ژنیکوماستی فیزیولوژیک یا طبیعی در پسر‌ها در طی دوره نوزادی و در دوران بلوغ شایع است ولی بیشتر مراجعه کنندگان به کلینیک دکتر محمدحدادی اول از نوع مادرزادی هستند. والدین با متخصصین غدد و پزشکان متعددی مشورت می کنند و گاها بچه های مبتلا تحت دوره ای از هورمون درمانی قرار می گیرند. اکثرا با تاخیر جهت درمان مراجعه می کنند. در این مقاله قرار است به صورت کلی در مورد بزرگی سینه در نوجوانان و پسران، علت بزرگی سینه در پسران جوان و ژنیکوماستی در نوجوانان صحبت کنیم، پس با ما همراه باشید.

مفهوم ژنیکوماستی در نوجوانان چیست؟

اعتقاد بر اینستکه بزرگی سینه در نوجوانان و پسران به دلیل عدم تعادل نسبی بین هورمون‌های مردانه و هورمون های زنانه بوجود می‌آید. عدم تعادل هورمونی ممکن است ناشی از افزایش مطلق استروژن‌های آزاد، کاهش آندروژن‌های آزاد، یک افزایش نسبی در نسبت استروژن آزاد به آندروژن آزاد، عدم حساسیت به آندروژن، یا اثرات داروهای شبه استروژن باشد.

بزرگی موقت سینه ها در نوزادان ناشی ازتبدیل جفتی دهیدرواپی آندروسترون ودهیدرواپی آندروسترون سولفات (مشتق شده از جنین ومادر) به استرون و استرادیول است که وارد گردش خون جنین شده و تکثیر غدد سینه را تحریک می‌کند.

آیا بزرگی سینه در بلوغ طبیعی است؟

بزرگ شدن یا دردناک شدن نوک سینه پسران در دوران بلوغ فیزیولوژیک و طبیعی است اگر موقتی باشد و پس از مدتی خود بخود از بین برود که احتمالاً مربوط است با عدم تعادل نسبت استروژن/آندروژن که خود ناشی ازافزایش زودتر غلظت استرادیول نسبت به غلظت آندروژن سرم تا رسیدن به سطوح بزرگسالان است. اما اگر این مشکل سالها طول کشیده و پستانها از حد معمول نیز بزرگتر شده باشند و اندازه و رنگ هاله ها نیز تغییر کرده باشد، دیگر نمی توان به آن عنوان ژنیکوماستی طبیعی اطلاق کرد.

در پسران مبتلا به بزرگی پستان‌ها، فعالیت آنزیم آروماتاز در فیبروبلاست های پوستی و غلظت‌های بالای فاکتور رشد شبه انسولین ـ۱(IGF_1) نسبت به پسران با پستان های طبیعی بیشتر دیده شده است.آنزیم آروماتاز به صورت موضعی آندروژن را به استروژن و ۱ـ IGF تبدیل می‌کند که برای رشد پستان ضروری است.

مطالعات نشان می‌دهند که تغییرات در سطح گلوبولین متصل به هورمون جنسی (به دلیل مصرف داروها و بیماری‌هایی مثل بیماری کبد) نیز ممکن است بر سطح استرادیول تأثیر بگذارد.

علت بزرگی سینه در پسران جوان

در ادامه علل بزرگی سینه به صورت طبیعی و غیرطبیعی را بررسی می‌کنیم.

ژنیکوماستی در نوجوانان به صورت طبیعی

اکثر موارد ژنیکوماستی در نوجوانان و بزرگ شدن سینه ها در کودکان و نوجوانان پسر طبیعی و فیزیولوژیک هستند.

بزرگ شدن سینه در نوزادان

این حالت که در هر دو جنس رخ می دهد احتمالاً مربوط به تبدیل آندروژن‌ها به استروژن‌ها در جفت است که وارد گردش خون جنین شده و تکثیر غددی را تحریک می‌کند. بزرگی سینه نوزادان معمولاً خود به خود و بطور کامل در سال اول زندگی بهبود می‌یابد و تقریبا در پنج درصد موارد ممکن است با ترشح شیر همراه است.

بررسی بزرگی سینه در نوجوانان و پسران در دوران بلوغ

بزرگی سینه ها در دوران بلوغ یک نوع بزرگ شدن فیزیولوژیک بافت غده ای سینه است که دربیشتر پسران در دوران بلوغ (بیش از پنجاه درصد نوجوانان پسر) رخ می دهد.

شیوع این نوع بزرگی پستان در اواسط دوران بلوغ همزمان با رشد قدی در ۱۲ تا ۱۴ سالگی، رتبه بلوغ جنسی موی ناحیه تناسلی تانر ۳ تا ۴ و حجم بیضه ۸ تا ۱۰ میلی لیتر دوطرفه ، به اوج خود می‌رسد.

آیا بزرگی سینه در پسران خودبه‌خود برطرف می‌شود؟

معمولاً در ۶۴ درصد موارد این اختلال دوطرفه است. نوجوانان مبتلا به بزرگی سینه در دوران بلوغ معمولا از وجود یک توده در پشت نوک پستان شاکی هستند. بزرگ شدن به تدریج رخ می‌دهد و نباید از قطر ۴سانتی متر تجاوز کند. بزرگ شدن قابل لمس بافت فیبری و غده ای( قطر بیشتر از ۴ سانتی متر) یا بزرگ شدن سریع و پیشرونده سینه‌ها غیر طبیعی و با یک بیماری زمینه ای همراه است.

تقریباً شش ماه پس از شروع ژنیکوماستی، ممکن است سینه در لمس حساس و دردناک باشد، اما همچنان‌که بافت غده‌ای دچار فیبروز می‌شود و واکنش التهابی و کشش بافت‌ها کمتر می‌شود حساسیت و درد به تدریج کمتر می‌شود. سینه‌های بزرگ شده در دوران بلوغ معمولاً پسرفت می‌کنند و در بیش از ۷۰ درصد بیماران طی یک سال خودبه‌خود برطرف می‌شوند.

اگر بزرگی سینه‌ها در دوران بلوغ بمدت بیش از یک سال باقی بماند یا بعد از سن ۱۷ سالگی همچنان ادامه داشته باشد بعید است که خود به خود پسرفت کند و می‌بایست به فکر علل ژنیکوماستی غیر طبیعی باشیم.

ژنیکوماستی در نوجوانان به صورت غیرطبیعی

بزرگی غیرطبیعی سینه‌ها در کودکان و نوجوانان پسر ممکن است با بیماری‌های مهمی مثل تومورهای بیضه، غده فوق کلیوی یا هیپوفیز همراه باشد. ژنیکوماستی در نوجوانان غیر طبیعی معمولاً یکسری ویژگی‌هایی دارد از قبیل:

• بروز ژنیکوماستی در نوجوانان در سنی غیر از دوره نوزادی یا بلوغ
• بروز ژنیکوماستی در پسران پیش از بلوغ که هنوز صفات ثانویه جنسی را ندارند (مانند بزرگ شدن بیضه، موهای ناحیه تناسلی یا موهای زیر بغل، بوی زیر بغل).
• بزرگ شدن سریع سینه‌ها
• سینه بیش از چهار سانتی متر بزرگ شده باشد.
• تداوم بزرگی سینه در نوجوانان و پسران، بیش از یک سال یا ادامه بعد از ۱۷ سالگی.

علت بزرگی سینه در پسران جوان به شکل غیرطبیعی

بیشترین مراجعه کنندگان ژنیکوماستی به مطب من از این گروه هستند. معمولا کودکان یا نوجوانان مبتلا از هر نظر سالم به نظر می‌رسند و در بررسی بالینی مشکلی ندارند. در شرح حال، پزشک معمولاً پدر، عمو یا برادر مبتلا را شناسایی می‌کند. گاهی سابقه درگیری فامیل منفی است.

ژنیکوماستی در نوجوانان نوع مادرزادی و ارثی

بزرگی پستان از دوران کودکی آغاز می‌شود و با گذشت سن و ورود به بلوغ، شدت و وضوح آن بیشتر می‌شود. کودک یا نوجوان مبتلا بدلیل کاهش اعتماد به نفس و مشکلات در مدرسه یا محل کار به پزشک مراجعه می کند یا توسط والدین نزد پزشک آورده می‌شود. بسته به پیشرفت و شدت بزرگی پستان‌ها، کودک یا نوجوان مبتلا از درجات مختلفی از کاهش اعتماد به نفس و یا افسردگی رنج می‌برد. والدین در ابتدا با تصور افزایش وزن و چاقی کودک از مشاوره با پزشک امتناع می‌کنند ولی به مرور زمان و با شدیدتر شدن اختلال، علیرغم رژیم درمانی و ورزش، متوجه غیر طبیعی بودن موضوع می‌شوند و به پزشک مراجعه می‌کنند.

دارو ها، علت بزرگی سینه در پسران جوان

آمار بزرگ شدن پستان‌ها در کودکان ونوجوانان مرتبط با داروها نامشخص است. ممکن است برخی از داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه و یا داروهای مخدر با بزرگ شدن سینه‌ها همراه است. کودکان و نوجوانانی که سابقه مصرف داروها یا مواد زیر را داشته اند دچار اختلال بزرگی پستان‌ها شده‌اند:

• استروژن ها یا موادی که مانند استروژن عمل می کنند. به عنوان مثال، قرص های ضد بارداری خوراکی،دیژیتال و لوازم آرایشی (لوسیونها، روغن اسطوخودوس، و روغن درخت چای)
• داروهایی که تولید استروژن در بدن را افزایش می دهند (به عنوان مثال گنادوتروپین ها، کلومیفن)
• داروهایی که سنتز و/یا عملکرد تستوسترون را مهار می کنند (به عنوان مثال، کتوکونازول، مترونیدازول، سایمتیدین)؛ میزان اثر داروها مربوط به دوز مصرفی و مدت زمان استفاده از دارو است.
• درمان ضد ویروس برای ویروس ایدز.
• داروها با مکانیسم های دیگر (مانند هیپرپرولاکتینمی ) از قبیل : ایزونیازید، مسدود کننده های کانال کلسیم،مهار کننده های ACE ، آمفتامین ها، دیازپام، هالوپریدول، داروهای ضد روان پریشی (به ویژه ریسپریدون)، مهارکننده های پمپ پروتون و داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای ،الکل و مواد مخدر از جمله: ماری جوانا، به ویژه اگر بیش از چهار بار در هفته استفاده شود.
• استروییدهای آنابولیک: که بیشتر در بدنسازان و ورزشکاران حرفه ای استفاده می‌شود.

کم کاری بیضه ها و بزرگی سینه در نوجوانان و پسران

کم کاری اولیه بیضه‌ها علت تقریباً هشت درصد و نوع ثانویه تقریباً دو درصد موارد بزرگی پستان در بیماران را تشکیل می‌دهد. بزرگی سینه در نوجوانان و پسران با کم کاری بیضه، علل مادرزادی و اکتسابی دارد.

علل مادرزادی کوچک ماندن اولیه بیضه‌ها در کودکان و نوجوانان که با بزرگ شدن پستان‌ها ممکن است همراه باشد شامل موارد زیر است:

• عدم حضور بیضه در محل طبیعی خودش
• نقایص آنزیمی تولید تستوسترون
• سندرم کلاین فلتر، پلی زومی X

سندرم کلاین فلتر شایع ترین علت مادرزادی هیپوگنادیسم اولیه است که اغلب در دوران نوجوانی بروز می‌کند. حدود هفتاد درصد از بیماران مبتلا به سندرم کلاین فلتر سینه های بزرگ دارند. (اغلب دوطرفه)، که معمولاً به آرامی پیشرفت می‌کند. بزرگ شدن سریع پستان‌ها در بیماران مبتلا به سندرم کلاین فلتر ممکن است نشان دهنده یک تومور ترشح کننده گنادوتروپین جفتی (hCG) در خارج بیضه در مدیاستن باشد. این تومورهای سلول germ cell بدخیم در تقریباً یک درصد از بیماران مبتلا به سندرم کلاین فلتر رخ می‌دهند. سایر ویژگی‌های بالینی در پسران مبتلا به سندرم Klinefelter شامل بدنهای کشیده و لاغر، بازو و پاهای دراز، مشکلات در یادگیری، مشکلات زبانی یا رفتاری، و بیضه کوچک (طول کمتر از 3 سانتی متر یاحجم کمتر از ۵ میلی لیتر) است. در بیماران مبتلا به سندرم Klinefelter خطر ابتلا به سرطان پستان افزایش می‌یابد.

علل اکتسابی کوچک ماندن اولیه بیضه ها در کودکان و نوجوانان که با بزرگی سینه‌ها همراه هستند شامل عفونت هایی هستند که بیضه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند(اوریون، اکو ویروس، آربوویروس های گروه B، جذام) و ضربه، پیچ خوردگی بیضه و اشعه.

کوچک ماندن ثانویه بیضه ها

ممکن است علت مادرزادی (به عنوان مثال،کمبود مادرزادی هورمون آزاد کننده گنادوتروپین) یا علت اکتسابی (مثل تومور هیپوفیز، هیپرپرولاکتینمی) داشته باشد.

تومورها و ژنیکوماستی در نوجوانان

انواع تومورها با تغییر تعادل هورمون‌ها ( آندروژنها و استروژنها )ممکن است باعث بزرگی پستان‌ها شوند. تومورهای بیضه شامل تومورهای سلول لیدیگ یا سرتولی و تومورهای سلول زاینده است و عمدتاً در مردان جوان (سنین ۱۵ تا ۳۵) رخ می‌دهند. میزان بروز تومورهای بیضه در مردان با بزرگی سینه حدود سه درصد گزارش شده است. بزرگی سینه ممکن است تنها یافته بالینی در زمان تشخیص باشد. ممکن است در معاینه بیضه یک توده قابل لمس پیدا کنیم. خطر ابتلا به سرطان بیضه در بیماران با مشکل عدم نزول بیضه افزایش می یابد. خطر تومورهای سلول سرتولی بیضه در بیماران مبتلا به سندرم پوتزجگرز افزایش می‌یابد، که یک وضعیت اتوزومال غالب است.

علل پاتولوژیک دیگر بزرگی سینه در نوجوانان و پسران

علت‌های دیگر بزرگی سینه در نوجوانان را بررسی می‌کنیم.

تومورهای با ویژگی زنانه ساز، علت بزرگی سینه در پسران جوان

یکی از این علت‌ها، تومورهای با ویژگی زنانه‌ساز هستند که معمولاً تهاجمی و بدخیم‌اند. مردان مبتلا ممکن است علاوه بر بزرگ شدن سینه‌ها، آتروفی بیضه و کاهش میل جنسی هم داشته باشند.

بیماری‌های مزمن کبدی یا کلیوی، علت بزرگی سینه در پسران جوان

عامل دیگر، بیماری‌های مزمن کبدی یا کلیوی است که سطح گلوبولین متصل‌شونده به هورمون جنسی را تغییر می‌دهند و در نتیجه سطح استرادیول و تستوسترون خون را تغییر می‌دهد. بیماری‌های کلیوی تولید تستوسترون از سلول‌های لیدیگ را تغییر می‌دهند. همچنین باعث افزایش در استرادیول و هورمون LH می‌شوند.

سوء تغذیه و بزرگی سینه در نوجوانان و پسران

سوء تغذیه محور HPT را مهار و منجر به کاهش تولید تستوسترون می‌شود. با این حال،در طول تغذیه مجدد، محور HPT دوباره درگیر می‌شود. این امر موجب افزایش تولید تستوسترون و استرادیول می‌شود. مشابه آن چیزی که در دوران بلوغ دیده می‌شود.

پرکاری تیروئید و بزرگی سینه در نوجوانان و پسران

پرکاری تیروئید یک علت ناشایع برای سینه های بزرگ شده در پسران محسوب می‌شود و علت ۱.۵درصد از بیماران بالغ با مشکل بزرگی سینه را تشکیل می‌دهد. ولی معلوم نیست پرکاری تیروئید به چه میزان باعث ایجاد سینه‌های بزرگ در کودکان می‌شود. سایر ویژگی‌های پرکاری تیروئید در کودکان و نوجوانان شامل گواتر، رشد سریع، افتالموپاتی (بیرون زدگی چشم ها، خیره شدن و تاخیر پلک)، تاکی کاردی، افزایش اشتها بدون افزایش وزن (یا با کاهش وزن)، و لرزش دست‌ها. با این حال، سینه‌های بزرگ ممکن است اولین تظاهر بیماری پرکاری تیروئید باشد.

سندرم آروماتاز بیش از حد در ژنیکوماستی در نوجوانان

سندرم آروماتاز بیش از حد که ژنیکوماستی خانوادگی پیش از بلوغ نیز نامیده می شود یک اختلال اتوزومال غالب هتروژن است که با رشد سریع اولیه با قد نهایی کم یا طبیعی ، سن استخوانی بالاتر، بزرگ شدن سینه ها قبل از بلوغ و نارسایی بیضه مشخص می شود.

بزرگی مادرزادی غده فوق کلیوی، علت بزرگی سینه در پسران جوان

اشکال مختلف این اختلال از جمله کمبود آنزیم بتاهیدروکسیلاز، کمبود بتا هیدروکسی استروئید دهیدروژناز و کمبود هیدروکسیلاز به دلیل افزایش تولید پیش سازهای استروژن با بزرگی پستان‌ها همراه است.

تفاوت در تکامل جنسی مربوط به تخمک بیضه ـ (که قبلا هرمافرودیتیسم واقعی نام داشت) با وجود هر دو بافت تخمدان و بیضه در یک فردمشخص می‌شود. ویژگی‌های بالینی این اختلال شامل هیپوسپادیاس و بیضه‌های مخفی است.

تشخیص افتراقی های سینه بزرگ شده در کودکان و نوجوانان پسر

ماستیت

در شیرخواران کمتر از دو ماه، بزرگ شدن سینه یک طرفه یادوطرفه ممکن است در اثر ماستیت (سلولیت یا آبسه سینه) ایجاد شود. ویژگی های بالینی همراه عبارتند از تورم، اریتم، گرمی، حساسیت در لمس،و سفتی سینه با یا بدون ترشحات چرکی نوک سینه.پر واضح است که ژنیکوماستی در معاینه گرم، سفت و یا همراه با ترشحات چرکی از نوک پستان نیست.

گالاکتوسل

گالاکتوسل (یک ضایعه کیستیک خوش خیم حاوی شیر، که ممکن است با ترشح شیر از نوک پستان همراه باشد) یک علت نادر بزرگ شدن پستان یک طرفه یا دو طرفه در شیرخواران است.

ژنیکوماستی کاذب (بزرگی سینه در نوجوانان و پسران)

بزرگی کاذب پستان عبارت است از تجمع بافت چربی در پستان که لیپوماستی نیز نامیده می شود. یک یافته رایج به ویژه در نوجوانانی که اضافه وزن دارند(شاخص توده بدن(BMI) بیشتر یا مساوی صدک ۸۵ و کمتر ازصدک ۹۵ مطابق سن) یا چاق هستند (BMI بیشتر یا مساوی صدک ۹۵مطابق سن). فقدان یک توده مجزا یا فقدان بافت غده ای ، بزرگ شدن کاذب سینه را از ژنیکوماستی متمایز می کند. سینه ها ی بزرگ کاذب، در لمس، شبیه به بافت چربی چین قدامی زیر بغل است. در پسران سن بلوغ،تغییر از ژنیکوماستی به لیپوماستی شایع است.

کارسینوم پستان و سایر تومورها

کارسینوم پستان در کودکان و نوجوانان پسر بسیار نادر است. کمتر از یک درصد سرطان سینه در جنس مرد با میانگین سنی ۶۷ سال اتفاق می افتد. عوامل خطر برای سرطان سینه در جنس مرد عبارتند از : سندرم کلاین فلتر، نارسایی غدد جنسی، چاقی، قرار گرفتن در معرض اشعه، و سابقه خانوادگی مثبت از نظر جهش های ژن BRCA2.

تومورهای اولیه یا متاستاتیک دیگر ممکن است به شکل توده سینه ظاهر شوند از جمله رابدومیوسارکوم، آنژیوسارکوم،لنفوم،لوسمی و نوروبلاستوما.

برخلاف ژنیکوماستی ، سرطان پستان و تومورهای دیگر معمولاً به صورت خارج از مرکز در سینه قرار دارند و به دیواره قفسه سینه می چسبند.

سرطان سینه ممکن است با فرورفتگی پوست، کشیدگی و خونریزی نوک سینه، یا ترشح از نوک سینه همراه باشد.

که هیچ کدام از آنهادر ژنیکوماستی معمول نیست. همچنین سرطان سینه معمولاً با حساسیت در لمس همراه نیست.

توده های دیگر پستان

توده های دیگری که ممکن است در سینه پسرهاایجاد شوند شامل لیپوم، همانژیوم، هماتوم، نوروفیبروما، لنفانژیوم ها و کیست های درموئید. برخلاف ژنیکوماستی، اینها اغلب یک طرفه هستند و تمایل به قرار گرفتن در محیط سینه دارند.

درشرح حال و معاینه کودکان با سینه های بزرگ به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

جنبه های مهم شرح حال و معاینه در کودکان و نوجوانان با بزرگی پستان عبارتند از:

ابتدا باید اندازه سینه بررسی شود

اندازه، زمان شروع و مدت زمان بزرگ شدن سینه: اندازه سینه بزرگتر یا مساوی ۴ سانتی متر و پیشرفت سریع ممکن است نشان دهنده عدم تعادل هورمونی شدیدتر و یک علت زمینه ای باشد.

وضعیت بلوغ و سن اهمیت زیادی دارد

بعد از دوره نوزادی و قبل از بلوغ بزرگ شدن سینه ها همیشه غیرطبیعی است.

بزرگی سینه از نوع بلوغ در اواسط دوره بلوغ خیلی شایع است (به عنوان مثال،سن ۱۲ تا ۱۴ سال، در اوج سرعت قد کشیدن یا در زمان بلوغ جنسی مرحله تانر ۳تا ۴

علائم همراه هم باید مدنظر قرار بگیرد

درد خفیف در اوایل بزرگ شدن فیزیولوژیک سینه طبیعی است.

و ممکن است با ماستیت نیز رخ دهد، اما در سرطان پستان غیر معمول است؛ گالاکتوره ممکن است نشان دهنده هایپرپرولاکتین می باشد.

بررسی سیستم ها

• کم کاری غدد جنسی – اندام تناسلی غیر عادی، بروز کمتر صفات مردانگی
• پرکاری تیروئید ـ گواتر، تاکی کاردی، لرزش،افزایش اشتها بدون افزایش وزن، افزایش رشد سریع
• سندرم آروماتاز بیش از حد ـ رشد زودرس پیشرونده و سریع
• بیماری کبد ـ بی اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ، بی اشتهایی ، مدفوع بی رنگ، ادم، یرقان، آنژیوم عنکبوتی
• بیماری کلیوی ـ بی اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ، ادم، تغییرات در ادرار، هماچوری
• تومور تولید کننده گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG)ـ بروز صفات مردانه سریع و قابل توجه فقط با بیضه های مختصر بزرگ شده، سردرد
• پرولاکتینوما – سردرد، گالاکتوره

سابقه خانوادگی

سابقه خانوادگی بزرگی سینه ها یاکم کاری بیضه ها، سرطان بیضه و بیماری کبد یا کلیه.

داروها

قرار گرفتن در معرض داروها، از جمله داروهای بدون نسخه، ماری جوانا، مکمل های غذایی،و محصولات گیاهی که با بزرگ شدن پستانها همراه هستند

پیامدهای روانی اجتماعی

بزرگ شدن سینه ها روی فعالیت های فرد در مدرسه یا زندگی اجتماعی اثر می گذارد.

پستان

معاینه صحیح پستان باعث تمایز ژنیکوماستی از بزرگی کاذب سینه ها (لیپوماستی) و سایر دلایل بزرگ شدن سینه می شود. بیمار در وضعیت خوابیده به پشت با دستان قرار گرفته در وضعیت زیر سر معاینه می شوند.

گالاکتوره ممکن است نشان دهنده ازدیاد پرولاکتین خون باشد.

تغییرات پوست پوشاننده (فرورفتگی پوست)، خونریزی یا ترشح از نوک پستان، یا آدنوپاتی زیر بغل ممکن است با سرطان پستان همراه باشد (که در کودکان و نوجوانان بسیار نادر است).

دستگاه تناسلی

رتبه بلوغ جنسی – بزرگ شدن فیزیولوژیک پستانها معمولا در رتبه بندی بلوغ جنسی موهای ناحیه تناسلی مرحله تانر ۳ تا ۴ رخ می دهد

اگر بلوغ جنسی در مرحله ۱ یا ۵ باشد علل غیر طبیعی بزرگ شدن سینه ها باید در نظر گرفته شود.

بیضه ها

بزرگی فیزیولوژیک سینه معمولاً در حجم بیضه ۸ تا ۱۰ میلی لیتر دو طرفه رخ می دهد. بیضه های سفت کوچک ممکن است سندرم کلاین فلتر را پیشنهاد کنند.

توده بیضه ممکن است نشان دهنده سرطان بیضه باشد.

شاخص توده بدنی

شاخص توده بدن یا BMIبیشتر یا مساوی صدک ۸۵ ممکن است نشان دهنده بزرگی کاذب سینه باشد تا ژنیکوماستی، اگرچه قطعی نیست. کاهش وزن (یا عدم افزایش وزن) نیز ممکن است نشان دهنده پرکاری تیروئید یا بدخیمی باشد.

قد

رشد پر شتاب و زودرس در پسران قبل از بلوغ ممکن است علامت سندرم زیادی آروماتاز یا پرکاری تیروئید باشد. قد بلند با اندام های بلند ممکن است نشان دهنده سندرم کلاین فلتر باشد.

تیروئید

گواتر قابل لمس نشان دهنده پرکاری تیروئید است. سایر علائم پرکاری تیروئید عبارتند از افتالموپاتی و بیرون زدگی چشم ها، خیره شدن و تاخیر در پلک زدن، تاکی کاردی و لرزش.

شکم

وجود توده شکمی ممکن است نشان دهنده تومور غده فوق کلیوی یا تومور سلول زاینده خارج بیضه باشد. هپاتومگالی ممکن است نشان دهنده یک تومور ترشح کننده hCG یا بیماری مزمن کبدی باشد.

ویژگی‌های مردانه

بروز کمتر صفات مردانه نشان دهنده کم کاری غدد جنسی، عدم حساسیت به آندروژن، هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (کمبود 3ـ بتا هیدروکسی استروئید دهیدروژناز)، یا یک اختلاف در تکامل جنسی تخمدان و بیضه است . بروز سریع یا زودرس صفات مردانه ممکن است نشان دهنده یک تومور مترشحه hCG باشد.

پوست

پیگمانتاسیون اطراف دهان (یعنی لکه های آبی تیره تا قهوه ای تیره در اطراف دهان یا روی مخاط دهان) ممکن است علامت سندرمJeghers ـPeutz باشد، که با افزایش خطر تومورهای سلول سرتولی همراه است. زردی و آنژیوم عنکبوتی ممکن است نشان دهنده بیماری کبد باشد.

عضله و استخوان

فاسیکولاسیون عضلانی،ضعف و هیپرتروفی ساق پا ممکن است علامت آتروفی عضلانی بولبر و نخاعی وابسته به x باشد که با عدم حساسیت به آندروژن همراه است.

قرار گرفتن در معرض دارو یا مواد مخدر

اگر بیمار در معرض مواد مخدر (مانند ماری جوانا)، دارو، یا درمان‌های گیاهی قرار گرفته باشد که با بزرگ شدن سینه‌ها مرتبط است، دارو باید قطع شود. بهبودی (کاهش حساسیت و نرم شدن بافت غده ای) در عرض یک ماه پس از قطع دارو نشان دهنده آن است که عامل دارو علت این اختلال است. با این حال، ژنیکوماستی دارویی پس از گذشت ۱۲ ماه بدلیل پیدایش فیبروز پسرفت نمی‌کند.

اگر ارزیابی اولیه یک علت زمینه ساز غیر از دارو و مواد مخدر را مطرح کند، مطالعات آزمایشگاهی و تصویربرداری هدفمند باید انجام بشوند.

بزرگی سینه پیش از بلوغ

این اختلال در پسران قبل از بلوغ بدون هیچ گونه ویژگی های جنسی ثانویه معمولاً غیر طبیعی است و باید بدنبال یک علت زمینه‌ای بود. اگر با ارزیابی اولیه علتی پیدا نشد، دریافت نمونه خون اول صبح برای اندازه گیری hCGسرم، استرادیول، تستوسترون و دهیدرواپی آندروسترون سولفات (DHEAS) پیشنهاد می‌شود. نمونه را صبح زود می‌گیریم به دلیل اینکه غلظت تستوسترون سرم در طول روز متفاوت است و در صبح در بالاترین میزان است.

ارجاع به پزشک متخصص توصیه می شود. اگرچه یک علت خاص به ندرت شناسایی می‌شود.

سخن پایانی

در این مقاله در مورد ژنیکوماستی در بچه‌ها و نوجوانان پسر صحبت کردیم. امیدواریم این مقاله اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار بدهد، پیشنهاد می‌کنیم سری به دیگر مقالات ما بزنید تا با دیگر مطالب ژنیکوماستی آشنا شوید.