آیا بیماران کلیوی و باردار میتوانند اسکن هسته‌ای انجام دهند

اسکن هسته‌ای یکی از دقیق‌ترین و پیشرفته‌ترین روش‌های تصویربرداری پزشکی است که به پزشکان کمک می‌کند تا عملکرد اندام‌های مختلف بدن مانند قلب، کلیه، استخوان‌ها و تیروئید را بررسی کنند. این روش بر پایه استفاده از مواد رادیواکتیو ایمن انجام می‌شود که پس از تزریق یا استنشاق وارد بدن شده و تصاویری با جزئیات بالا از بافت‌ها و ارگان‌ها تولید می‌کند.

اما یکی از دغدغه‌های مهم در بین بیماران، به‌ویژه بیماران کلیوی و باردار، این است که آیا انجام اسکن هسته‌ای برای آنها ایمن است یا می‌تواند خطراتی داشته باشد؟ در این مقاله، با نگاهی علمی و تخصصی به این موضوع می‌پردازیم تا بدانیم در چه شرایطی انجام این نوع تصویربرداری برای بیماران کلیوی و زنان باردار مجاز یا ممنوع است.

آشنایی با مفهوم اسکن هسته‌ای

اسکن هسته‌ای (Nuclear Scan) نوعی تصویربرداری پیشرفته است که با استفاده از مواد رادیواکتیو (رادیوداروها) انجام می‌شود. این مواد پس از ورود به بدن، در اندام‌های خاصی تجمع پیدا کرده و با تابش گاما قابل ردیابی می‌شوند. سپس با کمک دستگاه گاماکمرا (Gamma Camera) تصاویری دقیق از اندام‌های داخلی بدن تهیه می‌شود.

کاربردهای اسکن هسته‌ای عبارت‌اند از:

• تشخیص بیماری‌های قلبی و عروقی
• بررسی عملکرد کلیه‌ها و مجاری ادراری
• تشخیص تومورها و متاستازهای سرطانی
• ارزیابی عملکرد استخوان‌ها و مفاصل
• شناسایی مشکلات تیروئید

چرا موضوع بیماران کلیوی و باردار در اسکن هسته‌ای اهمیت دارد؟

اسکن هسته‌ای با وجود ایمنی نسبی، همچنان شامل مقدار اندکی پرتو یونیزه‌کننده است که در شرایط خاص (مانند نارسایی کلیه یا بارداری) می‌تواند خطرناک باشد.
بنابراین لازم است بیماران کلیوی و باردار قبل از انجام این نوع اسکن حتماً وضعیت خود را با پزشک در میان بگذارند تا تصمیم‌گیری علمی و ایمن صورت گیرد.

اسکن هسته‌ای در بیماران کلیوی

1. عملکرد کلیه و تأثیر آن بر دفع مواد رادیواکتیو

کلیه‌ها نقش اساسی در دفع مواد زائد و داروها از بدن دارند. از آن‌جا که در اسکن هسته‌ای از مواد رادیواکتیو استفاده می‌شود که معمولاً از طریق ادرار دفع می‌گردند، عملکرد کلیه در این میان بسیار حیاتی است.
در بیماران کلیوی که دچار کاهش عملکرد کلیه هستند، دفع رادیوداروها کندتر صورت می‌گیرد و ممکن است سطح تابش در بدن کمی افزایش یابد.

2. نکات ایمنی برای بیماران کلیوی پیش از انجام اسکن هسته‌ای

آیا بیماران کلیوی می‌ توانند اسکن هسته‌ای انجام دهند؟

به طور کلی، بله؛ بیماران کلیوی می‌توانند اسکن هسته‌ای انجام دهند، اما با رعایت شرایط خاص و نظارت مستقیم پزشک متخصص.
در واقع، نوع ماده رادیواکتیو، میزان دوز تزریق، و زمان انجام اسکن باید بر اساس عملکرد کلیه و شدت نارسایی تنظیم شود.

در بیماران تحت دیالیز، پزشک معمولاً برنامه اسکن را به گونه‌ای تنظیم می‌کند که اسکن پس از جلسه دیالیز انجام شود تا رادیوداروها سریع‌تر از بدن خارج شوند.

خطرات احتمالی برای بیماران کلیوی

در بیماران کلیوی، احتمال بروز عوارضی مانند:

• تأخیر در دفع مواد رادیواکتیو
• افزایش خستگی موقت
• تهوع خفیف
• احساس گرما در محل تزریق
  وجود دارد. با این حال، این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند و با مصرف مایعات زیاد و استراحت کافی برطرف می‌شوند.

بهترین کلینیک برای اسکن هسته ای بیماران کلیوی و باردار کجاست؟

اگر به دنبال یک مرکز مطمئن برای انجام اسکن هسته‌ای — به ویژه برای بیماران کلیوی و باردار — هستید، کلینیک ویستان در تهران گزینه‌ای پیشنهاد شده است. در ادامه دلایل انتخاب این کلینیک، خدمات آن و نکاتی که باید در نظر بگیرید را با هم مرور می‌کنیم.

چرا کلینیک ویستان؟

• این کلینیک دارای بخش «پزشکی هسته‌ای» است و به صورت مشخص خدماتی مانند اسکن تیروئید، اسکن استخوان، اسکن کلیه و همچنین اسکن قلب را ارائه می‌دهد.
• برخورداری از تیم متخصص و تجهیزات به‌روز برای انجام روش‌های تشخیصی حساس باعث می‌شود امکان انجام تصویربرداری دقیق بالا رود
• امکان ارائه خدمات تحت پوشش بیمه و محیط چندتخصصی که همزمان ارزیابی سایر شرایط بیمار (مثل بیماری کلیوی یا وضعیت بارداری) را نیز ممکن می‌سازد

نکات ویژه برای بیماران کلیوی یا باردار

برای بیمار کلیوی: قبل از انجام اسکن هسته‌ای، باید تیم پزشکی اطلاع داشته باشد که بیمار از چه داروها یا روش‌های درمانی کلیوی استفاده می‌کند تا بتوانند دُزها و شرایط را تطبیق دهند.

برای بانوان باردار: چون در اسکن هسته‌ای ممکن است مواد رادیواکتیو به کار رود، ضروری است وضعیت بارداری با پزشک گزارش شود تا ارزیابی شود که آیا این روش در این زمان مناسب است یا خیر — و اگر انجام می‌شود، اقدامات ایمنی ویژه انجام گردد.

کلینیک ویستان با اعلام خدمات اسکن هسته‌ای و تجهیزات تشخیصی تخصصی، می‌تواند انتخاب خوبی باشد که تیم درمانی شرایط ویژه بیمار را در نظر می‌گیرد.

مواردی که قبل از مراجعه بررسی کنید

حتماً با مرکز تماس بگیرید و بگویید که برای اسکن هسته‌ای در شرایط کلیوی یا در بارداری وقت می‌خواهید، تا بخش مربوطه پیش از مراجعه شرایط شما را مرور کند.

مطمئن شوید که مدارک پزشکی (مثل گزارش‌های کلیه، داروها، یا سابقه بارداری) همراه دارید.

از بخش پذیرش بپرسید که آیا باید ناشتا باشید، یا داروها را قطع کنید. (این مورد مخصوصاً برای بیماران کلیوی اهمیت دارد.)

پس از اسکن، طبق دستورالعمل‌های مرکز، نوشیدن مایعات کافی، شستن نواحی تماس با ماده رادیواکتیو و پرهیز از تماس نزدیک با زنان باردار یا کودکان در موقع لازم را رعایت کنید.

آدرس کلینیک ویستان: سعادت آباد ضلع شمال غربی چهار راه سرو (تقاطع پاکنژاد و سرو)-جنب مجتمع دشت بهشت

شماره های تماس با کلینیک ویستان: 09966333097 – 02144927197 – واتساپ

اسکن هسته‌ای در زنان باردار

چرا بارداری عامل محدودکننده در اسکن هسته‌ای است؟

جنین در حال رشد نسبت به تابش‌های یونیزه‌کننده بسیار حساس است. پرتوهای ناشی از مواد رادیواکتیو می‌توانند در دوزهای بالا باعث اختلال در رشد سلولی یا آسیب به DNA جنین شوند.
به همین دلیل، اسکن هسته‌ای در زنان باردار فقط در موارد اضطراری و حیاتی انجام می‌شود.

تصمیم‌گیری پزشک برای انجام اسکن در زنان باردار

پزشک پیش از تصمیم به انجام اسکن هسته‌ای در زنان باردار، باید به چند سؤال کلیدی پاسخ دهد:

1. آیا اسکن برای حفظ جان مادر حیاتی است؟
2. آیا روش‌های جایگزین (مثل MRI یا سونوگرافی) قابل استفاده هستند؟
3. چه نوع رادیودارویی ایمن‌تر است؟

در صورتی که پاسخ سؤال اول مثبت باشد و سایر گزینه‌ها در دسترس نباشند، پزشک ممکن است تصمیم به انجام اسکن بگیرد، اما با حداقل دوز ممکن و حفاظت از شکم و رحم با سرب.

نکات ضروری برای زنان باردار پیش از انجام اسکن هسته‌ای

Nuclear scans are not recommended for pregnant women due to the risk of radiation exposure to the fetus and are generally considered a contraindication. For renal (kidney) patients, a nuclear scan is often safe, but a healthcare provider must be informed if the patient is pregnant or breastfeeding. In the case of a life-saving emergency for the mother, the risks to the fetus would need to be carefully estimated

اسکن‌های هسته‌ای به دلیل خطر قرار گرفتن جنین در معرض اشعه، برای زنان باردار توصیه نمی‌شوند و عموماً منع مصرف دارند. برای بیماران کلیوی، اسکن هسته‌ای اغلب بی‌خطر است، اما در صورت بارداری یا شیردهی بیمار، باید به پزشک اطلاع داده شود. در صورت بروز شرایط اضطراری برای مادر، خطرات برای جنین باید به دقت تخمین زده شود.

به نقل از سایت: healthywa.wa.gov.au

عوارض احتمالی برای زنان باردار

در صورتی که نکات ایمنی رعایت نشود، احتمال آسیب به جنین وجود دارد؛ هرچند در بیشتر اسکن‌های تشخیصی مقدار تابش بسیار پایین است.
احتمال بروز موارد زیر در صورت بی‌احتیاطی وجود دارد:

• کاهش رشد جنین
• اختلالات خفیف رشدی در دوزهای بالا
• احتمال سقط در دوزهای بسیار زیاد (که در اسکن‌های پزشکی معمول اتفاق نمی‌افتد)

بنابراین انجام این نوع تصویربرداری تنها با تأیید پزشک متخصص زنان و پزشک پزشکی هسته‌ای مجاز است.

اسکن هسته‌ای در مادران شیرده

زنان شیرده نیز باید نکات مهمی را رعایت کنند، زیرا بخشی از ماده رادیواکتیو ممکن است از طریق شیر به نوزاد منتقل شود.
به همین دلیل توصیه می‌شود:

• پس از اسکن، به‌مدت ۲۴ ساعت شیر خود را دور بریزند.
• پس از پایان این مدت و کاهش سطح رادیواکتیو، می‌توانند به تغذیه نوزاد ادامه دهند.
  در برخی موارد، بسته به نوع رادیودارو، پزشک ممکن است این زمان را کمتر یا بیشتر کند.

روش‌های جایگزین اسکن هسته‌ای برای بیماران کلیوی و باردار

اگر انجام اسکن هسته‌ای برای بیماران کلیوی و باردار خطرناک تشخیص داده شود، می‌توان از روش‌های غیرتهاجمی و بی‌خطرتر استفاده کرد، مانند:

• MRI (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی): بدون تابش پرتوهای یونیزه‌کننده.
• سونوگرافی: ایمن و بدون خطر برای جنین و کلیه‌ها.
• CT کم‌دوز (در موارد خاص): با کاهش مقدار تابش.

پزشک بر اساس نوع بیماری و نیاز تشخیصی تصمیم می‌گیرد که کدام روش بهترین گزینه است.

جدول مقایسه‌ای ایمنی اسکن هسته‌ای برای بیماران کلیوی و باردار

توصیه‌های نهایی برای بیماران کلیوی و باردار

هرگز اسکن هسته‌ای را بدون مشورت با پزشک انجام ندهید.

اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، این موضوع را پیش از اسکن اطلاع دهید.

بیماران کلیوی باید اطلاعات دقیق در مورد عملکرد کلیه و داروهای مصرفی خود ارائه دهند.

در صورت وجود هرگونه علامت غیرعادی پس از اسکن، فوراً با پزشک تماس بگیرید.

نوشیدن مایعات فراوان پس از اسکن برای بیماران کلیوی الزامی است.

آیا اسکن هسته‌ای می‌تواند برای بیماران کلیوی و باردار مضر باشد؟

اسکن هسته‌ای برای بیماران کلیوی و باردار ممکن است با خطراتی همراه باشد. در بیماران کلیوی، استفاده از مواد رادیواکتیو باید با دقت بیشتری انجام شود، زیرا کلیه‌ها مسئول دفع این مواد هستند و ممکن است فشار اضافی بر آنها وارد کند. در نتیجه، میزان مواد رادیواکتیو باید به دقت تنظیم شود و پس از اسکن، بیمار باید مایعات زیادی مصرف کند تا مواد سریع‌تر از بدن دفع شوند.

برای زنان باردار، اسکن هسته‌ای معمولاً توصیه نمی‌شود، زیرا مواد رادیواکتیو می‌توانند به جنین آسیب بزنند. اگر انجام اسکن ضروری باشد، پزشک باید مزایا و خطرات را به دقت ارزیابی کرده و اقدامات ایمنی ویژه‌ای اتخاذ کند. در هر دو حالت، مشاوره پزشکی و ارزیابی دقیق شرایط بیمار قبل از انجام اسکن ضروری است.

چگونه اسکن هسته‌ای می‌تواند بر عملکرد بیماران کلیوی و باردار تأثیر بگذارد؟

اسکن هسته‌ای می‌تواند بر عملکرد بیماران کلیوی و باردار تأثیرات متفاوتی داشته باشد که نیاز به دقت و بررسی دقیق شرایط هر فرد دارد:

1. تأثیر بر عملکرد کلیه‌ها:
   در بیماران کلیوی، استفاده از مواد رادیواکتیو در اسکن هسته‌ای ممکن است منجر به فشار اضافی بر کلیه‌ها شود، زیرا این ارگان‌ها مسئول دفع مواد رادیواکتیو از بدن هستند. اگر کلیه‌ها عملکرد ضعیفی داشته باشند، دفع این مواد به کندی انجام می‌شود و ممکن است باعث بروز مشکلات بیشتر مانند تجمع مواد در بدن و ایجاد آسیب کلیوی شود. به همین دلیل، پیش از اسکن هسته‌ای باید وضعیت کلیه‌ها به دقت ارزیابی شده و میزان ماده رادیواکتیو به حداقل ممکن برسد.
2. تأثیر بر بارداری:
   برای زنان باردار، اسکن هسته‌ای معمولاً توصیه نمی‌شود، زیرا مواد رادیواکتیو می‌توانند به جنین آسیب بزنند. این مواد ممکن است از جفت عبور کرده و بر رشد و سلامت جنین تأثیر منفی بگذارند. به همین دلیل، در صورتی که اسکن برای زنان باردار ضروری باشد، پزشک باید مزایا و خطرات را به دقت ارزیابی کرده و تنها در شرایط خاص و با اتخاذ تدابیر ایمنی ویژه، این روش تصویربرداری را تجویز کند.

در بیماران کلیوی و باردار، بررسی دقیق وضعیت پزشکی بیمار و مشاوره با پزشک قبل از انجام اسکن هسته‌ای ضروری است تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

آیا همه انواع اسکن هسته‌ای برای بیماران کلیوی و باردار ایمن هستند؟

نه، همه انواع اسکن هسته‌ای برای بیماران کلیوی و باردار ایمن نیستند. نوع اسکن هسته‌ای و میزان استفاده از مواد رادیواکتیو در این افراد باید با دقت بررسی و تنظیم شود.

1. برای بیماران کلیوی:
   برخی از انواع اسکن هسته‌ای که نیاز به استفاده از مواد رادیواکتیو دارند، می‌توانند برای بیماران کلیوی مشکل‌ساز باشند. کلیه‌ها مسئول دفع مواد رادیواکتیو از بدن هستند، بنابراین در بیماران با عملکرد ضعیف کلیه، ممکن است مواد رادیواکتیو به درستی از بدن دفع نشوند و در نتیجه خطر آسیب به کلیه‌ها افزایش یابد. پزشک باید نوع اسکن و مقدار ماده رادیواکتیو را به دقت تنظیم کند تا از بروز مشکلات اضافی جلوگیری شود.
2. برای زنان باردار:
   اسکن‌های هسته‌ای معمولاً برای زنان باردار توصیه نمی‌شوند، زیرا مواد رادیواکتیو می‌توانند از جفت عبور کرده و به جنین آسیب برسانند. به‌ویژه در مراحل اولیه بارداری، رادیواکتیو ممکن است باعث بروز مشکلات جدی در رشد جنین شود. اگر انجام اسکن برای زنان باردار ضروری باشد، پزشک باید با دقت زیاد نوع اسکن و میزان خطرات را ارزیابی کرده و فقط در موارد خاص و با اتخاذ تدابیر ایمنی لازم، این روش تصویربرداری را تجویز کند.

بنابراین، نه همه انواع اسکن هسته‌ای برای بیماران کلیوی و باردار ایمن هستند و باید با مشاوره پزشکی دقیق و ارزیابی شرایط انجام شوند.

آیا اسکن هسته ای برای بیماران کلیوی ضروری است؟

اسکن هسته‌ای برای بیماران کلیوی در برخی موارد ضروری و بسیار مفید است، زیرا این نوع اسکن می‌تواند عملکرد دقیق هر کلیه را به صورت جداگانه نشان دهد. پزشکان از این روش برای تشخیص کاهش عملکرد کلیه، انسداد مجاری ادراری یا بررسی جریان خون کلیوی استفاده می‌کنند. با این حال، انجام آن باید با مقدار کنترل‌شده‌ای از مواد رادیواکتیو و تحت نظر پزشک متخصص پزشکی هسته‌ای انجام شود تا از فشار اضافی بر کلیه‌ها جلوگیری شود. بنابراین، اسکن هسته‌ای زمانی ضروری است که اطلاعات آن بتواند به تصمیم‌گیری دقیق‌تر در درمان بیمار کمک کند.

سوالات متداول برای بیماران کلیوی و باردار

جمع‌بندی

اسکن هسته‌ای ابزاری قدرتمند و دقیق برای تشخیص بسیاری از بیماری‌هاست، اما برای بیماران کلیوی و باردار نیاز به احتیاط ویژه دارد.
بیماران کلیوی معمولاً می‌توانند با رعایت دستورات پزشک و تنظیم دوز مواد رادیواکتیو، این اسکن را انجام دهند. اما برای زنان باردار، این روش جز در موارد اورژانسی توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث آسیب به جنین شود.
در هر صورت، تصمیم نهایی باید با همکاری پزشک هسته‌ای، پزشک معالج و متخصص زنان یا کلیه گرفته شود تا بهترین و ایمن‌ترین نتیجه حاصل شود.

دیدگاه‌ خود را بنویسید لغو پاسخ