پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان‌ ها 5 نقش ضروری + انواع موثر

پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها نقش ضروری دارد. این شاخه با استفاده از مواد رادیواکتیو کنترل‌شده (رادیوداروها) و دستگاه‌های پیشرفته تصویربرداری، به پزشکان کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را در مراحل ابتدایی شناسایی و درمان کنند.

امروزه پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان‌ ها نه‌تنها به‌عنوان یک روش تشخیصی بلکه به‌عنوان روشی درمانی مؤثر و کم‌تهاجم مورد توجه قرار گرفته است. این روش با دقت بالا می‌تواند نواحی سرطانی را شناسایی کرده، گسترش تومور را تعیین و مسیر درمان را بهینه کند.

در ادامه، به‌طور کامل درباره کاربردها، روش‌ها، مزایا، محدودیت‌ها و نتایج پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها توضیح خواهیم داد.

پزشکی هسته‌ ای چیست؟

پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان ها شاخه‌ای از علم پزشکی است که از مواد رادیواکتیو ایمن و کنترل‌شده برای تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کند. این مواد به طور معمول وارد بدن می‌شوند (از طریق تزریق، بلع یا استنشاق) و در اندام‌های خاص تجمع پیدا می‌کنند. سپس با استفاده از دستگاه‌هایی مانند گاماکمرا (Gamma Camera) یا PET Scan، تصاویر دقیقی از عملکرد بافت‌ها و سلول‌ها تهیه می‌شود.

پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها نیز شامل استفاده از رادیوداروهای درمانی است که مستقیماً سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند و بدون آسیب جدی به بافت‌های سالم، آن‌ها را از بین می‌برند.

نقش پزشکی هسته‌ ای در تشخیص زود هنگام سرطان‌ ها

تشخیص به موقع سرطان، کلید اصلی موفقیت در درمان است. در این زمینه، درمان سرطان ها در پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها نقش حیاتی دارد. با استفاده از فناوری‌هایی مانند PET و SPECT، پزشکان می‌توانند حتی کوچک‌ترین تومورهای پنهان را در مراحل اولیه کشف کنند.

مهم‌ترین کاربردهای تشخیصی پزشکی هسته‌ای در سرطان‌ها:

• تشخیص زودهنگام سلول‌های سرطانی با پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها پیش از گسترش آن‌ها
• ارزیابی میزان گسترش تومور (متاستاز)
• بررسی تأثیر درمان‌های قبلی (شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی)
• تشخیص عود سرطان پس از درمان با پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها

مقایسه روش‌های تصویربرداری در تشخیص سرطان‌ها

مقایسه روش های تصویر برداری در پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها در زیر گرد آوری شده است

روش‌های درمانی پزشکی هسته‌ای در سرطان‌ها

علاوه بر تشخیص پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. در این روش، از رادیوداروهایی استفاده می‌شود که به‌طور خاص سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند. این داروها به‌صورت تزریقی یا خوراکی وارد بدن می‌شوند و با تجمع در بافت‌های بیمار، تابش را مستقیماً به سلول‌های سرطانی منتقل می‌کنند.

رایج‌ ترین درمان‌ های هسته‌ ای در پزشکی هسته ای در درمان سرطان‌ ها عبارت‌اند از:

درمان با ید رادیواکتیو (I-131):
برای درمان سرطان‌های تیروئید کاربرد دارد و از موفق‌ترین درمان‌های هسته‌ای در پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها است.

درمان با رادیوم-۲۲۳:
مخصوص سرطان‌های استخوانی یا متاستازهای استخوانی، به‌ویژه در بیماران مبتلا به سرطان پروستات.

درمان با لوتسیوم-۱۷۷ (Lu-177):
در درمان تومورهای نورواندوکرین و سرطان پروستات متاستاتیک بسیار مؤثر است.

پرتودرمانی هدفمند (Targeted Radiotherapy):
ترکیب آنتی‌بادی‌ها با رادیوداروها برای هدف قرار دادن دقیق سلول‌های سرطانی.

مزایای پزشکی هسته‌ای در درمان سرطان‌ها

پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها نسبت به روش‌های کلاسیک مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی خارجی، مزایای قابل‌توجهی دارد:

• هدف‌گیری دقیق سلول‌های سرطانی بدون آسیب زیاد به بافت سالم
• عوارض جانبی کمتر نسبت به درمان‌های شیمیایی
• قابلیت درمان متاستازها در نقاط مختلف بدن
• بهبود کیفیت زندگی بیماران سرطانی
• افزایش طول عمر و کاهش احتمال عود بیماری

بهترین کلینیک برای پزشکی هسته ای در تهران کجاست؟

اگر به دنبال یک مرکز تخصصی برای انجام روش‌های پیشرفته تصویربرداری پزشکی — به ویژه بخش تصویربرداری هسته‌ای — هستید، کلینیک ویستان در تهران می‌تواند گزینه‌ای قابل بررسی برای پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها باشد.

چرا کلینیک ویستان؟

• این مرکز چند‌تخصصی با بهره‌گیری از دستگاه‌ها و تکنولوژی‌های روز و کادر پزشکی مجرب، خدماتی نظیر «تصویربرداری هسته‌ای (از جمله اسکن هسته‌ای)» را نیز ارائه می‌دهد
• ذکر شده که این مرکز ارائه دهنده مشاوره تصویربرداری هسته‌ای است و به بیماران امکان می‌دهد قبل از انجام اسکن، سوالات و نگرانی‌هایشان را مطرح کنند.
• به‌نظر می‌رسد فضای مرکز برای مراجعه‌کنندگانی که نیاز به مراقبت دقیق دارند (از جمله بیماران با شرایط خاص) مناسب باشد؛ چرا که بخش‌های مرتبط با تصویربرداری و تشخیص در آن مطرح شده‌اند.

نکاتی که قبل از مراجعه خوب است بدانید

نکاتی که باید قبل از مراجعه به پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها بدانید:

• قبل از نوبت گرفتن، حتماً بیان کنید که نیاز به «تصویربرداری هسته‌ای» دارید تا بخش مربوطه با پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها هماهنگ شود.
• اگر وضعیت خاصی دارید (مثلاً مشکلات کلیوی یا بارداری)، این موضوع را به مرکز اعلام کنید تا آمادگی لازم فراهم شود.
• از اینکه برنامهٔ شما با پزشک و تکنسین بخش تصویربرداری هماهنگ شود، اطمینان حاصل کنید؛ دستگاه مناسب و روند ایمن برای شرایط شما انتخاب شود.
• هزینه‌ها، بیمه‌های تحت پوشش، و آمادگی‌های قبل از اسکن را از بخش پذیرش بپرسید تا مراجعه بدون دغدغه باشد.

آدرس کلینیک ویستان برای نوبت دهی پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها: سعادت آباد ضلع شمال غربی چهار راه سرو (تقاطع پاکنژاد و سرو)-جنب مجتمع دشت بهشت

شماره تماس های کلینیک ویستان در تهران: 02144927197 – 09939198680 – واتساپ

مقایسه روش‌های درمانی در سرطان‌ها

مقایسه روش های درمانی پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها

Nuclear medicine is a powerful way to treat cancer. It uses special radioactive drugs called radiopharmaceuticals that seek

out and destroy cancer cells. Doctors use it to treat several types of cancer, and are working to add many more in the future.

پزشکی هسته‌ای روشی قدرتمند برای پزشکی هسته ای در درمان سرطان هااست. در این روش از داروهای رادیواکتیو مخصوصی به نام رادیودارو استفاده می‌شود که سلول‌های سرطانی را جستجو و نابود می‌کنند. پزشکان از آن برای درمان انواع مختلف سرطان استفاده می‌کنند و در تلاشند تا در آینده انواع بیشتری از آن را نیز اضافه کنند.

به نقل از سایت: ohsu.edu

مهم‌ترین سرطان‌هایی که با پزشکی هسته‌ای درمان می‌شوند

سرطان تیروئید

یکی از موفق‌ترین نمونه‌ها در استفاده از پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان‌ ها، درمان سرطان تیروئید با ید رادیواکتیو (I-131) است. این ماده مستقیماً توسط سلول‌های تیروئید جذب می‌شود و سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد.

2. سرطان پروستات

در بیماران مبتلا به متاستاز استخوانی ناشی از سرطان پروستات، درمان با رادیوم-۲۲۳ یا لوتسیوم-۱۷۷ باعث کاهش درد و افزایش طول عمر می‌شود.

3. تومورهای نورواندوکرین (Neuroendocrine Tumors)

این تومورها به دلیل خاصیت گیرنده‌ای خود نسبت به رادیوداروهای خاص، به‌خوبی با پزشکی هسته ای در درمان‌ سرطان ها کنترل می‌شوند.

4. سرطان‌های استخوانی و متاستاز استخوان

پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان ها با رادیوداروهای ویژه می‌تواند به کاهش درد استخوان و تخریب تومورهای سرطانی کمک کند.

نقش PET و SPECT در پایش روند درمان سرطان‌ها

درمان سرطان یک فرآیند زمان‌بر است و نیاز به ارزیابی مستمر دارد. PET و SPECT دو ابزار قدرتمند در پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان ها هستند که به پزشکان امکان می‌دهند پاسخ بدن به درمان را به‌طور دقیق بررسی کنند.
به کمک این روش‌ها، می‌توان تشخیص داد که آیا تومور کوچک‌تر شده، سلول‌های سرطانی مرده‌اند یا نیاز به تغییر در نوع درمان وجود دارد.

ایمنی و عوارض احتمالی در پزشکی هسته‌ای

پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان ها از مواد رادیواکتیو استفاده می‌شود، اما مقدار آن بسیار اندک و کنترل‌شده است. با رعایت اصول ایمنی، خطرات برای بیمار بسیار پایین است.
ممکن است برخی بیماران عوارض خفیفی مانند تهوع، خستگی یا خشکی دهان را تجربه کنند که موقتی و قابل‌درمان است.

نکات ایمنی مهم:

• رعایت فاصله از کودکان و زنان باردار تا ۲۴ ساعت پس از درمان
• نوشیدن مایعات زیاد برای دفع سریع‌تر رادیودارو
• پرهیز از تماس نزدیک در ساعات اولیه پس از درمان

آینده پزشکی هسته‌ای در درمان سرطان‌ها

پیشرفت‌های اخیر در فناوری پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان ها، چشم‌انداز بسیار امیدبخشی را در درمان سرطان‌ها نشان می‌دهد.
درمان‌های جدیدی مانند پرتودرمانی مولکولی هدفمند (Theranostics)، ترکیب تشخیص و درمان هم‌زمان را فراهم کرده‌اند. در این روش، ابتدا محل دقیق تومور با رادیوداروی تصویربرداری شناسایی می‌شود و سپس همان دارو با دوز بالاتر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌گردد.

این فناوری در حال تبدیل شدن به یکی از موثرترین روش‌های درمانی قرن بیست و یکم در پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها است.

تفاوت پزشکی هسته‌ای با پرتودرمانی

پرتودرمانی از بیرون بدن انجام می‌شود و تابش پرتوها از دستگاه‌های خارجی به بدن بیمار تابانده می‌شود، اما در پزشکی هسته‌ای، منبع تابش در داخل بدن قرار دارد.
همین موضوع باعث می‌شود تا تابش دقیق‌تر و محدود به بافت سرطانی باشد و بافت‌های سالم کمتر آسیب ببینند.

اهمیت همکاری تیمی در درمان با پزشکی هسته‌ای

پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها نیازمند همکاری چند تخصص است:

• پزشک متخصص پزشکی هسته‌ای
• انکولوژیست (پزشک سرطان‌شناس)
• فیزیکدان پزشکی
• پرستاران و کارشناسان رادیودارو

این همکاری باعث می‌شود که روند درمان، از مرحله تشخیص تا پیگیری نتایج، به‌صورت علمی و دقیق انجام شود.

نکات مراقبتی پس از درمان با پزشکی هسته‌ای

پس از انجام درمان ، بیمار باید برخی توصیه‌ها را رعایت کند:

1. نوشیدن آب فراوان طی ۴۸ ساعت اول
2. استراحت کافی و پرهیز از تماس نزدیک با کودکان
3. رعایت فاصله از دیگران در ساعات ابتدایی
4. مراجعه منظم به پزشک برای بررسی نتیجه درمان

درمان سرطان‌ ها با مواد رادیواکتیو در پزشکی هسته ای

پزشکی هسته ای در درمان سرطان‌ ها با مواد رادیواکتیو از جمله روش‌های مهم در پزشکی هسته‌ای است که به عنوان رادیوتراپی شناخته می‌شود. این روش با استفاده از پرتوهای رادیواکتیو برای هدف‌گیری و از بین بردن سلول‌های سرطانی، بدون آسیب‌رسانی زیاد به بافت‌های سالم اطراف، به کار می‌رود. دو نوع عمده از رادیوتراپی با مواد رادیواکتیو وجود دارد: رادیوتراپی خارجی و رادیوتراپی داخلی (براکی‌تراپی).

1. رادیوتراپی خارجی :

در این روش، پرتودهی با استفاده از دستگاهی خارج از بدن صورت می‌گیرد. پرتوهای ایکس و گاما از دستگاه به سمت ناحیه سرطانی هدایت می‌شوند تا سلول‌های سرطانی تخریب شوند. این روش اغلب در سرطان‌های سر و گردن، سینه، پروستات و ریه به کار می‌رود. دستگاه‌ها برای کنترل دقیق و جلوگیری از آسیب به بافت‌های سالم طراحی شده‌اند.

2. براکی‌تراپی (رادیوتراپی داخلی) :

در براکی‌تراپی، مواد رادیواکتیو در داخل یا نزدیک به ناحیه سرطانی کاشته می‌شوند. این روش به ویژه برای درمان سرطان‌های رحم، پروستات و تیروئید کاربرد دارد. مواد رادیواکتیو مانند ید-131 یا سزیم-137 در داخل تومور قرار داده می‌شوند و با انتشار پرتوهای رادیواکتیو به طور مستقیم سلول‌های سرطانی را تخریب می‌کنند.

3. رادیوتراپی با مواد رادیواکتیو خاص :

بعضی مواد رادیواکتیو، مانند ید-131 برای درمان سرطان‌های تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرند. ید-131 به طور مستقیم به سلول‌های سرطانی تیروئید جذب می‌شود و به کمک پرتوهای خود سلول‌های بدخیم را از بین می‌برد، بدون اینکه به بافت‌های دیگر آسیب بزند. مزایا و عوارض درمان با مواد رادیواکتیو این روش درمانی دقت بالایی دارد و می‌تواند در کاهش سایز تومور و جلوگیری از گسترش سرطان موثر باشد.

اما ممکن است عوارضی مانند تهوع، خستگی و تحریک پوست به همراه داشته باشد که معمولاً قابل کنترل هستند. رادیوتراپی با مواد رادیواکتیو یکی از روش‌های پرکاربرد در درمان سرطان‌ها محسوب می‌شود و بسته به نوع و موقعیت سرطان، انتخاب و اجرا می‌شود.

کاربردهای سه‌گانه پزشکی هسته‌ای

تشخیص انواع بیماری‌های خاص و سرطانی؛ اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) نمونه‌ای از روش پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان ها است که برای تشخیص بیماری استفاده می‌شود، در این نوع اسکن یک ماده‌ی رادیواکتیو وارد جریان خون می‌شود و به اندام موردنظر می‌رود، سپس پزشکان از یک دوربین مخصوص برای تماشای نحوه حرکت ردیاب و عکسبرداری از اندام خاص استفاده می‌کنند.

پرتوهای درمانی؛ دومین کاربرد مؤثر و شاید جذاب‌ترین مورد استفاده فناوری هسته‌ای در پزشکی فاز درمانی است، رادیوایزوتوپ‌ها می‌توانند برای درمان برخی انواع سرطان یا بیماری‌های تیروئیدی استفاده شوند. البته درمان با فناوری هسته‌ای به ۲ روش است، در روش اول پرتوها از بیرون بدن به موضع تابیده می‌شود.

در روش دوم پرتوها درون بدن به‌وجود می‌آیند یا کاشته می‌شوند که در این روش از رادیو داروها استفاده می‌شود. در این روش به نام «براکی‌تراپی» چشمه‌های پرتو داخل تومور و مناطق سرطانی به‌اصطلاح کاشته شده و مواد پرتوزا باعث نابودی سلول‌های سرطانی و تومورها می‌شود، تولید پودر بندآورنده خون با استفاده از این فناوری نیز از تولیدات مهمی است که به‌گفته مقامات سازمان انرژی هسته‌ای در شرف صادرات قرار دارد.

استریل با اشعه؛ سومین کاربرد فناوری هسته‌ای استریل کردن تجهیزات پزشکی است، در بحث استریل به روش پرتودهی، میکروارگانیسم‌ها و یا باکتری‌های کوچک روی تجهیزات پزشکی نابود شده و به بهترین شکل ضدعفونی و استریل می‌شوند.

نقش پزشکی هسته‌ ای در شناسایی اختلالات قلبی و مغزی

پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان ها در بزرگسالان برای بیماری‌های قلبی و به تصویر کشیدن جریان خون و عملکرد قلب، اسکن پرفیوژن میوکارد، تشخیص بیماری عروق کرونر و میزان تنگی کرونر، ارزیابی آسیب قلبی، جراحی بای‌پس قلب و آنژیوپلاستی، ترمیم جریان خون و تشخیص رد پیوند قلب، اسکن ریه‌ها برای مشکلات تنفسی و جریان خون، تشخیص رد پیوند ریه، ارزیابی استخوان‌ها از نظر شکستگی، عفونت و آرتروز، ارزیابی بیماری متاستاتیک استخوان، مفاصل مصنوعی دردناک و تومورهای استخوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همچنین بررسی ناهنجاری‌های مغزی در بیماران با علائم یا اختلالات خاص مانند تشنج، از دست دادن حافظه و اختلالات مشکوک در جریان خون، تشخیص زودهنگام اختلالات عصبی مانند بیماری آلزایمر، بررسی ناهنجاری‌های موجود در ماده شیمیایی مغز برای کنترل حرکت در بیماران مشکوک به بیماری پارکینسون یا اختلالات حرکتی و ارزیابی بازگشت تومور مغزی، شناسایی التهاب یا عملکرد غیرطبیعی کیسه صفرا و عملکرد تیروئید را اندازه‌گیری کرده و تیروئید پرکار یا کم‌کار را تشخیص می‌دهد.

روش‌ های پیشرفته در حوزه پزشکی هسته‌ای و درمان سرطان

پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها به روش های پیشرفته ای در نظام پزشکی روی آورده است که عبارتند از:

• اصول عملکرد لوتشیوم‌تراپ

• لوتشیوم-177 یک ایزوتوپ رادیواکتیو است که پرتوهای بتا و گامای کم‌انرژی تولید می‌کند.
• در این روش، مولکول‌های خاصی به لوتشیوم متصل می‌شوند که می‌توانند به طور انتخابی به گیرنده‌های خاص موجود بر سطح سلول‌های سرطانی متصل شوند.
• این مولکول‌های هدف‌گیر (مانند پپتیدها یا آنتی‌بادی‌ها) به لوتشیوم کمک می‌کنند تا به طور دقیق به تومورها برسد و در آنجا انرژی رادیواکتیو خود را برای تخریب سلول‌های سرطانی آزاد کند.
• انرژی بتا سلول‌های سرطانی را تخریب کرده و اشعه گامای ضعیف امکان تصویربرداری برای نظارت بر روند درمان را فراهم می‌کند.

کاربردهای لوتشیوم‌تراپی :

1. سرطان پروستات پیشرفته (mCRPC):
   • این روش به ویژه در بیمارانی که گیرنده‌های PSMA (پروستات خاص) بر روی سلول‌های سرطانی خود دارند، مؤثر است.
2. تومورهای نوروآندوکرین (NETs):
   • لوتشیوم‌تراپی می‌تواند به طور مؤثر سلول‌های این تومورها را که گیرنده‌های سوماتوستاتین دارند، هدف قرار دهد.
3. تومورهای متاستاتیک:
   • این روش برای درمان سرطان‌های پیشرفته و متاستاتیک که به سایر روش‌ها پاسخ نداده‌اند، استفاده می‌شود.

فرآیند درمان با لوتشیوم :

1. ارزیابی اولیه:
   • بررسی نوع و مرحله سرطان و تشخیص گیرنده‌های موجود بر روی سلول‌های سرطانی.
2. تزریق لوتشیوم-177:
   • محلول حاوی ایزوتوپ رادیواکتیو تزریق می‌شود و در بدن توزیع می‌شود.
3. هدف‌گیری تومور:
   • مولکول‌های هدف‌گیر لوتشیوم را به سلول‌های سرطانی هدایت می‌کنند.
4. تخریب سلول‌های سرطانی:
   • انرژی رادیواکتیو لوتشیوم به تخریب سلول‌های سرطانی و متوقف کردن رشد آن‌ها منجر می‌شود.
5. پیگیری و ارزیابی:
   • بررسی اثربخشی درمان از طریق تصویربرداری و آزمایش‌های مرتبط..

سوالات متداول در مورد پزشکی هسته ای در درمان سرطان ها

جمع‌بندی

پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان ها یکی از تحولات بزرگ در دنیای علم پزشکی است که توانسته امید تازه‌ای به بیماران سرطانی ببخشد.
امروزه، پزشکی هسته‌ ای در درمان سرطان‌ ها نه‌تنها به‌عنوان یک ابزار تشخیصی بلکه به‌عنوان روش درمانی مؤثر، ایمن و هدفمند شناخته می‌شود.
ترکیب فناوری‌های تصویربرداری پیشرفته، رادیوداروهای دقیق و تخصص پزشکان، موجب شده است که بسیاری از بیماران بتوانند زندگی سالم‌تر و طولانی‌تری تجربه کنند.

دیدگاه‌ خود را بنویسید لغو پاسخ