اکوکاردیوگرافی قلب چیست؟

**مقدمه** قلب به‌عنوان مهم‌ترین عضو بدن، همیشه باید تحت پایش و بررسی دقیق قرار گیرد. یکی از دقیق‌ترین، بی‌خطرترین و رایج‌ترین روش‌های بررسی عملکرد و ساختار قلب، **اکوکاردیوگرافی قلب (Echocardiography)** است. این روش با استفاده از امواج صوتی (اولتراسوند) تصاویری زنده و دقیق از قلب تهیه می‌کند. با کمک آن می‌توان وضعیت دریچه‌ها، دیواره‌ها، حفره‌های قلبی و میزان خون‌رسانی را بررسی کرد؛ آن هم بدون کوچک‌ترین درد یا تهاجم. **اکوکاردیوگرافی قلب چگونه انجام می‌شود؟** در اکوکاردیوگرافی، پزشک یا تکنسین، دستگاهی به نام پروب را روی قفسه سینه بیمار حرکت می‌دهد. این دستگاه امواج صوتی با فرکانس بالا به سمت قلب می‌فرستد و بازتاب این امواج تصویری دقیق از ساختار و حرکت قلب را روی مانیتور نمایش می‌دهد. در بسیاری موارد، همراه با تصویر، صدای ضربان و جریان خون نیز شنیده می‌شود. این روش شبیه سونوگرافی است، اما مخصوص قلب. **انواع اکوکاردیوگرافی** قلب اکوکاردیوگرافی انواع مختلفی دارد که بسته به نیاز و شرایط بیمار توسط پزشک انتخاب می‌شود: **۱. اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک (TTE)** رایج‌ترین نوع اکو است که از روی قفسه سینه انجام می‌شود. بیمار به پشت می‌خوابد و پروب روی سینه حرکت داده می‌شود. **۲. اکو مری (TEE)** در مواردی که تصاویر دقیق‌تری نیاز است، پروب از طریق دهان وارد مری می‌شود تا قلب را از نزدیک‌تر ببیند. مخصوصاً برای بررسی دریچه‌ها، لخته‌ها یا عفونت‌های قلبی کاربرد دارد. **۳. اکو استرس (Stress Echo)** در این نوع، اکو در حین یا بلافاصله بعد از ورزش (یا تزریق دارو برای بالا بردن ضربان) انجام می‌شود تا عملکرد قلب در شرایط استرس‌زا بررسی شود. **۴. اکو داپلر (Doppler Echo)** برای بررسی جهت و سرعت جریان خون در قلب و عروق کاربرد دارد. در تشخیص نارسایی یا تنگی دریچه‌ها بسیار مفید است. **۵. اکو سه‌بعدی (3D Echo)** نسخه پیشرفته‌ای از اکو است که تصاویر دقیق‌تری در سه بعد ارائه می‌دهد، مخصوصاً قبل از جراحی یا تعویض دریچه. **اکوکاردیوگرافی قلب برای چه بیمارانی توصیه می‌شود؟** اکو روش بسیار ارزشمندی برای تشخیص و پیگیری طیف وسیعی از بیماری‌های قلبی است: - درد یا فشار قفسه سینه - تنگی نفس یا ضعف ناگهانی - بررسی دریچه‌های قلبی (تنگی، نارسایی) - پیگیری بیماری‌های مادرزادی قلب - ارزیابی عملکرد بطن‌ها - بررسی وجود لخته، توده یا عفونت در قلب - بررسی عملکرد قلب بعد از سکته قلبی یا جراحی **مزایای اکوکاردیوگرافی** قلب - **غیر تهاجمی و بدون درد** - **بدون نیاز به اشعه** (برخلاف سی‌تی یا رادیوگرافی) - **نتایج فوری و قابل تفسیر در همان جلسه** - **قابل انجام برای تمامی سنین، حتی جنین** - **اطلاعات دقیق درباره اندازه قلب، ضخامت دیواره‌ها و کارایی دریچه‌ها** **تفاوت اکو با نوار قلب، آنژیوگرافی و اسکن هسته‌ای **آیا اکوکاردیوگرافی درد دارد؟ خیر. اکو یکی از ساده‌ترین روش‌های تصویربرداری پزشکی است. بیمار روی تخت دراز می‌کشد و تنها کمی ژل سرد روی پوست زده می‌شود تا پروب بهتر حرکت کند. در اکو مری ممکن است از داروی آرام‌بخش استفاده شود، اما باز هم بی‌درد و بی‌خطر است. **آیا برای اکو نیاز به آمادگی خاصی هست؟ برای اکو معمولی (ترانس توراسیک)، نیاز به هیچ آمادگی خاصی نیست. اما برای اکو مری: - ۴ تا ۶ ساعت قبل باید ناشتا باشید - دندان مصنوعی باید خارج شود - همراه داشتن فردی برای بازگشت به خانه توصیه می‌شود **اکو قلب چقدر طول می‌کشد؟ مدت زمان معمول انجام اکو بین **۱۵ تا ۳۰ دقیقه** است. در موارد خاص یا انواع تخصصی‌تر، ممکن است کمی بیشتر طول بکشد. **آیا انجام اکوکاردیوگرافی عوارض دارد؟ اکوکاردیوگرافی قلب به‌عنوان یک روش بی‌خطر شناخته می‌شود و تاکنون عارضه خاصی برای آن گزارش نشده است. در موارد نادر، اکو مری ممکن است باعث گلو درد یا تهوع موقت شود، که سریع برطرف می‌شود. **اکو در دوران بارداری اکو روشی ایمن برای مادر و جنین است. در زنان باردار با علائم قلبی یا سابقه بیماری مادرزادی قلب، اکو می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. همچنین در بررسی سلامت جنین (اکوی جنینی) نیز استفاده می‌شود. **تکرار اکوکاردیوگرافی: چند وقت یکبار؟ بسته به وضعیت بالینی، پزشک ممکن است توصیه به تکرار اکو در فواصل منظم کند: - در بیماری‌های پیشرونده دریچه‌ای: هر ۶ تا ۱۲ ماه - بعد از سکته قلبی: معمولاً طی روزهای اولیه - در بیماران با نارسایی قلبی: بسته به علائم و درمان - در بیماران بدون علامت: معمولاً نیاز به تکرار مکرر نیست مگر پزشک تجویز کند **جمع‌بندی **اکوکاردیوگرافی قلب** یک روش دقیق، ایمن و غیر تهاجمی برای بررسی ساختار و عملکرد قلب است. با استفاده از امواج اولتراسوند، پزشک می‌تواند وضعیت دریچه‌ها، عضلات قلب، جریان خون و فشار داخل قلب را ارزیابی کند. این روش در تشخیص، پیگیری و حتی غربالگری بیماری‌های قلبی کاربرد گسترده‌ای دارد. اگر دچار تنگی نفس، درد سینه، سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا علائم مشکوک هستید، انجام اکو می‌تواند گامی حیاتی برای تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع باشد. منابع: https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/echocardiogram/about/pac-20393856 https://www.heart.org/en/health-topics/heart-attack/diagnosing-a-heart-attack/echocardiogram-echo

#اکوکاردیوگرافی، اکو قلب، تصویربرداری قلب، اکو داپلر، تست اکو، بررسی دریچه قلب، نارسایی قلبی، اکو مری