (Bruxism) می‌تواند باعث بروز مجموعه‌ای از علائم شود؛ از جمله ساییدگی دندان‌ها، درد فک و اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ).

آیا با وجود دندان قروچه میتوان ایمپلنت کاشت

اگر دچار دندان‌قروچه باشید، ممکن است دندان‌های طبیعی‌تان بهای سنگینی بپردازند. سایش مداوم و فشار بیش از حد می‌تواند آسیب‌های شدیدی به دندان‌ها وارد کند، تا حدی که در نهایت دندان‌ها لب‌پر، ترک‌خورده یا حتی بیفتند. اما اگر این عادت کنترل نشود، همین سرنوشت در انتظار ایمپلنت‌هایی خواهد بود که جایگزین دندان‌های از دست‌رفته می‌شوند.

This common condition can affect up to one-third of adults during the day and more than one in ten during sleep.

این وضعیت شایع می‌تواند تا یک سوم بزرگسالان در طول روز و بیش از یک نفر از هر ده نفر در هنگام خواب را تحت تأثیر قرار دهد. www.chesterfielddentistry.com

با این حال، اگرچه دندان‌قروچه شما را به کاندیدای ایده‌آل برای ایمپلنت تبدیل نمی‌کند، اما لزومی ندارد به‌طور کامل از انجام ایمپلنت منصرف شوید. مهم‌ترین شرایط لازم برای انجام ایمپلنت، داشتن تراکم کافی استخوان فک، بافت لثه سالم و عدم وجود عفونت فعال در دهان است.

اگرچه ممکن است بتوانید ایمپلنت دندانی انجام دهید، دندان قروچه (براکسیسم) احتمال شکست ایمپلنت را افزایش می‌دهد. برای اینکه درمان موفقیت‌آمیز باشد، ایمپلنت باید در فرآیندی به نام اسئواینتگریشن (osseointegration) به استخوان فک جوش بخورد. اما اگر به‌دلیل فشار زیاد ناشی از دندان‌قروچه یا فشردن فک، نیروی زیادی به ایمپلنت وارد شود، این فرآیند به‌درستی انجام نمی‌شود. در نتیجه، ایمپلنت ممکن است جابه‌جا شده و در نهایت از بین برود.

همچنین، سایش و فشردن مداوم دندان‌ها می‌تواند ایمپلنت را دقیقاً به همان شکلی فرسوده کند که دندان‌های طبیعی را. اگرچه ایمپلنت مانند دندان طبیعی دچار پوسیدگی یا عفونت نمی‌شود، اما در برابر فشارهای بالا ممکن است بشکند یا لق شود.

از جمله عوارض احتمالی ایمپلنت در افراد مبتلا به دندان‌قروچه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شکستگی ایمپلنت
• ترک یا شکستگی بخش سرامیکی یا پرسلن روکش
• شکستگی پیچ ایمپلنت
• شل شدن پیچ ایمپلنت
• فرسایش زودهنگام و غیرطبیعی ایمپلنت

بیشتر بخوانید: علت های پس زدن ایمپلنت و علائم آن

در برخی موارد، می‌توان بدون نیاز به خارج کردن کامل ایمپلنت، آن را ترمیم کرد؛ اما در شرایط شدیدتر، ممکن است نیاز به جایگزینی ایمپلنت و حتی انجام پیوند استخوان (bone graft) برای حفظ و تثبیت موقعیت آن باشد.

روش های درمان دندان قروچه

اگر دندان‌قروچه‌ی شما خفیف باشد یا فقط گاهی اوقات دندان‌هایتان را روی هم فشار دهید، احتمالاً نیازی به درمان رسمی ندارید. اما در موارد شدیدتر، پزشکان ممکن است روش‌های زیر را برای درمان دندان‌قروچه پیشنهاد کنند:

• محافظ دهان (نایت‌گارد): دندان‌پزشک می‌تواند محافظ دهانی سفارشی برایتان بسازد تا از دندان‌هایتان محافظت کند. این وسیله همچنین ممکن است فک را در موقعیت بهتری قرار دهد تا فشار روی عضلات مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ) کاهش یابد. این محافظ معمولاً در زمانی که بیشترین احتمال دندان‌قروچه وجود دارد، استفاده می‌شود (مثلاً هنگام خواب).
• تکنیک های کاهش استرس: یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس می‌تواند به کاهش علائم دندان‌قروچه کمک کند. این راهکارها شامل طیف وسیعی از درمان‌ها مانند مدیتیشن، ورزش و رفتاردرمانی شناختی (CBT) می‌شود.
• تغییر سبک زندگی: اگر دندان‌قروچه به دلیل مصرف کافئین یا الکل باشد، کاهش مصرف روزانه این مواد می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین، ترک سیگار نیز ممکن است به توقف دندان‌قروچه و بهبود کیفیت خواب کمک کند.
• داروها: مصرف داروهای شل‌کننده عضلات قبل از خواب می‌تواند از دندان‌قروچه جلوگیری کند یا آن را کاهش دهد. پزشکان معمولاً این روش را به صورت موقتی توصیه می‌کنند.
• تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس): در موارد شدید، ممکن است پزشک تزریق بوتاکس برای درمان دندان‌قروچه را توصیه کند. این تزریق‌ها به‌طور موقت عضلات فک را شل کرده و درد را کاهش می‌دهند. برای حفظ اثر درمانی، معمولاً هر سه تا چهار ماه یک‌بار نیاز به تکرار تزریق وجود دارد.

نحوه قرار دادن ایمپلنت در افراد مبتلا به براکسیسم

۱. ارزیابی اولیه دقیق:

در نخستین گام، لازم است وضعیت دهان و دندان بیمار به‌طور کامل ارزیابی شود. این بررسی شامل معاینه بالینی، رادیوگرافی سه بعدی (CBCT) برای سنجش تراکم و حجم استخوان فک، و بررسی شرایط لثه است. در بیماران مبتلا به براکسیسم، شدت دندان‌قروچه باید مشخص شود. در صورت نیاز، از نایت‌گاردهای مخصوص یا ثبت الگوهای خواب برای بررسی دقیق‌تر دندان‌قروچه استفاده می‌شود.

۲. انتخاب نوع مناسب ایمپلنت و اجزای پروتزی:

در افراد مبتلا به براکسیسم، نوع ایمپلنت و اجزای متصل به آن باید به‌گونه‌ای انتخاب شوند که در برابر فشارهای شدید مقاوم باشند. ایمپلنت هایی با قطر و طول بیشتر کمک می‌کنند فشار بهتر توزیع شود. همچنین، استفاده از اباتمنت‌های مستحکم‌تر و روکش‌هایی که در برابر سایش و ضربه مقاوم‌ترند—مانند روکش‌های فلزی-سرامیکی یا کامپوزیتی—می‌تواند از شکست یا ترک‌خوردگی روکش جلوگیری کند.

۳. نصب ایمپلنت با رویکرد محافظه کارانه:

در این بیماران، معمولاً کاشت ایمپلنت به صورت دو مرحله‌ای انجام می‌شود. یعنی ابتدا پایه تیتانیومی درون استخوان فک قرار می‌گیرد و چند ماه زمان داده می شود تا فرایند جوش خوردن (Osseointegration) کامل شود. پس از آن، مرحله دوم شامل قرار دادن روکش نهایی خواهد بود. در این بیماران، معمولاً از انجام ایمپلنت فوری اجتناب می‌شود، زیرا جوش خوردن موفق نیاز به ثبات بیشتر دارد.

بیشتر بخوانید: ایمپلنت پایه کوتاه مخصوص افراد با شرایط خاص و تراکم کم استخوان فک

۴. تنظیم دقیق اکلوژن (تماس دندانی):

پس از نصب روکش نهایی، تنظیم تماس‌های دندانی بسیار اهمیت دارد. هدف این است که ایمپلنت تحت فشارهای نامتعادل قرار نگیرد. بنابراین، تماس‌های شدید و غیرضروری در هنگام بسته شدن فک یا حرکات جانبی حذف می‌شوند. به این ترتیب از ایجاد نیروی بیش‌ازحد روی ایمپلنت، به‌ویژه در طول شب، جلوگیری می‌شود

۵. استفاده از نایت‌گارد (محافظ شبانه):

پس از کامل شدن درمان، یکی از مهم‌ترین اقدامات برای محافظت از ایمپلنت در بیماران مبتلا به براکسیسم، استفاده از نایت‌گارد است. این وسیله که به‌صورت سفارشی توسط دندان‌پزشک ساخته می‌شود، از تماس مستقیم و فشارهای ناشی از دندان‌قروچه جلوگیری می‌کند. نایت‌گارد نه‌تنها از آسیب به ایمپلنت، بلکه از فرسایش دندان‌های طبیعی باقی‌مانده نیز محافظت می‌کند.

تعداد ایمپلنت دندان برای افراد مبتلا به براکسیسم

در بیماران مبتلا به براکسیسم، معمولاً توصیه می‌شود تعداد بیشتری ایمپلنت برای جایگزینی دندان‌های از دست‌رفته استفاده شود تا فشارهای حاصل از دندان‌قروچه به‌طور یکنواخت‌تری بین ایمپلنت‌ها توزیع شود. به‌عنوان مثال، اگر در شرایط عادی دو ایمپلنت کافی باشد، در فرد مبتلا به دندان‌قروچه ممکن است سه ایمپلنت برای همان ناحیه در نظر گرفته شود. این رویکرد باعث افزایش پایداری پروتز، کاهش خطر شکست ایمپلنت، و کاهش تنش‌های واردشده به هر واحد ایمپلنت می‌شود. همچنین در مواردی که ایمپلنت‌های متعددی برای ساخت پروتز کامل (مثلاً در فک بالا یا پایین) استفاده می‌شود، پخش متعادل نیروها اهمیت دوچندان می‌یابد.

میزان موفقیت ایمپلنت با دندان قروچه

مطالعات مختلف نشان داده‌اند که براکسیسم می‌تواند نرخ موفقیت ایمپلنت‌های دندانی را کاهش دهد، هرچند این کاهش در صورت رعایت مراقبت‌های لازم و انتخاب صحیح طرح درمان، قابل کنترل است. در یک مطالعه‌ی پنج‌ساله، میزان بقای ایمپلنت‌ها در بیماران مبتلا به دندان‌قروچه به‌طور تقریبی به شرح زیر گزارش شده است: در پایان سال اول، نرخ بقای ایمپلنت حدود ۹۰ درصد، در سال دوم ۸۷ درصد، در سال سوم ۸۵ درصد، در سال چهارم ۷۵ درصد و در پایان سال پنجم بین ۷۰ تا ۷۲ درصد بوده است..

همچنین بر اساس مطالعه‌ی دیگری که ۲۰۲۲ منتشر شده، براکسیسم به‌عنوان یک عامل خطر مهم برای شکست ایمپلنت و بروز عوارض مکانیکی و پروتزی شناخته شده است. در این مطالعه، نسبت بروز مشکلات در بیماران دارای براکسیسم بین ۲٫۴۵ تا ۳٫۶ برابر بیشتر از افراد بدون این اختلال گزارش شده است.

خطرات ایمپلنت برای افراد دارای براکسیسم

ایمپلنت‌های دندانی در بیماران مبتلا به دندان‌قروچه با چالش‌ها و خطرات بیشتری همراه هستند، چرا که فشارهای بیش از حد و مکرر ناشی از سایش یا فشردن دندان‌ها می‌توانند به ساختار ایمپلنت و اجزای پروتزی آن آسیب وارد کنند. یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها، جلوگیری از تکمیل موفق فرآیند جوش خوردن ایمپلنت با استخوان فک (Osseointegration) است؛ چرا که حرکات میکروسکوپی ناشی از فشردن مداوم دندان‌ها ممکن است مانع از تثبیت کامل ایمپلنت شوند.

بیشتر بخوانید: ایمپلنت برای افراد با پوکی استخوان

از جمله خطرات و عوارض رایج در این بیماران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شکستگی ایمپلنت: وارد آمدن فشارهای ناگهانی یا مداوم می‌تواند منجر به شکست کامل پایه ایمپلنت شود.
• شکست روکش سرامیکی یا پرسلن: پوشش‌های زیبایی ایمپلنت در برابر فشار زیاد آسیب‌پذیر بوده و احتمال ترک‌خوردگی یا لب‌پریدگی دارند.
• شکستگی یا شل شدن پیچ (Screw fracture or loosening): براکسیسم می‌تواند باعث باز شدن یا حتی شکستن پیچ‌های نگهدارنده‌ی ایمپلنت شود.
• فرسایش زودرس ایمپلنت: استفاده مداوم و فشاری بیش از حد می‌تواند موجب سایش یا کاهش طول عمر مفید اجزای ایمپلنت گردد.
• لق شدن ایمپلنت یا عدم ثبات طولانی‌مدت: در صورت عدم مدیریت صحیح دندان‌قروچه، احتمال لق شدن یا ناپایداری ایمپلنت در بلندمدت افزایش می‌یابد.
• نیاز به درمان های ترمیمی پرهزینه: در برخی موارد، برای اصلاح آسیب، نیاز به تعویض روکش، تعویض کامل ایمپلنت یا حتی انجام پیوند استخوان وجود دارد.

شرایط قرار دادن ایمپلنت در افراد مبتلا به براکسیسم

• داشتن تراکم کافی استخوان فک
• سلامت بافت لثه و عدم وجود بیماری فعال پریودنتال
• عدم وجود عفونت فعال در ناحیه دهان
• کنترل نسبی براکسیسم پیش از درمان
• تمایل و توانایی بیمار برای استفاده منظم از نایت‌گارد
• رعایت بهداشت دهان و دندان در سطح قابل قبول
• استفاده از طرح درمان دو مرحله‌ای ایمپلنت (در صورت نیاز)
• انتخاب صحیح نوع ایمپلنت و اجزای پروتزی مقاوم
• امکان تنظیم دقیق اکلوژن پس از پروتز
• همکاری بیمار در جلسات پیگیری و بررسی منظم ایمپلنت‌ها

علائم شکست ایمپلنت در بیماران مبتلا به دندان قروچه

شکست ایمپلنت در بیماران براکسری می‌تواند به‌صورت تدریجی یا ناگهانی رخ دهد و بسته به مرحله‌ی درمان (قبل یا بعد از پروتزگذاری)، علائم مختلفی داشته باشد. مهم‌ترین نشانه‌ها عبارت‌اند از:

• احساس لق شدن ایمپلنت یا روکش: یکی از شایع‌ترین نشانه‌ها، حس ناپایداری یا حرکت غیرطبیعی ایمپلنت در هنگام جویدن یا لمس آن است.
• درد مداوم یا ضرباندار: برخلاف درد طبیعی پس از جراحی، در صورت شکست ایمپلنت، بیمار ممکن است درد شدید، طولانی‌مدت یا ضربانداری در ناحیه ایمپلنت تجربه کند.
• التهاب یا تورم پایدار لثه اطراف ایمپلنت: وجود قرمزی، تورم یا ترشح چرک از اطراف ایمپلنت می‌تواند نشانه‌ی عفونت یا واکنش التهابی باشد.
• عقب‌نشینی لثه یا نمایان شدن رزوه‌های ایمپلنت: در صورت تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت به‌دلیل فشار زیاد، ممکن است بخشی از پایه فلزی ایمپلنت نمایان شود.
• ایجاد صدای غیرعادی هنگام جویدن: گاهی بیماران صدایی شبیه کلیک یا شکستگی در محل ایمپلنت احساس می‌کنند، که می‌تواند نشانه‌ی شکست پیچ، لق شدن اجزا یا ترک خوردن روکش باشد.
• احساس فشار یا ناراحتی در مفصل فک (TMJ): به‌ویژه در بیماران دارای براکسیسم شدید، فشارهای ناصحیح ممکن است باعث بروز درد یا ناراحتی مفصل فکی-گیجگاهی شود.
• ساییدگی یا لب‌پریدگی زودهنگام روکش ایمپلنت: در بیماران براکسری، شکست روکش ایمپلنت می‌تواند یکی از اولین علائم باشد که نشان‌دهنده فشار بیش‌ازحد است.

بیشتر بخوانید: ایمپلنت کامل فک پایین + هزینه

پرسش های متداول

۱. آیا افرادی که دندان قروچه دارند می توانند ایمپلنت انجام دهند؟

بله، افراد مبتلا به دندان‌قروچه اغلب می‌توانند ایمپلنت دندانی دریافت کنند. با این حال، بررسی دقیق، مشاوره با دندان‌پزشک متخصص و مدیریت فعال براکسیسم برای دستیابی به نتایج موفق بسیار ضروری است.

۲. دندان قروچه چه تأثیری بر ایمپلنت دندانی دارد؟

دندان‌قروچه با وارد کردن نیروهای بیش‌ازحد، ممکن است باعث بروز عوارضی مانند بارگذاری بیش‌ازحد ایمپلنت (overloading)، سایش پروتز و تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت شود. برای کاهش این خطرات، برنامه‌ریزی دقیق درمان و کنترل شرایط بیمار اهمیت زیادی دارد.

۳. خطرات احتمالی دندان قروچه برای ایمپلنت های دندانی چیست؟

خطرات احتمالی شامل بارگذاری بیش‌ازحد ایمپلنت، فرسایش اجزای پروتزی و تحلیل استخوان هستند؛ که همگی می‌توانند بر ثبات و ماندگاری ایمپلنت تأثیر منفی بگذارند.

۴. آیا نایت گارد یا اسپلینت ها می توانند از ایمپلنت در برابر دندان قروچه محافظت کنند؟

بله، نایت‌گارد یا اسپلینت‌های دهانی می‌توانند با ایجاد مانعی بین دندان‌های بالا و پایین، نیروهای ناشی از دندان‌قروچه را کاهش دهند و از آسیب به ایمپلنت‌ها جلوگیری کنند.

۵. آیا تحلیل اکلوژن (بررسی تماس های دندانی) برای این بیماران لازم است؟

بله، تحلیل اکلوژن برای افراد مبتلا به براکسیسم که قصد دریافت ایمپلنت دارند ضروری است. این بررسی به شناسایی عدم تعادل‌های بایت کمک می‌کند که ممکن است به دندان‌قروچه دامن بزنند.

۶. دندان پزشکان چگونه میتوانند خطرات براکسیسم را برای ایمپلنت کاهش دهند؟

با برنامه‌ریزی دقیق درمان، استفاده از تکنیک‌های تقویتی مانند پیوند استخوان و بهره‌گیری از مواد پیشرفته پروتزی می‌توانند ریسک شکست ایمپلنت را کاهش دهند. همچنین، پیگیری‌های منظم و نگهداری دقیق ضروری هستند.

۷. بارگذاری بیش ازحد ایمپلنت چیست و چه ارتباطی با براکسیسم دارد؟

بارگذاری بیش‌ازحد زمانی رخ می‌دهد که ایمپلنت تحت فشارهای بیش‌ازحد قرار گیرد و دچار آسیب یا شکست شود. در بیماران مبتلا به دندان‌قروچه، فشارهای مداوم و شدید ناشی از سایش دندان‌ها می‌تواند این وضعیت را تشدید کند.

۸. آیا امکان تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت به‌دلیل براکسیسم وجود دارد؟

بله، فشارهای مکرر ناشی از دندان‌قروچه می‌توانند به‌مرور باعث تحلیل استخوان فک اطراف ایمپلنت شوند که این موضوع، پایداری ایمپلنت را تهدید می‌کند.

۹. آیا تکنیک های تقویتی خاصی برای ایمپلنت در بیماران مبتلا به براکسیسم وجود دارد؟

بله، این تکنیک‌ها می‌تواند شامل پیوند استخوان برای تقویت فک، استفاده راهبردی از ایمپلنت‌های کوتاه‌تر و بهره‌گیری از مواد مقاوم مانند زیرکونیا برای پروتز باشد.

۱۰. افراد دارای ایمپلنت و دندان قروچه هر چند وقت یک بار باید برای بررسی مراجعه کنند؟

این افراد باید طبق نظر دندان‌پزشک به‌صورت منظم برای بررسی‌های دوره‌ای مراجعه کنند. فواصل مراجعه بر اساس شرایط فردی، وضعیت ایمپلنت و سلامت کلی دهان و دندان تعیین می‌شود.

دکتر شقایق پرویزی

کلینیک دندانپزشکی آمیتیس با مدیریت دکتر محمد پارسا و بیش از 15 سال فعالیت تخصصی در زمینه درمان‌های زیبایی، ترمیمی و ایمپلنت، یکی از کلینیک های دندانپزشکی معتبر با تجهیزات مدرن و تیم مجرب در تهران است. این مرکز تاکنون بیش از ۱۰ هزار خدمت موفق به بیماران ارائه کرده، همچنین دندانپزشکی آمیتیس علاوه بر درمان بیماران داخلی به درمان بیماران بین المللی و خارج از کشور نیز پرداخته است.

تحلیل لثه بعد از ایمپلنت دندان

علائم حساسیت به ایمپلنت

نظر شما در مورد این مطلب چیه؟

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ