عمل لاپاراسکوپی چیست؟

اگر بخواهیم یک توضیح جامع در مورد عمل لاپاراسکوپی ارائه دهیم می توان گفت، که این روش یک روش جراحی نوین و کم تحاجمی است. به طور خاص عمل لاپاراسکوپی زنان نیز از این قائده مستثنی نیست. در توضیح این مطلب باید گفت که پزشک به واسطه وسایلی ظریف یک دوربین کوچک را وارد شکم می نماید. با کمک این دوربین جراح می تواند داخل شکم و لگن را با دقت بالا ببیند. در این روش چند سوراخ در شکم ایجاد میشود. به واسطه این سوراخها پزشک ابزار جراحی را وارد بدن کرده و روند عمل را آغاز می کند. در این مقاله به توضیح جامع در مورد عمل لاپاراسکوپی در زنان خواهیم پرداخت.دکتر زهرا سبک‌رو، متخصص لاپاراسکوپی زنان در کرج

فهرست مطالب

• • آمادگی برای قبل از عمل لاپاراسکوپی
  • روند انجام عمل لاپاراسکوپی
  • دوره نقاهت عمل لاپاراسکوپی در زنان
  • عوارض احتمالی و راه‌های پیشگیری
  • نتیجه‌گیری
  • پرسش‌های متداول (FAQ)
  • منابع

آمادگی برای قبل از عمل لاپاراسکوپی

یکی از نکات مهم در انجام هر نوع عمل جراحی آمادگی قبل از عمل است. عمل لاپاراسکوپی در زنان نیز از این قائده مستثنی نیست. این آماده سازی شامل آمادگی فیزیکی و روانی می شود. باید بدانید که اطلاع از نکات مهم و کلیدی می تواند درصد انجام یک عمل موفقیت آمیز را بالا ببرد و ریسک مشکلات را کاهش دهد.

نخستین گام، جلسه مشاوره با پزشک متخصص است.

در جلسه مشاوره با پزشک شما می بایست پزشک را از سوابق پزشکی خود مطلع سازید. توجه داشته باشید که با دقت و حوصله به سوالات پزشک پاسخ دهید. پزشک مواردی از قبیل مصرف دارو های قبل، داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید و حساسیت به داروها همچنین سوابق جراحی را از شما خواهد پرسید. علاوه بر این پزشک به احتمال زیاد یک سلسله آزمایشات مانند آزمایش خون، نوار قلب و تصویر برداری برای شما تجویز خواهد کرد.از موارد بسیار مهم که باید به آن توجه داشته باشید رژیم غذایی و دارویی است. به دلیل خطر استفراغ و برگشت محتویات معده به ریه ها حتما باید چند ساعت قبل از عمل ناشتا باشید. داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپرین، یا دارو های ضد التهاب که خصوصیات خاص دارند باید چند روز قبل از عمل قطع شوند. توجه داشته باشید که هیچ دارویی را خارج است دستور پزشک قطع یا تغییر ندهید. در این شرایط پزشک ممکن است با تشخیص خون داروهایی را جایگزین داروهای قدیمی کند. همچنین ممکن است پزشک زمانبندی های جدیدی را برای مصرف دارو برای شما در نظر بگیرد.یکی دیگر از نکات حائز اهمیت آمادگی روانی است. قطعا استرس قبل از عمل جراحی امری طبیعی است، گفتگو با پزشک و روشن شدن مسیر راه می تواند آرامش ایجاد کند.

آمادگی فیزیکی قبل از عمل

به منظور جلوگیری از عفونت بیمار حتما باید شب قبل از عمل استحمام کند. لباس راحت و سبک یکی دیگر از فاکتورهای مهم برای روز عمل است. بیمار حتما باید مدارک پزشکی و فهرست دارو ها را همراه داشته باشد. موارد خاص مانند استفاده بیمار از لنز تماسی، پروتز و دندان مصنوعی را حتما به اطلاع کادر جراحی برسانید.بهتر است چند رو قبل از عمل با شخصی که با او احساس راحتی دارید برای روز عمل هماهنگ کنید. این شخص باید برای روز عمل به عنوان همراه در کنار شما باشد. توجه داشته باشید برای این کار حتما شخص مناسب را انتخاب کنید تا بتوانید روز عمل روی کمک های او حساب کنید.در نهایت، آمادگی پیش از عمل لاپاراسکوپی فقط به مسائل جسمی محدود نمی‌شود. آگاهی، برنامه‌ریزی و همراهی نزدیک با تیم پزشکی باعث می‌شود بیمار با اطمینان بیشتری وارد فرآیند جراحی شود و احتمال موفقیت عمل و بهبودی سریع‌تر افزایش یابد.

روند انجام عمل لاپاراسکوپی

لاپاراسکوپی یک جراحی دقیق است که مرحله‌به‌مرحله توسط تیم جراحی، بیهوشی و پرستاری انجام می‌شود. در این بخش، روند عمل را به زبان ساده توضیح می‌دهیم تا بیمار بداند در اتاق عمل چه مراحلی طی خواهد شد.

ورود به اتاق عمل و آماده‌سازی اولیه

کنترل پرونده پزشکی شما پس از ورود به اتاق عمل توسط تیم بیهوشی و پرستاران انجام خواهد شد. سپس یک خط وریدی برای تزریق دارو های مورد نیاز وصل می شود. ممکن است نیاز به خالی ماندن مثالنه وجود داشته باش، در این صورت تیم جراحی از سوند استفاده می کنند. در این مرحله میتوانید سولات نهایی را از تیم جراحی بپرسید.

بیهوشی

به طور کلی جراحی لاپاراسکوپی با بی هوشی عمومی انجام می شود. دلیل این امر نیز استفاده از گاز برای دسترسی به اندامهاست، بی هوشی باعث می شود بیمار در حین عمل حس ناراحتی را تجربه نکند. همچنین در حین عمل ضربان قلب و تنفس بیمار به جهت حفظ ایمنی وی با دقت توسط تیم پزشکی کنترل می شود.

ایجاد دسترسی به شکم

پس از بی هوشی جراح یک برش کوچک در نزدیک ناف ایجاد می کند، سپس گاز دی اکسید کربن وارد شکم می شود. این امر به دلیل دسترسیبه اندم ها ضروری است. سپس پزشک یک دوربین را وارد بدن می کند تا بتوانید تصاویر داخل بدن را روی مانیتور مشاهده کند.

بررسی و تشخیص

دوربین تمام اندام‌های لگنی و شکمی را نشان می‌دهد. جراح رحم، تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی و سایر بخش‌ها را بررسی می‌کند. اگر فقط هدف تشخیص باشد، ممکن است نمونه کوچکی از بافت برداشته شود و برای آزمایش ارسال گردد. این مرحله کوتاه است اما اهمیت زیادی در کشف مشکل دارد.

مراحل درمانی

به طور کلی جراحی لاپاراسکوپی دو بخش تشخیص و درمان را شامل میشود. اپر پزشک در حین عمل نیاز به جراحی درمانی تشخیص دهد، برشهای کوچک دیگری را در شکم ایجاد می کند. در این مرحله ابزارهای جراحی وارد بدن شده و پزشک اقدام به عمل درمانی خواهد کرد.

خاتمه عمل

پس از پایان جراحی، ابزارها از شکم خارج می شوند. گاز تخلیه شده و برش ها به وسیله بخیه بسته میشوند. بیمار توسط کادر درمان به اتاق ریکاوری منتقل شده و به هوش می آید. توجه داشته باشید که زمان عمل بسته به تشخیصی بودن یا درمانی بودن آن متفاوت است. یک عمل تشخیصی حدود یک ساعت و جراحی های پیچیده ممکن است چند ساعت زمان ببرد.

بعد از خروج از اتاق عمل

در اتاق ریکاوری، پرستاران فشار خون، تنفس و درد شما را بررسی می‌کنند. ممکن است در محل برش کمی درد داشته باشید یا در شانه احساس ناراحتی کنید. این درد به دلیل باقی‌ماندن گاز در بدن است و معمولاً طی چند روز از بین می‌رود. تیم پزشکی دستورهای لازم برای مراقبت از زخم و مصرف داروها را ارائه می‌دهد.

دوره نقاهت عمل لاپاراسکوپی در زنان

پس از پایان عمل لاپاراسکوپی دوره نقاهت آغاز می شود. کیفیت مراقبت پس از عمل یکی از قسمتهای مهم روند درمان است. به طور کلی لاپاراسکوپی دوران نقاهت کوتاه تری نسبت به جراحی باز دارد، اما همچنان توصیه های پزشکی باید با دقت توسط بیمار رعایت شود. در هر شخص مدت زمان نقاهت متفاوت است. اکثر افراد پس از چند روز به شرایط معمولی با می گردند. البته باید توجه داشت که برخی از جراحی های پیچیده مانند هیسترکتومی نیازمند دوره طولانی تری برای بهبود کامل هستند.

کارهایی که باید انجام شود

استراحت کافی

یکی از نکات مهم بعد از عمل استراحت متعادل و مناسب است. روزهای اول حتما از انجام کارهای سنگین خودداری کنید. اما استراحت مطلق نیز ایده مناسبی نیست، راه رفتن آرام از لخته شدت خون در پاها جلوگیری می کند.

مراقبت از زخم‌ها

زخم ها هز چند کوچک هستند اما توجه به پانسمان و تعویض آنها طبق دستور جراح مهم است. در صورت احساس قرمزی شدید ترشح عفونی یا خونریزی حتما با پزشک تماس بگیرید.

تغذیه مناسب

برای شروع از مایعات یبک استفاده کنید، بعد از مدتی می توان از غذاهای نرم و سبک استفاده کرد. یوبوست در این دوره می تواند مشکل ساز باشد، بنابراین نوشیدن آب کافی و خوردن سبزیجات را فراموش نکنید.

پیگیری پزشکی

نکته مهم کنترل مرتب و به موقع توسط پزشک است، این امر می تواند از بروز مشکل جلوگیری کرده و روند بهبود را مطمئن تر سازد.

کارهایی که نباید پس از عمل لاپاراسکوپی در زنان انجام شود

بلند کردن اجسام سنگین

تا زمان بهبود کامل (چند هفته) از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. بلند کردن اجسام سنگین می تواند به بخیه ها فشار وارد کرده و با باز شدن زخمها ایجاد مشکل و خونریزی کند.

فعالیت ورزشی شدید

اگر قبل از عمل عادت به انجام ورزش های سنگین داشتید، باید توجه کنید که تا زمان اجازه پزشک اجازه از سر گیری آنرا نخواهید داشت.

رابطه جنسی زودهنگام

معمولاً توصیه می‌شود تا زمانی که پزشک اجازه نداده از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید، زیرا این موضوع می‌تواند خطر عفونت یا خونریزی را افزایش دهد.

مصرف خودسرانه دارو

هیچ دارویی را بدون اجازه پزشک مصرف نکنید. این کار می تواند عواقب جدی برای شما داشته باشد. حتی مصرف داروهای گیاهی نیز بدون اجازه پزشک ممنوع هستند.

نشانه‌های هشدار پس از عمل لاپاراسکوپی در زنان

در طول نقاهت عمل عمل لاپاراسکوپی در زنان، اگر با تب بالا، درد شدید شکم، خونریزی غیرعادی، تنگی نفس یا هر علامت غیرمعمول دیگر مواجه شدید، باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید. این نشانه‌ها می‌توانند علامت عوارضی باشند که نیاز به مداخله فوری دارند.

عوارض احتمالی، راه‌های پیشگیری

عوارض شایع و زودرس

این عوارض معمولا با گذشت زمان و طی دوره کوتاه رفع میشود. عوارضی مانند در در محل برش، احساس نفخ و درد شانه در این دوره طبیعی است. دردها به وسیله مسکن های معمولی التیام پیدا می کنند. برخی مواقع ممکن است عفونتهای خفیف رخ دهد. در این زمان پزشک اقدام به تجویز آنتی بیوتیک می کند.

عوارض کمتر شایع اما جدی

آسیب به ارگان‌های داخلی مانند روده، مثانه یا عروق بزرگ از عوارض جدی اما نادر است که باید سریع شناخته و مدیریت شود. واکنش به بیهوشی، لخته شدن خون در رگ‌های عمقی و آمبولی ریه نیز از عوارض بالقوه‌اند که برنامه‌ریزی پیش از عمل و مراقبت‌های بعدی می‌تواند ریسک آن‌ها را کاهش دهد. تشخیص به‌موقع هرگونه تغییر در وضعیت بیمار اهمیت بالایی دارد.

راه‌های پیشگیری

یکی از مهم ترین عوامل پیشگیری عوارض انتخاب یک جراح حرفه ای و با سابقه است. یک پزشک جراه چیره دست با رعایت نکات حرفه ای از قبیل تجویز آنتی بویتیک های پیشگیرانه و رعیت پروتکل های می تواند عوارض را تا حد زیادی کاهش دهد. همچنین تجربه پزشک در جراحی می تواند از عوارضی مانند بروز لخته و پیشگیری از ترومبوز و آمبولی جلوگیری کند.

نکات عملی برای بهبود ایمنی

همانطور که قبلا گفته شد پیگیری منظم میتواند از عوارض ناخواسته جلوگیری کند. رصد بیمار و علائم آن توسط پزشک یک فاکتور حیاتی در یک جراحی موفق به شمار می آید.توجه داشته باشید که سبک زندگی بیمار نیز از دیگر فاکتورهای بهبودی سریع است. ترک سیگار، کاهش وزن در افرا مبتلا به چاقی پرهیز از مصرف الکل بسیار مهم است.

نتیجه‌گیری

لاپاراسکوپی به عنوان یک روش کم‌تهاجمی در زنان مزایای قابل‌توجهی مانند کاهش درد، ترمیم سریع‌تر و زخم‌های کوچک‌تر دارد، اما تضمین ایمنی آن مستلزم همکاری دقیق بیمار و تیم پزشکی است. شناخت دقیق خطرات، انجام اقدامات پیشگیرانه قبل، حین و بعد از عمل، و پیگیری منظم پس از ترخیص، می‌تواند احتمال بروز عوارض را به حداقل برساند. بیمار باید دربارهٔ نشانه‌های هشدار مانند تب بالا، درد شدید، خونریزی غیرعادی، تورم پا یا تنگی نفس آگاه باشد و در صورت بروز هر کدام بلافاصله به پزشک مراجعه کند. در نهایت تصمیم آگاهانه و برنامه‌ریزی منظم ساده‌ترین راه برای رسیدن به نتایج بهتر و تجربهٔ یک دورهٔ نقاهت ایمن است. اگر پروندهای پزشکی و سوابق شما اینطور تشخیص داده اند که شما نیازمند این عمل هستید باید گفت که انتخاب های مناسبی در اختیار خواهید داشت.

لیست منابع

1. Safety considerations in laparoscopic surgery: A narrative review
   Madhok B. et al., 2022 — بررسی نکات ایمنی پیش، حین و پس از جراحی لاپاراسکوپی. PMC
   لینک: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8788169/

2. Prevention and Treatment of Intraoperative Complications in Laparoscopic Gynecological Surgery
   M. Giorgi et al., 2025 — توضیح درباره خطرات حین عمل و راه‌های پیشگیری. PMC
   لینک: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12006249/

3. Recent advances in benign gynecological laparoscopy
   L. Levy et al., 2021 — بررسی پیشرفت‌ها در لاپاراسکوپی برای بیماری‌های خوش‌خیم بانوان. PMC
   لینک: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8361750/

4. Laparoscopic complications and their prevention
   European Academy of Gynaecological Surgery (مقاله PDF) — شامل توصیه‌ها برای کاهش عوارض احتمالی جراحی لاپاراسکوپی. eshre.eu
   لینک: https://www.eshre.eu/-/media/sitecore-files/SIGs/Surgery/Endoscopy/Feb-2010/Tanos.pdf

5. Laparoscopy (ACOG FAQ)
   American College of Obstetricians and Gynecologists — توضیح عمومی درباره لاپاراسکوپی، کاربردها، خطرات و مزایا. ACOG
   لینک: https://www.acog.org/womens-health/faqs/laparoscopy