چرا گاهی بیش از حد پرخاشگر می

**چرا گاهی بیش از حد پرخاشگر می‌شویم؟** خشم یک هیجان طبیعی انسانی است که تمام افراد و حتی سایر جانوران در طول زندگی خود آن را بارها تجربه می‌کنند. هرچند ممکن است پرخاشگری و رفتار پرخاشگرانه نوعی خصلت منفی تلقی شود اما واقعیت این است که احساس خشم برای تمام جانداران جنبه دفاعی دارد و به همین دلیل است که در طول میلیون‌ها سال تکامل، همراه ما بوده است. جانداری که خشم نداشته باشد نمی‌تواند به درستی از جان خود دفاع کند و بقای خود و اطرافیانش را با خطر مواجه می‌کند. با این حال، در صورتی که این احساس را در شرایط نادرست یا به میزان غیرعادی تجربه کنیم، برای خود و دیگران مشکلاتی به وجود خواهیم آورد. در این مقاله چند علت پرخاشگری نامتناسب با شرایط را بررسی می‌کنیم. در صورتی که تا کنون اطرافیان‌تان به شما گفته‌اند که پرخاشگر هستید، شاید بتوانید علت را در این مقاله پیدا کنید و اگر کسی از آشنایان شما دچار پرخاشگری بیش از حد است، می‌توانید با خواندن این مقاله بیشتر متوجه شرایط او شوید. چرا پرخاشگر شدم؟ در پاسخ به سوال **چرا گاهی بیش از حد پرخاشگر می‌شویم؟** باید بگوییم که پرخاشگری یکی از واکنش‌های هیجانی است که ممکن است به دلایل مختلفی در فرد بروز کند. این حالت می‌تواند ناشی از احساسات سرکوب‌شده، عدم توانایی در مدیریت خشم، یا تجربیات منفی در دوران کودکی باشد. به عنوان مثال، افرادی که در محیط‌های غیر حمایتی بزرگ شده‌اند، ممکن است به دلیل احساس طرد و رهاشدگی، به پرخاشگری روی آورند. همچنین، عوامل فیزیکی مانند تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین‌ها نیز می‌توانند بر روی حالت‌های عاطفی تأثیر بگذارند و احتمال بروز پرخاشگری را افزایش دهند. در ادامه، به بررسی جزئیات بیشتری از **دلایل پرخاشگری و راه‌های مدیریت آن** خواهیم پرداخت. ### احساس نادیده گرفته شدن یا بی‌عدالتی وقتی فرد احساس می‌کند به طور مداوم نادیده گرفته می‌شود یا با او بی‌عدالتی شده است، این مسئله می‌تواند به تدریج خشم درونی ایجاد کند. این احساس نادیده گرفته شدن ممکن است در محیط کار، روابط شخصی یا حتی در تعاملات روزمره رخ دهد. وقتی این وضعیت ادامه پیدا کند، فرد ممکن است به صورت ناگهانی و با کوچکترین محرک، پرخاشگری کند، زیرا احساس می‌کند صدایش شنیده نمی‌شود. در چنین شرایطی، پرخاشگری اغلب یک واکنش دفاعی است تا توجه دیگران را جلب کند یا از خود در برابر بی‌عدالتی محافظت نماید. برای مدیریت این حالت، مهم است که فرد یاد بگیرد چگونه احساسات خود را به شیوه‌ای سالم بیان کند و از روش‌های ارتباط مؤثر استفاده نماید تا نیازهایش به درستی درک شوند. ### گرسنگی یا افت قند خون شاید عجیب به نظر برسد، اما گرسنگی طولانی‌مدت یا افت قند خون می‌تواند به پرخاشگری منجر شود. وقتی بدن با کمبود انرژی مواجه می‌شود، مغز به سختی می‌تواند هیجانات را کنترل کند و فرد تحریک‌پذیرتر می‌شود. این پدیده یک واکنش فیزیولوژیک است که بسیاری از افراد آن را تجربه کرده‌اند. برای جلوگیری از این نوع پرخاشگری، توصیه می‌شود وعده‌های غذایی منظم داشته باشید و از مصرف بیش از حد قندهای ساده که باعث نوسان سریع قند خون می‌شوند، خودداری کنید. خوردن مواد غذایی متعادل و مغذی می‌تواند به ثبات خلق‌وخو کمک کند. ### یاد آسیبی از گذشته افتاده‌اید همه ما از گذشته خاطرات تلخی داریم که به ما حس شرم، اندوه، ناکافی بودن و غیره داده است. از آن جا که یادآوری و رخ دادن مجدد چنین خاطراتی برای ما بسیار دشوار و اضطراب برانگیز است، ذهن ما ناخودآگاه تلاش می‌کند که جلوی تکرار چنان وقایعی را بگیرد و حتی آن خاطره را در ذهن ما کمرنگ کند. حال اگر در زندگی ما شرایطی رخ دهد که به اجبار ما را به سمت یادآوری یا تکرار خاطرات آسیب‌زننده‌ی گذشته ببرد، ممکن است بیش از حد انتظار پرخاشگر شویم. یک مثال از این نوع پرخاشگری مربوط به مردی است که علاقه نداشت با همسرش به مسافرت برود و اصرار همسرش به او باعث پرخاشگری او می‌شد. بررسی‌ها نشان داد که او بیش از آن که از مسافرت بیزار باشد، از آن می‌ترسد. زمانی که او پسر کوچکی بود، خانواده‌ی او در مسیر یک مسافرت جاده‌ای تصادف کردند و او پدرش را از دست داد. این حادثه برای او شدیدا تلخ و دردناک بود، تا حدی که دیگر نتوانست بر اضطراب خود از سفر در جاده غلبه کند و با دوستانش نیز به مسافرت نمی‌رفت. به طور خلاصه گاهی پرخاشگری انسان‌ها ریشه در ترسی افراطی از تهدید شدن بقایشان دارد. ### در حال سوگواری هستید در پاسخ به سوال **چرا گاهی بیش از حد پرخاشگر می‌شویم؟** می‌توانیم به سوگوار بودن نیز اشاره کنیم. سوگواری یک فرایند نسبتا طولانی و حساس است که فقط در روبرو شدن با مرگ عزیزان رخ نمی‌دهد، بلکه در هر زمان که کسی یا چیزی را به شکلی از دست داده باشیم، دچار فرایند سوگواری می‌شویم. ما در هر مرحله از فرایند سوگواری احساسات گوناگونی را با شدت فراوان تجربه می‌کنیم. هرچند این فرایند دردناک است اما به ما کمک می‌کند تا با شرایط جدید زندگی کنار آییم و بتوانیم احساس غم و واقعه‌ی دردناکی که رخ داده را بپذیریم و در دنیای جدید به زندگی خود ادامه دهیم. به‌ علت حساس و آسیب‌پذیر بودن روحیه انسان در جریان فرایند سوگ،‌ ممکن است شخصی که در حال سوگواری است نسبت به مسائل کوچک، واکنشی شدید نشان دهد. مثلا اگر به تازگی از همسر خود که دوستش داشتید جدا شده باشید، شاید صدای موزیک همسایه که معمولا آن را می‌شنیدید و مشکلی با آن نداشتید، چنان شما را برافروخته کند که واکنش تندی نسبت به همسایه خود داشته باشید و با پرخاشگری به او تذکر دهید که صدای موزیک را کمتر کند. ### مصرف الکل یا مواد مخدر الکل و برخی مواد مخدر می‌توانند مهارگسیختگی ایجاد کنند و کنترل هیجانات را دشوار سازند. این مواد بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند و ممکن است فرد را مستعد رفتارهای پرخاشگرانه کنند. در برخی موارد، فرد تحت تأثیر این مواد، واکنش‌های افراطی نشان می‌دهد که در شرایط عادی از او سر نمی‌زند. برای کاهش این نوع پرخاشگری، بهترین راه کاهش یا قطع مصرف این مواد است. در صورت وابستگی شدید، کمک گرفتن از متخصصان ترک اعتیاد می‌تواند راه‌حل مؤثری باشد. همچنین، یادگیری روش‌های جایگزین برای **مدیریت استرس**، مانند ورزش یا مدیتیشن، می‌تواند مفید باشد. ### داشتن انتظارات غیرواقع‌بینانه از خود یا دیگران وقتی فرد از خود یا اطرافیانش انتظارات غیرمنطقی دارد و این انتظارات برآورده نمی‌شوند، احساس ناامیدی و خشم به وجود می‌آید. این وضعیت می‌تواند به سرزنش خود یا دیگران و در نهایت پرخاشگری منجر شود. برای مثال، کسی که فکر می‌کند همیشه باید کامل باشد، وقتی به این استاندارد دست نمی‌یابد، ممکن است به خودش سخت بگیرد یا دیگران را مقصر بداند. برای مقابله با این مشکل، مهم است که فرد انتظارات خود را بازبینی کند و بپذیرد که هیچکس کامل نیست. تمرین مهربانی با خود و دیگران می‌تواند از شدت خشم و پرخاشگری بکاهد. همچنین، یادگیری مهارت‌های حل مسئله به جای سرکوب یا انفجار خشم کمک می‌کند. ### ظرفیت تحملتان پر شده است **چرا پرخاشگر شدم؟** شاید شما آدم آرام و خویشتنداری باشید که به ندرت پرخاشگری می‌کنید. اما اگر یک روز، تمام بدشانسی‌های ممکن را تجربه کرده باشید، در انتهای روز چه حسی خواهید داشت؟ تصور کنید صبح دیر بیدار شده‌اید و برای رفتن به محل کار عجله دارید، چای را در حالی که هنوز خنک نشده می‌نوشید و دهان شما می‌سوزد، در ترافیک گیر می‌افتید و تاخیرتان بیشتر می‌شود، وقتی به محل کار می‌رسید می‌بینید برق رفته و آسانسور کار نمی‌کند، حال باید پنج طبقه را با پله بالا بروید، وقتی به دفترتان می‌رسید گرمتان شده اما نمی‌توانید تهویه و خنک‌کنننده هوا را روشن کنید، چون برق ندارید. سپس از همکاران‌تان می‌شنوید که رئیس شما متوجه تاخیرتان شده و اخطاری نیز به شما داده است. در همین حال آبدارچی برای شما چای می‌آورد، اما رنگ چای آن چیزی نیست که مد نظر شماست. شاید این موضوع اخیر چندان قابل توجه و رنج‌آور نباشد اما از کسی که چنین صبحی را گذرانده اصلا بعید نیست که به آبدارچی بیچاره پرخاشگری کند و چای را از او قبول نکند. در چنین مواردی، پرخاشگری تنها به علت پر شدن ظرفیت تحمل فرد است و به همین دلیل است که تناسبی با شرایط پیش آمده هم ندارد. ### مدتی طولانی احساسات خود را سرکوب کرده‌اید سرکوب احساسات یکی از مهم ترین عواملی است که در بررسی این موضوع که **چرا گاهی بیش از حد پرخاشگر می‌شویم؟** باید به آن توجه داشته باشیم. احساسات هرگز از بین ‌نمی‌روند. در شرایط ایده‌آل، یک انسان پخته می‌تواند با احساسات خود، هرچند ناخوشایند، روبرو شود و آن‌ها را کنترل کند. اما به علت دشوار بودن این فرایند، اکثر افراد ناخودآگاه احساسات‌ ناخوشایندشان را سرکوب می‌کنند. با سرکوب شدن احساسات، آن‌ها از دایره‌ی خودآگاهی بیرون می‌روند اما انرژی روانی آن‌ها همچنان وجود دارد و برای بقای خود تلاش می‌کند. در نتیجه فرد تحت تنشی قرار می‌گیرد که علت آن برای خودش مشخص نیست. وقتی چنین جنگی درون انسان در جریان باشد، حوادثی کم‌اهمیت می‌توانند پرخاشگری بزرگی را سبب شوند. مثلا اگر مدت‌هاست که از سیگارکشیدن همسر خود ناراضی هستید اما ناراحتی خود را ابراز نمی‌کنید، احتمال دارد که در مورد موضوع دیگری که شاید کم‌اهمیت هم باشد مشاجره‌ای با او داشته باشید که به پرخاشگری نامتناسبی منجر شود. ### دردهای مزمن یا بیماری‌های جسمی دردهای طولانی‌مدت و بیماری‌های مزمن می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی بر خلق‌وخوی افراد تأثیر بگذارند. وقتی فرد به‌طور مداوم با ناراحتی جسمی دست‌وپنجه نرم می‌کند، تحملش در برابر استرس‌های روزمره کاهش می‌یابد. این وضعیت ممکن است منجر به تحریک‌پذیری و واکنش‌های تند شود، چرا که انرژی و توان فرد برای کنترل هیجاناتش محدود می‌شود. در چنین مواردی، مدیریت درد از طریق روش‌های درمانی مناسب و یادگیری تکنیک‌های آرام‌سازی می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین، اطرافیان باید درک کنند که پرخاشگری فرد ممکن است ناشی از شرایط جسمی او باشد و با صبر و همدردی با او رفتار کنند. ### احساس درماندگی یا عدم کنترل بر زندگی وقتی فرد احساس می‌کند هیچ کنترلی بر شرایط زندگی خود ندارد، ممکن است دچار ناامیدی و خشم شود. این احساس درماندگی می‌تواند در محیط کار، روابط شخصی یا حتی در مواجهه با مسائل اجتماعی به وجود آید. پرخاشگری در این موارد اغلب نشان‌دهنده تلاش فرد برای به‌دست آوردن حس کنترل از دست‌رفته است، حتی اگر این کار به شیوه‌ای ناسالم انجام شود. برای مقابله با این حالت، مهم است که فرد روی بخش‌هایی از زندگی که می‌تواند کنترل کند تمرکز نماید. تعیین اهداف کوچک و قابل‌دسترس و همچنین یادگیری مهارت‌های حل مسئله می‌تواند به بازیابی حس کنترل کمک کرده و از پرخاشگری بکاهد. ### دچار اضطراب هستید اضطراب داشتن روحیه شما را حساس می‌کند، زیرا از نظر تکاملی، فرد مضطرب، فردی است که احساس تهدید می‌کند و هر لحظه آماده‌ واکنش دفاعی است. در چنین شرایطی ممکن است هر چیزی شما را دچار پرخاشگری کند. مثلا ممکن است شما کودکان را بسیار دوست داشته باشید و اگر در فضای عمومی با کودکان روبرو شوید، با آن‌ها صحبت و بازی کنید یا اگر آن‌ها را در حال گریه کردن ببینید، سعی کنید آرامشان کنید. حال تصور کنید که در حال رفتن به یک مصاحبه شغلی حساس هستید که برای انجام آن اضطراب زیادی دارید. در حالی که در تاکسی نشسته‌اید سعی می‌کنید بعضی حرف‌های مهم‌تان را مرور کنید اما سر و صدای کودکی که همراه مادرش در کنار شما نشسته، مزاحم شما شده است. در چنین شرایطی شاید اضطراب شما آنقدر به شما فشار آورد که برای آرام شدن فضا، با پرخاش به مادر کودک تذکر دهید. ### مشکلات مالی یا فشار اقتصادی استرس ناشی از مشکلات مالی یکی از عوامل شایع پرخاشگری است. وقتی فرد دائماً نگران تأمین هزینه‌ها یا پرداخت بدهی‌های خود باشد، این اضطراب می‌تواند به‌راحتی به خشم تبدیل شود. فشار اقتصادی نه‌تنها بر روان فرد تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند روابط او با دیگران را نیز تحت تأثیر قرار دهد و باعث تنش در خانواده یا محیط کار شود. برای مدیریت این وضعیت، برنامه‌ریزی مالی و مشورت با متخصصان این حوزه می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین، تقسیم مشکلات بزرگ به بخش‌های کوچک‌تر و قابل‌حل می‌تواند از احساس درماندگی بکاهد و راه‌حل‌های عملی را در اختیار فرد قرار دهد. ### قرار گرفتن در محیط‌های پراسترس یا سمی محیط‌های پرتنش، چه در خانه و چه در محل کار، می‌توانند به‌طور مداوم فرد را در معرض استرس قرار دهند و او را مستعد پرخاشگری کنند. اگر فرد در محیطی باشد که در آن تحقیر، توهین یا فشارهای غیرمنطقی وجود دارد، به‌مرور زمان تحملش کاهش می‌یابد و ممکن است به‌صورت انفجاری واکنش نشان دهد. در چنین شرایطی، تلاش برای تغییر محیط یا ایجاد مرزهای سالم در روابط ضروری است. اگر تغییر محیط امکان‌پذیر نباشد، یادگیری روش‌های مقابله با استرس و حفظ آرامش درونی می‌تواند به فرد کمک کند تا واکنش‌های بهتری داشته باشد. ### کمبود مهارت‌های ارتباطی بعضی افراد به دلیل عدم یادگیری مهارت‌های ارتباطی مناسب، در بیان احساسات و نیازهای خود دچار مشکل می‌شوند. وقتی فرد نتواند به‌درستی منظور خود را منتقل کند یا احساس کند دیگران به حرف‌هایش گوش نمی‌دهند، ممکن است از سر ناامیدی به پرخاشگری متوسل شود. این حالت به‌ویژه در روابط نزدیک بیشتر دیده می‌شود. آموزش مهارت‌های ارتباطی مانند گوش دادن فعال، بیان واضح احساسات و کنترل تن صدا می‌تواند به کاهش پرخاشگری کمک کند. شرکت در کارگاه‌های ارتباط مؤثر یا مشاوره روابط نیز می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد. ### تأثیرات هورمونی یا تغییرات فیزیولوژیک نوسانات هورمونی، مانند آنچه در دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی رخ می‌دهد، می‌تواند بر خلق‌وخو تأثیر بگذارد و فرد را مستعد تحریک‌پذیری و پرخاشگری کند. همچنین، برخی بیماری‌های غدد درون‌ریز (مانند مشکلات تیروئید) نیز ممکن است باعث تغییرات ناگهانی در رفتار شوند. در این موارد، مراجعه به پزشک برای بررسی وضعیت هورمونی و دریافت درمان مناسب ضروری است. همچنین، آگاهی از این تغییرات و برنامه‌ریزی برای مدیریت آن‌ها (مثلاً با کاهش فعالیت‌های استرس‌زا در دوره‌های حساس) می‌تواند کمک‌کننده باشد. **جمع‌بندی** در این نوشته به سوال **چرا گاهی بیش از حد پرخاشگر می‌شویم؟** پاسخ دادیم. همانطور که گفته شد، خشم احساسی طبیعی در میان جانداران است که لازمه‌ی حیات ماست. همه افراد می‌توانند مهارت کنترل خشم را بیاموزند تا از این احساس به شکلی ثمربخش استفاده کنند. در صورتی که تا کنون نتوانسته‌اید نقش مثبت خشم را در زندگی خود پیاده کنید و برای کنترل خشم به کمک نیاز دارید، با ما تماس بگیرید. متخصصان ما در کلینیک جان زیبا مشتاقانه شما را کمک خواهند کرد. برای دریافت خدمات آنلاین مشاوره و روانشناسی می‌توانید با شماره‌های زیر تماس بگیرید. نحوه ارتباط آنلاین کاملا طبق نظر شما و در پلتفرم انتخابی شما انجام می‌شود. شماره تلفن: 26701544-021 22895248-021 موبایل: 09102036378