للاکیا چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟

لکوپلاکیا چیست؟

لکوپلاکیا یک ضایعه پیش‌بدخیم دهانی است که تحت مراقبت و درمان دقیق است. این ضایعات چند نفر در بالای سال مشاهده می‌شود، ولی در سنین پایین‌تر نیز ممکن است دیده شود. للاککوپیا در مطالعات مختلف گزارش شده است، اما نکته مهم این است که تشخیص به موقع و مدیریت صحیح آن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.

در این مقاله ابتدا به سوال لکوپلاکیا چیست؟ با ما همراه باشید.

لکوپلاکیا چیست؟

للاکیا(leukoplakia) لکه سفید یا خاکستری ضخیم است که روی مخاط دهان ایجاد می‌شود. این ضایعه می‌تواند در نواحی زیر دیده شود:

• روی سطح زبان
• داخل گونه‌ها
• لثه‌ها
• کف دهان

این لکه ها پاک شدنی و با مسواک از بین نمی‌روند. برخی از لَلَک‌کوپیا بدون درد است و ممکن است در مراحل اولیه توسط فرد نادیده گرفته شود.

پزشکان علت دقیق للاککوپیا را نمی‌دانند، اما حرکت مزمن ناشی از مصرف تنباکو یکی از رایج‌ترین عوامل است. سایر عوامل ممکن است شامل آسیب‌های من مخاط دهان یا بیماری‌هایی باشند که ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند، وجود داشته باشند.

اکثر لکوپلاکیاها خوش‌خیم هستند، اما برخی از نشانه‌های سرطان دهان را نشان می‌دهند. نواحی سفید که با لکه‌های قرمز همراه هستند، معروف به لکوپلاکیا خالدار، بیشتر در مورد تغییرات پیش‌سرطانی هستند و نیاز به بررسی دقیق دارند.

اگر هر گونه تغییر غیرمعمول در دهان خود مشاهده کردید که از بین نمی‌رود، حتماً به دندانپزشک یا پزشک متخصص مراجعه کنید.

آیا لکوپلاکیا همیشه به سرطان دهان تبدیل می‌شود؟

خیر، لکوپلاکیا همیشه به سرطان دهان نمی‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که کمتر از ۱۵٪ از افرادی که لکوپیا دارند، دچار سرطان دهان می‌شوند.

• لکوپلاکیا در لثه‌ها کمتر احتمال دارد که سرطان تبدیل شود.
• لکوپلاکیا در زبان یا کف دهان بیشتر در مورد تغییرات پیش‌سرطانی و بدخیمی است.

پس هر لکه سفید در دهان به معنی سرطان نیست.

انواع لکوپلاکیا

لکوپلاکیا تنها یک نوع ضایعه سفید دهانی نیست و انواع مختلفی دارد که هرکدام ویژگی‌ها و خطرات متفاوتی دارند.

<جدول> نوع لکوپلاکیا ویژگی‌ها احتمال تبدیل به سرطان لکوپلاکیا همگن ضایعات نسبتاً نازک و بافت یکنواخت کمترین احتمال لکوپلاکیا غیرهمگن ضخیم، ترک‌دار و دارای رنگ‌های متنوع احتمال بیشتر نسبت به همگن لکوپلاکیا پروفیلراتیو وروکوس دارای برآمدگی‌های کوچک شبیه انگشت پرخطرترین نوع و احتمال تبدیل به سرطان لکوپلاکیا مودار نادر، معمولاً در افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا مبتلایان به HIV/ویروس آپشتاین-بار کمتر شایع اما نیازمند پیگیری دقیق

علائم لکوپلاکیا

این ضایعات بدون درد ممکن است در مراحل اولیه توسط فرد نادیده گرفته شود، اما به موقعیت مهمی رسیدگی می شود. اگر علائم زیر را دارید، لحظه ای درنگ نکنید.

• لکه‌های سفید یا خاکستری: روی زبان، لثه یا گونه‌هایی که می‌توانند در داخل پاک شوند.
• ضخامت یا سفتی ناحیه درگیر: بافت محل ضایعه ممکن است ضخیم یا کمی صاف شود.
• برآمدگی یا تغییر شکل جزئی: در برخی موارد، ناحیه درگیر ممکن است کمی برآمده شود.
• لکوپلاکیا خالدار (Erythroleukoplakia): ضایعاتی که ترکیبی از رنگ سفید و قرمز دارند و احتمال بیشتری برای تغییرات پیش‌سرطانی دارند.

• احساس سوزش هنگام خوردن غذا
• ایجاد زخم یا ترک در محل ضایعه
• تغییر در ظاهر یا بافت دهان و زبان

زمان مناسب برای دیدار با پزشک

اگرچه لکوپلاکیا معمولاً دردناک نیست و باعث ناراحتی جدی نمی‌شود، اما گاهی می‌توان یک مشکل جدی‌تر داشت. بنابراین، اگر هر یک از علائم ذکر شده را مشاهده کردید، از دیدار با پزشک دریغ نکنید.

اگرهم لکوپلاکیا شما با جراحی یا روش‌های درمانی پزشکی حذف می‌شود، پزشک ممکن است برای چند سال را توصیه کند. این بررسی‌ها معمولاً هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار انجام می‌شود تا از بازگشت ضایعه یا بروز تغییرات پیش‌سرطانی جلوگیری شود

دلایل ایجاد لکوپیا

همانطور که گفته شد، علت دقیق لکوپلاکیا هنوز مشخص نیست، اما حرکت مزمن دهان مهم‌ترین عامل آن است. یکی از رایج ترین ها، مصرف تنباکو است. افرادی که از تنباکوهای بدون دود استفاده می‌کنند، معمولاً لکوپلاکیا را در نواحی می‌بینند که تنباکو بین لثه و گونه‌ای قرار می‌گیرد. اما سایر عوامل عبارتند از:

• مصرف طول و زیاد الکل
• دندانهای شکسته یا تیز که هنگام خوردن غذا روی زبان یا مخاط دهان ساییده می‌شوند
• مریضی های مثل HIV

لکوپلاکیا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص للاکیا معمولاً توسط دندانپزشک یا متخصص دهان و فک و انجام می‌شود. پزشک با دقت ضایعه را بررسی می‌کند و در صورت، مراحل تکمیلی را برای تشخیص دقیق‌تر انجام می‌دهد.

۱. معاینه بالینی

پزشک ضایعه را به صورت مستقیم مشاهده می‌کند و بررسی می‌کند که آیا پلاک قابل پاک‌سازی است یا خیر. این معاینه اولین قدم برای شناسایی لکوپلاکیا است.

۲. نمونه‌برداری (بیوپسی)

اگر پزشک به تغییر سلولی مشکوک باشد، نمونه کوچکی از ضایعه گرفته می‌شود و برای بررسی بافت‌شناسی ارسال می‌شود. این کار به تشخیص احتمالی ضایعات پیش‌سرطانی یا بدخیم کمک می‌کند.

3. آزمایش‌های ویروسی

در برخی موارد، به ویژه لکوپلاکیا مودار، پزشک ممکن است آزمایش‌های تشخیص ویروس EBV را انجام دهد. این نوع لکوپلاکیا بیشتر در سیستم با سیستم ایمنی ضعیف مشاهده می‌شود.

در زیر این نوع لکوپلاکیا را زیر ذره بین قرار دادیم.

لکوپلاکیا مویی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

لکوپیا مویی ناشی از ویروس اپشتین- (EBV) است و معمولاً در سیستم ایمنی ضعیف، مانند بیماران HIV، دیده می‌شود. این ضایعه باعث ایجاد لکه‌های سفید یا خاکستری شبیه چین یا برآمدگی در طرفین زبان می‌شود و با برفک دهان اشتباه گرفته شده است.

لوکوپلاکیا مویی ضد نیازی به درمان ندارد و خطر سرطانی شدن پایین است.

درمان لکوپلاکیا

لکوپلاکیا معمولاً با حذف پلاک‌ها و ضایعات دهانی توسط پزشک یا دندانپزشک درمان می‌شود. روش‌های بسته برای این کار وجود دارد که به محل و نوع ضایعه انتخاب می‌شوند:

روشهای معمولی

• برداشتن پلاک با اسکالپل: جراحی ساده برای حذف ضایعه
• لیزر درمانی: استفاده از لیزر برای حذف پلاک‌های سفید یا خاکستری
• فتوداینامیک تراپی (Photodynamic Therapy): استفاده از داروهای حساس به نور برای انتقال سلول‌های غیرطبیعی
• کرایوتراپی: استفاده از سرما به شدت بالا برای منجمد و از بین بردن سلول‌های غیرعادی
• الکتروکوترایز (Electrocauterization): استفاده از سوزن یا ابزار برقی گرم برای حذف پلاک‌ها

پیشگیری از لکوپیا

به دلیل اینکه دلیل دقیق للاکیا مشخص نیست، میدانکوپ درصدی هنوز ممکن نیست. با این حال، از آنجا که لکوپلاکیا با مصرف تنباکو و الکل ارتباط دارد، کاهش یا حذف این عوامل می‌تواند منجر به کاهش شود.

• اجتناب از تنباکو
• محدود کردن مصرف الکل

سوالات متداول

آیا لکوپلاکیا شایع است؟

لکوپلاکیا نسبتاً نادر است و کمتر از ۵٪ افراد در جهان به آن مبتلا می‌شوند.

آیا لکوپلاکیا باز می‌گردد؟

بله، لکوپلاکیا ممکن است دوباره ظاهر شود. مطالعات نشان می‌دهند که حدود 15٪ موارد پس از حذف پلاک، مجدداً عود می‌شوند.

آیا لکوپاکیا خود را به خود از بین می‌رود؟

خیر، لکوپلاکیا به خودی خود از بین نمی‌رود و تنها با جراحی یا روش‌های درمانی پزشکی می‌توان ضایعه را از بین برد.

اهمیت خودآزمایی منظم دهان و پیگیری بلندمدت

از آنجایی که لکوپلاکیا، به‌ویژه انواع پرخطر آن، پتانسیل بازگشت یا پیشرفت به سمت بدخیمی را دارد، بیمار باید نقش فعالی در مدیریت سلامت دهان خود ایفا کند. پزشکان توصیه می‌کنند که افراد، به‌خصوص افرادی که لاکوپاکیا را در معرض خطر مصرف تنباکو قرار می‌دهند، خودآزمایی‌ها را منظم می‌کنند. برای این کار، در مقابل آینه و با نور کافی، تمام نواحی دهان از جمله سطح رویی و زیرین زبان، داخل انواع، لثه‌ها، کام و کف دهان را به دقت بررسی کنید. به دنبالهای دیگر تغییر در لکه‌ها (مانند بزرگ‌تر شدن، ضخیم‌تر شدن، یا ظهور نواحی قرمز و زخم) یا ایجاد ضایعات جدید باشید. ثبت تاریخ و عکسبرداری از ضایعات می‌تواند تغییر کند در طول زمان کمک کند. در صورت مشاهده تغییر مشکوک، حتی اگر نوبت معاینه بعدی شما هنوز فرانرسیده باشد، باید فوراً با پزشک یا دندانپزشک خود تماس بگیرید. این هوشیاری، کلید تشخیص زودهنگام تغییر نگران کننده است.

نقش تغذیه و سبک زندگی در مدیریت للاککوپیا

علاوه بر ترک قطعی تنباکو و محدود کردن مصرف الکل که اصلی‌ترین چیز پیشگیرانه است، شواهد رو به رشدی نشان می‌دهد که رژیم غذایی نیز می‌تواند در سلامت دهان و کاهش تغییرات پیش‌سرطانی نقش حمایتی داشته باشد. مصرف یک رژیم غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، به‌ویژه ویتامین‌های A، C، E و کاروتنوئیدها (مانند بتاکاروتن)، برای محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های اکسیداتیو کمک می‌کند. منابع غنی از این مواد مغذی میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ مانند هویج، اسفناج، کلم بروکلی، مرکبات، توت‌ها و فلفل دلمه‌های هستند. رژیم غذایی به تنهایی نمی‌تواند درمان کند و هرگز درمان‌های پزشکی و پیگیری‌های منظم نمی‌شود، اما یک سبک زندگی سالم و تقویت سیستم دفاعی بدن از طریق تغذیه مناسب، بخشی از سلامت عمومی از مدیریت بلندمدت این وضعیت و سلامت عمومی دهان و بدن می‌شود.

جمعبندی

دراین مقاله به صورت کامل لکوپاکیا را بررسی کردیم و متوجه شدیم وضعیتی است که باعث ایجاد لکه‌های سفید روی زبان، لثه‌ها یا داخل گونه‌ها می‌شود. این لکه‌ها دردناک، اما از بین نمی‌روند.

اگرچه لکوپلاکیا ممکن است در ظاهر بی‌خطر به نظر برسد، اما این ضایعه می‌تواند به سرطان دهان تبدیل شود. بنابراین، اگر لکه‌های سفید در دهان خود مشاهده کردید، حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید.

دندانپزشک دهان شما را معاینه می‌کند و در صورت نیاز، شما را برای انجام آزمایش‌ها و درمان‌های تخصصی به متخصصان ارجاع خواهد داد.