کیست لثه در کودکان

کیست لثه در کودکان یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان در دوران نوزادی و اوایل کودکی محسوب می‌شود. بسیاری از والدین هنگام مشاهده برجستگی کوچک یا سفیدرنگ روی لثه فرزندشان نگران می‌شوند و تصور می‌کنند این مشکل جدی است؛ اما در بیشتر موارد این کیست‌ها خوش‌خیم، موقتی و بدون درد هستند. با این حال، شناخت دقیق کیست لثه در کودکان به والدین کمک می‌کند تا تصمیم درست بگیرند و در زمان مناسب به دندان‌پزشک مراجعه کنند.
در این مقاله، تمام نکات تخصصی اما قابل‌فهم درباره این موضوع را بررسی می‌کنیم؛ از تعریف و علائم گرفته تا روش‌های درمان، پیشگیری و باورهای غلطی که والدین را سردرگم می‌کند.

تعریف کیست لثه در کودکان

کیست لثه در کودکان یک حفره کوچک پر از مایع است که روی لثه یا گاهی در ناحیه رویش دندان ایجاد می‌شود. این کیست‌ها معمولاً:

• اندازه کوچک دارند

• سفید یا زردرنگ هستند

• درد زیادی ایجاد نمی‌کنند

• اغلب خودبه‌خود از بین می‌روند

دو نوع رایج کیست لثه شامل کیست‌های اپشتین (Epstein Pearls) و نودول‌های بون (Bohn’s Nodules) هستند. هر دو نوع کاملاً بی‌خطرند و معمولاً طی چند هفته یا چند ماه جذب می‌شوند.

برخی از کودکان در زمان رویش دندان شیری نیز دچار کیست رویشی (Eruption Cyst) می‌شوند که یک برجستگی آبی‌رنگ یا بنفش روی لثه است و در بیشتر مواقع بدون مداخله خاصی برطرف می‌شود.

دلایل ایجاد کیست لثه در کودکان

در ادامه، مهم‌ترین علت‌های ایجاد کیست لثه در کودکان را توضیح می‌دهیم:

۱. باقی‌ماندن بقایای بافتی هنگام تشکیل دندان

هنگام رشد دندان‌ها، بخشی از سلول‌های بافتی در لثه باقی می‌مانند. این سلول‌ها جمع می‌شوند و کیست کوچک تشکیل می‌دهند.

۲. رویش دندان‌های شیری

گاهی کیست رویشی هنگام فشار دندان برای خروج از لثه تشکیل می‌شود. این کیست معمولاً با خروج دندان از بین می‌رود.

۳. ضربه یا تحریک لثه

جویدن اجسام سخت، افتادن یا ضربه به دهان گاهی باعث ایجاد کیست کوچک در لثه می‌شود.

۴. دلایل ژنتیکی

در برخی کودکان الگوی خانوادگی دیده می‌شود و احتمال بروز کیست لثه بیشتر است.

۵. تجمع سلول‌های کراتینی

در کیست‌های اپشتین، تجمع کراتین در سطح لثه باعث ایجاد نقاط سفیدرنگ می‌شود.

علائم کیست لثه در کودکان

علائم این مشکل معمولاً خفیف هستند و عبارتند از:

• یک یا چند برجستگی سفید، زرد یا آبی روی لثه

• بی‌درد بودن یا ایجاد درد بسیار کم

• نداشتن التهاب یا خونریزی

• مشکل خفیف در مکیدن یا غذا خوردن (بسیار نادر)

• ظاهر شدن در نوزادان یا کودکان در حال دندان‌درآوردن

اگر کودک درد شدید یا تب داشته باشد، معمولاً علت دیگری وجود دارد و نیاز به بررسی دارد.

روش‌های پیشگیری از کیست لثه در کودکان

اگرچه بسیاری از کیست‌ها خودبه‌خود شکل می‌گیرند و جلوگیری از آنها ممکن نیست، اما رعایت چند نکته احتمال بروز مشکلات لثه را کاهش می‌دهد:

۱. رعایت بهداشت دهان از نوزادی

• پاک کردن لثه‌ها با گاز استریل

• استفاده از مسواک نرم بعد از رویش اولین دندان

• جلوگیری از تجمع شیر یا مواد غذایی در دهان

۲. جلوگیری از ضربه به لثه

اجازه ندهید کودک اجسام سخت بجود یا اسباب‌بازی‌های کوچک را داخل دهان ببرد.

۳. تقویت سیستم ایمنی کودک

رژیم غذایی سالم، ویتامین‌ها و خواب کافی به سلامت دهان کمک می‌کند.

۴. مراجعه منظم به دندان‌پزشک کودکان

آگاهی از وضعیت دهان کودک باعث تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی می‌شود.

درمان کیست لثه در کودکان

در بسیاری از موارد، کیست لثه در کودکان به درمان پیچیده نیاز ندارد؛ اما برخی شرایط بررسی دقیق‌تر را ضروری می‌کند.

۱. درمان‌های خانگی و مراقبتی

• تمیز نگه‌داشتن دهان

• ماساژ بسیار ملایم لثه

• اجتناب از فشار دادن یا ترکاندن کیست

• استفاده از پستانک نرم

این اقدامات به کاهش التهاب و پیشگیری از عفونت کمک می‌کنند.

۲. درمان حرفه‌ای توسط دندان‌پزشک

اگر کیست باعث درد، تورم یا مشکل در تغذیه کودک شود، دندان‌پزشک از روش‌های امن و سریع استفاده می‌کند:

الف) تخلیه کیست رویشی

در این روش، دندان‌پزشک با ابزار ظریف سطح کیست را باز می‌کند تا مایع داخل آن خارج شود.

ب) درمان‌های محافظه‌کارانه

در بیشتر کودکان، پزشک فقط روند رشد دندان را بررسی می‌کند و برای جذب خودبه‌خودی کیست زمان می‌دهد.

ج) بررسی عفونت

اگر کیست با قرمزی یا تب همراه باشد، پزشک داروی مناسب تجویز می‌کند.

۳. درمان‌های جایگزین و مکمل

این روش‌ها معمولاً به‌عنوان کمک استفاده می‌شوند و جایگزین درمان تخصصی نیستند:

الف) کمپرس سرد ملایم

کمک به کاهش تورم و بی‌قراری کودک.

ب) ماساژ با ژل مخصوص دندان‌درآوردن

توجه: این ژل‌ها باید برای سن کودک مناسب باشند.

ج) استفاده از اسباب‌بازی‌های دندانی نرم

ابزارهای سیلیکونی باعث تحریک ملایم لثه می‌شوند و درد را کمتر می‌کنند.

تمرینات مناسب برای کاهش ناراحتی لثه

اگرچه کودک نمی‌تواند تمرینات پیچیده انجام دهد، اما چند تمرین ساده به کاهش فشار لثه کمک می‌کند:

۱. ماساژ دایره‌ای لثه

والدین با انگشت تمیز لثه را آرام ماساژ می‌دهند.

۲. فشار ملایم با اسباب‌بازی نرم

این کار گردش خون در لثه را بهتر می‌کند.

۳. تمرین مکیدن پستانک سرد

پستانک خنک‌ شده باعث آرام‌سازی لثه می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر هر یک از موارد زیر دیده شد، مراجعه فوری لازم است:

• خونریزی یا عفونت

• تب یا بی‌قراری شدید

• ماندگاری کیست بیش از چند ماه

• رشد غیرطبیعی یا بزرگ‌شدن سریع کیست

• مشکل در خوردن یا مکیدن

نتیجه‌گیری

کیست لثه در کودکان معمولاً مشکلی خوش‌خیم و قابل‌کنترل است. شناخت علائم، دلایل و روش‌های پیشگیری به والدین آرامش خاطر می‌دهد. درمان در بیشتر موارد ساده و بدون درد است و کودک پس از مدت کوتاهی به حالت طبیعی بازمی‌گردد. با رعایت بهداشت دهان و مراجعه منظم به دندان‌پزشک می‌توان از بیشتر مشکلات دهان و دندان در کودکان جلوگیری کرد.

ده سؤال متداول درباره کیست لثه در کودکان

۱. آیا کیست لثه خطرناک است؟
معمولاً خیر و در بیشتر کودکان خودبه‌خود برطرف می‌شود.

۲. آیا کیست لثه درد دارد؟
در اغلب موارد بی‌درد است.

۳. کیست چه مدت روی لثه می‌ماند؟
از چند هفته تا چند ماه.

۴. آیا لازم است کیست را بترکانیم؟
خیر، این کار خطر عفونت دارد.

۵. آیا کیست روی رشد دندان‌ها تأثیر می‌گذارد؟
خیر، بیشتر کیست‌ها پس از رویش دندان از بین می‌روند.

۶. آیا درمان خانگی کافی است؟
در موارد خفیف بله، اما علائم شدید نیاز به پزشک دارد.

۷. آیا کیست لثه با سرطان اشتباه گرفته می‌شود؟
خیر، این کیست‌ها کاملاً خوش‌خیم هستند.

۸. آیا ضربه به لثه باعث کیست می‌شود؟
در برخی کودکان بله.

۹. بهترین روش کاهش درد چیست؟
ماساژ ملایم و استفاده از وسایل دندانی نرم.

۱۰. آیا نوزادان بیشتر دچار کیست لثه می‌شوند؟
بله، به دلیل رشد سریع بافت‌ها.

ده باور غلط درباره کیست لثه در کودکان

۱. «کیست لثه همیشه خطرناک است.»
۲. «این کیست‌ها باید حتماً جراحی شوند.»
۳. «کیست نشانه بیماری‌های جدی است.»
۴. «کیست باعث توقف رشد دندان می‌شود.»
۵. «فشار دادن کیست به درمان کمک می‌کند.»
۶. «ژل‌های بی‌حسی برای همه نوزادان مناسب است.»
۷. «اسباب‌بازی‌های دندانی خطرناک‌اند.»
۸. «کیست لثه فقط در نوزادان دیده می‌شود.»
۹. «هر برجستگی روی لثه کیست است.»
۱۰. «درمان‌های خانگی همیشه کافی‌اند.»

این مطلب را به اشتراک بگذارید

somaye khoshkhoo

مقالات: 196