۲۷ تیر ۱۴۰۴ توسط دکتر لیلا یزدان پناه 0 دیدگاه
خاصیت کشک برای کاهش قند خون
===========================
کشک، یکی از محصولات لبنی سنتی ایران، به دلیل ترکیبات مغذی، پروتئین بالا و داشتن پروبیوتیکهای طبیعی، توجه محققان را به خود جلب کرده است. این ماده غذایی با تأثیر مثبت بر سلامت روده، کاهش التهاب و کنترل قند خون، میتواند به عنوان یک گزینه طبیعی و موثر در رژیم غذایی بیماران دیابتی جایگاه ویژهای داشته باشد. در این مقاله به بررسی جامع خواص کشک و نقش آن در کاهش قند خون پرداخته خواهد شد.
**محتوا** پنهان
1 ترکیبات تغذیهای کشک و تأثیر آنها بر قند خون
2 پروتئین بالا و کاهش جذب قند:
3 کمکربوهیدرات بودن کشک و مناسب بودن برای دیابتیها:
4 ویتامینها و مواد معدنی مفید برای عملکرد انسولین:
5 کشک و شاخص گلیسمی پایین: راز کنترل قند
6 کشک و بهبود سلامت روده در بیماران دیابتی
7 رابطه سلامت روده و کنترل قند خون
8 پروبیوتیکهای موجود در کشک
9 اثر کشک بر میکروبیوم روده و کاهش التهاب
10 مصرف کشک خشک یا کشک مایع: کدام بهتر است؟
11 ترکیب کشک با غذاهای مناسب دیابتیها
12 زمان مناسب برای مصرف کشک در طول روز
13 هشدارها و موارد احتیاط در مصرف کشک برای بیماران دیابتی
14 میزان نمک و فشار خون در مصرف بیش از حد:
15 بررسی کشک صنعتی در مقایسه با کشک سنتی:
16 مشورت با پزشک برای تنظیم رژیم غذایی: 16.1 کشک؛ طلایهدار طبیعی کنترل قند خون در مسیر سلامت دیابتیها
ترکیبات تغذیهای کشک و تأثیر آنها بر قند خون
کشک یکی از محصولات لبنی سنتی است که به دلیل پروتئین بالا، کم بودن کربوهیدرات و مواد مغذی مفید، میتواند نقش مهمی در کنترل قند خون داشته باشد. این ماده غذایی بهخاطر ترکیبات ویژهاش برای بیماران دیابتی و کسانی که میخواهند سطح قند خونشان را در محدوده مناسب نگه دارند، بسیار مناسب است.
پروتئین بالا و کاهش جذب قند:
پروتئین کشک باعث میشود فرایند هضم و تخلیه معده کندتر انجام شود و به این ترتیب قند موجود در غذا با سرعت کمتری وارد خون میشود. این کاهش سرعت جذب، از نوسانات شدید قند خون جلوگیری میکند که برای بیماران دیابتی بسیار مهم است. علاوه بر این، مصرف پروتئین ترشح هورمونهای تنظیمکننده قند خون مانند GLP-1 را افزایش میدهد که باعث بهبود پاسخ انسولین و کنترل بهتر قند خون میشود. همچنین پروتئین به حفظ توده عضلانی کمک میکند؛ عضلات به عنوان مصرفکننده اصلی گلوکز، با حفظ سلامتشان، به کاهش قند خون کمک میکنند.
کمکربوهیدرات بودن کشک و مناسب بودن برای دیابتیها:
فرایند تخمیر کشک باعث کاهش قابل توجه لاکتوز (قند شیر) و در نتیجه کم بودن کربوهیدرات آن میشود. این ویژگی باعث میشود کشک شاخص گلیسمی پایینی داشته باشد و پس از مصرف، قند خون به سرعت افزایش نیابد. بنابراین کشک یک انتخاب عالی برای افراد مبتلا به دیابت است که باید مصرف کربوهیدرات خود را محدود کنند. همچنین با کاهش مصرف کربوهیدرات و کالری اضافی، کشک به کنترل وزن کمک میکند که یکی از عوامل مهم در بهبود حساسیت به انسولین است.
ویتامینها و مواد معدنی مفید برای عملکرد انسولین:
کشک منبع مناسبی از کلسیم، منیزیم، ویتامینهای گروه B و روی است که همه اینها در عملکرد صحیح انسولین و کنترل قند خون نقش دارند.
- **کلسیم** در فرایند ترشح انسولین و پیامرسانی سلولی دخیل است و کمبود آن میتواند باعث اختلال در تنظیم قند شود.
- **منیزیم** به بهبود حساسیت سلولها به انسولین کمک کرده و کمبود آن در دیابتیها شایع است.
- **ویتامینهای B** به متابولیسم انرژی و سلامت عصبی کمک میکنند که برای تنظیم هورمونها ضروری است.
- **روی** نقش کلیدی در تولید انسولین و سلامت پانکراس دارد و کمبود آن میتواند باعث مشکلات قندی شود.
ترکیبات کشک مانند پروتئین با کیفیت بالا، کربوهیدرات پایین و ویتامینها و مواد معدنی ضروری، آن را به یک ماده غذایی بسیار مناسب برای کنترل قند خون تبدیل کرده است. مصرف منظم کشک میتواند به کاهش سرعت جذب قند، بهبود حساسیت به انسولین و حفظ سلامت عمومی بدن کمک کند و به عنوان یک همراه مفید در رژیم غذایی بیماران دیابتی و افراد مستعد به مشکلات قند خون باشد.
کشک و شاخص گلیسمی پایین: راز کنترل قند
کشک به دلیل فرآیند تخمیر و فرایندهای سنتی تولید، مقدار بسیار کمی قند طبیعی دارد و کربوهیدراتهای آن به شکل پیچیده یا کمقند است. این ویژگیها باعث میشود کشک یکی از غذاهای **با شاخص گلیسمی پایین** محسوب شود.
برخلاف شیر تازه که دارای لاکتوز (قند شیر) است و میتواند شاخص گلیسمی بالاتری داشته باشد، کشک به دلیل تخمیر باکتریهای مفید، بخش زیادی از لاکتوز خود را به اسید لاکتیک تبدیل میکند. این کاهش قند باعث میشود بعد از مصرف کشک، افزایش قند خون بسیار ملایمتر و کنترلشدهتر اتفاق بیفتد.
از طرفی پروتئین بالای کشک نیز در کاهش سرعت جذب کربوهیدراتها مؤثر است، که خود عاملی مهم در پایین نگه داشتن شاخص گلیسمی است. بنابراین کشک را میتوان در دسته مواد غذایی با GI پایین قرار داد که برای بیماران دیابتی و افراد مستعد به نوسانات قند خون گزینه بسیار مناسبی است.
کشک و بهبود سلامت روده در بیماران دیابتی
سلامت دستگاه گوارش و به خصوص رودهها، نقش بسیار مهمی در تنظیم و کنترل قند خون ایفا میکند. در سالهای اخیر، تحقیقات علمی بهطور فزایندهای نشان دادهاند که رابطهای نزدیک بین سلامت روده، ترکیب میکروبیوم روده و بیماری دیابت وجود دارد. کشک به عنوان یک محصول لبنی تخمیر شده، میتواند با تأمین پروبیوتیکها و حمایت از تعادل میکروبی روده، به بهبود سلامت گوارش و در نتیجه کنترل بهتر قند خون کمک کند.
رابطه سلامت روده و کنترل قند خون
سلامت روده یکی از عوامل کلیدی و کمتر شناختهشده در کنترل قند خون و بیماری دیابت است. رودهها محل سکونت میلیاردها میکروب مفید و مضر هستند که مجموع آنها را میکروبیوم روده مینامیم. این میکروارگانیسمها نقش بسیار مهمی در هضم غذا، تولید ویتامینها، تنظیم سیستم ایمنی و متابولیسم انرژی دارند.
در بیماران دیابتی نوع ۲، تحقیقات نشان دادهاند که تعادل طبیعی این میکروبها به هم میخورد؛ به عبارتی، باکتریهای مفید کاهش و باکتریهای مضر افزایش مییابند. این اختلال باعث ایجاد التهاب مزمن در بدن میشود که یکی از دلایل اصلی مقاومت به انسولین است. التهاب مزمن عملکرد انسولین را کاهش میدهد و سلولها قادر به استفاده بهینه از گلوکز نیستند، در نتیجه سطح قند خون افزایش مییابد.
از سوی دیگر، سلامت روده بر روی جذب مواد مغذی، تولید هورمونهای تنظیمکننده متابولیسم و حتی سلامت سیستم عصبی تأثیرگذار است. بنابراین، حفظ تعادل میکروبی روده و جلوگیری از التهاب در این اندام حیاتی میتواند به بهبود حساسیت به انسولین، کاهش قند خون و بهبود کلی وضعیت دیابت کمک کند.
پروبیوتیکهای موجود در کشک
کشک به دلیل فرآیند تخمیر، حاوی انواع باکتریهای مفید یا پروبیوتیکها است که در بهبود سلامت روده نقش اساسی دارند. پروبیوتیکها میکروارگانیسمهای زندهای هستند که با مصرف مناسب، میتوانند تعادل طبیعی میکروبیوم روده را بازگردانده و عملکرد دستگاه گوارش و سیستم ایمنی را تقویت کنند.
در کشک معمولاً گونههایی از لاکتوباسیلوسها و بیفیدوباکتریا وجود دارند که باکتریهای شناختهشده و مفیدی در تنظیم فرآیندهای گوارشی و کاهش رشد باکتریهای مضر هستند. این باکتریها به تولید اسید لاکتیک و اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه کمک میکنند که باعث اسیدی شدن محیط روده و مهار رشد میکروبهای بیماریزا میشود.
علاوه بر این، پروبیوتیکهای کشک نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی مخاطی روده دارند. این امر باعث میشود واکنشهای التهابی غیرضروری کاهش یافته و از نفوذ سموم به جریان خون جلوگیری شود. همچنین، این باکتریها در ترمیم دیواره روده مؤثر بوده و به حفظ سلامت مخاط روده کمک میکنند.
با توجه به اینکه بسیاری از بیماران دیابتی دچار مشکلات گوارشی و اختلالات میکروبیوم هستند، مصرف کشک میتواند به عنوان یک روش طبیعی و موثر در بهبود تعادل میکروبی روده و سلامت کلی دستگاه گوارش مورد استفاده قرار گیرد.
اثر کشک بر میکروبیوم روده و کاهش التهاب
تأثیر کشک بر سلامت روده تنها به تأمین پروبیوتیک محدود نمیشود؛ بلکه بهبود کیفیت و تنوع میکروبیوم روده و کاهش التهاب سیستمیک از مهمترین فواید آن است.
تنوع بالای میکروبیوم روده، شاخص سلامت آن است. مطالعات نشان دادهاند که مصرف منظم مواد غذایی تخمیری مانند کشک میتواند تنوع گونههای مفید باکتریها را افزایش دهد. این افزایش تنوع باعث بهبود فرآیندهای گوارشی، تقویت پاسخ ایمنی و بهبود جذب مواد مغذی میشود.
بیشتر بخوانید عوارض بیماری قند در مردان
یکی از عوارض شایع در دیابت، التهاب مزمن است که باعث اختلال در عملکرد انسولین و پیشرفت بیماری میشود. باکتریهای مفید موجود در کشک با تولید متابولیتهای ضد التهابی مثل اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه (SCFA) باعث کاهش التهاب میشوند. این متابولیتها به عنوان منبع انرژی برای سلولهای روده عمل کرده و نقش مهمی در تقویت دیواره روده و کاهش نفوذپذیری آن دارند.
کاهش نفوذپذیری روده باعث جلوگیری از ورود سموم و ترکیبات التهابی به جریان خون میشود. در نتیجه، واکنشهای التهابی سیستمیک کاهش یافته و حساسیت به انسولین بهبود مییابد. بنابراین، مصرف کشک میتواند به صورت غیرمستقیم به کنترل بهتر قند خون کمک کند.
مصرف کشک خشک یا کشک مایع: کدام بهتر است؟
کشک به دو شکل خشک و مایع موجود است که هر کدام کاربرد و فواید خاص خود را دارند. کشک خشک معمولاً در غذاهای پخته مثل آش و خورشت استفاده میشود و به دلیل فرآیند خشک کردن، ماندگاری بیشتری دارد اما ممکن است بخشی از پروبیوتیکها و مواد مغذی آن کاهش یابد. کشک مایع تازه، حاوی پروبیوتیکهای بیشتری است و برای بهبود سلامت روده و کنترل قند خون مناسبتر است. به طور کلی، برای بهرهبرداری بهتر از خواص ضد دیابتی، مصرف کشک مایع تازه توصیه میشود، البته کشک خشک هم در صورت استفاده متعادل میتواند مفید باشد.
ترکیب کشک با غذاهای مناسب دیابتیها
ترکیب کشک با مواد غذایی سالم و کم قند میتواند اثر آن را در کنترل دیابت افزایش دهد. مخلوط کردن کشک با سبزیجات تازه مانند خیار، نعناع، شوید و گشنیز باعث افزایش فیبر و کاهش سرعت جذب قند میشود. همچنین مصرف کشک همراه با غلات کامل مثل جو دوسر یا برنج قهوهای به تثبیت قند خون کمک میکند. افزودن کشک به سوپها و آشهای کم چرب و همچنین مصرف آن به همراه پروتئینهای سالم مانند مرغ بدون پوست و حبوبات، باعث افزایش احساس سیری و بهبود کنترل قند خون میشود. پرهیز از نمک زیاد در این ترکیبات نیز اهمیت بالایی دارد.
زمان مناسب برای مصرف کشک در طول روز
زمان مصرف کشک نقش مهمی در تأثیر آن بر قند خون دارد. مصرف کشک در وعده صبحانه همراه با نان سبوسدار و سبزیجات میتواند انرژی پایدار و تثبیت قند خون را فراهم کند. به عنوان میانوعده، کشک مایع یک انتخاب سالم است که گرسنگی را کنترل و نوسانات قند را کاهش میدهد. همچنین مصرف کشک قبل یا بعد از ورزش به ترمیم عضلات و کنترل قند خون کمک میکند. عصرانهای با کشک و سبزیجات، جایگزین مناسبی برای خوراکیهای شیرین است که باعث افزایش سیری و کاهش نوسانات قند میشود.
هشدارها و موارد احتیاط در مصرف کشک برای بیماران دیابتی
کشک، به دلیل ترکیبات تغذیهای مفید و اثرات مثبت آن در کنترل قند خون، معمولاً به عنوان یک ماده غذایی سالم و مفید توصیه میشود. اما مانند هر ماده غذایی دیگری، مصرف کشک نیز در بیماران دیابتی نیازمند رعایت برخی نکات و موارد احتیاط است تا از بروز مشکلات جانبی جلوگیری شود و اثرات مثبت آن حفظ گردد.
میزان نمک و فشار خون در مصرف بیش از حد:
یکی از نکات مهم در مصرف کشک، **میزان نمک** موجود در آن است. بسیاری از انواع کشک، به ویژه کشکهای صنعتی، به منظور افزایش ماندگاری و طعمدهی، مقدار قابل توجهی نمک دارند.
- **نمک و فشار خون:** مصرف زیاد نمک باعث افزایش فشار خون میشود که خود یکی از عوامل خطر مهم برای بیماریهای قلبی-عروقی است. بیماران دیابتی به دلیل مشکلات متابولیکی و عروقی، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا و بیماریهای قلبی قرار دارند. بنابراین مصرف بیش از حد کشکهای پرنمک میتواند به این مشکلات بیفزاید.
- **تنظیم مصرف:** توصیه میشود بیماران دیابتی در انتخاب کشک دقت کنند و ترجیحاً کشکهای کمنمک یا بدون نمک را انتخاب کنند. همچنین بهتر است مصرف کشک را به اندازه معتدل محدود کنند و همراه با رژیم غذایی متعادل و کمنمک مصرف نمایند.
- **آگاهی از برچسبها:** مطالعه برچسب مواد غذایی و اطلاع از میزان نمک موجود در کشکهای خریداری شده، کمک میکند که مصرف نمک کنترل شود.
بررسی کشک صنعتی در مقایسه با کشک سنتی:
امروزه بازار پر از انواع کشکهای صنعتی و سنتی است که هر کدام ویژگیها و کیفیت متفاوتی دارند و بیماران دیابتی باید با دقت بیشتری انتخاب کنند.
- **کشک سنتی:** کشکهای سنتی معمولاً با روشهای طبیعی تهیه میشوند و کمتر به آنها افزودنیهای شیمیایی یا نمک اضافه میشود. به علاوه، کشک سنتی به دلیل فرآیند تخمیر طبیعی حاوی پروبیوتیکهای بیشتری است که برای سلامت روده و کنترل قند خون مفیدند.
- **کشک صنعتی:** کشکهای صنعتی اغلب به دلیل فرآیندهای تولید صنعتی و نگهداری، ممکن است حاوی مواد نگهدارنده، نمک زیاد و افزودنیهای غیرطبیعی باشند. همچنین در برخی موارد ممکن است فرآیند تخمیر کامل نباشد که باعث کاهش خواص پروبیوتیکی کشک میشود.
- **توصیه برای بیماران دیابتی:** توصیه میشود بیماران دیابتی در صورت امکان از کشکهای سنتی یا محصولات صنعتی با کیفیت و کمنمک استفاده کنند و همیشه برچسب ترکیبات را بررسی کنند. انتخاب کشکهای با فرآیند تخمیر کامل و فاقد افزودنیهای مضر، بهترین گزینه برای بهرهمندی از خواص کشک است.
مشورت با پزشک برای تنظیم رژیم غذایی:
هرچند کشک میتواند بخش مفیدی از رژیم غذایی بیماران دیابتی باشد، اما رعایت تعادل و تنظیم دقیق مصرف آن اهمیت دارد.
- **تداخل با داروها:** مصرف زیاد لبنیات و کشک ممکن است در برخی افراد با داروهای دیابت یا داروهای دیگر تداخل داشته باشد. به همین دلیل مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه ضروری است.
- **تنظیم میزان مصرف:** پزشک یا کارشناس تغذیه میتواند میزان مناسب مصرف کشک را با توجه به وضعیت کلی سلامت، فشار خون، وزن و سایر شرایط فردی تعیین کند تا هم از فواید آن بهرهمند شوید و هم خطرات احتمالی کاهش یابد.
- **پایش منظم:** بیماران دیابتی باید به طور منظم قند خون، فشار خون و سایر شاخصهای سلامت خود را پایش کنند تا در صورت بروز هر گونه مشکل، سریعاً واکنش نشان دهند.
- **رژیم غذایی کلی:** کشک باید در قالب یک رژیم غذایی متعادل و کامل مصرف شود که شامل مصرف سبزیجات، میوهها، غلات کامل و منابع پروتئینی متنوع باشد. مشورت با متخصص تغذیه به تنظیم چنین رژیمی کمک میکند.
کشک، اگرچه ماده غذایی مفیدی برای کنترل قند خون بیماران دیابتی است، اما در مصرف آن باید دقت و مراقبت لازم صورت گیرد. توجه به میزان نمک موجود در کشک و تأثیر آن بر فشار خون، انتخاب کشکهای سنتی یا با کیفیت بالا به جای کشکهای صنعتی پرنمک و غیرطبیعی، و همچنین مشورت مستمر با پزشک و متخصص تغذیه برای تنظیم میزان مصرف و پیشگیری از تداخلات دارویی، از نکات حیاتی در مصرف ایمن و موثر کشک برای دیابتیها است. رعایت این نکات باعث میشود کشک به عنوان یک همراه مفید و بیخطر در رژیم غذایی بیماران دیابتی نقش آفرینی کند.
###
کشک؛ طلایهدار طبیعی کنترل قند خون در مسیر سلامت دیابتیها
کشک با ترکیبات مغذی، پروبیوتیکهای طبیعی و شاخص گلیسمی پایین، به عنوان یک ماده غذایی سنتی و ارزشمند، نقش موثری در بهبود کنترل قند خون بیماران دیابتی ایفا میکند. خواص ضد التهابی و تأثیر مثبت آن بر سلامت رودهها، کشک را به گزینهای مناسب و طبیعی برای تقویت سیستم ایمنی و کاهش مقاومت به انسولین تبدیل کرده است. با رعایت نکات مصرف و انتخاب انواع مرغوب و کمنمک، کشک میتواند به همراه یک رژیم غذایی متعادل، گامی مهم در مدیریت دیابت و بهبود کیفیت زندگی بیماران باشد. در نهایت، کشک نه تنها غذایی خوشطعم و سنتی، بلکه همراهی وفادار در مسیر سلامت دیابتیهاست.
**برای دریافت ویزیت ( آنلاین یا حضوری ) با دکتر یزدان پناه فرم زیر را پر کنید**
#####
درباره دکتر لیلا یزدان پناه
دکتر لیلا یزدان پناه هم دوره پزشکی عمومی و هم دوره دکترای تخصصی خود در زمینه دیابت با گرایش پای دیابتی را در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گذرانده است و عضو هیئت علمی دانشگاه در مرکز تحقیقات دیابت می باشد.