مقدمه ۱۰ روش برای آموزش مداد گرفتن به کودکان:
آیا کودک شما خیلی زود از نوشتن خسته میشود؟
آیا کودک شما کلمات را بزرگتر از حد معمول مینویسد؟
آیا کودک شما در نوشتن دیکته عقب میماند؟
آیا کودک شما مداد را در دستش درست نمیگیرد؟
آیا کودک شما مرتب مداد را بین دستهایش جابجا میکند؟
آیا کودم شما گاهی با دست راست و گاهی با دست چپ مینویسد؟
آیا کودک شما روی خط نوشتن را نمیداند؟
آیا دستخط کودک شما «خرچنگ قورباغه» است؟
رشد طبیعی در جنبههای مختلف با کمی اختلاف و به صورت هماهنگ و با یک ترتیب خاص پیش میرود. نحوهی مداد گرفتن کودک نیز به تدریج تغییر میکند. کودکان معمولاً از سن سهسالگی قادر به کشیدن دایره هستند و در این سن غالباً دستِبرتر آنها (راستدست یا چپدست بودن) مشخص میشود.
علت مشکلات مداد گرفتن:
اگر کودکی با مشکلاتی در نگه داشتن مداد یا قلم روبرو باشد، ممکن است دچار یکی از مشکلات زیر باشد:
۱-ضعف عضلات دست:
ضعف عضلات دست میتواند باعث ناتوانی در نگه داشتن و حرکت دادن مداد شود.
۲-کمبود توانایی هماهنگی حرکتی:
مشکلات در هماهنگی حرکتهای دقیق دست و انگشتان میتواند مانع استفاده صحیح از مداد گردد.
۳-مشکلات حسی:
احساس ناراحتی هنگام لمس یا نگهداری اجسام خاص، مانند مداد، میتواند مشکلساز باشد.
۴-مشکلات شناختی:
مشکلات شناختی ممکن است باعث ناتوانی در یادگیری روش صحیح نگهداری و استفاده از مداد شود.
۵-سایر عوامل:
تأخیر در رشد حرکتهای دست و انگشتان، مشکلات عصبی و چالشهای خودآگاهسازی میتواند از دیگر دلایل باشد.
تشخیص دقیق و رسیدگی به این مشکلات نیازمند مشاوره با کاردرمانگر متخصص است.
اهمیت آموزش مهارتهای مداد گرفتن:
آموزش مهارتهای مدادگرفتن و ترسیم برای کودکان بسیار مهم است. این مهارتها علاوه بر تقویت خلاقیت و تصورات، به بهبود مهارتهای دستی و حرکتی کمک میکند.
روشهای آموزش مداد گرفتن:
برای آموزش مهارتهای مدادگرفتن و ترسیم به کودکان، میتوانید از روشهای زیر استفاده کنید:
۱-آموزش مراحل پایهای:
به کودکان نحوهی صحیح نگه داشتن مداد و رسم خطوط ساده را آموزش دهید. استفاده از کاغذهای ویژه با خطوط و نقاط رنگی برای ردیابی میتواند مفید باشد.
۲-بازیهای خلاقانه:
استفاده از بازیهای مانند پازلها، رنگآمیزی و نقاشیهای ساده به تقویت مهارتهای دستی و خلاقیت کمک میکند.
۳-تشویق و تمرین مداوم:
تشویق کودکان به تمرین مداوم و بهبود مهارتهای مدادگرفتن باعث افزایش اعتماد به نفس و استمرار در فعالیتها میشود.
۴-آموزش نحوه نگه داشتن مداد:
نشان دهید که چگونه مداد باید با انگشتان به درستی در دست گرفته شود.
۵-تمرین حرکات دستی:
از فعالیتهایی مانند کشیدن خطوط و دایرهها برای تقویت عضلات دست و شانه استفاده کنید.
۶-بازیهای آموزشی:
بازیهای آموزشی مانند پازل و لگو به تقویت مهارتهای حرکتی دقیق کمک میکند.
۷-آموزش تجربی:
اجازه دهید کودکان با مواد هنری مختلف مانند رنگ و چسب کار کنند تا با این مواد آشنا شوند و خلاقیت خود را بروز دهند.
۸-تشویق و تحسین:
کودکان را برای تلاشهایشان تشویق کنید و موفقیتهای کوچک را جشن بگیرید.
۹-همکاری در پروژههای هنری:
کودکان را در پروژههای هنری گروهی مشارکت دهید تا مهارتهای همکاری و خلاقیت خود را تقویت کنند.
۱۰-استفاده از ابزار مناسب:
از مدادهای مناسب برای دستان کوچک و دفترچههای با خطوط مناسب استفاده کنید تا به بهبود نوشتن کمک کنید.
مراحل یادگیری مداد گرفتن:
یادگیری مهارتهای مدادگرفتن میتواند به شکل زیر پیش رود:
۱-تشویق به نگه داشتن مداد:
کودک را تشویق کنید تا مداد را در دست بگیرد و با آن بازی کند.
۲-تقویت عضلات دست:
از بازیهایی که عضلات دست و انگشتان را تقویت میکند، استفاده کنید.
۳-تمرین حرکات دستی:
تمرینهایی مانند کشیدن خطوط، دایرهها و نقاط را انجام دهید.
۴-استفاده از ابزار مناسب:
مدادهای مناسب و دفترچههای طراحی را فراهم کنید.
۵-تمرین صبر و تحمل:
با ایجاد برخوردهای مثبت و تشویق به صبر، به کودک کمک کنید تا مهارتهای خود را بهبود بخشد.
۶-پذیرش خطا:
کودک را از پذیرش خطاها و یادگیری از آنها آگاه کنید.
۷-حفظ حالت راحت:
اطمینان حاصل کنید که کودک در وضعیتی راحت و مناسب برای نوشتن قرار دارد.
۸-تقویت حافظه چشم:
از بازیهای کامپیوتری و جعبههای پولک برای تقویت عضلات چشم استفاده کنید.
۹-بهبود فعالیتهای دست:
کودک را با فعالیتهای مختلف دستی مانند ساخت مدلهای ساده و استفاده از ابزارهای دستی آشنا کنید.
۱۰-استفاده از گیرههای مخصوص مداد که گرفتن آن را برای کودک راحتتر میکند.
نتیجهگیری:
یادگیری مهارتهای مدادگرفتن و ترسیم به صبر و تمرکز نیاز دارد. با ارائه فعالیتهای متنوع و جذاب، میتوانید به کودکان کمک کنید تا در این مهارتها پیشرفت کنند و لذت ببرند.
به خاطر داشته باشید عدم رسیدگی به مشکلات نوشتن و دست کودکتان میتواند باعث عدم علاقمندی او به درسهای نوشتنی شود.اگر کودکتان بعد از سن سهسالگی هنوز از هر دو دست برای مداد گرفتن استفاده میکند یا نشانههای خاصی از مشکلات دارد،
یا در فعالیتهای ظریف دست مثل باز و بسته کردن دگمه مشکل دارد، حتما مشاوره با یک کاردرمانگر متخصص توصیه میشود.میتوانید برای تعیین وقت با متخصصین کلینیک آبا در تماس باشید.
کلمات کلیدی:
مداد گرفتن،مهارتهای ظریف، نقاشی، نوشتن
منابع:
– *”Developmentally Appropriate Practice in Early Childhood Programs” Sue Bredekamp و Carol Copple.
– “The Early Years: A Guide to the Development and Learning of Children from Birth to Eight Years” Elizabeth Wood.
– *”Fine Motor Skills and Handwriting Development in Young Children” Early Child Development and Care*. – *”The Role of Handwriting Instruction in Early Literacy Development” در Journal of Early Childhood Research*..
– *”Handwriting Without Tears”: .
– “National Association for the Education of Young Children (NAEYC)“*: وبسایت NAEYC
مریم غلمانی
سرپرست گفتار درمانی آبا
