نحوه تمیز کردن ریتینر ارتودنسی

پس از پایان درمان ارتودنسی و برداشته شدن سیم‌ های ارتودنسی، استفاده از ریتینر یا پلاک نگهدارنده اهمیت زیادی دارد. ریتینر به دندان‌های مرتب شده کمک می‌کند در جای خود ثابت بمانند و از بازگشت نامرتبی‌ها جلوگیری می‌کند.

استفاده مداوم از ریتینر بدون رعایت بهداشت می‌تواند منجر به تجمع باکتری، ایجاد پلاک و حتی عفونت در دهان و لثه شود. به همین دلیل، تمیز کردن ریتینر نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و موفقیت بلندمدت درمان ارتودنسی دارد. در ادامه روش‌های صحیح تمیز کردن و نگهداری ریتینر را بررسی می‌کنیم.

ریتینر یا پلاک بعد از ارتودنسی چیست؟

ریتینر ارتودنسی، دستگاهی متحرک است که پس از پایان دوره درمان ارتودنسی استفاده می‌شود تا دندان‌ها در جایگاه مرتب شده خود باقی بمانند. به همین دلیل به آن پلاک بعد از ارتودنسی یا پلاک نگهدارنده نیز گفته می‌شود. مدت زمان استفاده از ریتینر بسته به نظر متخصص ارتودنسی و شرایط دهان و دندان هر بیمار متفاوت است. از آنجا که استفاده مداوم آن ضروری است، تمیز نگه داشتن ریتینر نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و جلوگیری از تجمع باکتری‌ها و عفونت دارد.

نحوه تمیز کردن ریتینر ارتودنسی

تمیز کردن ریتینر یا پلاک نگهدارنده بعد از ارتودنسی اهمیت زیادی دارد تا از تجمع باکتری‌ها، ایجاد بوی بد و آسیب به دهان جلوگیری شود. برای این کار می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

مسواک زدن منظم

بعد از هر بار استفاده، ریتینر خود را با مسواک نرم و شوینده ملایم شستشو دهید. از خمیر دندان و مسواک زبر برای شستشوی ریتینر خودداری کنید، زیرا باعث خراشیدگی و آسیب به پلاک می‌شود.

استفاده از محلول آنتی‌باکتریال

می‌توانید ریتینر را روزانه چند دقیقه در محلول آنتی‌باکتریال مخصوص دندان مصنوعی یا ریتینر قرار دهید تا میکروب‌ها و رسوبات از بین بروند. این محلول‌ها در داروخانه‌ها موجود هستند و طبق دستور متخصص استفاده می‌شوند.

قرص‌های تمیزکننده و آب ولرم

قرار دادن ریتینر در آب ولرم همراه با قرص‌های تمیزکننده باعث از بین رفتن بو و رسوبات سطحی می‌شود و استفاده از آن را راحت‌تر می‌کند.

تمیز کردن بخش‌های عمیق و گوشه‌ها

برای پلاک‌های شفاف می‌توانید از گوش پاک‌کن برای تمیز کردن قسمت‌های کوچک و عمیق استفاده کنید.

رسوب کلسیم و جرم

اگر در حین تمیز کردن ریتینر رسوب کلسیمی دیدید و تازه بود، با مسواک و قرص‌های پاک‌کننده می‌توان آن را پاک کرد. در غیر این صورت، باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید. رسوبات قدیمی ممکن است حتی با محلول‌های جرم‌گیر نیز پاک نشوند و در این صورت نیاز به ریتینر جدید است.

مطلب مفید: ارتودنسی چقدر طول می کشد؟

اهمیت تمیز بودن ریتینر ارتودنسی

ریتینر یا پلاک نگهدارنده پس از پایان درمان ارتودنسی، هر روز در دهان استفاده می‌شود و مانند سایر وسایل دهانی، مستعد تجمع باکتری‌ها و پلاک است. اگر ریتینر کثیف باشد، دیگر به درستی روی دندان‌ها قرار نمی‌گیرد و نمی‌تواند وظیفه اصلی خود یعنی حفظ موقعیت دندان‌ها را به خوبی انجام دهد.

علاوه بر این، حتی با رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان، آلودگی‌های موجود روی ریتینر می‌توانند دندان‌ها را در معرض باکتری‌های مضر قرار دهند. این باکتری‌ها باعث تشکیل پلاک باکتریایی روی دندان‌ها، بوی بد دهان و افزایش خطر پوسیدگی و عفونت لثه و مخاط دهان می‌شوند. بنابراین، تتمیز کردن ریتینر نقش مهمی در سلامت دهان و موفقیت طولانی‌مدت درمان ارتودنسی دارد.

نشانه‌هایی برای تعویض ریتینر

استفاده طولانی‌مدت از ریتینر ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی شود که نیاز به تعویض آن را مشخص می‌کند. برخی از مهم‌ترین نشانه‌ها عبارتند از:

• تشکیل رسوب کلسیم یا تارتار
• وجود ترک، تراشه یا فرورفتگی روی سطح پلاستیکی نگهدارنده
• تاب‌خوردگی پلاستیک یا فلز
• شل شدن ریتینر
• سفتی بیش از حد نگهدارنده

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است برای تعویض ریتینر به ارتودنتیست مراجعه کنید تا از سلامت دندان‌ها و حفظ نتیجه درمان ارتودنسی اطمینان حاصل شود.

استفاده از مواد خانگی برای ضدعفونی عمیق‌تر علاوه بر روش‌های معمول، می‌توانید هفته‌ای یک‌بار از ترکیب آب و سرکه سفید برای ضدعفونی کردن ریتینر استفاده کنید. مخلوطی مساوی از آب ولرم و سرکه تهیه کنید و ریتینر را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در آن قرار دهید. این کار به حذف باکتری‌ها و جرم‌های سخت کمک می‌کند. همچنین، اگر ریتینر بوی نامطبوعی گرفته است، استفاده از خمیر رقیق جوش‌شیرین و آب و کشیدن آن با مسواک نرم روی پلاک، می‌تواند بو را خنثی کرده و درخشندگی آن را بازگرداند.

اشتباهات رایج که باعث خرابی ریتینر می‌شوند بسیاری از افراد ناخواسته با روش‌های اشتباه عمر ریتینر خود را کوتاه می‌کنند. مهم‌ترین نکته این است که هرگز ریتینر را با آب داغ نشویید؛ حرارت بالا باعث تغییر شکل پلاستیک شده و باعث می‌شود ریتینر دیگر به درستی روی دندان‌ها قرار نگیرد (به اصطلاح گشاد شود). همچنین از خیساندن ریتینر در دهان‌شویه‌های حاوی الکل خودداری کنید، زیرا الکل به مرور زمان پلاستیک را خشک و شکننده می‌کند. استفاده از سفیدکننده‌های خانگی (وایتکس) نیز ممنوع است، زیرا علاوه بر خطر مسمومیت، رنگ پلاک را تغییر می‌دهد.

قانون “دستمال کاغذی ممنوع” در نگهداری ریتینر یکی از شایع‌ترین دلایل گم شدن ریتینرها، پیچیدن آن‌ها در دستمال کاغذی هنگام غذا خوردن در رستوران یا مدرسه است. این کار باعث می‌شود ریتینر به اشتباه همراه با زباله‌ها دور ریخته شود. همیشه ریتینر را مستقیماً از دهان خارج کرده و در جعبه مخصوص (کیس) قرار دهید. علاوه بر جلوگیری از گم شدن، جعبه از ریتینر در برابر فشار، شکستن و حتی جویده شدن توسط حیوانات خانگی محافظت می‌کند.

دشمنان اصلی ریتینر: حرارت و مواد شیمیایی

یکی از شایع‌ترین اشتباهاتی که باعث نابودی ریتینر می‌شود، استفاده از آب داغ یا جوش برای تمیز کردن ریتینر است. پلاستیک به کار رفته در ریتینرها (آکریلیک) نسبت به گرما بسیار حساس است و تماس با آب داغ باعث “تاب برداشتن” و تغییر شکل جزئی آن می‌شود. همین تغییر شکل کوچک باعث می‌شود پلاک دیگر دقیقاً روی دندان‌ها ننشیند و دندان‌ها به سمت موقعیت قبلی حرکت کنند. همچنین، خیساندن ریتینر در دهان‌شویه‌های حاوی الکل یا استفاده از وایتکس، باعث خشک و شکننده شدن پلاستیک شده و احتمال شکستن آن را به شدت افزایش می‌دهد.

تأثیر مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی

قانون کلی این است: «وقتی ریتینر در دهان است، فقط آب بنوشید.» نوشیدن قهوه، چای، نوشابه یا آبمیوه‌های رنگی در حالی که پلاک در دهان است، دو مشکل ایجاد می‌کند: اول اینکه رنگدانه این مایعات به داخل بافت متخلخل پلاک نفوذ کرده و آن را زرد و بدشکل می‌کند که به سختی پاک می‌شود. دوم اینکه قند یا اسید موجود در نوشیدنی بین پلاک و دندان حبس می‌شود و چون بزاق نمی‌تواند به آن ناحیه برسد، سرعت پوسیدگی دندان‌ها و تخریب مینای دندان چندین برابر افزایش می‌یابد.

نگهداری ایمن

گم شدن ریتینر یکی از پرهزینه‌ترین اتفاقات دوران پس از ارتودنسی است. بسیاری از افراد هنگام غذا خوردن در رستوران، پلاک را لای دستمال کاغذی می‌پیچند و این کار باعث می‌شود ریتینر به اشتباه همراه زباله‌ها دور ریخته شود. قانون طلایی این است: «ریتینر یا باید در دهان باشد یا در جعبه مخصوص (Case).» علاوه بر خطر گم شدن، حیوانات خانگی (به ویژه سگ‌ها) به دلیل بوی بزاق روی ریتینر، علاقه زیادی به جویدن آن دارند. قرار دادن ریتینر روی میز یا پاتختی بدون جعبه، آن را در معرض شکستن، آلودگی محیطی و آسیب حیوانات قرار می‌دهد. همیشه جعبه ریتینر را خشک نگه دارید و سوراخ‌های تهویه آن را باز بگذارید تا هوا جریان داشته باشد و از رشد کپک جلوگیری شود.

تفاوت تمیز کردن ریتینر ثابت (فیکس) و متحرک

اگر علاوه بر پلاک متحرک، در پشت دندان‌های جلویی فک پایین خود سیم ثابت (فیکس ریتینر) دارید، روش تمیز کردن آن متفاوت است. از آنجا که این سیم از دهان خارج نمی‌شود، محل تجمع جرم و پلاک دندانی است. برای تمیز کردن آن، مسواک زدن معمولی کافی نیست. باید حتماً از نخ دندان‌های مخصوص (Super Floss) یا دستگاه‌های واتر جت (Water Floss) استفاده کنید تا فضای زیر سیم و بین دندان‌ها کاملاً تمیز شود. نادیده گرفتن بهداشت ریتینر ثابت می‌تواند به سرعت منجر به تحلیل لثه و ایجاد جرم‌های سخت در پشت دندان‌ها شود.

سخن پایانی

در این مقاله به آموزش تمیز کردن ریتینر پرداختیم و روش‌های صحیح نگهداری و شستشوی آن را بررسی کردیم. رعایت بهداشت ریتینر اهمیت بسیار بالایی دارد، زیرا عدم تمیز نگه داشتن آن می‌تواند باعث تجمع باکتری‌ها، بوی بد دهان و حتی عفونت در لثه و مخاط دهان شود.

یک ریتینر کثیف یا آسیب‌دیده نمی‌تواند دندان‌ها را به درستی ثابت نگه دارد و نتیجه زحمات درمان ارتودنسی را به خطر می‌اندازد. بنابراین، تمیز کردن منظم، مراقبت صحیح و تعویض به موقع ریتینر را جدی بگیرید تا دندان‌های مرتب و سالم خود را برای سال‌ها حفظ کنید.