ویروس HPV ( پاپیلوماتوز انسانی) یکی از شایع ترین ویروسهای بیماری مقاربتی است که اغلب از طریق رابطه جنسی حفاظت نشده (بدون کاندوم) انتقال پیدا می کند. این ویروس باعث بروز عفونتهای طولانی مدت در بدن می شود که خود عامل مهمی برای ایجاد انواع مختلف سرطان می باشد. سرطان دهانه رحم، مقعد، ناحیه تناسلی و ناحیه گلو از آن جمله هستند. در این مقاله به سوالات شایع در مورد HPV و واکسن گارداسیل پاسخ می دهم .

ویروس HPV چیست؟

این ویروس، شایع ترین عامل عفونتهای مقاربتی است و می تواند صایعات جلدی – مخاطی مثل زگیل‌های پوستی، ضایعات خوش خیم و بدخیم مقعد و ناحیه تناسلی و حتی پاپیلوم های بسیار خطرناک دستگاه تنفسی را ایجاد کند.

این ویروس به دو مدل کم خطر و پر خطر تقسیم می شود:

1) HPV کم خطر : معمولاً بیماری جدی ایجاد نمی کند و به صورت زگیل هایی در ناحیه تناسلی، گلو، دهان و مقعد دیده می شود. اکثر این عفونتها به صورت خود به خود و به مرور زمان از بین می‌روند.

2) HPV پر خطر : عامل اصلی پیش سرطان و ضایعات سرطانی است. معمولاً نوع ۱۶ و ۱۸ این ویروس بسیار پرخطر و عامل سرطان ناحیه تناسلی است.

ویروس HPV چگونه منتقل می شود؟

HPV هیچ مخزن حیوانی ندارد و از راه تماس پوست مبتلا با پوست منتقل می شود.

– شرکای جنسی متعدد

– فعالیت جنسی حفاظت نشده (بدون کاندوم)

– سواستفاده جنسی از کودکان

– زگیل دهانی ناشی از رابطه جنسی دهانی

– انتقال بیماری از مادر به نوزاد حین زایمان

انتقال از راه دستگاه لیزر پوستی یا از استخر، تاکنون ثابت نشده است.

این ویروس فقط در بدن انسان زنده می ماند، پس در محیط بیرون بدن معمولاً از بین می رود و از طریق روشهایی مثل بغل کردن، دست دادن، استخر و استفاده از توالت فرنگی مشترک قابل انتقال نمی باشد.

علایم HPV چیست؟

HPV ضایعات پاپول مانند و شاخی شده به اسم زگیل را در پوست ایجاد می کند. زگیلهای کف دست و پا پهن تر هستند و خوش خیم می باشند. زگیلهای ناحیه تناسلی می تواند دردناک یا خارشدار باشند.

در خانمها خونریزی حین دخول می تواند از نشانه های این ویروس باشد. در آقایان معمولاً هیچ علامتی ندارد و گاهی زگیلهای ناحیه آلت، کیسه بیضه، دهان، کشاله ران و … مشاهده شود. یکی از شایعترین علایم زگیل، بی علامتی است و ممکن است فرد خودش هم از ابتلای خود آگاهی نداشته باشد.

راه تشخیص زگیل

هیچ آزمایش خونی نمی تواند زگیل را تشخیص دهد. تنها روش تست HPV (آزمایش اسید استیک) و پاپ اسمیر می باشد.

درمان زگیل چیست؟

معمولاً ضایعات پوستی را با استفاده از کوتر، روش انجماد و لیزر از بین می برند. در مواردی از داروهای موضعی هم استفاده می شود.

پیشگیری از زگیل تناسلی و واکسن گارداسیل

تنها روش پیشگیری، اجتناب از تماس مستقیم و استفاده از کاندوم و فقط بهداشت جنسی است . واکسن گارداسیل یک واکسن است که بر علیه تایپ های شایع و سرطان زای HPV ساخته شده و برای جلوگیری از ابتلا به سرطان های ناشی از این ویروس موثر است.

بهترین سن تزریق واکسن گارداسیل به کودک و نوجوان

توصیه می شود که تمامی نوجوانان از سن ۹ تا ۲۶ سالگی این واکسن را بزنند. بهترین سن در نوجوانان، (دختر و پسر) 9 تا 12 سال یعنی قبل از شروع هر گونه رابطه جنسی است ولی پژوهش نشان داده که تزریق واکسن تا ۲۶ سالگی هم کارایی خوبی دارد و حتی تا ۴۶ سالگی هم توصیه شده است.

انواع واکسن گارداسیل و نحوه تزریق

واکسن گارداسیل سه نوع است:

1- گارداسیل دو ظرفیتی (علیه تایپ ۱۶ و ۱8)

2- گارداسیل چهار ظرفیتی (علیه تایپ 16 و 18 و 6 و 11)

3- گارداسیل نه ظرفیتی

واکسن نه ظرفیتی، تایپ های بیشتر HPV خطرناک و سرطانزا را پوشش می دهد و ارجح است ولی اگر در دسترس نباشد، سایر واکسن ها هم کارایی خوبی دارند. این واکسن شانس ابتلا به HPV های خطر ناک و شانس سرطان دهانه رحم را کم می کند.

اگر واکسن زیر 15 سالگی تزریق شود، نیاز به 2 دوز واکسن دارد و اگر بعد از ۱۵ سالگی تزریق شود، ۳ دوز و اکسن الزامی است.

– در موارد زیر ۱۵ سالگی، حداقل فاصله بین دو دوز باید ۵ ماه باشد.

– در موارد بالای ۱۵ سال ، حداقل فاصله بین دوز اول و دوم، یکماه و بین دوز دوم و سوم ۱۲ ماه است.

– در دوران بارداری واکسن گارداسیل توصیه نمی شود وقتی اگر واکسن را تزریق کردید و بعد متوجه بارداری شدید، نیاز به اقدام خاصی نیست.

در آخر

از آنجا که شایعترین عامل بیماریهای جنسی، HPV می باشد و HPV های خطرناک (تیپ ۱۶ و ۱۸) می تواند باعث سرطان ناحیه تناسلی شوند، توصیه می شود که به دختران و پسران 9 تا 26 ساله، واکسن گارداسیل تزریق شود تا از ابتلا به انواع خطرناک و همچنین از ابتلا به سرطان ناحیه تناسلی پیشگیری کنیم.

رفرنس :

– کتاب رفرنس اطفال Nelsone

uptodate –

– با تشکر از خانم دکتر نسیبه حسنی متخصص زنان و زایمان اینستاگرام : dr-nasibeh-hasani