5نکته مهم درباره اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو+نحوه آن
دکتر شبنم رفیع زاده
تهران
88
/ 100
امتیاز سئو
گرفتاری در عملکرد تیروئید و وجود گرهها یا عملکردهای آن میتواند تأثیرات متعددی بر سلامتی داشته باشد. از اختلالات متابولیک تا تغییر وزن، انرژی و خلقوخو. یکی از ابزارهای تشخیصی پیشرفته برای بررسی دقیقتر وضعیت تیروئید، اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو است. این روش به پزشک کمک میکند تا نه فقط ساختار تیروئید را بسنجد، بلکه عملکرد آن را نیز زیر ذرهبین قرار دهد.
در این مقاله، ابتدا باید دانست که اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو چیست و به چه هدفی انجام میشود، سپس 5 نکته مهم را که پیشتر انجام میدهید، میدانید، و در نهایت توضیح میدهیم روش انجام اسکن چگونه است و چه مراقبتهایی لازم است. اگر میخواهید با این روش تشخیصی آشنا شوید و بفهمید آیا برای شما مناسب است، این راهنما به شما کمک خواهد کرد.
چرا از اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو استفاده میشود؟
قبل از ورود به نکات، باید دلیل اصلی انجام این روش را بدانیم. اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو (که گاهی همراه با تست جذب ید یا RAIU انجام میشود) در پزشکی هستهای به کار میرود انجام میشود.
عملکرد تیروئید: چقدر تیروئید شما میتوان ید — کدام مواد لازم برای تولید مواد مغذی تیروئید است — جذب کند؟
ساختار و پخش فعالیت در تیروئید: آیا بخشهای مختلف بهصورت همگن فعال هستند؟ آیا گره یا قسمتی فعالتر یا کمتر فعال وجود دارد؟
در واقع، اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو به پزشک امکان میدهد بخشهایی از تیروئید را شناسایی کند که بهصورت «گرم (گرم)»، «سرد (سرد)» یا «نرمال» فعالیتها دارند. این اطلاعات در تشخیص بیماری مثل پرکاری تیروئید، گره تیروئیدی، تیروئید یا سرطان تیروئید کاربرد دارد.
بنابراین اگر پزشک به شما گفته است که قرار است اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو انجام دهید، هدف را انجام دهید نه صرفاً دیدن تصویر، بلکه بررسی فعالیت ها و عملکرد دقیق تیروئید است.
اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو
5 نکته مهم درباره اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو
در این بخش به 5 نکته کلیدی میپردازیم که میدانستند آنها قبل، هنگام و بعد از اسکن بسیار مهم است.
نکته ۱: آمادهسازی دقیق، نتیجه کلیدی نتیجهگیری درست
یکی از شایع ترین منابع خطا در اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو، آماده سازی ناکافی بیمار است. اگر شما پیش از اسکن به برخی تفسیرها توجه نکنید، ممکن است نتیجه اسکن به اشتباه شود.
رژیم کم ید: باید چند روز قبل از مصرف موادی که حاوی ید زیاد هستند (نمک یددار، برخی مکملهای یددار، غذاهای دریایی زیاد ید) حذف شوند
دوری از کنتراست یددار: اگر دائماً در سیتیاسکن یا آزمایشات تصویربرداری با مواد کنتراست یددار شرکت کردهاید، باید مدت زمانی بین آن و اسکن تیروئید حفظ شود، زیرا ممکن است در تفسیر نتایج اختلال کند.
قطع یا تنظیم داروهای تیروئیدی یا آنتیتیروئید: ممکن است پزشک از شما بیدد داروی تیروئیدی یا داروی ضد تیروئید را مدتی قبل از اسکن کنار بگذارید. این کار برای دقت بیشتر لازم است.
توصیههای عمومی روز اسکن: معمولاً باید ناشتا یا نیمهناشتا باشید و از مصرف برخی داروها یا مکملهای یددار پیش از اسکن خودداری کنید.
این آمادهسازی دقیق انجام نمیشود، ممکن است اسکن نمیتواند به تفاوت بین قسمتهای فعال و غیر فعال تیروئید را نشان دهد.
نکته ۲: نوع رادیونوکلئید مناسب
را انتخاب کنید
در اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو، انتخاب ایزوتوپ ید یا عوامل رادیواکتیو مناسب نقش بسیار مهمی دارد که دو گزینه رایج عبارتند از:
ید–۱۲۳ (I-123): به دلیل نیمهعمر کوتاهتر و مقدار تبش کمتر، گزینهای امنتر برای تشخیص تصویربرداری است و معمولاً اولویت دارد
ید–۱۳۱ (I-131): در مواردی که نیاز به مقدار بیشتری تابش باشد یا برای مقاصد درمانی، از I-131 استفاده میشود، اما در تشخیص معمولاً کمتر کاربرد دارد به دلیل تابش بیشتر و احتمال آسیب به بافتها.
علاوه بر این، گاهی بجای ید، از تکنسیوم-99m (Tc-99m pertechnetate) استفاده میشود که بهصورت مشابه در تیروئید تجمع میکند اما ویژگی رادیواکتیو متفاوتی دارد.
خاب مناسب رادیونوکلئید وضعیت وضعیت بیمار، میزان دقت مورد نیاز و مراقبت از پزشک متخصص است.
نکته ۳: زمانبندی دقیق اسکن و جذب
برای اینکه اسکن تیروئید با رادیواکتیو به عملکرد عملکرد تیروئید را نشان دهد، زمانبندی جذب رادیونوکلئید و تصویربرداری بسیار مهم است.
معمولاً ابتدا رادیونوکلید به بیمار داده میشود (معمولاً از راه خوراکی یا تزریق) و بعد از مدتی منتظر میمانند تا ماده رادیواکتیو در تیروئید افزایش یابد. زمان معمول جذب ۴ تا ۶ ساعت و ۲۴ ساعت بعد است.
در اسکن تیروئید معمولی، دوربین گاما تصاویری از تیروئید را پس از جذب نشان میدهد. اگر اسکن همراه با آزمایش جذب انجام شود، نتایج درصد جذب در زمانهای مختلف اندازهگیری میشود.
رعایت دقیق زمانبندی حیاتی است، زیرا اگر تصویربرداری زودتر یا دیرتر از زمان مناسب انجام شود، نتایج ممکن است منحرف شوند.
نکته ۴: تفسیر نتایج — نواحی گرم، سرد و جذب
یکی از چشمگیرترین نقاط قوت اسکن تیروئید با رادیواکتیو، آن را در تفکیک کارکرد بخشهای مختلف تیروئید است. پزشک بر اساس تصویر و جذب رادیونوکلید، الگوهای زیر را بررسی میکند:
قسمت گرم (گره داغ): ناحیهای که رادیونوکلئید بالایی دارد. این قسمتها معمولاً به فعالیتهای بیشتر تیروئید اشاره میکنند و بیشتر خوشخیم هستند.
قسمت سرد (گره سرد): ناحیهای که جذب کمتری دارد. این قسمت ممکن است نشاندهنده گرهای باشد که فعالیتهای کمی دارد و در مواردی باید بیشتر بررسی شود.
پخش یکنواخت: اگر کل غده تیروئید به شکل تقریباً یکنواخت ماده رادیواکتیو را جذب کند، یعنی عملکرد تیروئید در آن منطقه هماهنگ است.
درصد جذب رادیونوکلید: پزشک به نسبت درصد جذب در زمانهای مختلف (مثلاً ۶ ساعت و ۲۴ ساعت) توجه میکند تا ببیند تیروئید به چه میزان جذب میشود. غیرطبیعی میتواند نشانهای نداشته باشد.
تفسیر صحیح این نتایج نیاز به تجربه پزشک وجود دارد و باید با نتایج دیگر آزمایش خون (مثلاً TSH، T3 و T4) در کنار هم بررسی شود.
نکته ۵: مزایا، محدودیتها و ایمنی اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو
در این بخش، به جوانب مثبت و منفی و نکات ایمنی مرتبط با اسکن تیروئید با رادیواکتیو میپردازیم:
مزایا
ترکیبی از اطلاعات ساختاری و عملکردی: نمای سونوگرافی یا اسکنهای ساده تصویری، اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو علاوه بر ساختار، عملکرد را نیز به تصویر میکشد.
تشخیص گرهها: میتوان نواحی گرم یا سرد در غده را شناسایی کرد که کمک میکند تشخیص بهتری در مورد ماهیت گرهها داده شود.
کمک به تشخیص علت پرکاری تیروئید: مثلاً در صورت پرکاری، میتوانم کدام بخشها را میبینم.
ریسک تابش پایین: دوز رادیواکتیو در اسکن تشخیصی معمولاً بسیار کم است و در شرایط عادی خطری برای بیمار ندارد استفاده میشود.
محدودیتها
در برخی موارد، گره سرد ممکن است خطر ابتلا به سرطان را بیشتر نشان دهد و نیاز به بررسیهای بیشتر داشته باشد. اما اکثر گرهها خوشخیم هستند.
تأثیر عوامل خارجی: اگر بیمار رژیم کم ید را رعایت نمیکند یا همیشه از کنتراست یددار استفاده میکند، نتایج ممکن است منحرف شود.
محدودیت در بیماران باردار یا شیرده: چون شامل تابش است، عموماً در زنان باردار یا کسانی که در دوره شیردهی با امکان انجام میشوند یا از روش جایگزین استفاده میشوند.
نتایج همپوشانی: برخی از موارد تشخیصی بین انواع گره های تیروئید تنها با اسکن کافی نیست و نیاز به نمونه برداری (بیوپسی) است.
هزینه و در دسترس بودن: ممکن است در برخی از مراکز محدود باشد یا نیاز به بخش پزشکی هستهای پیشرفته داشته باشد.
این آزمایش از یک ردیاب رادیواکتیو، یک پروتئین یا یک مولکول متصل به مواد رادیواکتیو استفاده میکند. ردیاب رادیواکتیو برای بیمار تجویز می شود و یک پروب میزان جذب ید توسط غده تیروئید را اندازه گیری می کند. اسکن تیروئید گسترش یکنواخت ردیاب را در غده
بررسی می کند
این آزمایش از یک ردیاب رادیواکتیو، یک مربی یا یک مولکول مرتبط به ماده رادیواکتیو استفاده میکند. ردیاب رادیواکتیو به بیمار تزریق میشود و یک پروب میزان جذب ید توسط غده تیروئید را اندازهگیری میکند. اسکن تیروئید، پخش یکنواخت ردیاب در غده را میکند.
در این مرحله به شما آمادهسازی میشود تا در بهترین شرایط برای اسکن حاضر شوید.
مرحله ۲: آمادهسازی بیمار
شما ممکن است موظف شوید که:
رژیم کم ید را رعایت کنید
داروهای تیروئید یا ضد تیروئید را چند روز قبل قطع کنید (با مشورت پزشک)
از مصرف مکملهای حاوی ید یا غذاهای دریایی زیاد ید پرهیز کنید
اگر اخیراً از کنتراست یددار در آزمایشی استفاده کردهاید، زمان لازم را رعایت کنید
ناشتا باشید یا طبق دستور پزشک
این آمادهسازی باعث میشود دستگاه رادیونوکلئید به درستی جذب شود و تصویر بهتری ثبت شود.
مرحله ۳: تزریق یا بلع رادیونوکلئید
بسته به پروتکل مرکز هستهای، ممکن است یکی از روشهای زیر انجام شود:
بلع یک کپسول یا محلول حاوی رادیونوکلئید مثل I-123 یا I-131
تزریق رادیونوکلئید مانند Tc-99m به ورید
پس از تجویز، باید منتظر بمانید تا رادیونوکلئید در تیروئید تجمع پیدا کند.
مرحله ۴: مدت انتظار برای جذب
پس از دریافت رادیونوکلید، زمان داده میشود تا ماده در تیروئید جذب شود. معمولاً:
پس از ۴ تا ۶ ساعت اسکن اولیه انجام میشود
گاهی اسکن ثانویه یا اندازه گیری جذب در ۲۴ ساعت بعد نیز انجام می شود
در این فاصله میتوانید در منطقه ایمن منتظر بمانید
در برخی از مراکز، ممکن است نیازی به بازگشت نباشد و همه مراحل در یک جلسه انجام شود، اما نیاز به دو نوبت است.
مرحله ۵: تصویربرداری با دوربین گاما
در زمان تصویربرداری:
شما روی یک تخت به پشت دراز میکشید و گردنتان کمی به عقب متمایل میشود
دوربین گاما در نزدیکی گردن قرار میگیرد و از چند زاویه شروع به ثبت تصاویر میکند
مهم است در طول تصویربرداری تکان نخورید یا بلعید تا تصویر واضح باشید
تصویر ممکن است ۱۰ تا ۳۰ دقیقه طول بکشد یا در هر زاویه چند دقیقه زمان ببرد
در اسکن ترکیبی (همزمان با جذب) ممکن است اندازه گیری با پروب گاما نیز بگیرد
دوربین گاما پرتوهای گاما که از رادیونوکلئید منتشر میشود را دریافت و تصویر نواحی فعالتر و کمتر فعال را نشان میدهد.
مرحله ۶: تحلیل و گزارش نتایج
پس از تصویربرداری، پزشک هستهای تصاویر را بررسی میکند و گزارش زیر را میدهد:
فعالیت توزیع در تیروئید
نواحی گرم یا سرد
درصد جذب در زمانهای مختلف
تفسیر نتیجه با توجه به آزمایشات تیروئید و علائم بالینی
پیشنهاد برای آینده بعدی (اگر لازم باشد)
پزشک معالج شما (آندروکرینولوژیست یا متخصص غدد) گزارش را برای توضیح میدهد و برنامه درمان را بر اساس نتیجه اسکن تعیین میسازد.
مرحله ۷: پس از اسکن — نکات ایمنی و ادامه کار
پس از اسکن، نکاتی وجود دارد که باید رعایت کنید:
نوشیدن زیاد آب و عفونت مکرر برای دفع رادیونوکلئید اضافی
در صورت شیردهی، ممکن است خاص داده شود
حفظ فاصله مناسب با افراد دیگر برای مدتی کوتاه بنا به دستور پزشک
از تماس نزدیک با کودکان خردسال یا زنان باردار برای مدتی جلوگیری شود
از بازگشت داروهای تیروئیدی یا داروهای ضدتیروئیدی توصیه پزشک
این ساده کمکش میکند رادیواکتیو علاوه بر کاهش و حفظ ایمنی حفظ شود.
اسکن تیروئید چیست؟
مثال بالینی و کاربرد اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو
برای درک بهتر کاربرد عملی، یک مثال برای بررسی میکنیم:
خانمی ۴۵ ساله با علائمی مانند کاهش وزنی، احساس گرگرفتگی، ضربان قلب سریع و مراجعه میکند. آزمایش خون نشان میدهد سطح TSH پایین و T3/T4 بالا است. پزشک برای بررسی علت پرکاری تیروئید به او توصیه میکند اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو انجام دهد.
در اسکن، مشاهده میشود که در لوب راست تیروئید ناحیهای گرم با جذب بالا وجود دارد (گره گرم). این نشان میدهد که این گره به طور خودمختار میکند. سپس پزشک تشخیص می دهد که این گره یکی از علل پرکاری تیروئید است و درمان اختصاصی (دارویی، رادیواکتیو درمانی یا جراحی) را بر اساس نتایج توصیه می کند.
در این مثال، اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو کمک کرده است که پزشک متوجه مشکل کلی تیروئید نیست بلکه یک بخش فعالیت خاص از حد و درمان هدفمندی است.
بهترین کلینیک اسکن تیروئید در تهران کجاست؟
کلینیک چندتخصصی ویستان یکی از مراکز پزشکی معتبر در تهران است که در حوزه خدمات تشخیصی، درمانی و پزشکی هستهای نیز فعالیت دارد. این مرکز در منطقه سعادت آباد واقع شده است و امکان دسترسی مناسبی برای ساکنان شمال و غرب تهران وجود دارد.
آدرس شعبه سعادت آباد ویستان: سعادت آباد : سعادت آباد ضلع شمال غربی چهار راه سرو (تقاطع پاکنژاد و سرو)-جنبة مجتمع دشت بهشت href="tel:09966333097">09966333097 – واتساپ
جدول مزایا و معایب اسکندی class="wp-block-table is-style-stripes">
مزایا
توضیح
معایب
توضیح
میدهد تیروئید تا چه میتواند فعال است و آیا بخشهای خاص بیشفعال یا کمفعال هستند.
دارای مقدار کمی تابش
هرچند میزان تابش بسیار کم است، اما برای زنان باردار یا شیرده توصیه نمیشود. گرههای «گرم» (فعال) و «سرد» (غیرفعال) را در تصمیمگیری درمانی مهم است. تیروئید
میتواند کمک کند پزشک بفهمد آیا مشکل ناشی از کل غده است یا فقط بخشی از آن است.
تأثیر داروها و رژیم غذایی بر نتیجه
مصرف برخی داروها، مکملهای یددار یا غذاهای دریایی مینتیجه را مختل کند.
برخلاف بیوپسی یا جراحی، نیازی به شکافتن یا درمان وجود ندارد. دقیقتر
با تشخیص نوع و محل اختلال، مسیر درمان (دارویی، جراحی یا ید درمانی) راحتتر تعیین میشود.
عدم میتواند برای همه بیماران
در بیماران باردار، شیرده یا مواردی که اخیراً از مواد کنتراست استفاده میشود، انجام شود. فراتر از سونوگرافی یا CT
برخلاف روشهای تصویربرداری دیگر، عملکرد واقعی سلولهای تیروئید را نشان میدهد. موضعی (گرههای سمی)
کمک میکند پزشک نواحی با فعالیت از حد را شناسایی و هدف درمان قرار دهد.
زمانبر بودن فرآیند
جذب و تصویربرداری ممکن است چند ساعت تا یک طول بکشد. متداول
اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو چیست؟
روشی برای بررسی عملکرد تیروئید با استفاده از مقدار کمی ید رادیواکتیو است.
آیا اسکن تیروئید خطرناک است؟
خیر، میزان تابش بسیار کم است و معمولاً خطری ندارد.
باشم؟
بله، معمولاً چند ساعت قبل از اسکن باید ناشتا باشید.
آیا باید داروهای تیروئید را قطع کنید؟
بله، طبق دستور پزشک ممکن است نیاز به قطع دارو داشته باشد.
اسکنوگرافیک تیروئید چگونه انجام میشود؟
مقداری ید رادیواکتیو مصرف میشود و سپس با دوربین مخصوص از تیروئید تصویربرداری میشود.
تفاوت اسکن و سونوگرافی
میدهد، اسکن عملکرد تیروئید را مشخص میکند.
بعد از اسکن میتوانم کارهای روزمره انجام دهم؟
بله، فقط مواد مصرفی تا ماده رادیواکتیو سریعتر دفعکنندهها میشود.
اسکن چه زمانی آماده میشود؟
معمولاً طی چند ساعت تا یک روز آماده آمادهسازی مستقیم است.
آیا این اسکن سرطان تیروئید را نشان میدهد؟
جمعبندی
در این مقاله با موضوع ۵ نکته مهم درباره اسکن تیروئید با رادیواکتیو + نحوه انجام آن آشنا شدید. اجازه دهید نکات مهم را مرور کنیم:
اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو ابزاری تشخیصی است که علاوه بر ساختار تیروئید، عملکرد آن را نیز میکند.
آمادهسازی دقیق مانند رژیم کم ید، قطع یا تنظیم داروها و دوری از کنتراست یددار مهم حیاتی دارد.
انتخاب ایزوتوپ مناسب (مثل I-123 یا I-131) بسیار بر دقت و ایمنی دارد.
زمانبندی جذب رادیونوکلئید و تصویربرداری باید با دقت انجام شود تا نتایج معتبر باشد.
نتایج تفسیر بررسی نواحی گرم یا سرد و شامل درصد جذب است و محدودیتهایی هم دارد.
روش انجام اسکن شامل مشاوره مقدماتی، تجویز رادیونوکلید، زمان انتظار، تصویربرداری با دوربین گاما، تحلیل نتایج و نتایج پس از آن است.
اگر بخوای، میتونم برات نسخهای برای انتشار در سایت (با متا، تگها، سؤالات متداول و عنوان بهینهشده برای «اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو») آماده میشود. مایلی اون نسخه رو هم برات بسازم؟
