تنگی کانال کارپال چیست؟
تنگی کانال کارپال یا Carpal Tunnel Syndrome یکی از شایعترین بیماریهای اعصاب محیطی است که در ناحیه مچ دست اتفاق میافتد. در این بیماری، به دلیل فشار وارد شدن بر روی عصب مدیان (Median Nerve) درون کانال کارپال، فرد دچار علائمی مانند بیحسی، گزگز و ضعف در دست میشود.
این مشکل در افرادی که کارهای تکراری با دست انجام میدهند، مانند تایپ طولانی، استفاده از موس کامپیوتر، یا فعالیتهای سنگین با دست، بسیار شایع است.
علائم تنگی کانال کارپال
شناخت علائم این بیماری به تشخیص و درمان سریع کمک زیادی میکند. مهمترین نشانهها عبارتند از:
• بیحسی و مور مور شدن انگشتان (بهویژه در شست، اشاره و میانی)
• احساس شوک الکتریکی در دست یا انگشتان
• ضعف در گرفتن اشیاء یا رها شدن ناگهانی آنها
• درد دست که ممکن است تا ساعد یا بازو کشیده شود
• بدتر شدن علائم در شب یا هنگام کارهای تکراری با دست
علت و عوامل خطر
فشار بیش از حد روی عصب مدیان دلیل اصلی بروز تنگی کانال کارپال است. اما عوامل متعددی در ایجاد آن نقش دارند، از جمله:
• استفاده مداوم و طولانیمدت از دست در کارهای تکراری
• دیابت و مشکلات تیروئید
• بارداری (به دلیل احتباس مایعات)
• ضربه یا شکستگی مچ دست
• عوامل ژنتیکی و ارثی
روشهای تشخیص
پزشک متخصص مغز و اعصاب یا جراح دست معمولاً برای تشخیص این بیماری از ترکیبی از روشها استفاده میکند:
• معاینه بالینی: بررسی حس و قدرت عضلات دست
• نوار عصب و عضله (EMG و NCV): برای سنجش عملکرد عصب مدیان
• در موارد خاص، MRI یا سونوگرافی برای بررسی ساختار مچ دست
درمانهای غیرجراحی
در مراحل خفیف تا متوسط، پزشک ابتدا درمانهای غیرجراحی را توصیه میکند، مثل:
• استراحت و پرهیز از حرکات تکراری
• استفاده از آتل یا مچبند مخصوص هنگام خواب
• داروهای ضدالتهابی و مسکن
• تزریق کورتیکواستروئید در کانال کارپال
• فیزیوتراپی و ورزشهای مخصوص دست
عمل جراحی تنگی کانال کارپال
زمانی که درمانهای غیرجراحی مؤثر نباشند یا علائم شدید باشند، جراحی توصیه میشود. در این عمل، جراح با برش رباط عرضی مچ دست، فشار از روی عصب مدیان را برمیدارد.
روشهای عمل
- جراحی باز (Open Surgery): برشی کوچک در کف دست ایجاد میشود.
• جراحی آندوسکوپی: با برشهای بسیار کوچکتر و به کمک دوربین انجام میشود.
هر دو روش با هدف آزادسازی عصب مدیان انجام میشوند و انتخاب روش به شرایط بیمار و نظر پزشک بستگی دارد.
ویدئو: توضیحات دکتر احسان امیربیک درباره عمل
در ویدئوی زیر، دکتر احسان امیربیک به زبان ساده درباره نحوه انجام عمل تنگی کانال کارپال و رفع مشکل بیماران توضیح میدهد:
مراقبتهای بعد از عمل
بعد از جراحی، بیمار باید به توصیههای پزشک عمل کند تا روند بهبودی سریعتر باشد:
• بالا نگه داشتن دست برای کاهش ورم
• انجام تمرینات سبک برای تقویت عضلات
• پرهیز از کارهای سنگین دست برای چند هفته
• پیگیری جلسات فیزیوتراپی در صورت نیاز
اکثر بیماران پس از جراحی، بهبود چشمگیری در علائم خود تجربه میکنند و میتوانند به فعالیتهای روزمره بازگردند.
پیشگیری از تنگی کانال کارپال
با رعایت چند نکته ساده میتوان احتمال بروز این بیماری را کاهش داد:
• پرهیز از حرکات تکراری طولانیمدت با دست
• استفاده از میز و صندلی استاندارد هنگام کار با کامپیوتر
• استراحت دادن به دستها در فواصل کاری
• انجام ورزشهای کششی و تقویتی مچ دست
جمعبندی
تنگی کانال کارپال یکی از بیماریهای شایع اعصاب محیطی است که در صورت عدم درمان میتواند باعث آسیب دائمی به عصب شود. خوشبختانه با تشخیص بهموقع و درمان مناسب – چه به روشهای غیرجراحی و چه با عمل جراحی – میتوان این مشکل را برطرف کرد.
اگر شما یا اطرافیانتان علائم تنگی کانال کارپال را دارید، میتوانید برای مشاوره تخصصی و تعیین نوبت با دکتر احسان امیربیک اقدام کنید.
