مراقبت از سلامتی دندان ها در ایام نوروز

نوروز، جشن باستانی ایرانیان، یکی از زیباترین و شادی بخش‌ترین زمان‌های سال است. در این ایام، خانواده‌ها گرد هم می‌آیند، سفرهای نوروزی برنامه‌ریزی می‌شود و سفره‌هایی رنگارنگ با انواع خوراکی‌ها و شیرینی‌های سنتی برپا می‌شود. اما متاسفانه فارغ تمام این شادی‌ها، گاهی اوقات مراقبت از سلامتی دندان ها در نوروز نادیده گرفته می‌شود. یعنی به دلیل تغییر در سبک زندگی در این تعطیلات و مصرف بیش از حد شیرینی، آجیل و به طور کلی تغییر در رژیم غذایی، احتمال بروز مشکلاتِ ناحیه دهان و دندان افزایش چشمگیری پیدا می‌کند. به همین دلایل بود که تصمیم گرفتیم تا در این مقاله از وبسایت کلینیک دندانپزشکی دکتر بنیانیان، نظر متخصصان مجموعه را درباره خطراتی که عید نوروز برای سلامتی دندان های ما دارد و البته ترفندهایی طلایی برای حفظ سلامت دندان‌ها جویا شویم. پس برای کسب اطلاعات بیشتر، حتما تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید. اهمیت مراقبت از سلامتی دهان و دندان ها در ایام نوروز دندان‌ها نقش بسیار مهمی در سلامت کلی بدن ایفا می‌کنند. تغذیه مناسب، تکلم، زیبایی چهره و حتی اعتماد به‌ نفس ما به سلامت دهان و دندان بستگی دارد. اما در ایام نوروز، به دلیل مصرف بالای شیرینی‌ها و خوراکی‌های نشاسته‌ای، دندان‌ها در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرند. پس مراقبت از دندان‌ها در این دوره اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. خصوصا با توجه به اینکهه عادات غذایی نامناسب و تغییر در روتین‌های بهداشت دهان و دندان می‌تواند منجر به پوسیدگی و مشکلات لثه شود. پس اگر در این ایام توجه کافی به سلامت دهان نداشته باشیم، ممکن است با مشکلاتی مانند درد دندان، حساسیت و حتی عفونت‌های نواحی لثه روبه‌رو شویم. این نکته را هم در نظر داشته باشید که بسیاری از دندانپزشکی ها خصوصا در شهرستان‌ها و شهرهای کوچک، در ایام نوروز تعطیل هستند و در صورتی که مشکلی برای دندان‌های شما به وجود بیاید، ممکن است مجبور به تحمل آن درد تا انتهای تعطیلات باشید! حالا فرض کنید که خدایی نکرده، یکی از دندان های جلویی صورت شما به دلیلِ شکاندنِ یک تکه آجیلِ سفت بشکند! می‌خواهید تا آخر نوروز با آن دندانِ شکسته چکار کنید؟! از آن گذشته، اصلا خبر دارید که هزینه ترمیم دندان شکسته جلو چقدر است؟ چه اتفاقات خطرناکی ممکن است برای دندان‌های ما در تعطیلات نوروز به وجود بیاید؟ شاید این همه تاکید ما برای مراقبت از سلامتی دندان هایتان در ایام نوروز برایتان عجیب باشد! اما متخصصان کلینیک ما دلیلِ تاکید خود برای مراقبت از سلامت دندان ها در ایام نوروز را افزایش میزان مراجعه بیماران در این تعطیلاتِ ۲ هفته ای اعلام می‌کنند. این مراجعات بیشتر اکثرا چند دلیلِ یکسان در تمام نوروزهای سال های اخیر داشتند: ### ۱. افزایش مصرف شیرینی و مواد قندی در ایام نوروز، مصرف شیرینی‌های سنتی‌ای مانند باقلوا، سوهان، گز و شکلات‌های مختلف به اوج خود می‌رسد. خوراکی‌هایی که حاوی مقادیر بالای قند هستند و محیطی کاملا ایده‌آل برای رشد باکتری‌های مضر در دهان ایجاد می‌کند. این باکتری‌ها با تغذیه از قند، اسیدهایی تولید می‌کنند که مینای دندان را تضعیف کرده و منجر به پوسیدگی دندان می‌شود. مصرف شیرینیجات تا حدی که اعتدال رعایت شود و سلامتیِ دندان‌ها، معده و به طور کلی بدن شما به خطر نیوفتد هیچ ایرادی ندارد. اما مشکل از آن جایی شروع می‌شود که افراد به دلیلِ بودن در سفر یا مهمانی‌های دید و بازدید، به خوبی بهداشت دهان و دندان هایشان را بعد از مصرف این شیرینیجات رعایت نمی‌کنند. یعنی شیرینی می‌خورند، اما دندان هایشان را مسواک نمی‌زنند. یعنی آجیل می‌خورند، اما بعد از آن نخ دندان نمی‌کشند. یا مثلا شکلات می‌خورند، اما بعد از آن با آب دهانشان را تمیز نمی‌کنند! پس مصرف مداوم و طولانی‌مدت این شیرینی‌ها بدون رعایت اصول بهداشتی است که می‌تواند باعث آسیب دیدنِ جدی دندان‌ها شود. نه ایام نوروز به تنهایی! ### ۲. مصرف نوشیدنی‌های اسیدی متاسفانه در تعطیلات نوروز، نوشیدنی‌های مختلفی مانند نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌های صنعتی و حتی چای و قهوه به میزان بیشتری مصرف می‌شوند. این نوشیدنی‌ها خاصیت اسیدی دارند و می‌توانند به مینای دندان آسیب بزنند. یعنی اسید موجود در این مایعات رفته رفته مینای دندان را ضعیف می‌کند و منجر به فرسایش تدریجی آن می‌شود. در نهایت، حساسیت دندان‌ها نسبت به مواد غذایی سرد و گرم افزایش پیدا می‌کند، و خطر پوسیدگی دندان بیشتر می‌شود. حالا شما خودتان ترکیب مصرف این نوشیدنی‌ها را با شیرینی‌ها تصور کنید! ترکیبی که اثر مخرب هر دو را دوچندان می‌کند! ### ۳. عدم رعایت روتین‌های بهداشتی دهان و دندان با توجه به اینکه اکثر مردم در ایام تعطیلات نوروز یا در سفر هستند یا مرتبا به مهمانی های دید و بازدید می‌روند، برنامه‌های روزمره افراد و به عبارتی روتینِ آن ها تغییرات زیادی پیدا می‌کند. تغییراتی که ممکن است موجب غفلت از رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها شود. همین دید و بازدیدها و سفرها با مصرف مداوم خوراکی‌هایی همراه می‌شود که معمولا در روتین زندگیِ خیلی از ما جایگاهی ندارد. بعد از مصرفِ همین موادِ خوراکی خارج از روتین هم خرده غذاها لابلای دندان ها تجمع پیدا می‌کنند و شروع به تولید باکتری، اسید، پلاک و تارتارِ دندان می‌کنند! بسیاری از افراد هم با مسواک نزدن و استفاده نکردن از نخ دندان، به فرایند پوسیدگی دندان در این دو هفته سرعت بیشتری می‌دهند. ### ۴. شکستن دندان بر اثر مصرف خوراکی‌های سخت یکی از عادت‌های رایج ما ایرانی ها در نوروز، خوردن آجیل‌های سختی مانند پسته، بادام و فندق است. اما عادت خطرناک تری که بسیاری از افراد به آن دچارند، شکستنِ آجیل های در بسته با دندان است! رفتاری بسیار مضر و خطرناک که می‌تواند منجر به ترک خوردن دندان یا حتی شکستگی آن شود. بروز آسیب هایی که نه‌تنها ظاهر دندان را تحت تاثیر قرار می‌دهند، بلکه در صورت عدم درمان، ممکن است باعث درد شدید و نیاز به درمان‌های دندانپزشکی گران‌قیمت یا حتی کشیدن دندان هم بشوند. ### ۵. خشکی دهان آخر فاکتور خطرناکی هم که احتمال بروز آن در ایام نوروز بیشتر می‌شود، خستگی دهان است. اما خشکی دهان چه ارتباطی با ایام نوروز دارد؟! مصرف زیاد مواد قندی و نوشیدنی های گازدار در تعطیلات نوروز باعث کاهش ترشح بزاق می‌شود. لذا از آنجایی که بزاق نقش مهمی در شست‌وشوی طبیعی دندان‌ها، حفظ تعادل اسیدیته دهان و جلوگیری از رشد باکتری‌های مضر دارد، کاهش ترشح بزاق می‌تواند محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها ایجاد کرده و خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد. البته این تنها عارضه‌ی ناشی از خسکی دهان نیست! وقتی بزاق دهان کمتر ترشح شود، دهان خسک تر می‌شود. دهانی هم که از رطوبت کافی برخوردار نباشد، دهانی بد بو خواهد بود که هم خود فرد و هم سایرین را معذب می‌کند. حالا شما چنین فاجعه ای را برای ایام نوروز و درست وسط دید و بازدیدها و روبوسی های نوروزی تصور کنید!! **بیشتر بخوانید:** رفع بوی بد دهان ترفندهای طلایی برای حفظ سلامتی دندان‌ها در نوروز با توجه به تمام موضوعاتی که برایتان توضیح دادیم، فهمیدیم که بعضی از عوامل خطرناک هستند که احتمال شکستگی، پوسیدگی و بد بو شدن دهان در ایام نوروز را افزایش می‌دهند. اما برای پیشگیری از بروز این مشکلات و حفظ سلامتی دندان ها در این تعطیلاتِ دو هفته ای باید چکار کنیم؟ ### ۱. متعادل مصرف کنید در وهله اول، باید مصرف خوراکی‌های شیرین و اسیدی را متعادل کنیم. یعنی بهتر است پس از خوردن مواد خوراکی شیرینی و اسیدی، دهان خود را با آب بشوییم یا از نخ دندان و مسواک استفاده کنیم تا باقی‌مانده‌های غذا از بین بروند. توجه به رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد مغذی مانند لبنیات، میوه‌ها و سبزیجات تازه هم می‌تواند به تقویت دندان‌های ما کمک کند. پس مصرف این خوراکی ها را فراموش نکنیم. همانقدر که مصرف خوراکی های سالم برایمان اولویت دارد، پرهیز از مصرف خوراکی‌های چسبناک و سخت هم اهمیت زیادی برای حفظ سلامتی دندان های ما در ایام نوروز دارد. پس باید تا حد ممکن، مصرف آجیل و شکلات های تکه ای سخت را کمتر کنیم. تا حدی که هم میزبان از چیزی نخوردنمان ناراحت نشود، هم دندان هایمان را در این دید و بازدید ها از بین نبریم! ### ۲. از مسواک و نخ دندان غافل نشوید حتی در سفرها و مهمانی‌های نوروزی هم عادت به مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را فراموش نکنید. زیرا رعایت بهداشت دهان و دندان نقش اساسی در جلوگیری از پوسیدگی و بوی بد دهان دارد. مسواک زدن حداقل دو بار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید و استفاده از نخ دندان برای پاک‌سازی فواصل بین دندانی، از مهم‌ترین عادت‌هایی است که باید حتی در روزهای شلوغ و پرمشغله نوروز حفظ شود. همچنین، استفاده از دهان‌شویه‌های مناسب و مراجعه به دندانپزشک برای بررسی وضعیت دندان‌ها هم از دیگر اقداماتی است که می‌تواند سلامت دهان و دندان را در طول تعطیلات نوروز حفظ کند. **بیشتر بخوانید:** ایا با مسواک زدن دندان سفید میشود ### ۳. آب بیشتری بنوشید نوشیدن آب کافی یکی از ساده‌ترین اما موثرترین راه‌ها برای حفظ سلامت دندان‌ها و جلوگیری از مشکلات دهان در ایام نوروز است. مصرف آب نه‌تنها به حفظ رطوبت دهان کمک می‌کند، بلکه باعث شست‌وشوی طبیعی دندان‌ها و کاهش باقی‌مانده‌های مواد غذایی و اسیدهای مضر در دهان می‌شود، و شما را از انجام ترمیم دندان بی نیاز می‌کند. پس در ایامی که مصرف خوراکی‌های شیرین، تنقلات و نوشیدنی‌های گازدار افزایش می‌یابد، نوشیدن آب می‌تواند به کاهش اثرات منفی این مواد بر روی دندان‌ها کمک کند و از پوسیدگی زودرس جلوگیری نماید. البته این نکته را هم مد نظر قرار دهید که آب نقش مهمی در تولید بزاق دارد. پس از آنجایی که آب که به‌عنوان یک عامل دفاعی طبیعی برای دندان‌ها عمل می‌کند، با متعادل‌سازی میزان اسید در دهان، از تخریب مینای دندان جلوگیری می‌کند. نوشیدن آب کافی از خشکی دهان که می‌تواند منجر به بوی بد و رشد باکتری‌های مضر شود، پیشگیری کرده و به حفظ طراوت و سلامت دهان کمک می‌کند. بنابراین، توصیه می‌شود که در طول روز، به‌ویژه پس از مصرف خوراکی‌های شیرین و اسیدی، مقدار مناسبی آب بنوشید تا دندان‌ها و لثه‌های خود را سالم نگه دارید و از مشکلات احتمالی در ایام تعطیلات نوروز پیشگیری کنید. ### ۴. از آدامس بدون قند استفاده کنید جویدن آدامس بدون قند یکی دیگر از راه‌های موثر برای حفظ سلامت دهان و دندان در ایام نوروز (که مصرف تنقلات شیرین افزایش می‌یابد) است. آدامس بدون قند با تحریک تولید بزاق، به شست‌وشوی طبیعی دهان کمک کرده و ذرات باقی‌مانده غذا و اسیدهای مضر ناشی از مصرف مواد قندی را کاهش می‌دهد. ضمن اینکه جویدن آدامس بدون قند پس از صرف غذا می‌تواند به متعادل‌سازی سطح اسید در دهان کمک کند و احتمال ایجاد حفره‌های دندانی را کاهش دهد. **بیشتر بخوانید:** آیا مینای دندان از بین رفته، مجددا برگشت خواهد کرد؟ ### ۵. به دندانپزشک مراجعه کنید مراجعه به دندانپزشکی قبل یا بعد از تعطیلات نوروز می‌تواند از بروز مشکلات جدی دهان و دندان جلوگیری کند. یک معاینه دوره‌ای به شناسایی پوسیدگی‌های پنهان، جرم‌گیری دندان‌ها و بررسی سلامت لثه‌ها کمک می‌کند و از بروز دردهای ناگهانی و عفونت‌های احتمالی در ایام تعطیلات پیشگیری می‌نماید. اگر در طول نوروز دچار یک مشکل دندانی خاص شدید، بهتر است پس از تعطیلات بدون تاخیر به دندانپزشک مراجعه کنید تا از وخیم‌تر شدن شرایط جلوگیری شود. حفظ این عادت باعث می‌شود سلامت دهان و دندان در طول سال تامین شده و نیاز به درمان‌های پیچیده و پرهزینه کاهش یابد. ### ۶. بعد از مصرف مواد اسیدی، مسواک نزنید