عمل تومور مغزی از راه بینی چیست؟

اهمیت عمل تومور مغزی از راه بینی اهمیت این عمل تومور مغزی در کاهش آسیب‌های جراحی و بهبود سریع‌تر بیماران نهفته است. برخلاف جراحی باز که نیاز به شکاف وسیع جمجمه دارد، این روش با استفاده از مسیر بینی امکان برداشت تومور را فراهم می‌کند و عوارضی چون عفونت، خونریزی و طولانی شدن دوران بستری را به حداقل می‌رساند. بیماران معمولا درد کمتری احساس می‌کنند و با سرعت بیشتری به فعالیت‌های روزمره بازمی‌گردند. علاوه بر این، زیبایی ظاهری حفظ می‌شود زیرا نیازی به برش خارجی وجود ندارد. به همین دلیل، امروزه این عمل در مراکز تخصصی مغز و اعصاب به‌عنوان یک تکنیک پیشرفته و استاندارد جهانی به کار گرفته می‌شود. ### چرا جراحی از راه بینی انتخاب می‌شود؟ جراحی از راه بینی به دلیل کم‌تهاجمی بودن و دسترسی مستقیم به تومورهای پایه جمجمه، یک تحول بزرگ در جراحی مغز و اعصاب محسوب می‌شود. **عمل تومور مغزی** از راه بینی بدون ایجاد برش‌های بزرگ و آسیب به بافت‌های سالم مغز انجام می‌شود و خطر خونریزی و عفونت به حداقل می‌رسد. در این روش بیماران درد کمتری تجربه می‌کنند، دوره نقاهت کوتاه‌تر است و بازگشت سریع به زندگی روزمره امکان‌پذیر می‌شود. علاوه بر نکات فوق، زیبایی ظاهری حفظ می‌شود و جراحان با دید مستقیم آندوسکوپی می‌توانند جراحی را با دقت فوق‌العاده انجام دهند، به‌طوری که بسیاری از تومورهای حساس و پیچیده با موفقیت برداشته می‌شوند. چه تومورهایی مناسب این روش هستند؟ همه تومورهای مغزی قابل درمان با این تکنیک نیستند. این روش بیشتر برای تومورهایی مناسب است که در بخش‌های مرکزی و نزدیک به پایه جمجمه قرار دارند. آدنوم هیپوفیز به‌عنوان شایع‌ترین نوع، به‌خوبی از طریق بینی و با کمک آندوسکوپ قابل برداشت است. همچنین برخی تومورهای خوش‌خیم مانند کرانیوفارنژیوما یا کیست‌های نزدیک به غده هیپوفیز و سینوس اسفنوئید نیز با این روش درمان می‌شوند. در مواردی، مننژیوما‌های کوچک قاعده جمجمه نیز می‌توانند با این تکنیک برداشته شوند. انتخاب این روش به اندازه، محل و میزان گسترش تومور بستگی دارد و نیازمند ارزیابی دقیق پزشک متخصص است. ### انواع تومورهای نزدیک سینوس‌ها و پایه جمجمه تومورهایی که در نواحی نزدیک سینوس‌ها و پایه جمجمه رشد می‌کنند، به دلیل دسترسی مستقیم از مسیر بینی، غالبا با جراحی آندوسکوپی قابل درمان هستند. این تومورها به دلیل نزدیکی به ساختارهای حیاتی، نیاز به دقت بالا و انتخاب روش مناسب جراحی دارند. - آدنوم هیپوفیز: شایع‌ترین تومور قابل برداشت با آندوسکوپی، معمولا خوش‌خیم است. - کرانیوفارنژیوما: توموری نادر در کودکان و بزرگسالان که به پایه جمجمه نزدیک است. - مننژیوما قاعده جمجمه: در اندازه‌های کوچک و متوسط از راه بینی قابل برداشت است. - کیست‌ها و ضایعات خوش‌خیم سینوسی: مانند کیست راتکه، که بدون جراحی باز برداشته می‌شوند. ### سایز، محل، و میزان دسترسی مهم اندازه، موقعیت و میزان دسترسی به تومور نقش تعیین‌کننده‌ای در انتخاب عمل تومور مغزی از راه بینی دارند. تومورهای کوچک و متوسط که در نواحی مرکزی پایه جمجمه و نزدیک غده هیپوفیز قرار دارند بهترین گزینه هستند، زیرا جراح می‌تواند با حداقل تهاجم و دید مستقیم آندوسکوپی، آن‌ها را به‌طور کامل برداشت کند. تومورهای بزرگ، گسترده یا جانبی ممکن است به روش باز نیاز داشته باشند. همچنین نزدیکی به عروق و اعصاب حیاتی میزان دسترسی را محدود می‌کند و تصمیم‌گیری دقیق و تصویربرداری پیشرفته قبل از جراحی ضروری است تا خطر عوارض کاهش یابد. مزایا و معایب جراحی از راه بینی نسبت به روش‌های باز جراحی از راه بینی یک روش کم‌تهاجمی است که مزایای فراوانی نسبت به جراحی باز ارائه می‌دهد. این تکنیک خطرات ناشی از باز کردن جمجمه را کاهش می‌دهد، دوره نقاهت کوتاه‌تر و درد کمتر دارد، اما محدودیت‌هایی در اندازه و نوع تومور وجود دارد و همه ضایعات را نمی‌توان با آن برداشت. مراقبت‌های بعد از عمل تومور مغزی از راه بینی مراقبت‌های پس از عمل جراحی تومور مغزی از طریق راه بینی (Transsphenoidal Surgery) برای اطمینان از بهبودی مناسب و جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار حیاتی است. بر اساس دستورالعمل‌های معتبر، بیماران باید از انجام فعالیت‌هایی که فشار داخل جمجمه را افزایش می‌دهند، مانند بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن، عطسه یا سرفه با دهان بسته، خودداری کنند. همچنین، توصیه می‌شود که بیماران مانند **جراحی مغز در حالت بیداری** از رانندگی تا زمانی که داروهای مسکن قوی را مصرف می‌کنند یا مشکلات بینایی دارند، پرهیز کنند. در مقاله‌ای منتشر شده در مجله *Endocrine Practice* آمده است: «تمام بیماران نیاز به پایش فوری پس از عمل برای کم‌کاری کورتیکوستروئید و اختلالات متابولیسم آب دارند.» **جمع‌بندی** روش کم تهاجمی عمل تومور مغزی از راه بینی یک روش پیشرفته است که با کاهش عوارض، درد کمتر و دوره نقاهت کوتاه‌تر، کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد. موفقیت این عمل به دقت، تجربه و مهارت پزشک جراح بستگی مستقیم دارد، زیرا انتخاب درست روش، ارزیابی دقیق تومور و کنترل عوارض پس از عمل اهمیت حیاتی دارد. در این زمینه، دکتر یزدان پناهی به‌عنوان یکی از متخصصان برجسته جراحی مغز و اعصاب و جراحی اندوسکوپی پایه جمجمه در ایران شناخته می‌شوند و با سال‌ها تجربه و استفاده از تکنیک‌های نوین، بهترین نتایج درمانی را برای بیماران فراهم می‌کنند.