درمان سریع زردی نوزاد؛ هر آنچه والدین باید بدانند

زردی نوزادی یکی از شایع‌ترین مشکلات دوران نوزادی است که معمولاً والدین را نگران می‌کند. در این مقاله به‌طور کامل به علل، علائم و روش‌های درمان سریع زردی نوزاد می‌پردازیم و بهترین اقدامات برای کاهش سطح بیلی‌روبین خون را معرفی می‌کنیم. زردی نوزاد چیست؟ زردی نوزاد (Neonatal Jaundice) در حقیقت به زرد شدن پوست و سفیدی چشم نوزاد گفته می‌شود که به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین در خون رخ می‌دهد. بیلی‌روبین ماده‌ای زردرنگ است که از تجزیه گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود. در بیشتر نوزادان، کبد هنوز به‌طور کامل تکامل نیافته است و نمی‌تواند بیلی‌روبین اضافی را به‌خوبی دفع کند. همین موضوع باعث می‌شود سطح بیلی‌روبین افزایش یابد و پوست نوزاد زرد شود. انواع زردی نوزادی زردی نوزاد معمولاً به دو نوع تقسیم می‌شود: - **زردی فیزیولوژیک:** شایع‌ترین نوع زردی که طبیعی بوده و معمولاً بین روز دوم تا پنجم تولد ظاهر می‌شود و طی دو هفته بدون مشکل برطرف می‌شود. - **زردی پاتولوژیک:** این نوع زردی به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای مانند ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد، عفونت‌ها یا مشکلات کبدی ایجاد می‌شود و نیاز به درمان فوری دارد. علائم زردی نوزاد شایع‌ترین علامت زردی همان تغییر رنگ پوست و چشم نوزاد است. علائم دیگر عبارتند از: - خواب‌آلودگی بیش از حد - شیر نخوردن کافی - بی‌حالی یا ضعف - کاهش وزن بیش از حد نرمال تشخیص دقیق زردی فقط با مشاهده ظاهری ممکن نیست و نیاز به آزمایش سطح بیلی‌روبین خون دارد. خطرات زردی درمان‌نشده اگر زردی نوزاد شدید باشد و درمان نشود، می‌تواند باعث آسیب‌های مغزی جدی شود که با نام کرنیکتروس (Kernicterus) شناخته می‌شود. به همین دلیل درمان به‌موقع و سریع زردی اهمیت بسیار زیادی دارد. روش‌های درمان سریع زردی نوزاد ### ۱) افزایش تغذیه با شیر مادر یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای کاهش زردی، تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر است. شیر مادر کمک می‌کند بیلی‌روبین سریع‌تر از طریق مدفوع دفع شود. نکته: نوزاد باید حداقل ۸ تا ۱۲ بار در شبانه‌روز شیر بخورد. ### ۲) فتوتراپی یا نوردرمانی نوردرمانی رایج‌ترین روش پزشکی برای درمان سریع زردی نوزاد است. در این روش نوزاد زیر نور خاصی قرار می‌گیرد که ساختار بیلی‌روبین را تغییر می‌دهد و باعث دفع آسان‌تر آن می‌شود. نوردرمانی در بیمارستان یا مراکز درمانی تحت نظر پزشک انجام می‌شود. ### ۳) تعویض خون در موارد بسیار شدید که نوردرمانی مؤثر نباشد، تعویض خون انجام می‌شود. در این روش بخشی از خون نوزاد با خون سالم جایگزین می‌شود تا بیلی‌روبین کاهش یابد. این روش فقط در شرایط بحرانی کاربرد دارد. ### ۴) استفاده از دستگاه فتوتراپی خانگی (با نظر پزشک) امروزه دستگاه‌های فتوتراپی خانگی در دسترس هستند که تحت نظر پزشک می‌توان در منزل از آن‌ها استفاده کرد. اما این روش فقط برای زردی‌های خفیف تا متوسط توصیه می‌شود. روش‌های خانگی برای کاهش زردی؛ باورهای درست و غلط بعضی خانواده‌ها به‌اشتباه به روش‌های خانگی مثل استفاده از نور آفتاب یا دادن آب قند روی می‌آورند. اما این روش‌ها علمی نیستند و حتی ممکن است خطرناک باشند. - **نور آفتاب:** قرار دادن نوزاد زیر نور مستقیم خورشید توصیه نمی‌شود چون ممکن است باعث سوختگی پوست حساس نوزاد شود. - **آب قند:** دادن آب قند به نوزاد نه‌تنها کمکی نمی‌کند بلکه می‌تواند باعث کاهش تمایل نوزاد به خوردن شیر مادر شود. چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟ اگر زردی نوزاد شدید باشد یا قبل از ۲۴ ساعتگی ظاهر شود، یا اگر نوزاد علائم زیر را داشته باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید: - شدت زردی افزایش یابد. - دست و پای نوزاد زرد شود (علامت بالا بودن سطح بیلی‌روبین). - نوزاد دچار بی‌حالی شدید شود. - شیر نخوردن یا کاهش وزن بیش از حد. پیشگیری از زردی نوزاد در بیشتر موارد، زردی نوزاد قابل پیشگیری نیست چون دلایل طبیعی دارد. اما رعایت چند نکته می‌تواند شدت آن را کاهش دهد: - تغذیه زودهنگام و مکرر بعد از تولد - کنترل گروه خونی مادر و نوزاد در دوران بارداری - پیگیری آزمایش‌های غربالگری نوزاد نقش پزشک متخصص در درمان سریع زردی نوزاد تشخیص و درمان زردی باید حتماً تحت نظر پزشک متخصص نوزادان انجام شود. دکتر کامبیز هرمان مقدم با سال‌ها تجربه در حوزه نوزادان و درمان زردی، با بررسی دقیق وضعیت نوزاد و انجام آزمایش‌های لازم، بهترین روش درمانی را برای نوزاد انتخاب می‌کند. جمع‌بندی زردی نوزادی در بیشتر مواقع طبیعی و قابل درمان است. مهم‌ترین نکته، پیگیری سریع والدین و مراجعه به پزشک متخصص است تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود. اگر نگران زردی نوزاد خود هستید، بهتر است همین امروز با دکتر کامبیز هرمان مقدم مشاوره کنید تا بهترین روش درمانی برای نوزاد دلبندتان انتخاب شود.