تعریف درد مزمن لگن

درد مزمن لگن به دردی گفته می شود که در ناحیه لگن (زیر ناف) رخ می دهد و حداقل شش ماه طول می کشد. ممکن است با دوره های قاعدگی مرتبط باشد یا نباشد. در حالی که درد مزمن لگن می تواند یک علامت ناشی از یک یا چند وضعیت مختلف باشد، در بسیاری از موارد، این یک وضعیت مزمن است که مربوط به نحوه پردازش سیگنال های درد توسط سیستم عصبی مرکزی است (اغلب “درد متمرکز” نامیده می شود). هنگامی که اتفاق می افتد، سیستم عصبی بیش از حد به محرک های مختلف واکنش نشان می دهد و فرد درد بیشتری را نسبت به آنچه که به طور معمول انتظار می رود، تجربه می کند.

علل درد مزمن لگن

انواع بیماری های زنان، دستگاه گوارش، اورولوژی، اسکلتی عضلانی و کل بدن می توانند باعث درد مزمن لگن شوند.

بیماری های زنان: تصور می شود که درد مزمن لگن در حدود 20 درصد از زنان دلایل زنانه (منشأ آن در دستگاه تناسلی زنان) دارد.

برخی از علل درد لگن زنان عبارتند از:

اندومتریوز — بافتی که داخل رحم را پوشانده است آندومتر نامیده می شود. اندومتریوز وضعیتی است که در آن بافت شبیه آندومتر در خارج از رحم نیز وجود دارد. برخی از افراد مبتلا به اندومتریوز هیچ علامتی ندارند، در حالی که برخی دیگر ناراحتی و درد مشخصی را تجربه می کنند و ممکن است در باروری مشکل داشته باشند.

فیبروم رحم — فیبروم که لیومیوم نیز نامیده می شود، رشد در رحم است. سرطانی نیستند. در حالی که اکثر افراد مبتلا به فیبروم بدون علامت هستند، تقریبا 25 درصد از افراد مبتلا به فیبروم علائمی مانند درد لگن، پریودهای سنگین یا مشکلات باروری را تجربه می کنند.

آدنومیوز — این وضعیتی است که در آن بافت آندومتر مانند (بافتی که به طور معمول داخل رحم را می پوشاند) در داخل دیواره های رحم رشد می کند. در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به آدنومیوز هیچ علامتی را تجربه نمی کنند، گاهی اوقات باعث بزرگ شدن رحم و قاعدگی های سنگین و دردناک می شود. آدنومیوز اغلب در افرادی رخ می دهد که آندومتریوز یا فیبروم رحم نیز دارند.

بیماری التهابی لگن — بیماری التهابی لگن (PID) یک عفونت حاد در اندام های تناسلی زنان (رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ) است که معمولاً توسط یک عفونت مقاربتی ایجاد می شود. گاهی اوقات، به دلیل نوع دیگری از عفونت (سل) ایجاد می شود، پس از قرار دادن IUD اتفاق می افتد، یا از عفونت شکمی دیگر مانند آپاندیس یا دیورتیکولیت پاره شده گسترش می یابد.

حدود یک سوم افراد مبتلا به PID دچار بافت اسکار می شوند که می تواند منجر به درد مزمن لگن و/یا ناباروری شود. دلایل این امر به وضوح مشخص نیست، اما احتمالاً به دلیل تغییر پاسخ های سیستم عصبی مرکزی به اطلاعات حسی طبیعی از رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ است. این بدان معنا نیست که فرد عفونت مداوم دارد.

بیماری چسبندگی لگن — چسبندگی ها بافت اسکار هستند که باعث می شوند ارگان ها یا ساختارهای داخلی مانند تخمدان ها و لوله های فالوپ به یکدیگر بچسبند. اینکه آیا چسبندگی باعث درد لگن می شود یا خیر بسیار بحث برانگیز است و کارشناسان پزشکی موافق نیستند. با این حال، اکثر شواهد نشان می دهد که جراحی برای بیماری چسبندگی لگن ،یک درمان قابل اعتماد یا طولانی مدت برای درد لگن در اکثر شرایط نیست. یک استثنا در مورد چسبندگی های شدید ناشی از اندومتریوز نفوذی عمیق است که یک عضو را به دیگری متصل می کند (مانند تخمدان به روده بزرگ). جراحی ممکن است برای درمان این نوع چسبندگی ها و دردها به خوبی عمل کند.

علل دیگر — علل غیر زنانه درد مزمن لگن ممکن است مربوط به سیستم گوارشی، سیستم ادراری یا تحریک در عضلات و اعصاب لگن باشد:

سندرم روده تحریک پذیر : سندرم روده تحریک پذیر یک بیماری گوارشی است که با درد مزمن شکم و تغییر عادات روده (مانند مدفوع شل، اجابت مزاج مکرر با شروع درد، و تسکین درد با اجابت مزاج) در غیاب هر گونه علت قابل شناسایی مشخص می شود.

سندرم درد مثانه و سیستیت بینابینی : سندرم درد مثانه و سیستیت بینابینی (BPS/IC) اصطلاحاتی هستند که به درد مزمن مثانه داده می شوند که ناشی از عفونت نیست. علائم معمولاً شامل درد یا ناراحتی مثانه است که اغلب با پر شدن مثانه بدتر می شود.و همچنین نیاز به تکرر ادرار؛ و احساس نیاز فوری به دفع ادرار(فوریت)، که می تواند حتی بلافاصله پس از ادرارکردن، رخ دهد.

درد کف لگن — علائم اختلال عملکرد کف لگن ممکن است شامل درد لگن، درد همراه با ادرار، مشکل در ادرار کردن (مانند فوریت ادرار، تکرر ادرار یا احساس تخلیه ناقص)، یبوست و/یا درد همراه با مقاربت باشد. اختلال عملکرد کف لگن را می توان با معاینه عضلات کف لگن (عضلات حمایت کننده از اندام های لگنی و باسن) توسط پزشک، از طریق واژن و/یا رکتوم تشخیص داد. ماهیچه هایی که سفت، حساس یا نوار مانند حس شده و باعث درد می شوند موید آن هستند که اختلال عملکرد کف لگن می تواند در ایجاد درد لگن سهیم باشد.

درد میوفاشیال شکم (نقاط ماشه ای) : درد می تواند از عضلات دیواره شکم به دلیل درد میوفاشیال منشاء بگیرد. این مشکل معمولاً دارای نواحی کوچک و موضعی از حساسیت غیرطبیعی درعضلات شکم است که به آنها نقاط ماشه ای می گویند. درد میوفاشیال شکم توسط پزشک معاینه کننده عضلات شکم برای نقاط ماشه ای تشخیص داده می شود. سفت کردن این عضلات در حین معاینه باعث افزایش درد و کمک به تشخیص می شود.

فیبرومیالژیا — فیبرومیالژیا از گروهی از اختلالات درد مزمن است که با درد عضلانی گسترده (یا “میالژیا”) و حساسیت مشخص می شود. فیبرومیالژیا خود ممکن است باعث افزایش حساسیت به درد در ناحیه لگن شود. با این حال، در افرادی که سیستم عصبی مرکزی آنها به طور طبیعی کار نمی کند، این امراحتمالاً در ایجاد درد مزمن لگن و درد مرتبط با فیبرومیالژیا سهیم است. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا همچنین ممکن است خستگی، اختلالات خواب، مشکلات حافظه و اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب را تجربه کنند.

آزار جسمی، جنسی یا روانی : به نظر می رسد افراد مبتلا به درد مزمن به طور کلی بروز بیشتری از تجربیات آسیب زای قبلی، مانند جراحی در سنین پایین، بی ثباتی خانوادگی در دوران کودکی، یا سوء استفاده فیزیکی یا جنسی داشته باشند. به نظر می رسد همین امر در مورد افرادی که درد مزمن لگن را تجربه می کنند صادق باشد. اگر تا به حال توسط شخصی آسیب دیده اید (یا در حال حاضر در حال آسیب دیدن هستید) یا اگر در خانه یا رابطه خود احساس ناامنی می کنید، از گفتن به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود نترسید. آنها می توانند به شما کمک کنند.

تشخیص علت درد مزمن لگن

از آنجایی که تعدادی از شرایط مختلف می توانند باعث درد مزمن لگن شوند، ممکن است بیش از یک بیماری وجود داشته باشد که باعث درد شود. با این حال، گاهی اوقات تشخیص علت خاص برای پزشکان نیز دشوار است.

تاریخچه و معاینه فیزیکی:

ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما در مورد سابقه شما (از جمله مشکلات سلامتی گذشته و هر علامتی که دارید) با شما صحبت می کند و شکم، کمر، باسن و لگن شما را معاینه می کند. معاینه شامل معاینه داخلی لگن نیز هست.

پزشک شما ممکن است آزمایش هایی درخواست کند، اما این به تاریخچه و یافته های معاینه شما بستگی دارد. آزمایشاتی که گاهی اوقات مفید هستند شامل شمارش گلبول های سفید، آزمایش ادرار، آزمایش عفونت های مقاربتی و آزمایش بارداری است.

سونوگرافی لگن :

سونوگرافی لگن می تواند به پزشک شما کمک کند تا به دنبال علل خاصی از درد لگن، از جمله کیست تخمدان (گاهی اوقات ناشی از اندومتریوز تخمدان) و فیبروم رحم باشد. اندومتریوز گاهی اوقات می تواند در سونوگرافی تشخیص داده شود، اما نه همیشه. با این حال، سونوگرافی در تشخیص سندرم روده تحریک پذیر، دیورتیکولیت یا سندرم درد مثانه مفید نیست.

لاپاراسکوپی :

یک روش جراحی به نام لاپاراسکوپی ممکن است در تشخیص برخی از علل درد مزمن لگن مانند اندومتریوز و بیماری التهابی مزمن لگن مفید باشد. لاپاراسکوپی روشی است که اغلب به صورت جراحی سرپایی و تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. این به جراح اجازه می دهد تا داخل شکم شما را ببیند و اندومتریوز یا چسبندگی لگن را ارزیابی کند.

اگر لاپاراسکوپی غیر طبیعی باشد (به عنوان مثال، مناطقی از اندومتریوز یا بافت غیر طبیعی را نشان می دهد)، این مناطق باید بیوپسی شوند و در طول عمل برداشته شوند. اگر در طول لاپاراسکوپی هیچ مشکلی پیدا نشد، این بدان معنا نیست که درد شما واقعی نیست. فقط به این معنی است که اندومتریوز و چسبندگی دلیل آن نیست.

لاپاراسکوپی باید توسط یک جراح زنان انجام شود که واجد شرایط تشخیص صحیح و برداشتن اندومتریوز با جراحی باشد.

تست نوار مثانه:

تست نوار مثانه یا یورودینامیک (Urodynamic Study) می‌تواند در تشخیص علت درد مزمن لگن کمک‌کننده باشد. این تست عملکرد مثانه و مجاری ادراری را بررسی می‌کند و می‌تواند اختلالاتی مانند مثانه بیش‌فعال، اختلالات اسفنکتر ادراری، یا ناهماهنگی در عملکرد مثانه و عضلات کف لگن را که ممکن است منجر به درد لگن شوند، شناسایی کند. با این حال، باید توجه داشت که این تست تنها یکی از ابزارهای تشخیصی است و پزشک با توجه به شرح حال کامل و معاینات دیگر، علت اصلی درد را پیدا می‌کند.

جهت دریافت نوبت تست نوار مثانه در تهران از دکتر نسیم شکوهی لطفا کلیک کنید.

راهکارهای مقابله با درد مزمن لگن

برخی افراد متوجه می شوند که مشاوره به آنها کمک می کند تا درد لگن خود را مدیریت کنند. چندین نوع حمایت روانی اجتماعی وجود دارد:

Therapy: روان درمانی شامل ملاقات با روانشناس، روانپزشک یا مددکار اجتماعی برای بحث در مورد پاسخ های عاطفی به زندگی با درد مزمن، موفقیت ها یا شکست های درمانی و/یا روابط شخصی است. شکل خاصی از روان درمانی به نام درمان شناختی رفتاری (CBT) در بسیاری از افراد مبتلا به درد مزمن مفید است. روان درمانی می تواند با یک درمانگر به صورت فردی یا به عنوان بخشی از یک گروه انجام شود.

آموزش ذهن آگاهی : تمرینات ذهن آگاهی، مانند مدیتیشن، ممکن است به مدیریت علائم درد و کاهش استرس کمک کند، که حتی در غیاب منبع شناخته شده ی درد، به عنوان محرک قوی احساس درد شناخته می شود.

گروه های حمایتی : گروه های حمایتی محلی یا آنلاین که با درد مزمن سروکار دارند نیز ممکن است مفید باشند، مانند انجمن درد مزمن آمریکا. منابع دیگر شامل برنامه های آنلاین یا برنامه های تلفنی است.

تکنیک های آرامش : تکنیک های آرامش می توانند تنش های اسکلتی عضلانی را کاهش دهند و شامل مدیتیشن، آرامش پیشرونده عضلانی، خود هیپنوتیزم یا بیوفیدبک میباشند.

فعالیت بدنی : انجام فعالیت بدنی منظم نیز می تواند به درد کمک کند و مزایای سلامتی بسیاری نیز دارد. سعی کنید فعالیت هایی را که از آنها لذت می برید و درد شما را بدتر نمی کنند پیدا کنید ، مانند پیاده روی، و پس از احساس آمادگی سطح فعالیت خود را افزایش دهید.

درمان درد مزمن لگن

درد مزمن لگن چندین درمان ممکن دارد. اینها اغلب به صورت ترکیبی استفاده می شوند.

تسکین درد — در ابتدا، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است پیشنهاد کند که سعی کنید درد خود را با داروهایی مانند:

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن
• استامینوفن تسکین دهید

• برای برخی افراد، شل کننده عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین ممکن است مفید باشد

به طور کلی، اکثر پزشکان سعی می کنند از مصرف اوپیوئید (داروهای مشتق شده از مورفین) در درمان درد مزمن اجتناب کنند یا آن را محدود کنند. مشخص شده است که این داروها در دراز مدت فواید محدودی دارند و با خطر بدتر شدن درد مزمن، سوء استفاده یا اعتیاد همراه هستند.

رسیدگی به منشا درد در صورت امکان : علاوه بر تسکین درد ، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما همچنین سعی می کند هر شرایطی را که باعث درد شما می شود درمان کند. اگر هیچ دلیلی برای درد شما یافت نشد، گزینه دیگر درمان – سیستم پاسخ به درد – است.

• درمان علت اصلی :اگر علت احتمالی علائم شما (مانند اندومتریوز) شناسایی شده باشد، شما و پزشکتان برنامه ای برای درمان خواهید داشت. در حالی که ایده آل آن است که بتوانید علت اصلی درد مزمن لگن را تشخیص داده و درمان کنید، این همیشه امکان پذیر نیست زیرا همیشه علت واضحی برای درد پیدا نمی شود.

• درمان پاسخ به درد – رویکرد دیگر شامل هدایت درمان در مسیرهای سیستم عصبی مسئول پردازش درد به عنوان پاسخی به محرک ها است. هدف این است که این مسیرها را تغییر دهیم تا مغز دیگر درد را درک نکند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (ذکر شده در بالا)، داروهای ضد افسردگی (یعنی نورتریپتیلین، دولوکستین) و داروهای ضد تشنج (یعنی پره گابالین، گاباپنتین، توپیرامات) اغلب برای این کار استفاده می شوند.

فیزیوتراپی — فیزیوتراپی کف لگن (PT) اغلب برای افراد مبتلا به درد میوفاشیال شکمی یا درد کف لگن مفید است. این نوع PT با هدف آزاد کردن سفتی و درد در این عضلات انجام می شود و از طریق تکنیک های مختلف انجام می شود. رایج ترین تکنیک “آزادسازی” دستی سفتی ها است. درمان به عضلات شکم، واژن، باسن، ران ها و کمر هدایت می شود. فیزیوتراپیست هایی که این نوع PT را انجام می دهند باید به طور ویژه آموزش ببینند.

کلینیک های چند رشته ای مدیریت درد — اگر رویکردهای فوق در درمان درد شما مؤثر نباشد، ممکن است به یک مطب پزشکی متخصص در مدیریت درد ارجاع داده شوید. خدمات درد از چندین روش درمانی استفاده می کنند از جمله:

• رژیم های چند دارویی
• طب سوزنی
• بیوفیدبک و درمان های ریلکسیشن
• دستگاه های تحریک عصبی
• تزریق محل های حساس با بی حس کننده موضعی (به عنوان مثال، لیدوکائین) برای بی حس کردن ناحیه

درمان جراحی — چند علت بیماری زنان درد لگن را می توان با جراحی درمان کرد. به عنوان مثال، برخی از افراد از برداشتن بافت آندومتریوز، کیست تخمدان یا فیبروم با جراحی سود می برند.

هیسترکتومی (جراحی برای برداشتن رحم) ممکن است درد مزمن لگن را کاهش دهد، به خصوص زمانی که به دلیل اختلالات رحمی مانند آدنومیوز یا فیبروم باشد. با این حال، درد می تواند حتی پس از هیسترکتومی ادامه یابد، به ویژه در افراد جوان (زیر 30 سال) و در افرادی که سابقه بیماری التهابی مزمن لگن یا اختلال عملکرد کف لگن دارند. هیسترکتومی انتخاب خوبی برای مدیریت درد مزمن لگن در افرادی که می خواهند در آینده باردار شوند، نیست.

مطالعه بیشتر: علل برداشت رحم و تخمدان در زنان| باورهای غلط نسبت به عوارض هیسترکتومی و اووفورکتومی

منبع: آپتودیت