پیری نوری به آسیب و پیری زودرس پوست گفته می‌شود که عمدتاً ناشی از مواجهه طولانی‌مدت و تجمعی با اشعه ماوراءبنفش خورشید (UVA و UVB) و تا حدی نور مرئی با انرژی بالا است. این نوع پیری کاملاً قابل پیشگیری است و با پیری ذاتی (طبیعی) تفاوت‌های واضحی دارد.

ویژگی‌های اصلی پیری نوری

• شروع زودتر از پیری طبیعی (حتی از دهه دوم زندگی در افراد با پوست روشن)
• چروک‌های عمیق و مشخص (به‌ویژه خطوط اخم، خطوط پیشانی، پنجه‌کلاغی دور چشم)
• شلی و افتادگی پوست (به‌دلیل تخریب شدید الاستین)
• لک‌های قهوه‌ای، کک‌ومک خورشیدی و ملاسما
• پوست زبر، خشک و چرمی‌مانند (به‌خصوص در صورت، گردن، پشت دست‌ها و سینه)
• مویرگ‌های گشاد شده (تلانژکتازی) و قرمزی دائمی
• الاستوز خورشیدی (تجمع غیرطبیعی و آسیب‌دیده الاستین در درم)

مکانیسم علمی اصلی

اشعه UVA و UVB → تولید رادیکال‌های آزاد و گونه‌های اکسیژن فعال (ROS) → فعال شدن آنزیم‌های ماتریکس متالوپروتئیناز (MMP-1, MMP-3, MMP-9) → تجزیه سریع کلاژن و الاستین → کاهش شدید هیالورونیک اسید و گلیکوزآمینوگلیکان‌ها.

تفاوت خلاصه با پیری ذاتی

نتیجه: پیری نوری مسئول حدود ۸۰–۹۰٪ از علائم قابل‌مشاهده پیری پوست صورت در افراد بالای ۴۰ سال است. بهترین و مؤثرترین راه پیشگیری، استفاده روزانه و مداوم از ضدآفتاب با SPF 50+ و PA++++ حتی در روزهای ابری یا داخل خانه است.