راه های درمان بینی های کج و نامتقارن

• تاریخ انتشار : 1404/03/24
• بدون نظر

بینی های کج و نامتقارن که به عنوان بینی پیچ خورده و نام علمی دیسپلاسمی شناخته می شود؛ یک اختلال در فرم ظاهری بینی است که معمولاً با انحراف تیغه بینی اشتباه گرفته می شود.

بینی به عنوان یکی از مهمترین اجزای صورت، نقشی کلیدی در زیبایی، تناسب چهره و همچنین عملکرد تنفسی دارد. نامتقارن بودن یا پیچ خوردگی ظاهری بینی، که می تواند در اثر عوامل مادرزادی، تروما یا رشد نامتقارن ایجاد شود، نه تنها بر ظاهر فرد تأثیر می گذارد، بلکه گاهی موجب مشکلات جدی تنفسی نیز خواهد شد.

در این مقاله، به صورت جامع به بررسی علل، روش های تشخیص و تکنیک های جراحی برای اصلاح بینی های کج و غیرقرینه و جراحی زیبایی بینی خواهیم پرداخت.

علل ایجاد بینی کج و غیرقرینه

انحراف ظاهری بینی ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد که در ادامه به صورت دقیق تر آن ها را بررسی می کنیم.

1. علل مادرزادی (Congenital Deformities)

برخی افراد از بدو تولد دارای ناهنجاری هایی در ساختار بینی هستند. این موارد می تواند شامل رشد نامتعادل استخوان های بینی یا غضروف های جانبی باشد. گاهی این ناهنجاری ها در دوران جنینی یا به دلیل فشار در زایمان طبیعی ایجاد می شوند.

2. تروما یا ضربه به بینی

شایع ترین علت بینی کج، ضربه است. این ضربه می تواند در دوران کودکی (مثلاً زمین خوردن)، ورزش های رزمی، تصادف یا حتی ضربه های جزئی باشد که به مرور زمان و بدون درمان مناسب، منجر به انحراف کامل بینی و کجی آن شود.

3. رشد نامتقارن در دوران بلوغ

در برخی افراد، استخوان های صورت و غضروف ها با سرعت های متفاوتی رشد می کنند. این رشد نامتقارن ممکن است باعث کشیدگی یا انحنای بینی به یک سمت شود.

4. جراحی های ناموفق یا ناقص

اگر جراحی بینی قبلی به درستی انجام نشده باشد، ممکن است غضروف ها و استخوان ها به صورت غیرقرینه ترمیم شوند و در نتیجه باعث کجی ظاهری و حتی اختلال در تنفس شوند.

تفاوت بینی کج (دیسپلاسمی) با انحراف تیغه بینی (سپتوم)

بسیاری از بیماران دو اصطلاح بینی کج و انحراف تیغه بینی را به جای هم به کار می برند، در حالی که این دو مشکل، تفاوت های ساختاری مهمی دارند.

1. بینی کج (Crooked Nose)

در این حالت، کل اسکلت خارجی بینی به یک طرف منحرف شده است. این مشکل در نمای روبرو به وضوح دیده می شود و معمولاً به دلایل ظاهری، افراد به دنبال اصلاح آن هستند. البته گاهی نیز با انسداد یک طرف بینی همراه است.

2. انحراف تیغه بینی (Deviated Septum)

در این حالت، تیغه غضروفی داخل بینی که بینی را به دو مجرای تنفسی تقسیم می کند، به یک سمت منحرف شده است. ممکن است ظاهر بینی کاملاً طبیعی باشد، اما تنفس از یک یا هر دو مجرا مشکل داشته باشد.

3. ترکیب هر دو مشکل

در بسیاری از موارد، این دو مشکل به صورت هم زمان وجود دارند. یعنی فرد هم دچار کجی ظاهری و هم اختلال تنفسی است. در این موارد، درمان نیازمند جراحی ترکیبی (سپتو-رینوپلاستی) است.

فرق انحراف بینی و کجی بینی

نکته: در بسیاری از موارد این دو مشکل به صورت هم زمان وجود دارند و نیاز به اصلاح ترکیبی دارند.

معیارهای بررسی بینی های غیرقرینه

قبل از جراحی اصلاحی، جراح باید به صورت دقیق میزان، نوع و محل کجی بینی را بررسی کند. این بررسی شامل ارزیابی های بالینی، تصویربرداری و بررسی نسبت های زیبایی شناختی است.

برای تعیین میزان کجی یا عدم تقارن، جراح از ترکیبی از معاینه بالینی، عکس های استاندارد و اسکن های سه بعدی استفاده می کند. در این معاینه موارد زیر بررسی می شوند:

• زاویه انحراف بینی نسبت به خط وسط صورت
• اختلاف سطح پره های بینی
• قرینگی سوراخ های بینی در نمای روبرو و پایین
• موقعیت سپتوم نسبت به قاعده بینی

1. خط وسط صورت (Midline Deviation)

بررسی اینکه بینی نسبت به خط تقارن صورت چه مقدار انحراف دارد. این مورد با اندازه گیری دقیق از خط بین دو چشم، چانه و نوک بینی انجام می شود.

2. نمای قدامی و تحتانی بینی

از نمای روبرو، میزان عدم تقارن سوراخ های بینی و انحنای پُشتی بینی بررسی می شود. از نمای پایین (Worm’s Eye View)، شکل و تقارن سوراخ ها، پره ها و کل قاعده بینی ارزیابی می گردد.

3. پره های بینی (Alar Symmetry)

کجی بینی معمولاً بر شکل پره ها تأثیر مستقیم دارد. یکی از نشانه های انحراف، نابرابری عرض پره های بینی یا افتادگی یک سمت آن هاست.

4. تنفس و عملکرد داخلی

با استفاده از اندوسکوپی یا سی تی اسکن، عملکرد تیغه داخلی، شاخک ها و سایر ساختارهای تنفسی نیز بررسی می شود تا در صورت نیاز اصلاح هم زمان انجام گیرد.

روش های درمان بینی های کج و نا متقارن

در درمان مشکل بینی هایی که کج و نامقارن و یا غیر قرینه هستند؛ روش های اصلاحی زیر وجود دارد:

رینوپلاستی باز (Open Rhinoplasty)

این روش انتخاب اول برای اصلاح بینی های شدیداً کج و غیرقرینه است. در این تکنیک، دسترسی کامل به اسکلت استخوانی و غضروفی بینی فراهم می شود.

مزایا:

• دقت بالا در اصلاح انحراف
• امکان تقویت ساختار با گرافت غضروفی
• امکان اصلاح هم زمان عملکرد تنفسی

رینوپلاستی بسته (Closed Rhinoplasty)

در مواردی که کجی خفیف یا متوسط است، این تکنیک می تواند استفاده شود. در این روش برش خارجی وجود ندارد و زخم ها داخل بینی قرار می گیرند.

محدودیت ها:

• دسترسی محدود به ساختارهای داخلی
• مناسب برای موارد کمتر پیچیده

استفاده از انواع گرافت برای بازسازی تقارن

در بسیاری از موارد، تنها جا به جایی غضروف ها یا استخوان ها کافی نیست. برای حفظ فرم جدید یا بازسازی نقاط آسیب دیده، جراح از تکنیک کاشت گرافت استفاده می کند.

غضروف تیغه بینی (Septal Cartilage)

معمولترین و بهترین منبع گرافت در همان عمل اولیه است. جنس آن مستحکم و شکل پذیر است.

غضروف گوش (Auricular Cartilage)

در مواردی که غضروف تیغه کافی نباشد (مثلاً در جراحی های ترمیمی)، می توان از غضروف لاله گوش استفاده کرد.

غضروف دنده ای (Costal Cartilage)

در موارد پیچیده یا بینی هایی که جراحی های متعددی داشته اند، غضروف دنده بهترین گزینه است. این غضروف حجم زیادی دارد و برای بازسازی اسکلت کامل مناسب است.

کاربرد گرافت ها در بینی های کج:

• تقویت ساختارهای تضعیف شده
• تثبیت خطوط اصلاح شده
• جلوگیری از بازگشت بینی به حالت اولیه
• ایجاد تعادل و تقارن در نمای جلو و نیم رخ

میزان موفقیت جراحی اصلاح بینی های کج

جراحی اصلاح بینی های کج، به ویژه در بینی هایی با آسیب های قبلی یا ساختارهای پیچیده، جزو چالش برانگیزترین اعمال زیبایی محسوب می شود. با این حال، در صورت رعایت اصول صحیح و انتخاب جراح مجرب، احتمال موفقیت بالا خواهد بود.

• میزان و نوع انحراف اولیه
• تکنیک جراحی و تجربه پزشک
• همکاری بیمار در دوران نقاهت
• کیفیت بافت غضروفی فرد

عوامل مؤثر بر موفقیت جراحی کجی بینی

آماری تقریبی:

• موفقیت در اولین جراحی: حدود 80–90٪
• نیاز به جراحی ترمیمی: در بینی های کج شدید، احتمال بازنگری حدود 10–15٪ است.

گاهی برای دستیابی به بهترین نتیجه، جراحی دوم (Revision) نیاز است، به خصوص در موارد پیچیده یا جراحی های قبلی ناموفق.

مراقبت های بعد از جراحی بینی کج

مراقبت های بعد از جراحی بینی های کج، نه تنها روی فرم ظاهری نهایی تأثیر می گذارد، بلکه در موفقیت درمان عملکرد تنفسی و جلوگیری از بازگشت کجی بینی نیز نقشی کلیدی دارد. از آنجایی که بینی های کج معمولاً پیچیدگی های ساختاری بیشتری دارند، دوران نقاهت حساس تری نسبت به جراحی های زیبایی معمولی دارند.

در ادامه به نکات کلیدی و توصیه های مهم پس از عمل می پردازیم:

استراحت و وضعیت خواب مناسب

• حداقل 7 روز اول بعد از جراحی، باید سر بالا نگه داشته شود. بهترین حالت، خوابیدن به پشت با زاویه 30 تا 45 درجه است (می توانید از دو بالش کمک بگیرید).
• به هیچ وجه به پهلو نخوابید یا سر را پایین نیندازید، زیرا فشار روی تیغه بینی ممکن است منجر به حرکت گرافت یا تغییر شکل بینی شود.

کمپرس سرد (تا 48 ساعت اول)

• استفاده از کمپرس یخ در اطراف بینی و زیر چشم ها به کاهش تورم و کبودی کمک می کند.
• یخ نباید به طور مستقیم روی بینی قرار گیرد؛ حتماً از یک حوله یا گاز استریل به عنوان پوشش استفاده کنید.

تغذیه مناسب

• روزهای اول از غذاهای نرم، سرد و کم نمک استفاده شود. نمک موجب افزایش تورم می شود.
• نوشیدن زیاد آب به دفع داروهای بیهوشی و کاهش التهاب کمک می کند.
• بهتر است از نی استفاده نشود، چون مکش ممکن است به ساختار داخلی بینی فشار وارد کند.

داروهای تجویزشده و مراقبت دارویی

• مصرف منظم آنتی بیوتیک ها و مسکن ها طبق دستور پزشک ضروری است.
• استفاده از اسپری سالین (محلول شست و شوی بینی) برای تمیز نگه داشتن مجاری بینی، از هفته دوم طبق توصیه جراح آغاز می شود.

پرهیزهای ضروری

• اجتناب کامل از عینک زدن (آفتابی یا طبی) تا 6 هفته اول.
• فعالیت های شدید، ورزش، خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین تا حدود ۳ هفته باید به تعویق بیفتد.
• دوری از آفتاب مستقیم برای جلوگیری از تغییر رنگ پوست بینی و تحریک التهاب.

حضور در جلسات پیگیری با جراح

• اولین معاینه معمولاً 7 روز بعد از عمل برای برداشتن اسپلینت انجام می شود.
• مراجعات بعدی بسته به شرایط بینی، معمولاً طی ماه اول، ماه سوم و شش ماهه تنظیم می شود.
• در موارد استفاده از گرافت، معاینات بلندمدت برای ارزیابی جذب گرافت و حفظ تقارن اهمیت دارد.

در جراحی بینی کج، بافت ها و غضروف ها ممکن است دچار حافظه ساختاری باشند و تمایل به بازگشت به فرم قبلی داشته باشند. بنابراین رعایت دقیق مراقبت های پس از عمل، احتمال بازگشت کجی را به شدت کاهش می دهد.

کلام آخر

اصلاح بینی های کج و غیرقرینه، به ویژه در افرادی که از لحاظ ظاهری یا عملکرد تنفسی دچار مشکل هستند، می تواند تحولی اساسی در کیفیت زندگی ایجاد کند. با انتخاب جراح ماهر، بررسی دقیق پیش از عمل و اجرای تکنیک های به روز، دستیابی به بینی متقارن و عملکردی کاملاً ممکن است.

برای مشاوره تخصصی و بررسی دقیق وضعیت بینی خود، می توانید با شماره های سایت دکتر فرخی تماس بگیرید.