سرطان دهانه رحم (سرطان سرویکس) چیست؟

دومین سرطان شایع و چهارمین عامل سرطانی منجر به مرگ در زنان، سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس (گردن رحم) می باشد. سالیانه صدها هزار زن در سراسر جهان به این بیماری مبتلا می شوند.

دهانه رحم (سرویکس) یک لوله باریک در پایین ترین قسمت رحم زنان است که به طرف واژن ادامه پیدا می کند.این عضو از بدن نیز مانند سایر اعضای بدن سلول های مختلفی دارد که در صورت نیاز بدن این سلول ها تقسیم می شوند. حال اگر این سلول ها بدون عدم نیاز بدن شروع به تقسیم سلولی غیرطبیعی کنند به توده های بافتی تبدیل می شوند که به آنها تومور گفته می شود و از طریق جریان خون و سیستم لنفاوی به سایر اعضای بدن مانند مثانه، روده که مجاور این قسمت هستند گسترش پیدا می کنند. یکی از مواردی که باعث خطرناک شدن این سرطان می شود این است که علائم این بیماری تا زمانی که گسترش نیافته و پیشرفته نشده بروز نمی کنند و پس از گسترش آن به مثانه، روده، کبد و ریه علائم آن مشخص می شوند.

اگراین بیماری به موقع و در مراحل اولیه تشخیص داده شود قابل درمان است. به همین خاطر اگر فرد تغییرات و علائم غیر معمولی در اندام جنسی و تناسلی خود مشاهده کرد باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کند زیرا احتمال درمان در مراحل اولیه بسیار بیشتر از مراحل پیشرفته تر شده این بیماری است.

عوامل ایجاد سرطان دهانه رحم

عفونت به ویروس پاپیلون انسانی یا HPV در 90 درصد موارد باعث ایجاد این بیماری در افراد می شود. فرد ممکن است چندین سال به این ویروس آلوده باشد و از آن بی اطلاع باشد. این ویروس زمانی که به مدت طولانی در بدن فرد باشد ممکن است به طور تدریجی خود را نشان دهد و برخی سلول های دهانه رحم را تبدیل به سلول های سرطانی خطرناک کند. البته در بسیاری از افراد نیز عفونت به این ویروس باعث ایجاد بیماری نمی شود. افراد زیر نیز بسیار مستعد ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند:

• افرادی که به دخانیات اعتیاد دارند.
• افرادی که بارداری و زایمان های متعدد داشته اند.
• افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند: مانند افرادی که دارو مصرف می کنند یا مبتلا به ایدز هستند.
• افرادی که قرص های ضدبارداری خوراکی به مدت 5 سال یا بیشتر مصرف کرده اند.
• افرادی که در سنین پایین رابطه جنسی خود را آغاز کرده اند.
• افرادی که دارای شریک های جنسی متعدد هستند.
• افرادی که همسرشان دارای چند شریک جنسی است.
• افرادی که دچار کمبود ویتامین A ، C و اسید فولیک هستند.
• افرادی که دچار چاقی مفرط هستند.
• افرادی که فرزندی نداشته اند.

علائم سرطان دهانه رحم

• خون ریزی غیر طبیعی از واژن
این علامت ممکن است نشانه بیماری های دیگر نیز باشد ولی به طور کلی به دلیل ایجاد توده های غیر طبیعی و پاره شدن مویرگ های اطراف آن خونریزی ایجاد می شود. این خون ریزی امکان دارد پس از رابطه جنسی، بین دوره های قاعدگی، پس از معاینات لگنی، پس از دوش واژینال و حتی پس از یائسگی اتفاق افتد.

• ترشحات مکرر و غیرمعمولی از واژن
اگر ترشحات بی بو و دارای رنگی روشن بود طبیعی است ولی اگر ترشحات زیاد و به رنگ قهوه ای یا رنگ پریده باشند یا با خون مخلوط باشند غیر طبیعی خواهد بود.

• داشتن درد در هنگام برقراری رابطه جنسی
درد شدید در هنگام رابطه جنسی نشان می دهد سرطان به ناحیه تناسلی گسترش یافته است. البته امکان دارد این درد به دلیل سرطان نبوده و ممکن است بر اثر عفونت و بیماری های جنسی مانند STD باشد.

• احساس فشار و درد شدید در لگن
درد لگن در زنان به خصوص در زمان قاعدگی به دلیل چرخه طبیعی آن شایع است. ولی اگر در زمان غیر از قاعدگی و به صورت ناگهانی ایجاد شود یک هشدار برای سرطان سرویکس است و حتی نشان می دهد این بیماری در مراحل پیشرفته ای قرار دارد.

• احساس درد در هنگام ادرار
شایع ترین علامت سرطان سرویکس احساس درد و ناراحتی در هنگام ادرار است و علائم آن سوزش و احساس تنگی در مجاری ادراری است. این موضوع نشان دهنده پیشرفت سرطان به دستگاه ادراری است. البته توجه کنید هر درد و سوزشی در مجاری ادراری حتما بر اثر سرطان نیست و می تواند دلایل مختلفی مثل عفونت ادراری یا قارچی، مشکلات مثانه و حتی بیماری های جنسی داشته باشد.

• تغییرات در دوران قاعدگی
این مورد نیز یکی از علائم شایع این بیماری است که دوران قاعدگی طولانی تر شده و حجم خونریزی نیز شدیدتر خواهد بود.

• بی اختیاری در ادرار
اگر فردی مایعات زیاد مصرف می کند بی اختیاری در ادرار امری طبیعی است. ولی اگر به طور ناگهانی و بدون دلیل در فرد رخ دهد و ادرار نیز خونی باشد ممکن است یکی از علائم سرطان دهانه رحم باشد.

• کاهش وزن
کاهش وزن ناگهانی و بی دلیل از علائم شایع در همه سرطان هاست پس در مورد سرطان سرویکس نیز صدق می کند.

• خستگی مفرط
احساس خستگی در صورت عدم فعالیت های بدنی می تواند یک علامت برای بیماری در فرد باشد.

• پا درد و کمر درد
درد پاها و تورم آنها به دلیل عدم گردش خون در آنهاست که ناشی از سرطان است این درد با تشدید بیماری دائمی می شود و حتی باعث ایجاد کمر درد نیز می شود.

• خروج مدفوع و ادرار از واژن

روش های تشخیص سرطان دهانه رحم

• پاپ اسمیر:این مورد یک آزمایش موفق در تشخیص است که ساده و بدون درد است که با نمونه برداری ازسلول های داخل یا اطراف رحم و آنها را برای شناسایی سلول های غیر عادی بررسی می کنند.

• آزمایش DNA HPV: در این آزمایش HPV از نظر پر خطر بودن بررسی می شود. این آزمایش برای افرادی که تست پاپ اسمیر آنها غیرعادی است توصیه می شود.

• کولپوسکوپی:یک آزمایش ساده است که مدت کوتاهی طول نمی کشد و متخصص بوسیله دستگاهی به نام کولپوسکوپ سلول های دهانه رحم را چندین برابر بزرگتر می کند و بررسی می کند. در صورتیکه پزشک در تست پاپ اسمیر مورد مشکوکی مشاهده کرد باید حتما بیمار را کولپوسکوپی کند.

• کورتاژ دهانه رحم:خراش دهی و برداشتن سلول های داخلی دهانه رحم را گویند که یکی از روشهای تشخیص سرطان دهانه رحم است.

روش های درمان سرطان دهانه رحم

درمان این بیماری بسته به این سرطان که در چه مرحله ای باشد میتواند شامل درمان های زیر باشد:

• عمل جراحی: میتواند با جراحی برداشتن رحم، غدد لنفاوی، تخمدان ها و لوله های فالوپ باشد.
• شیمی درمانی
• رادیوتراپی (پرتو درمانی)

این درمان ها ممکن است به تنهایی یا به صورت ترکیبی بر روی بیمار انجام شوند.

پیشگیری از سرطان دهانه رحم

• معاینات منظم و دوره ای و انجام آزمایشات پاپ اسمیر
• زدن واکسن HPV قبل از بیست سالگی
• عدم مصرف دخانیات
• داشتن رابطه جنسی امن و سالم