آزمایش کشت خون: تشخیص عفونت

آزمایش کشت خون (Blood Culture) یک روش تشخیصی حیاتی برای شناسایی باکتری‌ها، قارچ‌ها و سایر عوامل بیماری‌زایی است که وارد جریان خون شده‌اند. این آزمایش به‌ویژه در موارد **تب بالا، عفونت‌های شدید، یا شک به سپسیس** (عفونت خون) تجویز می‌شود و می‌تواند جان بیماران را نجات دهد. در این مقاله به **روش انجام، تفسیر نتایج، کاربردها و محدودیت‌های کشت خون** می‌پردازیم . **۱. آزمایش کشت خون چیست؟** کشت خون فرآیندی است که در آن نمونه خون بیمار در محیط‌های مخصوص کشت داده می‌شود تا وجود میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا تأیید شود. این آزمایش به دو روش انجام می‌شود: - **کشت هوازی:** برای شناسایی باکتری‌های نیازمند اکسیژن. - **کشت بی‌هوازی:** برای تشخیص باکتری‌های بی‌هوازی مانند *کلستریدیوم* . **چرا کشت خون مهم است؟** - تشخیص سریع **سپسیس** (یک وضعیت تهدیدکننده زندگی). - شناسایی **پاتوژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک**. - کمک به انتخاب **درمان هدفمند** برای عفونت‌های خونی . **۲. چه زمانی کشت خون تجویز می‌شود؟** پزشکان در موارد زیر درخواست کشت خون می‌دهند: ✅ **تب بالا بدون علت مشخص** (به‌ویژه اگر همراه با لرز باشد). ✅ **علائم سپسیس:** مانند افت فشار خون، تنفس سریع، یا گیجی. ✅ **عفونت‌های موضعی شدید:** مثل پنومونی، مننژیت، یا عفونت ادراری. ✅ **قبل از شروع آنتی‌بیوتیک‌های قوی** (برای جلوگیری از نتیجه منفی کاذب). ✅ **در بیماران با سیستم ایمنی ضعیف:** مانند مبتلایان به سرطان یا HIV . --- **۳. روش انجام آزمایش کشت خون** ### **الف) نمونه‌گیری** - خون از **دو رگ مختلف** (معمولاً از هر بازو) گرفته می‌شود تا دقت افزایش یابد. - حجم نمونه: **۱۰-۲۰ میلی‌لیتر** برای بزرگسالان (بسته به پروتکل آزمایشگاه). - نمونه در **بطری‌های مخصوص کشت** (حاوی محیط مغذی) قرار می‌گیرد . ### **ب) فرآیند کشت در آزمایشگاه** 1. **انکوباسیون:** بطری‌ها در دستگاه‌های خودکار (مثل **BACTEC**) قرار می‌گیرند که هر ۱۰-۱۵ دقیقه رشد میکروب‌ها را بررسی می‌کنند. 2. **بررسی روزانه:** اگر میکروارگانیسم رشد کند، نمونه برای **شناسایی دقیق** به بخش میکروب‌شناسی ارسال می‌شود. 3. **تست حساسیت آنتی‌بیوتیکی (آنتی‌بیوگرام):** برای تعیین مؤثرترین دارو . **مدت زمان جوابدهی:** - **۲۴-۴۸ ساعت** برای نتیجه اولیه. - **۵-۷ روز** برای تأیید نهایی (در موارد عفونت‌های کندرشد). **۴. تفسیر نتایج** - **مثبت:** وجود باکتری یا قارچ در خون (مثلاً *استافیلوکوک اورئوس* یا *E. coli*). - **منفی:** عدم رشد میکروارگانیسم پس از ۵ روز (اما ممکن است عفونت هنوز وجود داشته باشد). **علل نتیجه منفی کاذب:** ❌ مصرف آنتی‌بیوتیک قبل از آزمایش. ❌ حجم ناکافی خون برای کشت. ❌ خطا در حمل و نقل نمونه . **۵. تفاوت کشت خون با سایر آزمایش‌ها** > **نکته:** CBC ممکن است **افزایش گلبول‌های سفید (WBC)** را نشان دهد، اما علت عفونت را مشخص نمی‌کند . **۶. محدودیت‌های کشت خون** - **حساسیت پایین** در برخی عفونت‌ها (مثل اندوکاردیت). - **هزینه نسبتاً بالا** (به‌ویژه در روش‌های مولکولی پیشرفته). - **نیاز به تکنیک صحیح نمونه‌گیری** (جلوگیری از آلودگی نمونه) . **۷.