نام و شماره گذاری دندان‌ها

نام و شماره گذاری دندان

نام دندان (ثنایا یا اینسایزور Incisor): دندان‌های ثنایا دندان‌های جلویی تیز (چهار تا در بالا و چهار تا پایین) هستند که برای برش غذا استفاده می‌شوند و دارای یک ریشه واحد و لبه نسبتاً صافی هستند.

نام دندان (نیش یا کانین Canine): دندان‌های نیش در کنار دندان‌های ثنایا قرار دارند و برای نگه داشتن و پاره کردن غذا استفاده می‌شوند ودندان‌های نیش اغلب نوک تیز هستند و یک ریشه بلندتر از سایر دندان‌ها دارند.

نام دندان (آسیای کوچک یا پرمولر Premolar): دندان‌های پرمولر که بعد از دندان نیش قرار دارند، برای خرد کردن و آسیاب کردن غذا به قطعات کوچک‌تر استفاده می‌شوند و دارای دو کاسپ نوک تیز در سطح گزنده و یک یا دو ریشه هستند که آنها را برای جویدن مؤثر می‌کند.

نام دندان (آسیای بزرگ یا مولر Molar): مولرها بزرگ‌ترین و قوی‌ترین دندان‌ها هستند که در پشت دهان قرار می‌گیرند. آنها عمدتاً برای خرد کردن غذا در هنگام جویدن استفاده می‌شوند و دارای دو تا سه ریشه با یک سطح جونده بزرگ و مسطح هستند.

دندان عقل (مولر سوم): دندان‌های عقل آخرین دندان‌هایی هستند که معمولاً در سنین 17 تا 25 سالگی ظاهر می‌شوند. دندان عقل اغلب زمانی که فضای کافی برای بیرون آمدن مناسب نداشته باشد، مشکلاتی را ایجاد می‌کند که می‌تواند باعث درد، بی‌نظمی و سایر مشکلات دندانی شود.

انواع دندان

دندان شیری از شش ماهگی شروع به رشد می‌کند و تا 3 سالگی تعداد آن به بیست عدد می‌رسد.

دندان دائمی از 5 سالگی جایگزین به جای دندان‌های شیری رشد می‌کنند و تا آخر عمر باقی می‌مانند و به طور نورمال باید 32 دندان دائمی داشته باشیم.

شماره گذاری دندان‌ها

ما دو فک بالا و پایین داریم. جهت شماره گذاری دندان‌ها باید هر فک را از وسط به دو بخش تقسیم کنیم. به هر نیم فک یک کوادران (Quadrant) گفته می‌شود. لازم به ذکر است که حین تقسیم‌بندی فکین در بزرگسالان، از شماره‌های 1 تا 4 برای کوادران‌ها (یا نیم‌فک‌ها) استفاده می‌شود. و برای کودکان از شماره‌های 5 تا 8 استفاده می‌شود.

شماره گذاری دندان‌ها به روش یونیورسال یا ناسیونال
روش یونیورسال (Universal Numbering System) رایج‌ترین روش برای نامگذاری دندان‌ها در کشور آمریکا است. در این روش به دندان‌های دائمی عددی از 1 تا 32 و به دندان‌های شیری کودکان عددی از 1 تا 20 داده می‌شود. شماره گذاری نیز از کوادران 1 (از سمت راست فک بالا و از دندان عقل یا دندان آسیای سوم) آغاز می‌شود و آخرین دندانی که شماره 32 می‌گیرد، دندانِ عقلِ فکِ پایین در سمت راست است.

دندان‌های شیری با استفاده از اعداد 1 تا 20 به همان ترتیبی که برای دندان‌های دائمی ذکر شد نامگذاری می‌گردد. برای دندان‌های شیری از حروف الفبای انگلیسی نیز برای نامگذاری دندان‌ها استفاده می‌شود. به این شکل که برای دندان آسیای دوم در سمتِ راستِ فک بالا حرف A و به صورت ساعتگرد سایر حروف الفبای انگلیسی روی دندان‌ها گذاشته می‌شود.

شماره گذاری دندان‌ها به روش پالمر (Palmer)
در این روش به دندان‌های دائمی موجود در هر کوادران یا هر نیم فک اعداد 1 تا 8 تعلق می‌گیرد. اولین دندان پیش یا ثنایا در ابتدای هر کوادران شماره 1 می‌گیرد و دندان عقل (آسیاب سوم شماره 8). با این سیستم در دهان 4 دندان هم شماره وجود دارند. بنابراین برای اینکه دندان‌ها با هم اشتباه گرفته نشوند و سریعتر شناسایی شوند، از کاراکترهای (└┘ ┌┐) استفاده می‌شود.
کوادران 1 با کاراکتر ┘ ، کوادران 2 با └ ، کوادران 3 با ┌ ، کوادران 4 با ┐ مشخص می‌شود.

در سیستم نامگذاری پالمر، دندان‌های شیری با حروف A تا E برای هر کوادران استفاده می‌شوند. به این ترتیب که اولین دندان پیش یا ثنایا در هر کوادران A است و آخرین دندان نیز E است.

شماره گذاری دندان‌ها به روش اف دی آی (FDI)
از این روش شماره گذاری معمولا در کشورهای اروپایی و کانادا استفاده می‌شود. به صورتی کاملا متفاوت، در این روش از ۲ عدد برای نامگذاری دندان‌ها استفاده می‌شود. عدد اول برای مشخص کردن نیم فک و عدد دوم مشابه سیستم پالمر از اعداد 1 تا 8 استفاده می‌شود.
عدد هر کوادران برای دندان‌های دائمی بین 1 تا 4 است و برای دندان‌های شیری 5 تا 8 است. شماره گذاری به روش پالمر از اولین دندان پیش هر نیم فک (دندان سانترال) شروع شده و به آخرین دندان ختم می‌شود. برای مثال اولین دندان نیم فک بالا در سمت راست 18 است. و آخرین دندان در نیم فک پایین سمت راست 48 است.
نکته: در این سیستم شماره گذاری دندان ها:
عبارت 00s برای مشخص شدن کل دهان
عدد 01 برای کل فک بالا
عدد 02 برای کل فک پایین